Eetbare Vissen
Deze pagina is bedoeld om informatie te geven over de (on)eetbaarheid van zeedieren. Hieronder staan een aantal vuistregels en daar weer onder de verschillende dieren met recepten en andere informatie. Sommige links zijn engelstalig, andere Nederlandstalig, maar altijd vanaf een wikipedia artikel. Het artikel met de meest(e) relevante informatie is steeds gebruikt. De cijfertjes tussen de blokhaakjes leiden naar de betreffende pagina, bijvoorbeeld hieronder na de zinsnede 'hebben bij consumptie...'.
Als vuistregel kan men stellen dat iedere vis uit de zee eetbaar is tenzij:
- De vis uit een rif komt. In sommige riffen leeft een bacterie die een toxine uitscheidt die voor mensen zeer grote gevolgen kan hebben bij consumptie. ([1])
- De vis felgekleurd is, dit is meestal een teken dat de vis giftig is
- De vis “gekke” stekels heeft
- De vis (dood) gevonden wordt, en niet zelf gevangen is
- De vis ziek is. Dit moet men (vaak) met het blote oog vaststellen. Hoewel veel veel parasieten en bacteriën dood gaan (en dus ongevaarlijk worden) na verhitting, kunnen ze wel bepaalde giffen achterlaten die (ook na verhitting) gevaarlijk zijn. Een gezonde vis heeft bij het vangen 'bolle' ogen die dus niet ingevallen zijn. De binnenkant van de kieuwen moeten mooi rood zijn. De huid (tenzij anders aangegeven) glad en zonder bobbeltjes of knobbeltjes en de schubben zitten goed vast.
- De vis uit een van deze families/geslachten komt:
Synanceia ([2]), Pterois / Koraalduivels ([3]), Scorpaenidae / Schorpioen vissen ([4]), Uranoscopidae / Sterrenkijkers ([5]), Batrachoididae / Kikvorsvissen ([6]), Monognathus ([7]), Tetrarogidae / Waspfish ([8]), Siganidae Siganus / konijnvissen ([9]), Scatophagidae / Argusvissen ([10]), Tetraodontidae / Kogelvissen ([11])
- Zeeslangen kunnen zelfs op volle zee worden gevangen, maar zijn allen giftig. Beten komen zelden voor, maar soms worden vissers bij het uihalen van hun netten gebeten.
Vuistregels bij weekdieren: Tweekleppigen (zoals mosselen bijvoorbeeld) kunnen bij eb gemakkelijk worden gevonden. Denk er daarbij wel om dat zij grote hoeveelheden chemicaliën in zich kunnen hebben door verontreiniging in het water. Dus nabij industrie kan men ze beter laten voor wat het is. In de tropen kan men mosselen in de zomer niet eten, ze zijn dan giftig. In het Noordpool gebied kunnen zwarte mosselen het hele jaar door giftig zijn. Voor weekdieren geldt verder:
- Eet alleen weekdieren die gezond en in leven zijn. Zo mogen ze bijvoorbeeld niet stinken als je ze opent.
- Tweekleppigen (zoals mossels ([12]) en oesters([13])) moeten hun schelp stevig sluiten en gesloten houden als je er licht op tikt.
- Buikpotigen zoals de Wulk ([14]) en de Alikruik ([15]) hebben een soort van 'deurtje' voor de ingang van hun schelp die goed gesloten moet blijven als ze heen en weer geschud worden.
- Slakken met een puntig, kegelvormig huisje kunnen een zeer giftige 'angel' hebben, deze alleen eten als je weet wat je doet.
- Zeeslakken ([16]) en zee-oren ([17]) moeten met een mes van een rots worden afgepeuterd. Als dit moeilijk gaat is dat een teken dat ze gezond en goed voor consumptie zijn.
- Alle hiervoor genoemde weekdieren moeten minstens 5 minuten worden gekookt om eventuele parasieten te doden.
- Andere dieren die bij eb op het strand gevonden kunnen worden zoals pieren kunnen worden gebruikt als aas.
Vuistregels bij Octopussen en pijlinktvissen
- Octopussen (beter: octopoda ([18])) komen voor rond de bodem van de zee maar niet boven de vloedlijn
- Octopussen kunnen des nachts gevangen worden, wanneer zijzelf ook op zoek zijn naar prooi, door ze met een zaklamp aan te trekken en met een speer te vangen
- Octopussen rusten overdag in een hol die gekenmerkt wordt door een bergje lege schelpen 'voor de deur'. Gooi een haak met aas eraan on het hol en wacht tot je beet hebt. Trek dan met een krachtige ruk te beginnen de octopus naar boven.
- Octopussen kunnen het makkelijkst als volgt worden gedood; steek een hand in de kap grijp de ingewanden, als het ware het 'binnenste buiten keren'. Denk erom dat octopussen een soort papegaai-achtige bek hebben waar ze nare beten mee kunnen geven. Het makkelijkste is om met kleinere exemplaren het te leren.
- De blauwgeringde octopussen ([19]) zijn uiterst giftig (zelfde gif als de kogelvis) en moeten worden gemeden!
- Pijlinktvissen ([20]) komen voornamelijk op open zee voor en in mindere maten nabij de kust. Ze kunnen net als octopussen met een zaklamp en speer worden gevangen.
- Het vlees van octopussen en pijlinktvissen is erg taai. Het kan malser worden gemaakt door het herhaaldelijk plat te slaan op het dek, tegen de mast of iets anders.
Vuistregels bij Schaaldieren
- Kreeften leven onder de eblijn.
- Krabben kunnen gevonden worden onder de vloedlijn bij eb in poelen en spleten in rotsen, en onder stenen.
- Alle schaaldieren bederven snel en moeten zo spoedig mogelijk na het vangen gegeten worden. Houd ze in leven zo lang het kan.
- Alle schaaldieren worden levend gekookt. Het geluid wat sommige maken is het ontsnappen van lucht uit het pantser. Schaaldieren hebben geen stembanden en kunnen niet 'gillen' in de zin dat mensen dat doen.
- Kreeften en krabben moeten 20 minuten gekookt worden, garnalen 5 a 10 minuten.
- Krabben hebben (na het koken) giftige delen die moeten worden verwijderd. Haal eerst de scharen en poten af en leg de krab op zijn rug. trek de staart bij de rand omhoog en van het lijf af en neem het weg. Op die manier komt de maag en de inhoud daarvan niet in contact met het vlees. Daarna druk je met je duimen op de bek naar omlaag en naar buiten zodat het spijsverteringsstelsel er in een keer uit komt. Ook de longen die niet gegeten moeten worden moet je eruit halen.
- Kreeften worden over de rug open gekliefd met een stevig groot mes, de maag ligt net achter de bek en wordt samen met de kop verwijderd.
Vuistregels bij zeewier.
- In principe kan alle zeewier worden gegeten behalve de groen-blauwe van kleur.
- Zoetwater wier is in vrijwel alle gevallen giftig!
Hieronder vind je een aantal eetbare zaken met een beschrijving en eventueel een of meerdere recepten.
VISSEN - Alaskakoolvis - Amerikaanse Elft - Ansjovis - Atlantische Makreel - Atlantische zalm - Chinookzalm - Chumzalm - Cobia - Barracuda - Barramundi - Blauwvintonijn - Europeese Zeebaars - Haring - Kabeljau - Ombervis - Tong - Zaagbaars
