Onderwerp: Hoe planeer ik?

Best forum,

Ik ben in het bezit van een klein kajuitzeiljacht (Sportina 600 met een klapzwaard/kiel) en nu las ik dat eigenaren in Duitsland hier mee planeren. Het betreft hier wel een uitvoering met een hefkiel, maar deze persoon geeft aan dat hij zijn kiel opgetrokken heeft om de weerstand zo veel mogelijk te beperken. Mij is het tot op heden nog niet gelukt, maar zijn hier in het algemeen regels voor te geven? Uit mijn openboot tijd weet ik nog: halve wind, zwaard zover mogelijk opgeklapt, zeilen max aangehaald en als je planneerd, gewicht zoveel mogelijk naar achteren verplaatsen. Echter: planeren lukt maar niet!

Dank voor enig advies,

Erwin

In principe is planeren niet meer dan boven de rompsnelheid van je boot komen. Naar je rompsnelheid toe is vrij eenvoudig, maar dan.... Om tot planeren te komen moet er relatief veel kracht geleverd worden om boven de rompsnelheid te komen, daarna (wanneer de weerstand overwonnen is) gaat het gemakkelijker. Vorm van de romp speelt daarbij ook een rol. Een breed vlak achter helpt de boot te dragen en een klein nat oppervlakte geeft minder weerstand. In jouw geval zal de boot wel kunnen planeren, maar dan zal de omstandigheden daarvoor wel aanwezig moeten zijn, dus ruime tot halve wind met voldoende kracht. Soms lukt het om met een golf mee te sturen, je krijgt dan als ware extra eneergie mee in de boot. Als er neit voldoende kracht geleverd wordt door de wind, dan zal planeren moeilijk worden.

Groet,

Eric

Hi Eric,

Maar wat kan ik extra doen om in plané te komen? Zijn er "standaard" zaken die ik kan / moet doen om de kans op planneren groter te maken? De achterkant van het schip is vrij plat en komt ook boven water uit zodat er weinig zuiging is. Ook het natte oppervlak bij de Sportina is gering dus weinig weerstand. Heeft b.v. de stand van het klapzwaard veel invloed? Gewoonlijk laat ik die niet helemaal uitstaan zodat de boot mooi in evenwicht is. d.w.z. de boot niet uit het roer loopt.

Groeten,

Erwin

Mijn 22 voeter planeert prima maar het is niet te vergelijken met het spuiten in een lichte zwaardboot. Ik zie het vooral aan het hekwater dat de boot planeert en aan de snelheid natuurlijk; 10-12 knoop. Mijn spiegel ligt wel in het water en daar borrelt het normaal gesproken maar bij planeren wordt het hekwater een sissende streep. Om te kunnen planeren moet je beginnen met alle overtollige dingen uit je boot te halen en dat scheelt zo 150kg is mijn ervaring. en verder heb je een breed plat vlak achter nodig en wat ik me herinner met een sportina heeft die een vrij v-vormig vlak achter, prima voor licht weer maar minder voor planeren. Verder de weerstand verminderen door zwaard op te halen en wel zo ver mogelijk. Ik heb een hefkiel en dat is vaak teveel werk om die op te halen maar als ik planeer met kiel op of neer scheelt dat 2-4 knoop.
Pieter

Hallo Pieter dank voor je reactie,

Een sportina 600 heeft een redelijke platte achterkant. Het is niet extreem, maar het is redelijk vlak. Ik vaar halve wind, een windvlaag en wat dan? vieren en gelijk wat afvallen om niet te scheef te gaan? daarna rustig oploeven en zeilen aanhalen? Ik kom dan niet boven de 10km/h wat de teheoretischrompsnelheid is..... en volgens mij geen plané..... Dit is volgens mij de enige manier om in plané te komen. Probleem is waarschijn lijk dat ik niet boven de 4bft kan varen. teveel zeil, teveel ballast (225kg) en alleen een klapzwaart van 65 kg? Totale boot weegt circa 600 kg.

groet, erwin

Erwin,

De kans op planeren neemt toe met een spinaker, je krijgt dan veel kracht geleverd voor de boot. Je natte oppervlakte beperken, net zoals Pieter al aangeeft, je kiel zo ver mogelijk ophalen. Een een zeer goede zeiltrim in combinatie met zo min mogelijk gewicht in de boot. Er bestaan helaas geen echte truukjes.
In windvlagen iets afvallen om zo snelheid op te bouwen kan nog helpen, maar daar blijft het wel zo'n beetje bij

Succes.

Eric

Ik denk dat ie past echt gaat planeren bij meer dat bft 4. Veel zeil zetten (kan met ruimere wind makelijk) en een beetje met de golven mee sturen. Zeker op het IJselmeer of op zee kan je echt hoge snelheden bereiken. Met mijn vorige boot (een FF95, 2500kg) haalden we snelheden van 16 knopen op het IJselmeer. Je moet wel geode omstandigheden hebben (wind, golven, windrichting). Ik ken de spotina niet maar de naam klinkt sportief dus gewoon proberen met een beetje meer wind.

Gewicht of beter gezegt geen gewicht, alle overtollige ballast en andere meuk er uit.
Inderdaad veel zeil zetten helpt ook, en van de golf af planeert zo'n beetje elke boot.

Ron

Hi,

Dank voor de reacties. Zal de komende zomer eens alles uit de kast halen om in planné te komen. Ik heb een spi maar durf bij harde wind die ook niet goed te gebruiken. Toch maar eens doen dan. Las hier op het forum dat planeren tot 25kg per m^2 zeil goed gaat. "Mijn verhouding" (bij een lege boot) is ongeveer 750 kg / 18m^2 = 41,6 kg/m^2. Heeft dus niet zoveel potentie? Is er een boek of literatuur waar dit soort dingen in beschreven staan? Gewoonlijk staat er niet meer in dan dat je boot niet te zwaar mag zijn ect, de zaken die jullie ook noemen. Ook op het web is er niet zo veel over te vinden. :?

groeten,
Erwin

Beste Erwin,

om in plane te komen moet je de boot op zijn eigen boeggolf zetten dus inderdaad in een vlaag met voldoende snelheid zul je af moeten vallen.

Als je merkt dat de snelheid toeneemt moet je je schoten inhalen omdat de schijnbare wind meer van voren invalt met de toegenomen snelheid en je dus virtueel "hoger" aan de wind vaart.

De sportina is vrij smal van voren en loopt pas vanuit het midden breed uit, geen goede rompvorm om plane te bereiken. Dit gaat gemakkelijker met boten die al veel dragend vermogen in de neus hebben. Vergelijk jou rompvorm maar eens met die van een FJ, een FD, een 470, of een andere gemakkelijk planerende boot. Jou boot heeft toch de neiging, ook met het gewicht, om het water te snijden in plaats van op de boeggolf te gaan. Het planeren van de Duitsers heeft volgens mij dan ook te maken met het afsurfen van de golven.

Hedzer

mijn 22voeter is echt plat van onder met een zeer gestrekt onderwaterschip. Ik heb ook ongeveer 40kg/m2. Planeren lukt zonder genaker vanaf bfd 5 en met genaker (verdubbelt zeiloppervlak) vanaf bfd4. Halve wind gaan minder dan bakstagwind want dan kan je de helling minimaal houden. Onder helling is planeren bijna onmogelijk want dan krijgt mijn voor een meer v-vormig onderwaterschip. Afsurfen van golven is een ander verhaal en dat gaat zelfs met klassiekers.
Pieter

Bedankt voor je antwoord Raptor,

Wat voor merk schip vaar je? Dan kan ik de rompvormen eens vergeljiken. Mijn sportina heeft een scherpe boeg, de boeg moet dus uit het water omhoog: veel gewicht achterin aanbrengen. Het achterschip is voor mijn gevoel vrij vlak, zeker ls ik kijk naar de andere schepen naast me die momenteel aan de wal staan. Ik zal in april eens kijken of ik het scheepje aan het planeren kan krijgen. De tip met het ophalen van het zwaard heeft nog een prettige bijkomstigheid: De helling wordt kleiner! Deze techniek komt uit de openboten wereld waar sommige klassen niet kunnen reven. Het schip "struikeld" dan niet over zichzelf, maar verlijerd. Mocht ik in planee komen is er dan met opgetrokken zwaard voldoende zijdelijngs weerstand om niet te veel te verlijeren? Ik vergelijk het maar even met een surfplank die ook planeert en erg kleine vinnen heeft.

Groeten,

Erwin

Ik zeil een zelf ontworpen en gebouwde 22voet trailersailer. Bouw in woodcore-glas-epoxy. Boot is smal, 2,05 meter en op de waterlijk maar 1,45m. Grootste breedte ligt op 2/3 van voren en blijft dan bijna gelijk. De bodem is gemaakt van een vlakke plaat waarbij de kimmen zijn afgerond met een straal van 20cm zodat het een rondspant lijkt maar wel met een platte bodem die ook heel weinig tilling voor en achter heeft. De spiegel ligt ongeveer 5cm in het water en ook de scherpe voorvoet ligt zeker 10cm in het water. Hierdoor krijg je een perfect glijvlak en ook aan de wind pikt de boot nooit paaltjes en blijft snijden. Deze rompvorm kost wel wat lichtweer snelheid door het grotere nat oppervlak maar dat wordt met meer wind meer dan goed gemaakt en bovendien is de vertrimming met meer mensen in de kuip minimaal door het grote drijfvermogen in het achterschip. Aan de wind onder helling krijgt de boot een mooi gestrekt v-vormig onderwaterschip en loopt dan ook hard zonder loefgierig te worden. De boot ligt altijd nagenoeg neutraal op zijn roer en is alleen bij plotselinge vlagen wat loefgiierig tot de helling in snelheid is omgezet.
Pieter