Accu's laden uit een bron met onbekende eigenschappen.
Dit is wat we eigenlijk willen: de accu's laden uit elke ons beschikbare bron. (ja, behalve als we daarvoor zelf op een soort hometrainer moeten gaan zitten om een generator aan te drijven. Dan worden we moe en er zijn grenzen!) We hebben ook vaak verschillende soorten accu's aan boord en al deze accu's hebben zo hun eigen wensen. We hebben veel geld voor deze accu's betaald en we willen eigenlijk dat deze het 'eeuwige leven' hebben (nou, vergeet dat maar!). We willen ook dat deze accu's altijd voldoende 'vol' zijn om aan onze behoefte op dat moment te voldoen (ja, ja, dream on!). Indien de energie inhoud van onze accu's niet aan de energie behoefte op dat moment voldoet, willen we een generator hebben die dat wel kan (die is er wel, maar die past niet in het motorruim!)
Sleutelwoord is de eigen behoefte. Kunnen we die beperken, dan kunnen we met 10 AA batterijtjes toe en die kun je in elk hoekje prutsen. Aan het begin van het seizoen haal je bij de Action gewoon nieuwe. Zit je altijd goed.
Wie de eigen behoefte kan en wil beperken, is waarschijnlijk een gelukkig mens en hoeft dit topic niet verder te lezen. Voor alle anderen (en die gelukkige mensen, die toch geïnteresseerd zijn in het gestakker van al die energieverslaafden) is dit topic.
Soorten accu's aan boord.
Een startaccu is op een boot waarschijnlijk (nog) de meest voorkomende accu. Het gebruik is beperkt tot het starten van de motor en mocht de accu leeg zijn, dan is er vaak een handstart mogelijk. De meeste startaccu's zijn van het loodzwavelzuur type. Ze worden meestal meteen na het starten door de dynamo op de motor weer opgeladen. Daar staat hij dan, een kubus vol met van die kostelijke elektrische energie, te wachten op het moment dat hij zijn ding kan doen... Voor de energieverslaafde is dat teveel verleiding/bekoring om weerstand aan te bieden en we gaan er al snel toe over om die energie af te tappen voor... Dan komt het probleem, een lader voor een mobieltje, kan wel. Ah, dan kan de lader voor m'n tablet ook wel en ook de navigatieverlichting, da's ook handig. Weet je wat fijn is... koud bier op een warme zomeravond. Dan pak je de koelbox voor in de auto mee, die werkt ook op 12V.
De accu is er niet voor een ander doel dan het starten van de motor aan boord gebracht. We zijn bereid het ding als een citroen uit te knijpen en als de accu dan onverwacht leeg is, dan vinden we dat een slechte accu... In feite zijn wij dan gewoon 'slechte accu-eigenaars', gewoon 'uitzuigers' van die arme startaccu. Dan noemen we het een 'klote accu', eigenlijk zouden we dan de hand eens in eigen boezem moeten steken!
De service/huishoud accu wordt al snel aangeschaft als na langdurig trekken aan de repeteerstarter of het 'blaren in de handen slingeren' de motor eindelijk start en de lege startaccu weer kan worden opgeladen.
Denken we er eigenlijk wel bij na welke bron deze service accu gaat opladen...?
"Ja, met een acculader op walstroom, die het ding in een uur kan opladen!" Hmm, snelladen is eigenlijk een noodprocedure voor een accu, zeker als het om een loodzwavelzuur accu gaat. Je kunt nu al zeggen dat deze accu veel korter meegaat dan een langzaam geladen accu.
"Ja, met de alternator op de motor, die moet ik toch starten als ik de haven uitvaar." Hmm, dan knijp je de alternator dus uit als een citroen en moet je niet raar staan te kijken als die zich een keer afmeldt met doorgebrande wikkelingen omdat deze wel een startaccu kan laden (daarvoor zit het ding op de motor), maar niet is ingericht voor het laden van meer accu's dan alleen de startaccu. Dan moet je dus iets verzinnen dat de service accu pas gaat laden als de startaccu al vol zit of je schaft jezelf een hele 'dikke' alternator met een speciale regelaar aan die de service accu snel kan laden als de motor draait. Dan krijg je dezelfde ellende als bij de snellader op walstroom.
"Ja, met een setje zonnepanelen!" Kijk, dan heeft de service accu een eigen energiebron, die door een MPPT regelaar kan worden 'uitgeknepen' (zonnepanelen kunnen daar heel goed tegen! Je kunt ze zelfs kortsluiten!). Die zonnepanelen hebben niet het eeuwige leven, maar gaan meestal kapot door mechanisch geweld en niet doordat de 'ladingsdragers oud en der dagen zat zijn'.
"Ja, met een windgenerator!" Dan heeft de service accu een eigen energiebron die kan worden ingericht op het laden van de service accu.
"Ja, met een hydrogenerator/schroefasgenerator!" Ook dan heeft de service accu een eigen energiebron die kan worden ingericht op het laden van de service accu zonder dat dit consequenties heeft voor de levensduur.
Bij hele grote boten is er ook energie nodig voor de stuurautomaat, de boegschroef, de schootlieren en de ankerlier. De accu die hiervoor wordt gebruikt krijgt maar zelden een eigen energiebron en meestal is de alternator/dynamo op de motor de klos en moet de energie voor die accu leveren. Dat kan, maar dat heeft de al genoemde consequenties! Dat zich die bij u nog niet hebben voorgedaan is of een kwestie van 'geluk' of van 'kennis van het juist omgaan met accu's' waarbij u de 'dodgy parts' heeft weten te omzeilen.
Energieverslaving is ernstig... Het heeft als iedere andere verslaving 2 aspecten: afhankelijkheid en gewenning. Het begint meestal met de gewenning aan de energievoorziening thuis, daar komt de stroom uit de muur en zien we later wel hoeveel het heeft gekost. We zijn gewend geraakt dat er altijd energie is. Als snel komt de afhankelijkheid, we gaan niet meer kamperen omdat er in de tent geen 'stopcontact' zit voor de computer, de vaatwasser en vooral de koelkast.
Op de boot willen we dat ook. We geloven beslist dat we het nodig hebben, we zijn er afhankelijk van geworden. De vaatwasser, nou die kunnen we wel missen, maar de koelkast... Dan komt het moment voor de energieverslaafden dat zij niet genoeg hebben... de koelkast moet er komen om de drank te koelen, de boter 'vast' te houden en de vleeswaren op te slaan. De serviceaccu 'trekt het niet meer' en er moet capaciteit worden bijgekocht.
's avonds met een koude borrel in de hand klagen we tegen onze buren in de haven over de service accu, net zo hard als dat we opscheppen over vroegah, toen we met onze Schakels, Valkjes en BM's de waterwegen bevoeren en ons helemaal zat zopen in koel bier dat we in een emmer (of met een touwtje door de beugel) overboord hingen om te koelen. Nu kunnen we dat niet meer! Wij zijn verslaafd aan energie geraakt en we willen er steeds meer van!
Met de extra service accu komt het probleem. We worden ineens geconfronteerd met onze energieverslaving en de 'urge' doet zich pijnlijker voelen omdat we wel een nieuwe, grotere accu kunnen kopen, maar nog steeds niet hebben nagedacht over de energiebron die deze accu moet vullen en andere energiebronnen toch wel prijzig zijn. Dit is typerend voor een verslaving, we willen 'het' hebben, maar weten niet hoe 'het' te krijgen. Er is geen geneesmiddel... Er is geen 'energie methadon' of een 'energie pleister' of 'energie Ritalin' of... Er is geen causale therapie dan in onszelf! We kunnen wel symptomatisch wat doen...
De symptoombestrijding bestaat er uit dat elke accu, anders dan de startaccu met zijn eigen generator, een geregelde lader krijgt. Deze lader zorgt ervoor dat indien de spanning van de energiebron te laag is, deze toch wordt opgepept tot het niveau dat er een laadstroom gaat vloeien. En ook dat als de spanning hoger dreigt te worden dan de maximale laadspanning de lader wordt uitgeschakeld. Een eigen dedicated lader zorgt er ook voor dat de accu niet ongemerkt gaat terug leveren naar de energiebron en zo 'stiekem' leeg loopt.
<+ zout>
De dedicated lader is de oplossing voor de laadproblemen.
Er is nog maar één vraag die de vraag naar de dedicated lader overtreft...
Biertje?
</+ zout>
Hé, Peper, als je ons nou even verteld hoe dat werkt in plaats van zo belacheloos te doen!
Oké, je hebt een stroombron nodig die minimaal 3V aan spanning voert. Bij die spanning gaat de MOSFET in de schakeling open en zet zichzelf steeds verder open totdat het niet verder gaat (Rds on is bereikt). Er loopt dan stroom door de MOSFET en de spoel (tot een maximum van 5A) en er wordt een magnetisch veld in de spoel opgewekt. Dan 'klapt' de MOSFET dicht en er ontstaat door het opgewekte magnetisch veld een spanningspiek van meer dan 120V die door de diode wordt doorgelaten, maar niet meer terug kan (de diode werkt als een ventiel). Voor de aangesloten accu ontstaat zo een laadpuls en er stroomt een heel klein beetje energie de accu in. Doe dat 200000 keer per seconde en al die beetjes worden een grote 'beet' en na enige tijd is de accu vol.
Voert de stroombron meer dan 13,2V aan spanning, dan is de stroombron zonder booster in staat de accu vol te laden. De MOSFET kan dicht blijven en de stroom loopt door de spoel en de diode (tot een maximum van 16A) rechtstreeks de accu in totdat de accu vol is.
Raakt de accu vol, dan wordt een spanning van 14,3V op de accu bereikt en wordt aan de toevoerende kant de stroom afgesloten. Zolang als er 14,3V op de accu aanwezig is gaat er dan wel een hele gemeen klinkende piëzozoemer werken, zodat iedereen in de wijde omtrek kan weten dat u een accu aan het mishandelen bent. U gaat de lader echt wel uitschakelen op straffe van een fikse hoofdpijn.
De startaccu heeft zijn eigen regelaar op de dynamo en heeft dus geen dedicated lader nodig, in feite is de regelaar op de dynamo 'dedicated'.
Als de service accu behoeftig is, kan deze uit dynamo worden geladen. De stroom voor de lader is dan beperkt door de spanning die de regelaar aanhoudt en de regelaar boost de spanning op tot de maximale laadspanning van de accu. Wordt die laadspanning bereikt, dan schakelt de regelaar de toevoer uit en zet een flinke keel op.
Als de service accu behoeftig is kan deze ook door zonnepanelen worden geladen. Is dit onvoldoende, dan kan de dynamo via deze regelaar bijspringen.
Als u 2 verschillende service accu's wilt gebruiken, dan kan dat als elke accu een eigen regelaar krijgt. De regelaar is dan dedicated voor de 'eigen' accu. De stroomafname naar het boordnet moet dan met 2 Schottky diodes (een voor elke accu) anders snappen de regelaars niet welke accu bij welke regelaar hoort.
De regelaar is prima in staat een ongeregelde bron zoals een windmolen zonder regelaar of een hydrogenerator/schroefas generator zonder regelaar op te 'pompen' naar een laadspanning die effect levert. In feite is de regelaar het 'boost' gedeelte van een MPPT regelaar en werkt goed zolang het zonnepaneel onder de 13V blijft. Daarboven wordt het zonnepaneel 'direct' aangesloten op de accu. De accu vormt dan een dermate zware belasting voor het zonnepaneel dat de spanning in elkaar zakt. Wordt de maximale laadspanning bereikt, dan gaat de regelaar herrie maken en belt de havenmeester u op met een klacht.
Kortom, ik denk dat ik een 'alles etende' regelaar heb gemaakt.
Voor andere dan loodzwavelzuur accu's zijn andere drempelwaarden in te stellen. Ik ga de regelaar gebruiken in het hydrogenerator project. Mijn 4 kleine LiFePO
4 cellen van 10Ah en een 40W zonnepaneel leverden na 3 uur een klacht op van de buren 'dat ik dat alarm eens moest uitzetten'.
Zo, krijg ik nu de Pullitzer prijs voor de meest belachelijk lange post?
Groeten, Peper.