Onderwerp: Vernieuwing elektrische installatie na ombouw

Het zat erin dat de overgang naar elektrische aandrijving ook een verandering in de elektrische installatie van mijn €Xr met zich mee zou brengen...

De service accu was oorspronkelijk een low maintenance startaccu van 40Ah en voor LED kajuitverlichting en waterpomp en LED ankerlicht, was dit voldoende. Een zonnepaneel van 36Wp plus regelaar hield de zaak draaiend, ook zonder walstroom.
De komst van 16 LiYFePO₄ cellen in serie (60V laadspanning) in de plaats van de loodzwavelzuur serviceaccu en meer zonnepanelen om deze accu geladen te houden, vroeg ook om aanpassing van de energietoevoer naar de verlichting en de waterpomp.

De hele accubatterij levert de energie voor de motor en 4 cellen in serie (van de 16 in totaal) leveren de 'service' energie. De cellen hebben een capaciteit van 100Ah en de maximaal af te geven energie is ca. 1,3kWh. Bij totaal ontladen van de cellen moet ik dat ook in mindering brengen op de af te geven energie door de motor. Bij een benzineverbruik van 10 liter/jaar is de kans dat dit gaat plaatsvinden nihil (maar niet 0!).
Aan de bedrading hoefde niet veel worden veranderd. Hier zie je de achterkant van de nieuwe 'schakelkast' op de plaats van de oude, met de tijdelijke bevestiging van de draden voor de zonnepanelen en de kajuitverlichting en de waterpomp. Hierdoor bleef de installatie functioneel terwijl ik eraan werkte en mocht het 'te mooi zeilweer' worden, dan kon ik alles uit de handen laten vallen en de landvasten losgooien.



Ik ga geen koelkast, magnetron of koffiezetters in mijn boot gebruiken en kom al met al aan een maximale verbruiksstroom van 10A voor de kajuit en de navigatieverlichting, de marifoon ontvanger en de oplader voor de SH handheld marifoon. Dit kan 'overlangs en overdwars' makkelijk door een stuk luidsprekersnoer van 1m60 met een doorsnede van 2,5mm² per ader. De zekering (10A) tegen smelten van deze draad bij sluiting, zit in de 'accubak' zo dicht mogelijk bij de accupolen van de 'service cellen' waarop deze worden aangesloten.
Alle andere leidingen (kajuitverlichting en waterpomp, heklicht, ankerlicht, stoomlicht en 2 kleuren sectorlicht) zijn 1,5mm². De maximale stroom door deze leidingen is 5A vanwege de zekering, maar effectief zal er nooit meer dan 3A doorheen lopen.

De eerste les heb ik geleerd bij mijn keuze voor (in mijn ogen) mooie 12V stekers en contactdozen. Nu ik wat meer van deze stekers en contactdozen wenste, waren zij niet meer te krijgen. Ik had kennelijk gekozen voor een exotisch systeem met als voorwaarde dat de stekers in geen andere 230V aansluiting zou passen, niet in Europa, niet in de USA, niet in Australië en Nieuw Zeeland. (Yeah, right, alsof je daar met die €Xr ooit naar toe zou varen! Je bent Laura niet! )
Dus, niet meer eigenwijs zijn en gewoon 12V auto stekers en contacten gebruiken, die blijven voorlopig wel beschikbaar. Bij de uitverkoop van GK in Oosterbeek (voor de verhuizing) kocht ik een setje tegen een aangename prijs. In mijn hobbyhok gebruik ik SK boordstekkers voor 'dingen' die 12V nodig hebben en als ik die 'dingen' op de boot nodig zou hebben, is een SK contact ook handig en daarom ook maar één van die erin. Een USB-aansluiting om smartphones op te laden leek me voor de toekomst ook een uitstekend idee... Dus die heb ik ook maar gekocht. (dat bleek later een vergissing)



Indeling en de overwegingen hiervoor:
Ik wil de leidingen door de boot zo kort mogelijk houden en indien er eventueel storing optreedt, wil ik dat zo mogelijk op een centrale plaats kunnen verhelpen.
De schakelkast heeft 4 hoofdschakelaars voor 4 groepen. Storing in 1 groep beïnvloedt de andere groepen niet, zodat bij een fout in de kajuit groep er via één van de 'stopcontact groepen' noodverlichting kan worden betrokken.
Storing in de navigatieverlichting groep kan ook worden verholpen door noodnavigatieverlichting via één van de 'stopcontact groepen' aan te sluiten.
De schakelaars zijn van oorsprong uitgerust geweest met LED verklikkerlampjes. Deze zijn uit de opzet weggelaten om het energieverbruik zo laag mogelijk te laten zijn en de functie van de verklikkerlampjes is overgenomen door de rode klepjes over de schakelaars. Zij geven heel goed aan of de schakelaar 'in of uit' staat, ook op het gevoel. Op de plaats van het verklikkerlampje zit nu de corresponderende zekering.
Schakelaar 1 met daaronder de 5A zekering (linksboven): Kajuitverlichting en waterpomp.
Schakelaar 2 met daaronder de 5A zekering (rechtsboven): Hoofdschakelaar navigatie verlichting. Rechts naast de hoofdschakelaar zit een drie standen schakelaar (4 moeder, 3 dochter contacten) voor selectie van de lichten:
stand 1: ankerlicht (bij ankeren)
stand 2: heklicht, 2 kleuren sectorlicht (bij zeilen)
stand 3: heklicht, 2 kleuren sectorlicht en stoomlicht (bij motor varen, al dan niet onder zeil)
Schakelaar 3 met daaronder de 5A zekering (linksonder): 'Radio' stopcontacten (voor de marifoon ontvanger {uiterst linksonder} en de SK contactdoos {rechts onder})
Schakelaar 4 met daaronder de 5A zekering (rechtsonder): 'kajuit' stopcontacten (voor computer, plotter etc. {uiterst rechtsonder} en het USB-contact {rechts boven}).
De verbindende bedrading zit aan de achterkant van het frontpaneel en na aansluiting op de afvoerende en aanvoerende leidingen, wordt het geheel met snel-schroeven tot 'schakelkast' gemonteerd.



Niet zichtbaar is een 4mm² leiding naar de kuip, van 4 Li-ion cellen via een 12A zekering, eindigend in een waterdichte 12V contactdoos om eventueel een stuurautomaat of een 'gruwelijk helder' zoeklicht aan te sluiten (12V bij 12A is 144W vermogen, bij een 100W LED spot begint op 50 meter afstand de verf van dat andere schip te bobbelen!)

Na montage getest. (En...?)
Kajuit verlichting en drinkwater pomp werken naar behoren.
Navigatieverlichting werkt naar behoren.
'Radio stopcontacten' werken naar behoren.
'Kajuit stopcontacten' werken naar behoren. Of... "Waarom ruist de radio opeens zo als ik de kajuit stopcontacten schakelaar omzet?" Het is de USB contactdoos! Het ding ruist als een oude gietstalen stortbak bij het vollopen. Dit is geen blijvertje! Ik kan beter een 5V 1A spanningsregelaar IC gaan gebruiken. Die dissiperen wel meer, maar ze ruisen niet! Komt op de to do-list.
Met een oude NiCad accuboormachine, omgebouwd naar 12V, maar dan zonder accu's probeer ik het kajuitstopcontact, de 5A zekering knalt er meteen uit. De aanloopstroom is dermate groot dat de zekering het niet trekt. Op de aansluiting in de kuip werkt het wel en is het koppel van de boormachine 'pols brekend' hoog.

Het is mogelijk om de 4 x 12,8V accubatterij op elk 12,8V punt af te takken en zou ik 24V of 36V apparatuur willen aansluiten, dan is dit mogelijk. Hiervoor kunnen dan andere stopcontacten worden gebruikt om verwisseling tegen te gaan en te voorkomen dat 12V apparaten op 24 of 36V worden aangesloten. Luxe (dat wat ik luxe vind, anderen mogen hier anders over denken) apparaten zijn wel mogelijk.

'I did it my way', jij hoeft dat niet zo te doen, maar doe er je voordeel mee!
Groeten, Peper.

Interessante setup...

Waar is dat draaiknopje voor?

Navigatie verlichting selectie.
stand 1: ankerlicht (bij ankeren)
stand 2: heklicht, 2 kleuren sectorlicht (bij zeilen)
stand 3: heklicht, 2 kleuren sectorlicht en stoomlicht (bij motor varen, al dan niet onder zeil)

Een zeer mooi design, heb ik dit project voor mij, ik ben erg geïnteresseerd.

Eine sehr schöne Konstruktion, da ich dieses Projekt noch vor mir habe, bin ich sehr interessiert.

Heel praktisch, alleen de afwerking is naar mijn mening niet zo denderend maar dat kan altijd veranderd worden
Dankjewel voor de inspiratie!

Mvg Danny

@Scarabee:Esthetiek staat bij mij dan ook op de laatste plaats!
Groeten, Peper.