De America's Cup (AC) is 's werelds oudste sport trofee, waarvoor al sinds 1851 op regelmatige basis wordt gestreden tussen landenteams.
Daarbij gaat de winnaar van de vorige America's Cup de strijd aan met de beste van de uitdagers. De wedstrjd valt daarmee uiteen in twee delen, de voorwedstrijden waarbij de uitdager wordt bepaald (door de strijd om de Louis Vuiton cup) en de uiteindelijke America's Cup, die dus tussen twee landen plaats vindt. Het is een exclusieve wedstrijd waarin het nieuwste van zeiltechnologie wordt toegepast en groot geld omgaat. Zo is de vleugelkiel destijds voor de AC ontworpen en het vleugelzeil bij de meest recente AC.
onder: Wingkiel van de America's cup yacht "Australia II"
De wedstrijd is ook speciaal om een andere reden: de verdediger van de AC mag de regels bepalen voor de volgende wedstrijd. Dat heeft in het verleden geleid tot veel getouwtrek en zelfs lange juridische strijd. De huidige verdediger USA heeft gespecificeerd dat de komende AC volgend jaar gevaren gaat worden in 72 voet catamarans met vleugelzeil. Die monsters worden onder een formule door de teams zelf ontworpen en gebouwd. Omdat ontwerp en bouw veel tijd kost, tijd waarin de teams geen ervaring kunnen opdoen met catamarans met vleugelzeilen, heeft de organisatie daarnaast een voorwedstrijd op het programma gezet, de AC World Series. Die wordt gezeild in door de AC organisatie ontwikkelde en geleverde 45 voet catamarans, die dus voor elk team gelijk zijn. De wedstrijd in Venetie maakt deel uit van deze World Series.
Dat oefening welkom is wordt duidelijk als je praat met de zeilers: Russel Couts (4 voudig AC winnaar) vertelt dat deelnemers erg opzien tegen de 72 voeters: de 45 voeters zijn al zo krachtig dat ze bij wat wind nauwelijks te houden zijn. De 72 voeters zijn ongeveer 4x zo krachtig en met een bemanning van 11 is de verwachting dat ze nauwelijks in bedwang te houden zijn. Fysiek is het voor de deelnemers erg zwaar, de schoot van de genaker van de72 voeters bijvoorbeeld trekt met 9000 kilo en moet tijdens een wedstrijd talloze malen aangehaald worden. Ga zelf maar eens (met een lier) een blok beton van 9000 kilo ophijsen, dan hebben wij gewone stervelingen het na 1x waarschijnlijk al gezien...
AC45's voor anker midden in Venetie.
De hele opzet van de nieuwe AC wedstrijden is erop gericht om de wedstrijden aantrekkelijk te maken voor (TV) publiek. Dat betekent dat waar in het verleden de AC vaak ver offshore werd gezeild, lang duurde en niet spannend was, de opzet nu automatisch actie oplevert: het zijn kortebaan wedstrijden geworden, waarbij vlak onder de kust wedstrijden worden gevaren op een parcours van hooguit een paar mijl lang en erg smal, zodat er vanaf de wal en vanaf boten op het water naar gekeken kan worden. Tel daarnog twee helikopters bij op, die continu filmen, en je hebt een recept dat prime time op TV kan en ook komt.
Tot zover achtergrond en theorie, dit weekend wordt de praktijk duidelijk. En zeker omdat ik -weliswaar zeilfanaat maar zeker geen wedstrijdzeiler- nog niet zoveel zeilwedstrijden heb gevolgd ben ik benieuwd of dit mij gaat boeien!
De electronica aan boord is -om de kosten binnen de perken te houden- tot een minimum terug gebracht. Waar wedstrijdzeilen op grote boten tegenwoordig vooral het varen op metertjes is, moet de bemanning hier op basis van telltales bepalen of de vleugel goed staat. Die vleugel kan in 5 delen van onder naar boven ingesteld worden, dus dat is heel anders dan bij een gewoon grootzeil.
Grappig neveneffect van de vleugel als zeil is dat overstag gaan, wat bij catamarans normaal een uitdaging is, met deze boten heel goed gaat. De zeilvoering bestaat verder uit een heel klein fokje en een enorme genaker. Door de instelbaarheid van de vleugel en het kleine fokje kunnen de boten tot harde wind goed gevaren worden, windkracht 6 is geen enkel probleem. En in combinatie met de genaker zijn ze ook bij weinig wind snel op gang. En vandaag is het weinig wind, dus wel zullen zien of dat een beetje werkt!
Waar de electronica voor de bemanning simpel is, is dat voor de buitenwereld heel anders: elke catamaran heeft een camera pod achterop en 1 op de boegspriet. De camera's daarin kunnen vanaf de regieboot worden bestuurd, waardoor je naar de helikopter view ook ontzettend mooie beelden kunt krijgen van het zwoegen van de bemanning en hoe ontzettend dicht bij elkaar de boten vaak varen. En dat met bij voldoende wind zo'n 25 knopen vaart!
links: Groen licht op het hekmastje: deze deelnemer vaart keurig midden in het parcours.
Tot zover de theorie, nu de praktijk! We gaan met een boot pal naast het parcours liggen, vergezeld door honderden andere boten. Na een aantal speed trials die op te grote afstand plaats vinden wordt er dicht bij ons gestart. Daarna volgt er een stuk waarvan ik eerst denk dat het opkruisen is, maar wat afkruisen blijkt te zijn: de catamarans zijn veel sneller op ruime wind en gijpen dus steeds aan de rand van het parcours. Dat is een indrukwekkend gezicht. Het gebeurt ontzettend vaak omdat het parcours best smal is, dus naar schatting moeten ze elke minuut gijpen. Daarvoor moet de genaker weggerold worden , gegijpt worden waarbij de vleugel de andere kant op geknikt wordt waarna de genaker weer wordt uitgerold en getrimd.
links: drukte rond de boeien
Is het de moeite, kijken naar deze nieuwe vorm van America's Cup racing? Ja, zeker als je het live ziet. Maar ook op TV moet dit heel spannend kunnen zijn en door de close ups zie je misschien nog wel meer. Ik ga dit circuit wel volgen! Nu nog zien dat ik kan regelen dat ik er volgend jaar in San Fransisco bij kan zijn als de 72 voeters in actie komen...