Onderwerp: Verstaging nakijken

Kijk wat multihulls doen. Aan performance geen gebrek. Het is niet zo dat als er heel weinig spanning op de stagen aan lij staat er geen kracht naar die kant op de mast wordt uitgeoefend. Als je tuig goed is ontworpen dan zal de mast bij windbelasting zelfs iets meer gaan buigen gezien vanaf de zijkant van het schip. Daardoor wordt het profiel van het grootzeil vlakker.
Een te stijve mast kost snelheid. Dat kan elke Finn klasse surfplank zeiler je vertellen.

3Noreen schreef :
Ah, kijk. Dat lijkt overeen te komen met dat onderzoek.

essay.utwente.nl/62550/1/Repor..._Rig_tension-S34.pdf

Et, voilà!

Mijn verstaging is nog geen 3 maanden oud en geplaatst en getrimd door de mannen van CS Rigging. Bij een aan de windse koers met zo'n 16 á 17 knopen zie ik al dat het lijwant richting slap gaat. Vroeger zou ik me daar druk om gemaakt hebben, nu niet meer.

Heeft CS wel gevaren en getest met deze trim dan? Of denk jij/denken zij dat dit een oefening is die volledig in de box kan gebeuren?

Joop66 schreef : Die ben ik niet met je eens. Nieuwe verstaging kan een onzichtbare aanwals fout hebben of bijvoorbeeld een gietgal in een spanner huis. Daar kun je op voorhand op testen, maar er is niemand die dat doet. Daar kom je dus pas achter als het flink belast gaat worden.

Wat vind je van deze test: bij 22 knoop je genaker in het water droppen, en van 8 naar 1 knoop gaan in 3 scheepslengtes?

RickVis2 schreef : Dat verschilt zeer sterk per boot en de gekozen verstaging. Mijn boot is idioot stijf en heeft dikkere verstaging dan nodig. Ik geloof dat ik maar op 3 of 4% zit en de verstaging aan lij komt niet los, ook niet met windkracht 8 aan de wind.

De Selden vuistregel is een mooi handvat voor de gemiddelde boot, maar er zijn vele uitzonderingen op de regel en als je verstaging net niet loskomt aan lij dan staat het strak genoeg.

AndreAzuree schreef : Een goede test is je boot 60 graden plat trekken aan de mast, dat is waar de maximale belasting op je verstaging plaats vind. Als jij 60 graden schuin ging tijdens jouw 'test' dan is het een goede

Een simpelere test is iedere stag even op de testbank inspannen en tot 110% van de SWL belasten.

AndreAzuree schreef :
Mijn punt dat ik hier al eerder maakte is dat masttrim geen papierenboekjes wijsheid is zoals het hier tot wetstekst verklaarde Seldén boekje, maar je in de praktijk moet kijken wat je mast doet, qua vorm en effect op je zeilen daarvan en stabiliteit. Dat zou CS dus ook moeten doen. Een boekje volgen hoef je geen professional voor in te schakelen, lijkt mij.

Joop66 schreef : Dat komt dan weer omdat er niets specifieks over gezegd kan worden. De geometrie van tuigage en verstaging is op iedere boot anders. Waar door sommige onder wanten de onder sectie van de mast zeer sterk naar achter getrokken kan worden is dat voor een andere geometrie weer anders en mogelijk zelfs tegenover gesteld.

Ik heb enkele jaren intensief wedstrijden gezeild op de J-29 en de j-35, op de J-29 voeren we met de verstaging zo los dat de wantspanners haast vlak op dek lagen en de voorstag bungelde op een aan de windse koes gewoon 30-40cm heen en weer, dat gaf de beste performance. Op de J-35 was het juist sneller als de wanten absurd strak stonden en de babystag nagenoeg los.

Verstaging trekt bij iedere tuigage net in een andere richting en heeft dus een ander effect op mastbuiging, zowel in wat het veroorzaakt als wat het toelaat. Ieder mast profiel reageert weer anders, gefixeerde zalingen geven andere buig controle dan zalingen die in 1 of meerdere richtingen kunnen scharnieren, verjongde masten reageren anders en ga zo maar door. Dan heb je nog de vorm en de stabiliteit van het zeildoek wat onderling erg kan verschillen en wat andere eisen stelt aan statische en dynamische buiging. Het verschil tussen statisch en dynamische buiging is weer voor een zeer groot deel afhankelijk van rompvorm, gewichtsverdeling en gewichtszwaartepunt.

Kortom, het is zo idioot complex dat er niets algemeens over gezegd kan worden over de relatie tussen stagspanning en performance. Dat kun je alleen vaststellen door systematisch te testen en goed alle data bij te houden. Dit kost maanden, maar kan een groot verschil maken in zeileigenschappen. Overigens kun je de opbrengst daarvan weer volledig teniet doen door een verkeerd gijpje te maken.

De 20% regel van Selden is een goed handvat wat door de meeste tuigers gehanteerd word omdat het voor 99% van de boten zorgt voor redelijk optimale performance in combinatie met een maximale levensduur van het tuig. Fout is het niet om dit te gebruiken, optimaal is het ook niet.

Nachtvlinder schreef : Hoe ver moeten ze daar mee gaan? Dit goed doen kost 500 tot wel 1000 uur op het water en dan moet je er vanuit gaan dat de rest van de boot al optimaal is. Wil je daar voor betalen? Of doen ze het halfslachtig in een dagje varen en ben je daarvoor bereid te betalen?

Wanneer dit een paar tientjes kost om het spul in de box volgens een boekje te spannen niet (maar dat kan je ook zelf). Als je er een paar honderd euro aan uitgeeft, mag je iets meer verwachten.

De moeilijkheid is alleen om te kwantificeren hoeveel meer je dan moet krijgen?
Tuigers moeten zo rond de €80 per uur vragen om er een boterham aan over te houden. Verstaging nastellen ben je zomaar 2 uurtjes mee zoet als je alleen naar algemene voorspanning, symmetrie, prebend en algehele staat van onderhoud van de tuigage kijkt. Dat is al €160 zonder reiskosten. Wil je meer dan moet men met de boot gaan varen. Dan ben je met twee man al snel een halve dag bezig om vast te stellen of de vuistregel te veel of te weinig voorspanning heeft en dat aan te passen aan je bevindingen. Dat zou je dan rond de €600 kosten.

Eens. Beter zelf doen dus, dat rondje in de box kun je zelf ook doen. Kijken naar wat je ziet onder zeil ook…

Eens met Erik. Iedere mast is weer anders. Ik heb sterk naar achteren gepeilde zalingen. Dat betekent dat je onderwanten niet te strak moet zetten, anders trek je een s-bocht in je mast.
Dat betekenent dat bij je aan de wind bij 5bft eerder de onderwanten spanning ziet verliezen dan de topwanten. Dat was precies andersom bij mijn oude boot.

Erikdejong schreef :
Klopt. De enige manier om dat uit te sluiten is een trekproef op 70% of zo van de treksterkte. Dan heb je bulksterkte goed gekwalificeerd zonder vermoeiingsschade te introduceren.

Maar ja.

Nog maar weer eens, niet voor Erik, maar de meelezers: vermoeiingsschade kun je niet testen. Ook niet vast stellen. Als je ook maar iets ziet, ook met penetrant of enig ander onderzoek, zit je dik boven de 90% levensduur en is het vervangen geblazen.

Nachtvlinder schreef :
Mij lijkt dat CS dat perfect gedaan heeft. De klant was tevreden.
Eerlijk gezegd denk ik dat er een hoop zeilers zijn die beter de handen in de zakken kunnen houden dan aan verstagingen draaien

Er klopt iets HELEMAAL NIET met deze getallen.
Maximum rek nooit meer dan 0,2%.

egenolf schreef :
Beter lezen. Niemand heeft het hier over % rek. De getallen die gebruikt worden zijn percentage breukspanning. Dit is voor alle 1x19 draden te vertalen naar een rek van 1mm per 2 meter welke dan een percentage van 5% breukspanning vertegenwoordigd.

Ik heb uitstekende ervaring met CS-rigging.
Gevragad of ze bij gelegenheid de mast kunnen trimmen.
Kostte ca €. 150,= en werd uitgevoerd toen ze voor een andere klus toch al in de buurt waren van de haven.
Netjes gebeld dat het uitgevoerd was en toen ik weer aan boord kan stond de mast er perfect op.
Ik heb alle spanners de afstanden met de schuifmaat ingemeten en elk jaar wanneer de mast er weer op gaat, span ik ze zelf weer op die maten. Tot nu toe uitstekend.

egenolf schreef :
Niet een beetje zitten blazen en dan niet uitleggen hoe het wel zit. Kom maar door met je uitleg!

Cs heeft twee jaar geleden onze rodverstaging vervangen en daarna de boel aan boord afgetrimd.
Veel meer spanning op de vertstaging gezet dan ik ooit had gedaan, en het stond echt niet slap. vooral de D2.
Boot voelt nu veel meer aan als 1 geheel en is bij hardere wind veel makkelijker onder controle te houden.

Ook tevreden klant

Wat bedoel je met “afgetrimd”? Wat voor verschillen zie je bij hardere wind?

Om het af te ronden: ja het stond veel te slap volgens Neutmast en hij wilde het wel aandraaien maar alles zat echt muurvast dus de hele verstaging maar vernieuwd en meteen de mast gepimpt dus nieuwe ledlampen, nieuwe kabels en nieuwe antenne. Hulde dat Neutmast mij binnen een week kon helpen omdat ik ermee op vakantie zou gaan. Kost wat maar toch een lekker gevoel. En leuk om te zien hoe dat wordt gedaan. Ik begreep dat de kabels eerder breken dan dat ze uit de wals schieten. Dank voor alle berichten! groet Ruud

Ja, het kost wat, maar nu kun je weer jaren vooruit. Heel veel zeilplezier gewenst.