Onderwerp: Planeren

Er is verschil tussen surfen in de golven, waarbij veel schepen boven hun rompsnelheid komen en planneren.

Trillen en zoemen is bij onze iso een teken dat er speling op roer of zwaard zit wanneer we planeten. Het klinkt opwindend maar geldt als vertragend.

Planeren vraagt om voldoende planerend opp van het achter vlak ows om het gewicht uit het water te tillen als gevolg van de voortstuwing..
Laag gewicht is van belang, voldoende zeil op. En de boot vlak varen.
Gewicht zo ver naar achteren dat de boeg niet duikt maar niet te ver naar achteren waardoor zuiging aan de spiegel ontstaat.
Hoe efficiënter hoe hoger aan de wind nog geplaneerd kan worden.
Of de raccoon een planeet boot is? Obv jouw omschrijving niet maar veel boten kunnen halve wind best hard, planeren, en een meelopende golf af surfen geeft ook veel speed.

Herman Hartman schreef :
Het kan best dat wat ik denk dat 'planeren' is in werkelijkheid surfen is, hoor?

Maar ik wil er wel bij kwijt, dat je er soms 'net tegen aan zit' en dan alleen de golfjes af gaat 'zoemen/versnellen', maar soms (20 knopen ruim bv) ook continu op dat punt zit/blijft en dat de golven of heel langzaam sneller of langzamer lopen dan het schip.

Nu ik er over nadenk, is een belangrijke omstandigheid misschien de snelheid van het schip tov de windgolven door het water? (Ik las ergens dat bv op het Markermeer de golfsnelheid 2.2m/s is of 8km/u, de Raccoon gaat dan 5.5 knp, ook ongeveer zoiets? Nou ja, je gaat er ook schuin (ruim) overheen...?)

Geniet er maar van. Zodra je echt gaat planeren weet je het wel

holtere schreef :
Als je het ervaart is hoe het heet niet zo relevant, want het is zeker erg leuk om zo snel te varen!

In de eerste plaats is er verschil tussen de rompsnelheid overschrijden, en planeren. Planeren is gedefinieerd als een situatie waarbij een aanmerkelijk deel van de opwaartse kracht niet van waterverplaatsing maar van hydrodynamische lift komt. Voor de meeste boten kom je daar pas als je heel ruim over de rompsnelheid heen bent. Een scherpe grens is het niet.

Ook de rompsnelheid is geen scherpe grens, maar wordt gewoonlijk zo ergens bij een Froudegetal Fr = 0.45 gelegd. Daarbij is Fr = 0.164 V/sqrt(L), met V de snelheid in knopen, en L de waterlijnlengte in m. Als jouw boot een Lwl=5.60m heeft, is de rompsnelheid ca. 6.6 kn. Richting die snelheid neemt de weerstand sterk toe, en gewoonlijk zul je dus op een wat lagere maximum snelheid blijven hangen, zoals je zelf al noemt.

Een varend schip maakt een stelsel van golven in verschillende richtingen. Divergerende, die schuin van de romp weglopen, en transversale, met kammen dwars op de vaarrichting, die je vooral langs de waterlijn en achter de boot ziet. Voor de weerstand zijn de transversale golven het belangrijkste. Bij rompsnelheid is de lengte van de transversale golven net wat groter dan de waterlijnlengte: een dikke golf onder de boeg, een lang golfdal langs de waterlijn, en een hoge golftop net achter de romp. Daarbij trimt de boot ook achterover. Je noemt het ‘boeg omhoog’ maar het is vast ‘hek omlaag’ en dat is geen gewenste eigenschap... Hydrodynamische lift hoeft nog nauwelijks een rol te spelen.

Kom je over de rompsnelheid heen, dan worden de transversale golven langer, de hekgolftop komt dus verder achter de boot en wordt geleidelijk lager, de weerstand neemt niet meer zo snel toe met de snelheid. Dus ben je er eenmaal overheen, dan kan dat meteen een stuk meer snelheid geven. De meeste zeilers noemen dit planeren, ook al is het dat misschien nog niet volgens bovengenoemde definitie.

Hoeveel voortstuwende kracht er nodig is om over de rompsnelheid te komen, hangt vooral af van of er veel transversale golven gemaakt worden. Een brede en diepe romp doet dat veel meer dan een slanke en lichte. Bij een strandcatamaran zul je nauwelijks transversale golven zien en de verhoogde weerstand bij rompsnelheid is er nauwelijks. Mijn eigen trimaran heeft een (wel merkbare) rompsnelheid rond de 7.5 kn maar er is weinig nodig om daar overheen te gaan. Ik schat zo in dat jouw boot hele flinke golven maakt bij rompsnelheid. Om onder zeil, zonder te surfen, te planeren geef ik je niet zoveel kans eerlijk gezegd, sorry. Maar als je hard genoeg duwt kan er veel.

Dank, TriXXs, dat is veel relevante informatie.

Het betreft een triple keel boat, de vleugelkielen staan wat naar binnen, misschien heeft dat er ook iets mee te maken en ga ik foilen? (Haha)

Dat van die golven en hoe de Raccoon ze neemt vind ik prachtig, maar de vorm creert op zichzelf een enorme wrijving op het onderwatervlak. Maar misschien dat er in het krachtenspel toch een rare balans optreedt bij 1/3e overpowered tov rompsnelheid?

Misschien is het maar goed dat de meeste toerzeilboten niet echt in plane komen al is varen boven de eigen rompsnelheid zeker mogelijk. Bedenk daarbij ook dat de waterlijnlengte een theoretisch gegeven is berekend op een boot die op vlak water ligt. Bij de meeste schepen is de waterlijnlengte in golvend water met een lichte helling al een stuk langer.
Het moment waarop je in plane komt is leuk,maar het moment dat het stopt zorgde er op mijn poly Valk soms voor dat de trapeze man min of meer rond het voorstag weg gelanceerd als die niet stevig genoeg stond. Dat ik een zwaard uitvoering had waarbij het zwaard werd opgehaald op eenpuntje na droeg bij aan het moment van in plane komen. Om in plane te komen moest er ook op datzelfde moment wat gebeuren met de zeiltrim vanweg de hoger invallende wind en het verplaatsen van het gewicht van de bemanning anders bleef je er tegen aanhikken en werd je erg scheef gedrukt door de vlaag. Leuk als je met de hele bemanning actief bezig wilt zijn. We voeren meestal met 3 en soms met 4 man. Je zoekt wat meer de randjes op waar er rondom ons druk gereefd werd voeren we dan nog voltuig met de genua erop. Als er al greed wed wa dat et grootziel. De genua maakt hier echt het verschil. Er ging ook wel eens wat stuk waaronder de helmstok die een keer afbrak en oja trapeze draadjes hebben niet het eeuwige leven. Gelukkig konden we goed zwemmen.

Thijs1971 schreef :
om dit bootje te laten planeren is echt wel wat nodig hoor. Planeren kan volgens mij in eenvoudige kindertaal uitleggen dat de boot over zijn boeggolf kruipt en dus op die boeggolf gaat glijden. Met een goede grote golf lukt je dat ook maar daar is de de helling van de golf en haar eigen snelheid de ' push' om de snelheid op te bouwen. Planeren is meer vanuit de eigen power van het de zeilen zelf. Je hebt dus genoeg windkracht, voldoende oppervlakte ( genakker/spi) , een ruim invallende windrichting en een zo vlak mogelijke rompvorm met zo weinig mogelijk wrijving nodig. Jouw schip voldoet mijn inziens niet aan die vereisten maar dat wil niet zeggen dat ze boven haar (theoretische) rompsnelheid kan komen als de omstandigheden ' juist' zijn.
wat het foilen betreft... dat is nog een ander paar mouwen want daar reken je op hydrodynamische krachten om het schip uit het water te duwen en die zijn giga. Dus helaas ook niet voor jouw schip ( zoals die nu is) weggelegd... ( in pricipe kan je allerlei zeilbootjes laten foilen als je maar de juiste foils er onder steekt ( en lef hebt)

Herman Hartman schreef :
een hellend schip heeft het veel moeilijker om in plane te geraken omdat
1. de krachten op het zeil afnemen als er meer helling is
2. de romp een asymetrsiche vorm krijgt
3. het roer minder effect heeft ( men dien verstande dat we het over een single rudder hebben)

planeren is dus vlak varen, voldoende opwaartse druk in de boeg bij het aanplaneren ( dus niet te snel iedereen op de kont want dat zuigt die zich vast) en eens dat het vuur brandt ( en je voelt wel als dat moment er is) netjes op de golven sturen ( want kan best dat je sneller bent) en dus de boeg hoog houden en uiteraard trimmen, trimmen en nog eens trimmen

fun verzekerd!!! ( en inderdaad soms ook schade)

Een lichte surf van een golf wordt hier verward met planeren. Kijk een op youtube en zoek naar Cape 31. Dat is planeren….

Een vlak onderwaterschip is zeker ook belangrijk.... dat mis ik een beetje in de analyses hier

Mijn eerdere opmerkingen over de verlengde waterlijn hadden juist als doel om ui te leggen dat je boven de theoretische rompsnelheid uit kunt komen zonder dat er sprake is van plane en dan heeft de boot juist wat helling nodig. Ooit was dat de truuk om binnen de handcapregels snellere boten te bouwen Denk maar eens aan vroege American cuppers met hun sterke overhangen Mjn S-spant vindt een beetje helling ook wel fijn.

Met mijn Whitbread 30 boven Vlieland 14,5 gehaald, dikke 5Bf, tijdens de singelhanded.
Had het nog iets harder gewaaid dan wellicht richting 20.
Maar dit ging me hard genoeg.

Wow, dat is indrukwekkend Helmsman.

Ik haalde vorige keer 11.7 knoop (vlak water, Haringvliet), ook bij 5ft. Jouw boot is denk ik nog een stuk lichter.

Wij hebben met een 31.7 gedurende minuten 16,5 knopen gehaald.
Overigens is het varen met die snelheid een eitje. Opstarten en stoppen kan lastiger zijn

Dat is ook erg hard Holtere! Een Genaker droppen is dan lastig... bij mij ging dat dus ook fout

Dit soort varen was niet opgezocht maar overkwam ons. Het was dus zeker geen kunde en eindigde ook slecht maar de weg naar die ellende was wel mooi
Go, with a bang zeg maar

herkenbaar, bij mij was in het laatste rak van een wedstrijdje, waar we op kop lagen, maar helaas ging het droppen minder goed, en finishten we derde met een enorne scheur in de genaker...

dat is de kunst he... eens je echt hard gaat verminderd de schijnbare windsnelheid ( komt ook wat scherper in maar dat terzijde)
spi of gennie droppen doe je dan aan een lagere snelheid en dus een hogere windsnelheid en dan loopt het weleens mis.
Ook gijpen is dan een heel ander verhaal; op de A35 surften we tegen 17-18kn van tijdens wedstrijd van ramsgate naar boulogne en dan gijpen is geen sinecure. Het grootzeil inhalen en de boot begint zich anders te gedragen

enfin ... ieder van ons die in dergelijke situaties heeft gevaren kan zulke verhalen wel opdissen met mogelijks een foute of goede afloop...

Van een golf af surfen is een soort glijden en is al heel grappig, maar echt planeren is iets iets anders, dat is best heel apart.
maar dat lukt niet met jouw boot...kan gewoon niet..zelfs met spinnaker en dikke wind.

Afgelopen zaterdag nog! Tussen de 18 en 25kn wind, spi erop en gassss! Tussen de 9 en 10,5 kn met af en toe een uitschieter naar 11.... genieten! Gek genoeg dobberde bijna iedereen op alleen een puntje grootzeil of fok van a naar b.
Het is juist zo leuk als er een beetje gang in zit.

Verschil tussen een surf van 1 golf en planeren is als de boot hier te glijden zonder de hulp van een golf, dan noem ik het planeren, zoals in deze video.


Overigens, de foutmarge met veel wind is wat kleiner. Handelingen moeten dus even in 1 keer goed gaan, wat gelukkig meestal lukt. Maar als t een keer niet lukt is dat wel heel leerzaam haha. Als je de spi weer eens binnentrekt nadat je ermee het ijsselmeer hebt leeggevist en je helemaal doorweekt en doodop in de kuip zit uit te puffen heb je tijd zat om te bedenken hoe je dat de volgende keer wilt voorkomen.

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Cool, leuk filmpje!

Bij planeren komt een boot uit het water. Planeren lukt eigenlijk alleen met de sportboten (open, of met kajuit, 1 romp of meerdere rompen) en speedboten.
Het overige dat zonder hulp van een golf boven de rompsnelheid komt is aan het glijden. De rest is een surf. Allemaal gaaf, dat wel.

Idd filmpje ziet er heerlijk uit!