Onderwerp: Totale refit elektrisch boordsysteem - handboek?

Het moet er maar eens van komen: ik ga het elektrisch boordsysteem aanpakken. Grondig: alles, elke draad, klem, lamp, ... gaat eruit. Ik houd enkel de zeer recente verbruiksaccus (2x 120ah), acculader, en schakelpaneel voor de verbruikers, misschien ook dat van de verlichting (minder recent maar wel met automatische zekeringen). En ook alle verbruikers blijven natuurlijk. Ook het walstroomnet gaat eruit en wordt heraangelegd. Ik ben geen complete elektriciteitsleek, ik heb onder begeleiding van een deskundig elektricien mijn hele huis van een nieuw net voorzien (gekeurd), maar daar blijft het ook bij. 12v ken ik alleen van te gebruiken en kleine wijzigingen aan te brengen, en over te lezen. En daar is het probleem: ik lees hier heel veel op het forum, maar vooral heel veel van elkaar verschillende zaken. Ik verlies tussen de bomen een beetje het bos. Het lijkt mij dat er bij de aanleg in huis maar één norm bestaat waar je moet aan beantwoorden, maar één standaard die je moet volgen om het goed te hebben. Terwijl er voor 12v gezien de verscheidenheid aan uitgangssituaties een veelheid aan manieren bestaat. Nu zijn er goede handboeken op de markt, ik kijk bv op vaarwinkel, daar zijn er alweer verschillende. Maar is er één boek die daaruit springt, die jullie kunnen aanraden, waarvan je zegt: neem dát boek, doe het volgens de stappen die daarin uitgelegd worden, vul aan met wat je hier op het forum vindt, en het lukt zelfs jou? Ik kan toch niet beginnen van 4 of 5 handboeken aan te schaffen, ook de recensies maken me niet veel wijzer. Welk boek is het geschiktst om alles vanaf 0, vanaf de batterijen stap voor stap en volgens de norm aangelegd te krijgen? Dank voor de (hopelijk niet te veel verschillende ) reacties....

Vraag eens aan het jarige forumlid ErikSnel of je zijn documenten voor de elektrische herinrichting van de Dutch Rose mag hebben... Op zijn verjaardag is hij wellicht in een goede bui!
Of lees het artikel 'Om- en verbouw elektrische installatie Dufour 36 Classic' eens door. Indien het je past, is dat een mogelijkheid. Zo niet, stel dan eens op schrift of je alles wilt vervangen (alle kabels en leidingen eruit en nieuw er in, zoals je kennelijk wilt voor de walstroom) of dat er nog delen goed functioneren en dus niet noodzakelijk zijn te vervangen (scheelt een hoop geld bij de huidige koperprijzen).
Ik wil je best adviseren, maar dan moet ik meer van de boot en de huidige elektrische installatie weten dan je nu in je post weergeeft.
Groeten, Peper.

"Stroom aan boord" van Jimy Lengkeek is wel een goed boek.
Zie o.a. hier: www.schipperswinkel.nl/magento/stroom-aan-boord.html

Ik heb heel veel geleerd van dit boek, zeer uitgebreid.
www.dekkerwatersport.nl/Catalo.../product.aspx?link=2

Een standaard voor de 12 Volt electriciteitsinstallatie van pleziervaartuigen zoals bij gebouwen is er eigenlijk niet in Nederland.
Er zijn wel regels vanuit de CE markering neem ik aan maar die zullen niet zo en detail gaan denk ik.
Je zou eens kunenn kijken in de Engelse regels : www.boatsafetyscheme.org/media...20complete%20web.pdf
maar ook dat gaat voor de electrische installatie niet in detail.

Ik vrees toch dat je het bij de beschikbare boeken die er in de watersportwinkel moet houden.
ASA en ook Vetus hadden vroeger ( 20 jaar geleden of zo) een boekje beschikbaar met veel nuttige info maar dat zei ik al jaren nergens meer en ook niet meer op hun website.
Ik zal eens zoeken of ik het nog ergens kan vinden

Op internet is ook wel veel te vinden , vaak van zeilers zelf als je zoekt op bijv. "voorschriften electriciteit pleziervaartuigen"
Hier een aardige: bds.home.xs4all.nl/info_artike..._info_20m-56;_58.pdf
Of hier:
www.seff.nu/files/minimale%20e...%20220409_090409.pdf
Al is dat laatste volgens mij niet bindend.
Ad

als norm zou je ISO 10133 kunnen gebruiken.

www.erikdeman.de/manuals/ISO10133.pdf

Wellicht kun je inderdaad wel uitleggen wat je van plan bent te gaan maken en welke vragen je vooral mee zit. Op internet is veel informatie te vinden en hier op het forum genoeg mensen die je vragen willen beantwoorden, alhoewel ik ook begrijp uit je post dat je geen hapklare antwoorden wil maar zelf wil gaan begrijpen hoe je een en ander aanpakt.

Thanks Peper! Ik ben begonnen aan wat een schema zal worden, en ga graag op je aanbod in om de informatie waarmee ik werk te delen zodat je kan meedenken.... Ik heb de post van de dufour 36 héél aandachtig doorgenomen, dat was zelfs de basis van mijn plannen... Ik ga effectief zoveel mogelijk vervangen omdat een kat haar jongen niet vindt in het huidige systeem: nieuw is op oud aangesloten, van geen beide bestaat een geschreven schema, ik heb op veel dingen zelfs geen zicht hoe en waar het loopt, en in welke kwaliteitstoestand alles is, veel dingen zijn nodeloos ingewikkeld gemaakt of geïmproviseerd..., Ik heb bij de aankoop nu bijna 3 jaar geleden rekening gehouden met deze noodzaak en bijhorend budget.... De reden dat ik er nog niet echt aangegaan ben was de complexiteit en het feit dat alles eigenlijk wel wérkt op heden... Alleen wil ik niet meer wachten op die ene storing teveel, en ik wil ook wel enkele nieuwe extra's... Deze aansluiten op de huidige situatie vind ik ronduit onzin... En ik leer heel veel uit de uitgebreide posts hier, maar de ellenlange gespecialiseerde discussies over één klein onderdeel alleen al van het systeem, helpen me niet echt meer vooruit.

Thx voor je insteek ook alle anderen idd ik wil een en ander zelf begrijpen en bewuste keuzes kunnen maken, maar geen compromissen maken wat betreft veiligheid en bedrijfszekerheid.

De situatie:

Polyester 29' boot Barberis Show uit midden jaren 70.
Nanni 2cyl 12pk motor met elektrische start en alternator vroege jaren 80.

1 startaccu 75ah nu aan vervanging toe
2 verbruiksaccus 120ah recent en goed
Batterijsleutel oud, niet meer werkend (kan je al gaan indenken)

Acculader Victron 25a

Recent schakelpaneel met glaszekeringen voor verbruikers,
Ouder schakelpaneel met automatische zekeringen voor verlichting

Oudere verlichtingsarmaturen met gloeilampen, wil ik led in hebben (en er moeten lichtpunten bij komen)
Verbruikers:
Navigatie: gps, ais ontv, navtex, VHF, gps repetater diepte, wind, plotter
Koelkast, drinkwaterpomp, auto bilgepomp

Extra wensen: nieuwe te installeren webasto en nieuw te installeren zonnepaneel met laadregelaar

Op 230v walstroomnet moeten Acculader, enkele stopcontacten en boiler aangesloten worden.

Enkele heel concrete "domme" vragen om mee te starten: moet er en zo ja precies welke, batterijsleutel en of hoofdzekering komen en zo ja waar?

Om nog zo'n paar concrete domme situaties te noemen: nu gaan de mins van de verbruikers naar twee verschillend rails, eentje in dezelfde kast als waar schakelpaneel zit, eentje onder een zitbank.... Kabels volgen zoveel verschillende routes...

Vragen waarmee ik zit: wat gebruik ik best van kabelgoten, buizen of dergelijke, welke kabels mogen samen lopen, welke niet.... Etc. Is er een gestandaardiseerd soort kabel dat ik moet gebruiken zoals in huisbouw? Moet acculader enkel serviceaccus laden of ook startaccu, en waar moet stroom van alternator heen? Bv: ik heb een digitale batterijmonitor hangen, die enkel op serviceaccus aangesloten is.... Wanneer ik nu de dieselmotor laat voorgloeien, zie ik op de monitor stroom trekken van de service, draai ik de sleutel start hij toch echt wel van de startaccu, hoe kan dat en is dat wel juist??

undine schreef :
Gokje? Je hebt een (diode)laadsplitter/accuscheider en de verbinding tussen alternator en startmotor ( normaliter loopt de laadstroom via de startmotoraansluiting naar de startkabel) is niet vervangen door een separate laadkabel vanaf de alternator naar de splitter.
Lees hier eens www.vetus.com/media/magentomin...20121108234316_0.pdf , daar staat dat bijv. op pagina 4 en vanaf pagina 50.
Zit die draad er nl nog steeds dan zijn ook beide accu's nog steeds via een omweg met elkaarverbonden terwijl ze juist gescheiden moeten zijn

Maar het zou ook kunnen dat de voeding van het motorpaneel en (via het gloeirelais) de gloeibougies (nog op de lichtaccu zitten aangesloten .
De startkabel zit uiteraard aan de startaccu maar meestal komt ook de voeding van het motorpaneel en de gloeibougies van de startkabelaansluiting op de startmotor en dus van de startaccu.

Zoiets vergt alles zorgvuldig nalopen en doormeten en dat is best een hele klus.
Ad

Thx Ad!

Domme vragen bestaan niet! Domme antwoorden wel!

Batterijsleutels: liever niet, ze hebben een contactweerstand en er moet meestal een 'dikke stroom' door en daarmee veroorzaakt de contactweerstand meestal een spanningsval en dan ook warmte ontwikkeling in de schakelaar.
Uitzondering: je wilt die batterijsleutel (door militairen meestal aangeduid als 'massapik') gebruiken om bij brand de elektrische installatie af te schakelen. Dan moet deze aan de buitenzijde van de boot op een makkelijk bereikbare plek worden geïnstalleerd (dat is meestal een garantie op contactcorrosie, zeker op zout water).

(Hoofd)zekeringen: Zekeringen beschermen de leidingen tegen een te hoge stroom en daarmee 'te' warm worden. Indien je hele dikke leidingen gebruikt bij een stroombron waarvan de maximale stroom onder de nominale waarde van die dikke leiding valt, hoef je het geheel niet te zekeren, immers de stroombron kan niet de stroom leveren die de dikke leiding zo warm maakt dat deze door smelt. Auto's werken volgens deze redenatie, de startstroom kan goed door de 25mm² startkabel vanaf de accu en wordt daarom niet gezekerd.
Uitzondering: Bij accu's met een capaciteit van meer dan 99Ah kan de accu een zo grote stroom leveren dat de leidingen zouden doorbranden bij kortsluiting. In dat geval wordt er wel een zekering opgenomen.
In jouw geval met een startaccu van 75Ah is een zekering in het startcircuit niet nodig. (Heeft mijn VW T5 met 1900 turbodiesel ook niet)
Licht of service accubank: Voor bescherming van de hoofdstroom leidingen een zekering toepassen, meestal 30 tot 40A. Deze zekering wordt bij voorkeur direct op de +pool van de accu gemonteerd. Na een 40A zekering moet je rekening houden met een draad doorsnede van minimaal 10mm². Bij lange leidingen moet je naar 16mm², 20mm² of zelfs naar 25mm² om spanningsval over de kabel tegen te gaan. Daar zijn 'stukjes' spreadsheet voor te vinden op het internet. Zonder opgave van lengte van de leiding kan ik daar niets over zeggen.

Op het internet vond ik dit pietepeuterige plaatje van een 29' Barberis Show. Als je een grotere afbeelding hebt, is dat veel beter. Scan een grotere afbeelding van met name de 'plattegrond' in en gebruik deze om leidingen, kabelgoten, contactdozen, accu's, schakelpanelen en lichtpunten in te tekenen. Dan weet je een beetje over welke afstanden je spreekt als je kabels gaat inkopen.


Je hebt een recent schakelpaneel en een ouder schakelpaneel. Gebruik er één van om je verbruikers aan te sluiten waarvan je wilt dat ze het blijven doen tot je 'abandon ship' gaat doen. Gebruik het andere schakelpaneel voor alle zaken die niet zo dringend zijn en waarvan uitval (binnenverlichting, koelkast, drinkwaterpomp en aandrijving van verwarmingsventilatoren) geen 'leven of dood' zaak zijn. Je kunt dan de startaccu als noodstroom voorziening gebruiken.

Laat kabelgoten en buizen zo mogelijk zitten. Meestal is er over nagedacht waar zij zijn bevestigd.
Nee, je moet geen huis installatie materiaal gebruiken. Gebruik soepele leiding (luidsprekersnoer) en pas de doorsnede ervan aan op de maximale stroom van de gebruikers en zeker ze vervolgens af met een zekering die past bij de doorsnede. (Dat doen ze in een huisinstallatie overigens ook!) De doorsnede kun je pas bepalen als je weet hoeveel vermogen of stroom de aangesloten verbruikers gebruiken en dus moet je de boot eerst inrichten met de afnamepunten en dan pas kun je de leidingen leggen en berekenen hoe dik deze moeten worden en welke zekering daarbij hoort.

Je hebt twee - rails? Mooi! Een voor elk schakelpaneel, is lekker overzichtelijk.

Over welke energiebron welke accu laadt geldt: 'zoveel hoofden, zoveel zinnen'. Maak voor jezelf een lijstje van apparaten die moeten 'werken tot je dood' en 'luxe apparaten'. Dit is jouw prioriteitenlijst en jij bepaalt of je een 'ijs- en ijskoude Jägermeister' belangrijker vindt dan de marifoon! Alle anderen zijn schipper op hun schip en mogen hun eigen verantwoordelijkheden 'prioriseren'.
Een startaccu wordt geladen via de motor die je er mee start. Een acculader op walstroom speciaal voor deze accu is niet logisch (tenzij de accu aan het einde van z'n levensduur is). Een acculader voor de service accubank is dat wel, je wilt met volle serviceaccu's op reis gaan (toch?). Met een lege startaccu kun je de motor niet starten en om 'op de peddel' de haven uit te varen... Het kan, maar het is niet makkelijk.
Een auto staat ook niet elke dag met de startaccu aan de lader, toch?
Het motorcircuit en de startaccu moet geheel zelfstandig kunnen werken, of je energie uit de alternator naar de service accu's laat gaan, komt op de 2e plaats.
Of je de verbinding tussen alternator en service accu's via scheidingsrelais laat gaan of via FET-bruggen... Ik heb er een persoonlijke mening over, maar jij maakt het zelf uit!

Teken eerst de verbruikers in op de 'plattegrond' en laat zien waar de kabelgoten zitten.
Maak foto's van de schakelpanelen, motorpaneel, de accubakken, de walstroom aansluiting en de motorruimte.
Pas als je dat 'in the picture' hebt kun je verder.
Dan komt 'hoe zet ik kabelschoenen aan een leiding' en 'hoe maak ik contacten schoon en houd ik ze corrosievrij'
Om het werken op de boot makkelijk te maken, lijkt het mij handig om eerst de walstroominstallatie te doen, dan heb je bij het werk in elk geval de beschikking over 'varkensneusjes' met 230V.
Aan jou de eer...
Groeten, Peper.

Je zal waarschijnlijk ook de nodige kabels van transducers zoals je diepte meter en log gaan verleggen. Het is goed om die een beetje apart van elkaar te houden. Sommige beinvloeden elkaar. Bij mij loopt de diepte op naarmate het harder gaat waaien. Ik heb alle kabel lekker bij elkaar gelegd, met helaas dit ongewenste effect. Dat voorkom je door ze niet in een buis of goot te verwerken.

Ik denk ook zomaar dat je marifoon-antenne kabel gaat beet pakken. (De verleiding van als we toch bezig zijn.......). Hou er rekening mee dat te scherpe bochten de werking van de antennekabel negatief beinvloeden.

Niet helemaal waar je om gevraagd had, maar ik hoop toch waardevol voor je.

Nog een paar dingen, geput uit wat ik bij mij aan boord aantref en uit waar ik de afgelopen jaren zelf aan gewerkt heb.

Alle min-aansluitingen doen met zwarte draad. Nummer elke aansluiting/draad, zodat je altijd aan het ene eind van de draad kunt zien welke andere eind erbij hoort. Is mogelijk nog even zoeken naar handig te plakken nummertjes.
Alle plus draden, daar kun je best kleuren voor gebruiken, maar deze ook nummeren.

Gebruik als het kan kabelschoenen waar lijmende krimpkous aan zit. ASA verkoopt ze, maar ze lastig te vinden. Heb je die niet, dan elke eraan gezette kabelschoen met losse lijmende krimpkous afsluiten.
Koop een goede krimptang, zo een met een ratel, ca. 25.-

Als de bestaande kabelgoten krap aan zijn (je legt er al meer in dan er nu in zit), leg er dan wat bij, want over een paar jaar wil je mogelijk weer iets extra's (een buitenspeaker, ik noem maar wat).

kabelschoenen met lijmende krimpkous heb ik gekocht bij Conrad.

ikzelf heb mijn etap opnieuw gedaan en met volgend paneel gewerkt
www.philippi-online.de/index.p...ukte.php5&sprache=en

www.art-images.philippi-online.de/025013120_g.jpg

Je krijgt zelf alarm als top licht of nav licht niet werkt.
Ik ben zelf electro technicus enkele gouden regels bij leidingen in een boot

Let op kabel dikte men spreekt hier over 12v een frigo kan al snel 6mm nodig hebben.
Neem soepel vertinde leidingen.

Ik heb zelf een paneeltje ontworpen en laten maken voor 2 tientjes plus de kosten voor schakelmateriaal.




Het "richeltje" onder de schakelaars past precies een Dymo letterstripje tussen.

Oh ja en de zekeringetjes heb ik met een ledje die gaan branden als ze stuk zijn.
Kapje over de zekering houder heb ik met doorzichtige lak zwart gespoten. (Voor autoachterlichten enzo)

Bedankt voor alle tips die blijven binnenkomen, een van de volgende maak ik een volledig schema op met aanduiding van geplande materialen etc

Hi, ik ben op zoek naar een flexibele electrician die mijn Sigma 36 compleet kan refit-en qua electra. Alle aanwezige apparaten doen het in principe wel, accu's en wal-oplader zijn ook gloednieuw, dus het veel te hoge verbruik is denk ik veroorzaakt door de duidelijk slecht (spagetti, geen schema, oud en verroest) aangelegde aanwezige bedrading. Deze moet in iedere geval opnieuw aangelegd worden. Deze aanbeveling heb ik ook in de keurrapport ontvangen toen ik die boot aan het kopen was.

Van de literatuur en internet heb ik begrepen dat ik dit technisch (/handigheid) gezien wel aan zou kunnen, maar niet qua tijd, ik zou het ook gaand moeten leren. Ik zou wel liever zo veel mogelijk zelf gaan doen maar onder de "leiding" van (/samen met) iemand die dat al ooit gedaan heeft. Ik zou dus een expert graag inhuren voor de klus.

Kan iemand mij een aabeveling geven? Bij voorbaat dank.

Welkom op het forum Capnsloppy!


Misschien je bericht verplaatsen naar gezocht/gevraagd. Daar zit je meer op zijn plek denk ik met deze vraag.

En misschien ook even vermelden waar je boot ligt en op welke termijn je weer wil varen.
En natuurlijk als je zelf mee wil kijken: wanneer jij kan.

Dank, gedaan!

Ook ik heb het plan deze winterperiode mijn elektrische bekabeling/installatie weer een stuk te verbeteren.
Op mijn dufour2800 zit de accu keuze schakelaar in de motorruimte, en dat vind ik niet zo een leuk idee.
Ik zou deze willen verplaatsen naar het schakelpaneel bij de hondekooi.
Zo krijg ik alle elektrische schakelaars op 1 plaats tesamen, en zit mijn accukeuzeschakelaar niet in de motorruimte bij water, diesel en ...
Zijn er nog redenen te bedenken waarom ik dit beter niet doe ?