Onderwerp: Scheuren in houten boot

Jobtaal schreef :
Een boot bouwen is als een pizza, er zijn duizenden manieren. Zo ook voor het onderhoud. Als je klaar bent weet je hoe het (niet) moet. Oefening baart kunst. Zolang je niks verprutst met verkeerde spullen(epoxy) en niet te lomp gaat hakken en zagen, kun je zo verder proberen wat wel werkt.

Jobtaal: scheuren van 1 cm die zijn ontstaan door het opbokken wijzen er op dat de boot is vervormd. Ergens mankeert er dus iets aan de stijfheid. Je zou de kielbalk herstellen: is dat al gebeurd? Hopelijk is de boot nu weer redelijk stijf. Scheuren van 1 cm kun je niet herstellen met fineer. Dat zou, als de boot weer voldoende stijf is, wel met een geschaafd latje kunnen. Waar je fineer kunt kopen weet ik niet; ga maar eens bij een meubelmaker langs. Dat touwachtige spul is waarschijnlijk breeuwsel. Moet je hier niet gebruiken. Is iets voor de vakman en niet voor overnaads gebouwde boten.
Als je met kit in de naden gaat werken, moet je er rekening mee houden dat de naad daar iets zal opbollen. Maakt niets uit; zit tenslotte onder water.
Op dit forum krijg je allerlei adviezen, vaak tegenstrijdig. Dat is zowel het voordeel als het nadeel er van. Trek je niets aan van de toon die sommigen aanslaan. Dit forum is nog heilig vergeleken met feestboek etc.

jerry schreef :

Beste Jerry,

Wederom bedankt voor je reactie. Ik durf niet te zeggen of er iets mankeert aan de stijfheid van de boot. Zoveel verstand heb ik er niet van zoals je inmiddels vast duidelijk is. Echter, ik denk het niet. Het opbokken is niet op de juiste wijze gebeurd doordat de spanbanden te strak zaten en de twee zijkanten van de romp naar elkaar toe werden getrokken, hierdoor ging het hout scheuren.
Geschaafde latten zou ik dan inderdaad kunnen proberen. Hoe denk je over eventueel stopverf in deze scheuren. Hierbij heb ik namelijk ervaring met aanbrengen.

Ik begrijp wat je zegt over de toon. Echter, ik begreep het gewoon niet helemaal, maar goed ik zal er verder ook niet op in gaan.

Bedankt voor je hulp!

Beste Job, ik heb nog eens de foto’s bekeken en begrijp nu waarom het hout van de huid is gescheurd. De romp is bij het hijsen wat samengeknepen. Een boot moet niet alleen een langsverband hebben ( kielbalk, stringers, schuurlijst etc,) maar ook een stevig dwarsverband. Bij houten boten is dat doorgaans met de doften ( zit of roeibank, mastdoft, stuurbank) geregeld, maar jouw boot heeft geen doften. De spantjes die de huidgangen verbinden zijn daar te dun voor. Vaak zijn die ook gebroken of onderbroken door de kielbalk. Er moeten bij jouw boot toch ook doften hebben gezeten? Heb je die er soms uit gehaald? Ik zou nu minstens twee doften maken. Waarschijnlijk is de boot dan weer stijf en zijn de scheuren minder dan 1 cm.

Beste Jobtaal,
Ik zal even wat uitleggen.

Toen ik je vraag zag, dacht ik “o, daar heb je weer zo iemand die denkt dat epoxy en kit overal goed voor zijn”. Ondanks het feit dat ik het al vaak op dit forum geschreven heb, wilde ik je toch behoeden voor fouten.

Met mijn dikke vingers kloppend op het te kleine schermpje van mijn telefoon (waarbij het een mirakel is dat de meeste letters die verschijnen inderdaad zo bedoeld zijn) maakte ik een kort tekstje.
Kort, want lastig typen maar ook: jij leest oppervlakkig (anders had je mijn forumnaam niet verkeerd gespeld).

Maar ik wilde wel dat het korte tekstje zou beklijven. Wel, daarin ben ik geslaagd want volgens mij vergeet jij het nooit meer dat je geen epoxy mag gebruiken op een oud houten bootje.

Nog een aanvullende aanwijzing: lak en lichtgekleurde verf slaat groen uit over bitumen. Dus in dat geval kun je beter stopverf gebruiken (kun je gewoon bij de bouwmarkt kopen, maar check wel even hoe oud het is. Neem het meest verse potje). Over stopverf kun je lakken met olie- of alkydverf.
Bij donkere kleuren kun je wel bitumen gebruiken, bijvoorbeeld Tixoplast van Zwaluw/DenBraven, Tixophalte van Shell of elke ander dakreparatiepasta van de bouwmarkt.
Zodra het hout zwelt, knijpt de bituum of stopverf er tussenuit. Dat geeft een bobbel op je romp, maar dat geeft niks.

Stel, je bent eigenwijs en lijmt of kit de scheuren dicht. Als het hout gaat zwellen na de tewaterlating, kan de scheur niet worden dichtgedrukt. Ook niet bij elastische kit, want die kan met flinke druk misschien 10% samengedrukt worden, wat veel te weinig is. Het hout zal dan aan weerszijden van de scheur verder weggedrukt worden waarmee de scheur uiteindelijk groter wordt en je bootje kapot gaat.

Hoe onderhoud je je bootje het best? Binnenzijde schoonmaken en schoon houden. Vooral alle hoekjes en gaatjes achter de spanten en langs de kiel.
Behandel de binnenkant met een olieproduct. Olie stoot water af.
Als de boot onbeheerd ligt, leg dan alle vloerdelen open en zet alle kastjes open.
Behandel de buitenkant bij voorkeur met een product op oliebasis, zoals lijnolieverf of eventueel (makkelijker en goedkoper) Perkoleum van Koopmans, wat in 100 tinten van blank tot zwart te koop is.

Begrepen?

jerry schreef : Dat laatste verdient een klein beetje nuance. Een overnaadse boot is zo gebouwd, om het hout heel snel te laten dichttrekken. Dat was natuurlijk bij (reddings)sloepen een belangrijke eigenschap.
Om te zorgen dat de naden tussen de gangen niet snel uitdrogen, werd daar wel een katoenen draad ingelegd, voordat ze tegen elkaar gemonteerd werden. Dat houdt het water wat beter vast dan alleen hout. Ik vermoed dat je dergelijke draadjes bent tegengekomen.
Dat is wel anders dan breeuwsel: daar wordt het katoen gemengd met een soort stopverf en tussen de gangen gehamerd om zo de boot waterdicht te maken. Dat moet je inderdaad nooit doen bij een overnaads schip.

jerry schreef :
Beste Jerry,
Klopt, mijn vader dacht ook al dit de oorzaak zou zijn. Deze zaten er niet in toen ik de boot kocht. De vorige eigenaar heeft wel de opbouw er afgesloopt, grote kans dat hier de doften in zaten. Ik ga deze er nu wel in maken.

Apae schreef :
Je hebt gelijk dat overnaadse planken NOOIT gebreeuwd mogen worden. Soms zit er tussen de kielbalk en de kielgangen wel een breeuwnaadje, dat hangt van de bouwer af.

Maar katoen wordt niet gemengd met iets.
Breeuwen gaat met droog katoen dat in losjes geslagen draden wordt gebruikt. Maar het kan ook met "werk", dat is fijn langvezelig hennep dat wat vettig is gemaakt met bruine teer en olie.
Na het inkloppen van katoen wordt het dikwijls afgedekt met stopverf of kit. Na het inkloppen van werk wordt meestal afgedekt met pek of bitumen (hoewel volkomen ten onrechte ook wel met kit).

Berghout-2 schreef :
Beste Berghout,
Bedankt dat je me wil helpen. Wellicht reactie ook verkeerd gelezen. Het was zeker niet mijn plan om zomaar de boot te behandelen met epoxy. Ik had er geen verstand van maar wil de beste behandeling.

Mijn plan voor de behandeling is nu (op basis van alle reacties en hulp):
De scheuren dichten met stopverf (welk merk zou je aanraden). Vervolgens lagen grondverf aan brengen van Koopmans op Alkydbasis. Hierna boven de waterlijn een lak op aklydbasis en onder de waterlijn antifoulie.

Groeten,
Job

JeromeWhitehorse schreef : Lijkt sterk op grenen. Zoals het hoort voor een overnaadse boot: dosse gezaagd. Dat zorgt er voor dat het hout vooral in dikte uitzet, en in de breedte relatief stabiel is. Daardoor trekt de boot sneller dicht, zonder dat de gangen elkaar proberen te verdrukken.
NB: een karveel boot moet juist van kwartiers hout gebouwd worden.

Berghout-2 schreef :
Beste Berghout,

Bij mijn boot is de ruimte tussen de kielbalk en de onderste huidgang wel afgewerkt met kit (100% zeker). Ik heb deze kit bijna geheel verwijderd. Ik was eigenlijk van plan om dit weer te doen met kit (polymeer), maar ik heb dus begrepen dat je geen kit moet gebruiken. Met wat kan ik dit wel het beste doen? Via mr boat begreep ik namelijk dat ik dit wel kon doen met polymeer kit.

In je andere draadje (over de kielbalk) is te zien dat niet alleen de kielbalk maar ook de watergang (de eerste tegen de kielbalk aan) flink is aangetast. Ik zou beide vervangen, wat een flinke klus is die nauwkeurig moet gebeuren. Je herbouwt dan gelijk het gedeelte dat gekit was, en kan het dus zo doen dat er geen kit nodig is.
Ik denk overigens, dat die kit om te beginnen de oorzaak van alle houtrot is... daaronder kon het hout nooit drogen!

Jobtaal schreef :
Merk stopverf maakt niet uit.
Stopverf is een heel eenvoudig product, het bestaat uit lijnolie en een vulmiddel, meestal krijt. Dat is alles, soms wat kleurstof.
Als een potje stopverf erg stoffig is geworden in de bouwmarkt, kan het zijn dat de lijnolie al vrij ver geoxideerd is, dan wordt het spul dik. Het is dan eventueel te redden door er wat verse lijnolie doorheen te mengen, maar koop liever een minder stoffig potje.

Ik ben geen liefhebber van antifouling. Dat spul is namelijk giftig (daarom groeit er niks op) en is slecht voor het onderwaterleven. Het is ook duur en dus slecht voor je portemonnee.
Als je bootje elk jaar op het droge gaat, heb je geen antifouling nodig.
Het klinkt misschien gek, maar het maakt niet zoveel uit wat je onder een houten bootje smeert. Onder water rot hout niet. Ik doe zelf (ook bij mijn klanten) meestal Hempatex 46.330, een prima, goedkoop en makkelijk verwerkbaar product op chloorrubberbasis. Let wel op, het verdraagt zich niet met gewone verven op alkydbasis. De kleinste verpakking is 5 liter, daar kun je een paar jaar mee vooruit.

Jobtaal schreef :
O, het is niet zo raar dat daar kit zit. Er wordt namelijk nogal wat afgeklooid met bootjes, en daar komt vaak kit aan te pas. Je moest eens weten wat ik allemaal tegenkom op boten
Laatst stond ik in de Brico (de Belgische Gamma) voor een muur met vele, vele duizenden kokers kit. Plotseling bedacht ik dat waarschijnlijk meer dan 95% van die kokers worden leeggeknepen op plekken waar dat zinloos of zelfs schadelijk is. De meeste mensen hebben geen benul van het hoe en waarom van kitnaden.

Zorg ervoor dat de verbinding tussen de kiel en de kielgangen (dat zijn de planken die aan weerszijden tegen de kiel aanliggen) goed gevormd en stabiel is. Afhankelijk van de oorspronkelijke constructie kan het zijn dat daar breeuwnaadjes zijn. Als dat zo is: behoedzaam breeuwen en afdekken met bitumen.
Als het geen breeuwnaadjes zijn, dan kun je voor de zekerheid wat bitumen aanbrengen zonder katoen.

Nogmaals (ik schreef het in mijn eerste bericht ook al): geen epoxy en geen kit op ouwe bootjes. (Enkele uitzonderingen daargelaten).

(En ik heb geen flauw idee wie Mr Boat is).

@Berghout2: mr Boat is een bekende leverancier van epoxy. Geen wonder dat jij dat merk niet kent.