Onderwerp: Goede LED shop

Ik zeg niks.

......en ik moet het nog gaan zien.

Faran schreef :
Ik ook niet

Jaap zegt ook niks.

Sea Force One schreef :
Ik heb de 1.5W 80 lumen opgehaald.Faran schreef : Op de achterkant van de verpakking staat 3000 K, is dus vergelijkbaar met halogeen, waarschijnlijk ietsje witter.
Voor huiskamertoepassingen, zeker als je niet kan dimmen, althans niet op dezelfde manier dimt als een halogeen lamp, eigenlijk iets te wit.
CRI wordt niet gegeven, zal ik meten.

Ook heb ik 10 W halogeen opgehaald.

Hopelijk vanmiddag wat tijd voor metingen. Zal ze dan ook vergelijkend meten. Als het meezit vanavond of morgen hier de resultaten.

Nog even wat extra info over het dimmen:
Als je halogeen lamp van 3000 K dimt
- tot 50%, dan wordt de kleur 2772 K
- tot 10%, dan wordt de kleur 2354 K
- tot 1%, dan wordt de kleur 1933 K
Als je een halogeen lamp van 2800 K dimt
- tot 50%, dan wordt de kleur 2600 K
- tot 10%, dan wordt de kleur 2228 K
- tot 1%, dan wordt de kleur 1846 K
Kaarslicht is qua kleur vergelijkbaar met 2000 - 2500 K, zeg maar 2200 K
Als je een standaard LED lamp dimt, dan blijft de kleur gelijk, dus bijvoorbeeld 3000 K, dat ziet er dan bij dimmen veel te wit uit.

Ben benieuwd. Wel mooi dat je dit doet, dan krijg ik een idee hoeveel waarde ik aan die cijfertjes moet hechten.

Ik wil wel van het wat "zachte" licht af van een klein tl lampje in mijn kajuit. Wat hard wit licht vind ik niet zo erg. Veel licht voor weinig stroom is op een kleine boot wel handig. Het harde witte licht leest in elk geval gemakkelijk. Is dit soort ledverlichting dan geschikt?

Solo schreef :
Ik weet niet precies wat je met hard licht bedoelt?
Bij TL kan dat twee dingen zijn:
- Een hoge kleurtemperatuur, vaak wordt voor 28 cm TL zoals vaak op boten geleverd er standaard lekker goedkoop 6500 K in gedaan.
- Een slechte CRI, 70 of lager. Bij een lage CRI worden de kleuren van objecten en met name van de huid en andere rode kleuren van objecten niet goed zichtbaar.

Een lage CRI heeft voor het zien alleen maar nadelen, maar is goedkoop(er).

De kleurtemperatuur is meer afhankelijk van de toepassing:
2200 K sfeerverlichting
2700 tot maximaal 3000 K: huiskamer verlichting
4000 K: kantooromgeving, veel contrast tussen zwart en wit.
5000 K: fabriekshallen
6500 K: daglicht effect

De kleurtemperatuur bepaalt niet de hoeveelheid licht, maar aan de andere kant is de perceptie van een hoge kleurtemperatuur dat het meer licht geeft. Dat is echter niet zo, ook als je echt vergelijkt hoeveel licht er is om iets werkelijk te kunnen zien.
Een leuke marketing truc om je te laten denken dat je meer licht krijgt door iets te leveren met een hoge kleurtemperatuur, maar het is niet zo.
Dus niet denken dat je met hard licht, als je daar een hoge kleurtemperatuur mee bedoelt, meer waar (=dingen kunnen zien) voor je geld(=stroom) krijgt.

- Dus kies de kleurtemperatuur afhankelijk van de toepassing.
Op een zeiljacht kan ik voor wit dan alleen toepassingen van 2700 K bedenken. Voor werkverlichting 's nachts natuurlijk alleen maar rood licht.
- Voor alle toepassingen ten minste een CRI (soms Ra genoemd) van 80.
- Kies de hoeveelheid licht in lumen (lm) die je nodig hebt en let dan op die hoeveelheid licht in lumen die je dan krijgt voor je geld of stroomverbruik. Ga daarbij niet af op wat ze aangeven gelijkwaardig te zijn in W aan halogeen of zo. Dat is vaak uit de duim gezogen.

Als je wilt is er best 6500 K LED verlichting te koop, ook nog iets goedkoper dan 2700 K. Zo langzamerhand is 2700 K even of efficienter dan 6500 K in stroomverbruik.
Risico van 6500 K verlichting is wel dat de LEDs met die kleurtemperatuur die verkocht worden een hele slechte CRI hebben. Dat is dan goed opletten. Dat risico is met 2700 K veel minder, die zijn juist gemaakt voor een goede kleurweergave in huiskamer omgevingen.

Dat laatste is ook het probleem van TL verlichting voor boten die verkocht wordt. De 28 cm armaturen worden vaak geleverd met een TL van 6500 K en een CRI van 60 of lager, dat scheelt weer wat dubbeltjes.
Die zou ik direct vervangen door een TL van 827 of als je dat echt wilt 830, 840, 850 of 865. De 8 staat voor een CRI van ten minste 80 en de laatste twee cijfers voor de kleurtemperatuur.

Dank voor de uitgebreide reactie. Heel nuttig. Ik wist niet dat de hogere getallen niet meer licht gaven dat is kennelijk alleen schijn. Ik weet zelfs niet 100% zeker of het lampje in mijn kajuit TL is. Het is in elk geval een buislamp van circa 20 a 22 cm met vergelijkbare aansluitingen als de TL verlichting thuis en op kantoor, alleen veel dunner en veel kleiner.
Wat ik met zacht licht bedoel, dat ik niet zo prettig vind is het TL licht dat ik thuis en op kantoor had, en dat door de verkoper 'warm' genoemd werd, wit met iets oranje/geel/roze-achtigs, indertijd uitgezocht door vrouwelijke kantoorgenoten. Op mijn kamer en ook thuis heb ik dat laten vervangen door TL lampen die ook wit zijn maar meer (staalachtig)blauw, dat leest in elk geval prettiger. Ik zie op de betreffende lampen echter geen nummers in de zin van 2000 oplopend tot 6500.

Solo schreef :
O ja, er is nog een reden waarom je in je kajuit geen 4000 K, 5000 K en zeker geen 6500 K wilt hebben.
Die kleuren bevatten erg veel blauw licht, net als de zon overdag. Dat heeft een invloed op je hormoonspiegel en zorgt ervoor dat je actief bent/wordt en voorlopig nog niet aan slapen toe bent. Blauw licht rond de 490 nm heeft het grootste effect.
Voordat je kan gaan slapen zal eerst, net als in de natuur, het blauwe licht een tijdje uit het spectrum verdwenen moeten zijn. Dat betekent dat na een dosis licht van een hoge kleurtemperatuur je voorlopig niet echt in slaap kan vallen. Dus erg slecht voor de nachtrust als je dat vlak voor het slapengaan doet.

Dat betekent ook dat op kantoor het voor de productiviteit handiger is om lampen met een hogere kleurtemperatuur te installeren en niet zoals jij gedaan hebt de warmere kleuren.
Dat je thuis in de woonkamer de hogere kleurtemperatuur hebt geinstalleerd is daarentegen weer niet handig in verband met de nodige nachtrust. Op een werkkamer zou kunnen, als je dan maar niet werkt tot vlak voor het naar bed gaan.

De buislamp van 20 - 22 cm is zeer waarschijnlijk een TL lamp als je die niet heel recent hebt gekocht en er vier pinnetje aan zitten, twee aan elke kant. Helaas heb ik ook zo'n ding aan boord 14 cm, in de keukenhoek. In die lengte is er namelijk geen behoorlijke TL te krijgen, alleen iets met een relatief hoge kleurtemperatuur maar zeer slechte CRI, er zat bij mij 6500 K in. Het beste wat ik kon krijgen in die maat was 640, dus kleurtemperatuur 4000 K, op zich in de keuken OK, maar de CRI is 60 en dat is echt vreselijk, zeker als je naar vlees kijkt.

Wat je hebt zijn dunnere lampen dan op kantoor; Op kantoor is vaak maat T8 en die kleine zijn T5. Voor kantoor bestaat ook wel T5, maar dat is wat nieuwer en efficienter. Maar dat vraagt wel een ander armatuur. Dus nogal een investering als je dat op kantoor zou willen installeren.

Welke aanduidingen zie je wel staan op je lampen? Welk merk is het?

dank voor dit uitgebreide antwoord. Ik ga eens kijken, eest een tapje meenemen.

De metingen zijn gedaan:
- 10 W halogeen en
- Action 1.5 W 80 lm G4 LED
De Action LED is van het merk LSC en is van Chinese makelij.
Op de zijkant staat 12 V DCAC 3000K 110 mA



* Het opgenomen vermogen:
- 10 W G4 Halogeen: 12.02 V, 790 mA -> 9.5 W
- Action 1.5 W 80 lm G4 LED: 12.01 V, 102.3 mA -> 1.23 W

* De kleurtemperatuur en CRI
- 10 W G4 Halogeen:
-- 2610 K, ik verwacht dat een 20 W Halogeen dan iets is van 2800 K is.
-- CRI 99.6, dat is binnen de meetnauwkeurigheid 100 zoals het theoretisch zou moeten zijn.
- Action 1.5 W 80 lm G4 LED:
-- 2940 K
-- CRI 82.3

De LED is dus met 2940 K duidelijk witter dan een 10 W halogeen met 2610 K en iets witter dan een 20 W halogeen, verwacht 2800 K. Ik zal nog even uitrekenen hoe waarneembaar dat kleurverschil is.
Waarschijnlijk is het verschil goed waarneembaar als je ze naast elkaar ziet, maar na elkaar is al een stuk moeilijker.
De LED heeft een CRI van 82.3, dat is prima.

* Spectrum
(de grafieken zijn wat hakkelig, dat is meetruis. Dat is geen probleem omdat dat in de hier gegeven resulaten uitmiddelt. Het signaal was op 50 cm vrij klein ten opzichte van de metingen die we normaal gesproken uitvoeren.)
- 10 W G4 Halogeen:

- Action 1.5 W 80 lm G4 LED:

Hier is duidelijk het verschil tussen een halogeenlamp en een witte LED (fosfor gebaseerd) te zien. Halogeen bevat relatief veel rood licht en weinig blauw. We zijn voor rood minder gevoelig dus eigenlijk zonde dat daar zo veel energie in gaat zitten, mede daarom is halogeen minder efficient dan LED. Maar voor een natuurlijke kleur van met name rode objecten, bijvoorbeeld gezichten, is rood wel weer belangrijk. Vandaar dat de kleurweergave index (CRI) van een LED lager is.
Ook valt de blauwe piek in het LED spectrum waarschijnlijk op. Een witte LED is namelijk eigenlijk een blauwe LED met daarop een fosfor die een deel van het het blauwe licht omzet in geel licht, samen geeft dat wit licht.

* Kleurpunt (plaatjes eventueel vergroten door er op te klikken)
- 10 W G4 Halogeen:

- Action 1.5 W 80 lm G4 LED:

De zwarte lijn in het midden is de 'black body line', de lijn met alle witte kleuren. Het kleurpunt van een zwarte straler zoals een halogeen lamp ligt precies op die lijn. Hoe lager de kleurtemperatuur hoe meer naar rechts (wit-roder) op de lijn en dus hoe hoger de kleurtemperatuur hoe meer naar links (wit-blauwer) op de lijn.
Het kleurpunt van de halogeen lamp ligt precies op de blackbody lijn zoals verwacht.
Die van de LED ligt er iets onder, dat is prima. Er boven zou vervelender zijn, want dan wordt het al snel een vieze kleur met groen er in. Dat is snel zichtbaar. Als de kleur eronder ligt is dat niet heel goed waarneembaar ten opzichte van op de black body line.

* Intensiteit
Daar kan ik eigenlijk geen goed oordeel over geven. Ik heb geen integrerende bol waarmee ik precies de hoeveelheid licht zou kunnen bepalen die de lichtbronnen afgeven.
Verder is het stralingspatroon van de LED en de halogeen lamp duidelijk verschillend. Zodanig dat het verschil in hoeveelheid licht dat op een oppervlak valt mede bepaald zal worden door de vorm van het armatuur er omheen.
Ik had geen armaturen tot mijn beschikking om goed te kunnen vergelijken.
Om toch iets te kunnen zeggen heb ik een vlakke armatuur nagebootst waarin het lampje horizontaal gemonteerd zit.

- 10 W G4 Halogeen:
79.2 lux op 50 cm
dus voor deze opstelling 79.2/9.5 lux/W = 8.3 lux/W
- Action 1.5 W 80 lm G4 LED:
66.7 lux op 50 cm
dus voor deze opstelling 66.7/1.23 lux/W = 54 lux/W
De LED is dus in deze opstelling qua intensiteit vergelijkbaar met een 66.7/79.2 * 9.5 W = 8 W halogeen.

Maar voor een ander armatuur kan dat dus anders uitvallen.


* Conclusies
De Action LED is een prima vervanger voor halogeen:
- Goede kleurtemperatuur 2940 K, iets aan de wit-blauwige kant voor huiskamer gebruik. Maar lager dan gespecificeerd. Kan natuurlijk per exemplaar wel verschillen.
- CRI met 82.6 prima
- Kleurpunt prima, onder de black body line.
- 66.7 lux op 50 cm is echt te weinig om te lezen, dan heb je toch gauw 200 - 300 lux nodig, ook afhankelijk van je leeftijd. Dus met één lampje kom je er niet.
- Met de LED in de geteste opstelling 6.5 keer minder energie nodig voor hetzelfde resultaat in intensiteit als met halogeen.
- Het stralingspatroon van de LED is duidelijk anders als van een halogeen lampje; De winst in efficiency van deze LED ten opzichte van halogeen is daardoor sterk afhankelijk van het armatuur waarin het gemonteerd zit.

Hele mooie info. Dit is de eerste keer die ik tegenkom dat deze lichtbronnen een keer serieus tegen elkaar worden afgezet.

Ik heb deze LED-lampjes (van een ander merk) al een jaar of twee aan boord en die geven veel te weinig licht om de halogeenlampjes volledig te kunnen vervangen. Op de 'lees' plek zit er dus nog halogeen. Omdat het Action lampje zo goedkoop is heb ik er toch ook een gekocht en ga deze eens vergelijken met de oudere LED-lampjes. Ik verwacht dat, conform jouw test, de kleurweergave beter is maar de lichtopbrengst nog steeds onder de maat zal zijn.

Bedankt voor deze uitgebreide test! Erg leerzaam. In mijn leeslampjes zaten 20W halogeenlampjes, die heb ik een paar jaar geleden vervangen door led, gekocht bij de watersportwinkel in Oudeschilt (aardige, behulpzame man). Weet nu even niet het type of prijs, maar kan er erg goed bij lezen. De Action lampjes zijn daar niet fel genoeg voor.

Zit er een piepklein drivertje in dat ledlampje?
Ik bedoel die kan op wisselspanning 12V?
Ik ga er straks ook een paar halen om te testen.

Gijper schreef : Wisselspanning? Wat voor een bijzondere elektrische installatie heb jij aan boord dan?

Gijper schreef :
Hij kan op AC volgens de aanduiding op de zijkant (wel 12V en geen 230V !)
Aansluitrichting maakt niet uit inderdaad.
Maarof hij het op sinusvormig 12 V goed doet weet ik niet, heb ik niet getest.

Zo te zien zit er maar één LED in, dus de benodigde spanning zal ongeveer 3 V op de LED zijn. Wil je dat efficient aansturen vanaf 12V dan ontkom je eigenlijk niet aan een klein schakelend voedinkje, anders verlies je te veel aan de 9 V die je moet overbruggen.
Van de 1.5 W zou je dan maar 375 mW overhouden voor 80 lm. En 213 lm/W LEDs zijn er nog niet, zeker niet in 3000 K.
Hoe goed/slecht dat voedinkje is heb ik niet getest. Kan me voorstellen dat het wat EMC issues geeft met bijvoorbeeld de marifoon als je flink een stel van dat soort LEDs hebt. Maar misschien zit het ook wel prima in elkaar.

@WindVector: Een uitstekende, leerzame rapportage. Complimenten!

Vraagje: Hoe zit het met de temperatuur ontwikkeling? 3V LED op een 12 V bron vraagt nogal wat dissipatie wat grotendeels zal worden omgezet in warmte.

WindVector schreef :
Lijkt me geen enkel probleem, toch?

Belerion II schreef :
Nog even beter gekeken, er zitten twee LEDs in.
Het opgenomen vermogen op 12 V is gemeten daadwerkelijk 1.23 W.
Het maakt niet uit hoe je het lampje aansluit +- of -+

Een deel van dat vermogen zal gaan zitten in de omzetting van 12 V naar 6V of 3 V. Maar als je dat schakelend doet valt het wel mee. Zeg maar dat grogweg 10-20% van het vermogen gaat zitten in die omzetting dus ongeveer 123 - 246 mW, De rest is dan voor de LED: 0.99 W - 1.1 W. In de LED wordt grofweg 30% van dat vermogen omgezet in licht. Dus in de LED 693 mW - 770 mW aan warmte. In totaal van de 1.23 W dus 898 mW - 935 mW aan warmte en de rest licht. Dus zeg maar ongeveer 0.92 W aan warmte en 0.31 W aan licht.

De hoeveelheid licht is tussen de 8 V en de 14 V zo op het oog te zien constant. Onder de 8 V wordt het minder. Hoger dan 14 V ben ik niet gegaan. Ook lijkt het opgenomen vermogen tussen de 8 V en de 14 V min of meer contsant, hoe hoger de spanning hoe lager de stroom terwijl dus de hoeveelheid licht constant blijft. Er zit dus zeer waarschijnlijk een schakelende regelaar in.

@ Windvector

Ik ben onder de indruk van je metingen en werkwijze, alsmede de resultaten. Het ziet er goed uit, hulde!

Met wat voor sensor type meet je dat over het hele spectrum?

WADnWIND schreef :
Damk je wel!
Het is gemeten met een JETI Specbos 1211 spectroradiometer.

Mooie test, Windvector.Ik ben zelf niet zo kapot van het aanzien van die printplaatjes met leds erop.
Het lampje van Action lijkt meer op een halogeenlamp, zoals we gewend zijn.

Faran schreef :
Inderaad; Bovendien is er met de 'lens'-constructie er bovenop een poging gedaan om het stralingspatroon enigszins te laten lijken op dat van een standaard halogeenlamp. Daarmee zal het licht dat uit het luminaire met de LED komt ook lijken op dat van het lumiaire met de halogeenlamp. Dat is bij die losse printje met LEDs erop al helemaal niet zo.

In dat gelijk maken van het stralingspatroon zijn ze echter niet heel erg geslaagd, lijkt het. Bij de LED komt er van bovenaf veel meer licht uit als van de zijkant. Bij de halogeenlamp is de hoeveelheid licht van bovenaf en van de zijkant ongeveer gelijk.
Dus hoe goed gelijk het lichtbeeld zal zijn en dus ook ook de effeiciency van het geheel zal daarmee sterk van de vorm en constructie van de luminaire afhangen.

WindVector schreef : Ik had ze in eerste instantie gekocht voor gebruik in een spotje, maar stond verbaast hoe goed ze het ook deden in de plafonieres.