Onderwerp: Vraag met betrekking tot draaddiktes

Afgelopen weken ben ik volop bezig met vervangen van elektra. Door het vervangen van alle halogeenlampen door LED heb ik een enorme afname van verbruik en door het verwijderen van het audiosysteem, autoradio en het nmea0183 netwerk is de boel flink vereenvoudigd. Ook heb ik een VETUS P12 paneel geplaats met eigen zekeringen.

Van SB naar BB heb ik 2 nieuwe kabels getrokken voor de koelkast en voor de waterpomp, deze heb ik wat dikker uitgevoerd dan nodig omdat ik er nu met de bouwwerkzaamheden goed bij kon.

Nu ben ik aan het bedenken hoe ik de koelkast ga schakelen. Zet ik die (zoals de handleiding adviseert) zo dicht mogelijk op de hoofdzekering van het servicenet (bij mij nu 80AMP met 2xM10 bout) of plaats ik die via een schakelaar op het VETUS paneel. Dat laatste is natuurlijk meest praktisch, ik kan dan aan het lampje in één oogopslag zien of de koelkast aan staat en hoef niet de koelkastschakelaar om te zetten. De compressor heeft dan meteen een eigen (glas)zekering (moet ik nog wel even 20amp versie van kopen).

Daarbij viel mij vooral iets anders op: De hoofd plus-ader van de zekering naar de verdeler is een vrij dunne draad (ik schat 2.5 of 4mm). Dat bevreemde mij, want daar moet toch heel wat doorheen.

En dan ga ik rekenen. De lengte is natuurlijk heel kort, 0.5m ofzo, en dat heeft een flinke invloed. 80 AMP bij 12 volt. Uitgaan van zeer lage spanningsval op dat stukje (2%?), 0.24 volt totaal, mag de weestand max 0.003 OHM zijn, bij 0.0164 Ohm/mm2*m geeft dat een draaddikte van 2.733mm2. Dat zou dan verklaren waarom die kabel nog niet compleet is doorgefikt.

Maar toch voelt het gek, want daarna gaat er 4x 2.5mm2 vanaf de verdeler naar het schakelpaneel en vanaf daar gaan een heleboel 1.5mm2 en 2.5mm2 naar de verbruikers (ook weer via de verdeler). En dan straks waarschijnlijk ook 4mm2 naar de compressor van de koelkast.

De lengte vanaf de accu tot de compressor van de koelkast in TOTAAL is natuurlijk veel groter dan de ~4m die nu aan 4mm2 ligt, vervolgens 1x2.5mm van de schakelaar naar de verdeler en dus die 1x2.5mm2 of 4mm2 van de verdeler naar de zekering. Zou de volledige lengte van koelkast naar zekering niet minimaal dezelfde dikte moeten zijn?

Of gebruik ik de formule nu gewoon verkeerd en moet ik de weerstand op dat stukje op vrijwel 0 houden om te voorkomen dat de weerstanden bij elkaar optellen?

Probeer de Victron Toolkit eens om de draaddikte te berekenen.

En de publicatie Wiring Unlimited (ook NL versie) geeft ook nog een aantal waardevolle tips.

Knappe jongen als je 80 ampere uit je 12V accu krijgt. Die is dan ook meteen leeg. Tenzij het om een startaccu gaat. Een koelkast trekt zeker geen 80 A aan stroom. Ik zou mijn berekeningen nog eens goed checken met realistische vermogens.

Hij heeft het over de hoofd zekering die is 80A , niet dat de koelkast 80A trekt .



Ik zou een koelkast nooit op een schakelpaneel zetten , de koelkast uitzetten gewoon met de knop in de box , dat scheelt heel veel kabel en verlies en in mijn ogen onnodig veel kabels .

Het is natuurlijk niet fout om te doen , maar waarom zou je . oke je moet even wennen aan het feit dat je als je van boord gaat dat uitzetten een automatische handeling wordt .

Idee is dat je de kabeldiameters bepaalt op toelaatbare spanningsval bij vastgestelde
lengte en vermogen van de gelijktijdige verbruikers in dat circuit. Dat zal geen 80 A zijn.

De zekering van dat zelfde circuit bepaal je dan op basis van die doorsnede, daar kan prima 80 A uitkomen. Als een deel van dat circuit in veel dunnere kabel uitgevoerd is, moet je die overgang als een aftakking zien die een lichtere zekering moet krijgen. Of je “de-rate” hrt hele circuit alsof het in 2.5 mm2 is uitgevoerd en baseert daae de zekering van dat circuit op.

Die 2.5 mm2 in je paneeltje mag met maximaal 25-30 A gezekerd zijn, afhankelijk van type kabel en of deze vrij loopt of in een kabelboom zit

ik zou zeggen, direct achter de hoofdschakelaar (met 80A)
ga je van boord zet je toch de HS uit?
in de KK zit al een zekering
en het standaard probleem van niet inschakelen KK is spanningsverlies bij inschakelen
(ik meen >10A piek afh. type)

Ongeacht de lengte en spanningsval mag een draad van 2,5mm2 koper en een pvc isolatie maar een maximum stroom van 20A voeren. (afhankelijk welke norm je hanteert. Ook is het afhankelijk of ze tegen andere draden aan liggen of rondom vrij.

Precies!

Een m10 bout heeft al snel een contactoppervlak van 100 mm2. Om daar dan een 2,5 mm2 draad aan te sluiten?

Op die 80A zekering komt dus de "accukabel" en die zijn in mijn beleving eerder 50 mm2 per definitie.

Door de eerste kabel (de accukabel) lopen ALLE stromen misschien wel tegelijkertijd, wie weet.
Zowel de koelkast aan, AP heftig roerende, marifoon zendend, alle mobieltjes aan de lader, koffie loopt.....

Bereken dus alle stromen bij elkaar, dan weet je de max stroom uit de accu, en dan dus ook de minimale draaddikte.
Maar dan weet je nog niks over het vermogensverlies door weerstand in de kabels.

Bereken voor elke draad naar een eindverbruiker aan de hand van de grootte van de stroom, het geaccepteerde verlies en de totale kabellengte (van accu naar verbruiker en terug naar accu!) de benodigde draaddikte voor die verbruiker.
Daar waar meerdere verbruikers door 1 kabel van stroom worden voorzien (bijvoorbeeld vóór het paneel), tel je al die individuele kabeldiameters op. Dat is dan de theoretische kabeldikte van die ene kabel).

Zo krijg je netjes inzicht in de boomstructuur van enkele takjes (naar de eindverbruiker) naar de stam (de accukabel).

Nu pas ga je je zorgen maken over de zekeringen.
Je weet nu per kabel de dikte. Pas daarop de zekering aan. Zorg ervoor dat de zekering een lagere waarde heeft dan de kabel max. aankan. Je zal zien dat deze waarde altijd hoger is dan de totale stroom die door die kabel loopt (door die verlies-rekening)
Overal daar waar een dunnere kabel aftakt van een dikkere kabel moet opnieuw een zekering.
Houdt ook rekening met de 'interrupt-rating' van de zekering. Hoe dichter bij de accu, hoe belangrijker.

Nu pas ga je nadenken over de 'gelijktijdigheidsfactor" als je dat al zou willen.
Waarom zou je dat willen?
Nou misschien om geld te besparen (dunnere kabels zijn goedkoper) of om gewicht te besparen.
Een andere reden weet ik niet te verzinnen.
Het gaat niet veel helpen, in die zin dat ik vermoed dat juist bij de zware gebruikers je niet op voorhand kan uitsluiten dat ze toch een keer gelijktijdig aanstaan.
Daar de zekeringwaarde niet verandert, is de ruimte tot besparen sowieso beperkt.

Thanks voor de input! Het gaat inderdaad om de sequence van verbindingen waar ik vastliep. Maar het optellen van de diktes klinkt sensible. Ik ga de marifoon ook van de verdeler verplaatsen naar de M10 bout op de zekering (maar dan vóór de zekering, zoals voorgeschreven), de koelkast zet ik dan ook daar. Dan trek ik vanaf de M10 bout een éxtra 6mm koper draad naar de verdeler (vanuit daar gaat dan 4x 2.5 naar het schakelbord.

Het schakelbord heeft dan alleen nog LED lampen, de NMEA2K installatie, de waterpomp en de stuurautomaat. Dus dat is goed te overzien!

Stuurautomaat kan ook aardig wat stroom verbruiken. Daar wordt meestal wat meer dan die 2,5 naar je schakelpaneel voorgeschreven. Kijk er nog even naar.

fokkeh schreef : .

Onverstandig, niet ongezekerd plaatsen. Zet het (kk & vhf) gewoon op een goed schakel paneel met goede automatische zekeringen en zorg voor juiste dikte draad naar je schakelpaneel. Te dik is beter dan te dun...

Een marifoon is (voor zover ik weer) voorzien van een in de aansluitkabel opgenomen zekering.

Idee is dat de marifoon het altijd moet doen, ook al is er van alles mis met de rest van het systeem. (Alleen een lege accu is een faalmodus waaruit geej ontsnapping bestaat.)

Die draadzekering is meestal vlak bij de marifoon geplaatst en beschermt daarmee niet de kabel maar het apparaat. Eens met wat Dehler123abc voorstelt dus. Heb je geen vertrouwen in de betrouwbaarheid van je schakelpaneel en wil je zo dicht mogelijk op de accu, zorg dan dáár voor een geschikte zekering.

ISO10133 voor al uw antwoorden:

drive.google.com/open?id=1EIKb...Ow4a03R&usp=drive_fs

Dikte keuze, maar ook aantallen vezels etc.

Goede zekering plaatsen bij de accu , voor het draadje die voed je marifoon .

De "drang" om het via een schakelpaneel te laten lopen zie ik vaak , maar begrijp het nooit .

Je moet eerst de marifoon op het paneel aan zetten , vervolgens nog weer op de marifoon ....... 2x voor iets wat ook in 1x kan en minder draad betekent , minder schakelaars en zooi wat later weer ellende kan op leveren .

Persoonlijk wellicht , maar het kan allemaal KISS .

Er zijn zaken die je echt zult moeten schakelen zoals bv navigatie verlichting ...... als je het daar toe beperkt wat niet anders kan hou je je installatie simpel in mijn oogjes .

Jeroen-Pion schreef : De "drang" om dingen direct op de accu aan te sluiten begrijp ik dan weer niet goed. Zit je daar ook weer met een partij zekeringen op een vaak niet al te best bereikbare plaats.

Ik heb 1 dikke 16mm2 kabel naar het schakelpaneel en daar vertakken zodat alles (op de hoofdzekering na) achter het paneel bij elkaar komt. En dat hoeft niet met een schakelaar, dat kan ook met alleen een (al dan niet automatische) zekering. 1 plek om te onderzoeken bij storing.

Marifoon heeft zelf al een aan-/uitknop inderdaad, onzin om daar nóg een schakelaar voor te plaatsen.

Ik heb ook, toen ik de elektra aanpakte, de voeding naar het paneel verzwaard. Heb een 16mm^2 kabel voor plus en min getrokken. Verdere verdeling op de rijgklemmen.

Zwaardere verbuikers; koelkast, stuurautomaat en waterpomp bij mij, hebben zwaardere bedrading gekregen. Alle verbuikers, behalve de kachel (die heeft een eigen aansluiting op de accu met eigen zekering), hebben een eigen schakelaar en lopen via het schakelpaneel. Het idee daarbij is beperken van de spanningsval.

Dikkere kabel, minder spanningsval bij hogere stomen.

Onnozele vraag misschien..
In geval van een lifepo accu, die heeft een hogere spanning dan een loodaccu en houdt die ook bij ontladen.
Die spanningsval is dan toch veel minder een issue dan voorheen?

Nachtvlinder schreef :
Aangezien het een stroomkring is en de “richting” van de stroom niks meer dan een afspraak is, toch de vraag: waarom die marifoon, als je m al direct op de accu zet, afzekeren bij de accu? Bescherming tegen te hoge stroom met een zekering werkt onafhankelijk van de plaats van de zekering zou ik zeggen.

Zekeren doe je bij de bron, niet bij de afnemers. Een zekering hoeft niet te beschermen tegen een te hoge door het apparaat afgenomen stroom, maar tegen brand door een kortsluiting érgens in het circuit.

holtere schreef :
Op zich heb je gelijk, met een hogere accuspanning kun je meer spanningsverlies hebben voordat apparaten daar last van krijgen. Echter: spanningsval x stroom = warmteontwikkeling.

Nachtvlinder schreef :
Zeker, doe ik ook. Maar waarom, dat was de vraag.

Edit: pff, lees de rest van je antwoord nu ook. Helder. Kortsluiting in de kabel bv. Thanks.

Gister de geplande aanpassingen doorgevoerd. Capaciteit van zekering naar verdeler schakelpaneel uitgebreid met exta 6mm koper (zowel plus als min). Koelkast nu op de hoofdaansluitingen gezet, met eigen 20 AMP zekering (gaat ook via 2x6mm koper), en de marifoon op dezelfde aansluitingen gezet. Ik snap nu ook eindelijk waarom ik 2 sleutelschakelaren moet omzetten, 1x zit op de minpool van ALLES (startmotor én schakelpaneel) en de ander zit op de plus van het schakelpaneel.

Afijn, voor nu even goed, komende winter ga ik dit deel in de basis verbeteren en vooral versimpelen (waarschijnlijk dan ook lipo accu erin voor extra capaciteit. Ik verwacht verder nu geen problemen, vooral omdat het totale verbruik zo omlaag is gegaan nu alles LED is in de boot en voorheen nog halogeen.