Onderwerp: RAK wat doet het en wat kan ik er mee

Na een aantal keren 24 uurs te hebben gevaren ben ik er wel achter dat RAK en een erg prettig programma is het geeftveel rust aan boord waardoor wij ( 2 man) alleen maar met zeilen bezig hoeven te zijn maar wat zijn nu echt de mogelijkheden en hoe vul ik alles in?

Eerst moeten de 'basics' in orde zijn:

In de RBRXfile:
- boeiposities in 3 decimalen
- alle rakken, met een juiste 1 (start en finish), een 2, (alle andere) en sluisprocenten 1 (Enkhuizen) of 2 (Afsluitdijk).
- bij de rakkentabel berekent RAK zelf de afstand (obv de boeiposities) maar bij de kromme rakken op het wad (of door sluis) klopt dat niet: daar kun je zelf de Verheid opgeven uit de tabel van Kustzeilers. Hoeft niet, is wel nauwkeuriger.
- stroming. Omdat de rakken op het wad en zee al jaren hetzelfde zijn kun je steeds dezelfde stroomtabel gebruiken. Wel invullen: tijd van 1e HW Harlingen na de start, de periode tussen dat HW en het volgende, en met de schuifregelaar iets kiezen tussen Spring en Doodtij.

Die RBRXfile kun je downloaden uit de dropbox van RAK, of anders stuur ik hem wel.

Dan de polar, de PRSXfile.
Zelf invullen met de cijfers uit een meetbrief of iets anders wat in de buurt komt. Downloaden van de RAKdropbox kan ook.
Meetbrieven gaan van 6 totmet 20 kts, dus voor meer en minder (3 en 24, bijvoorbeeld) moet je zelf wat verzinnen.
Omdat de hoeken in RAK met stappen van 15 graden van 0 naar 180 lopen zul je ook wat moeten verzinnen voor 0 (opkruisen VMG), 15, 30 en 180 graden. Komt niet zo nauw, want die koersen wil je toch niet varen. Reken voor opkruisen bij 0 graden ca 0,6 maal de snelheid aan de wind.
Je vaart natuurlijk nooit de hele tijd 100% van je meetbriefsnelheid.
Mijn ervaring is dat 90% een mooi resultaat oplevert: dan kom je steeds op de voorspelde tijd bij de volgende boei aan, of ietsje (1 a 2 minuten op een uur) eerder.
In RAK zit nu een Perf Factor in het scherm van de polar. Gewoon dus de meetbriefwaarden invullen en die factor op 90% zetten. Als je toch steeds te laat aankomt, dan op 85%, etc.
Het kan handig zijn, als je 'snachts niet wil spinakeren, om een tweede polarfile te hebben met zeer slechte snelheden op TWA's ruimer dan 110 graden. Die file lees je dan in als het donker wordt, dan zal RAK geen spirakken uitzoeken. Niet vergeten terug te zetten naar de normale polar als het weer licht is!!!!

Nadat je alle cijfers hebt ingevuld even kijken naar het polardiagram, of er geen rare knikken in de lijnen zitten! Zo nodig wat aanpassen.

Een plaatje van Capolavoro-pooldiagram, zonder spi (echt langzaam gemaakt ruimer dan 100 TWA).
Ook aan de wind bewust erg langzaam: met weinig wind gaat het nog wel, maar kruisen in golven bij 6B gaat echt langzamer dan je denkt. Wind voor de meetbriefwaarden, plus 3 kts en 24 en 30 kts.

Dit zijn 90%-waarden van de meetbrief; deze polar is van voor de toevoeging in RAK van die perf. factor, dus ik nam zelf al 90% van de meetbrief.

Duidelijk is dat we tussen 80 en 105 TWA zullen moeten varen..... daarom is zonder spi moeilijk....

Ok heldere uitleg bedankt

De derde belangrijke tabel in RAK is de wind, richting en snelheid. De file heeft extensie .wndx.
Sinds 2014 is het mogelijk een GRIBfile in te lezen; die moet dan wel de juiste periode (vrijdagavond en zaterdag van de race) omvatten, en ook het gebied waar je zeilt.
Voordeel is dat je zelf niets hoeft te doen, en dat de windverwachting automatisch die is voor de rakken die je vaart.
Er zijn ook een paar nadelen:
- een GRIBfile is groot, heel groot. RAK wordt daar langzamer van.
- Bijna altijd is de werkelijkheid net even anders dan de GRIB voorspelt. Dan wil je de winddata aanpassen, maar in die grote tabel is dat heel erg lastig.

Het kan ook met de hand.
Je kunt in RAK windgebieden definiëren (bijvoorbeeld Marken, IJssel, Wad, Noordzee).
Vervolgens kun je voor elk van die gebieden de windverwachting erin stoppen.
Dat is leuk, maar ook ingewikkeld, en het geeft kans op fouten: je kan de gebieden door elkaar halen, of de wijzigingen die je nodig vindt per ongeluk in het verkeerde windgebied editen.
Mijn voorkeur is om het simpel te houden:

- bepaal van tevoren je strategie m.b.t vaarwater. Als het in Marken harder waait bij de start, ga dan daarheen en start daar ergens. Dat is niet iets dat RAK voor je hoeft uit te rekenen.
- schat vervolgens in hoe laat je ongeveer in een gebied met andere wind terecht wil komen (door de sluis naar het noorden, bijvoorbeeld, of het Wad op op HW harlingen).
- Vul dan de handmatige windtabel met de wind die je verwacht op elk uur in het gebied waar je dan ongeveer zal zijn.
- Dan heb je dus 1 windtabel die op verschillende uren vanzelf van toepassing is op het gebied waar je vaart. Geen vergissingen mogelijk tussen verschillende tabellen!

De windtabel moet om te beginnen 1 rij per uur bevatten, dus zo'n 24 rijen.
In elke rij de verwachte windsnelheid in kts, en de windrichting.
Die laatste zo nauwkeurig mogelijk. 10 graden is te grof, 5 graden nauwkeurig is zeer gewenst.
Nog nauwkeuriger wordt onzin.

De beste windverwachting tot nu toe is die van de Noorse weerdienst, de 13 MB Nord-Europa op om.yr.no/verdata/grib/
Die is 48 uur lang en om de 6 uur ververst met een nieuwe.
Neem dus ergens in de middag de GRIBfile, bekijk hem met ZyGrib, en maak er een lijstje van voor in RAK.
De GRIB geeft voorspellingen om de 3 uur, die kan je zo in RAK stoppen.
Doe wel een lijstje maken voor aparte gebieden, zoals Marken, IJssel en Wad, dan zie je de verschillen.
RAK kan vervolgens interpoleren om de missende uren in te vullen, dan heb je een rij per uur.
Dat kan je ook met de hand doen natuurlijk, dat kan samen met de weerkaarten helpen te begrijpen wat er gaat gebeuren (trog, front).

En dan heb je dus het beste weerbericht in RAK zitten, eventueel voor verschillende Windgebieden, en van een paar uur voor de start. In een nauwkeurigheid van 0,1 Kts en 1 graad, dat zit zo in de GRIB.

En dan ga je naar de start en zal je zien dat de wind een paar Kts anders is, en misschien ook wel 30 graden anders.......

Dat is dan het moment om de tabel voor de eerste 1, 2 of misschien 3 uur aan te passen aan de werkelijkheid.
Doe dat kort voor de start, of op het 1e rakje, dat is toch een verplicht stukje.
Niet meer dan alleen de eerste uren aanpassen, want anders gooi je je mooie voorspelling weg.
Het kan best zijn dat er, avond immers om 19:15u, een lokale afwijking is door afkoeling, een wal-effect etc etc. en dat de voorspelling gewoon gaat uitkomen, een uurtje later.

En dat gaat dan 24 uur zo door.
Je kan onderweg af en toe een verse GRIB bij de Noren ophalen en dan met ZyGrib even kijken of de rest van de race de voorspelling bijgesteld moet worden. Wel aan te raden, er kan in 24 uur veel veranderen.

En dan de hele race lang zeer regelmatig (zo'n beetje elk kwartier, maximaal half uur) kijken wat de werkelijkheid is (op 1 kts nauwkeurig en op 5 graden nauwkeurig).
Dat kan met een peilkompas op de schuimbanen op het water, het kan door de TWA te nemen en met de kompaskoers of COG te vergelijken, en als je instrumenten hebt met TWA en een kompas (van de autopilot) kan je de grondwind zo zien op een instrument. Het kan NIET door naar je windex te kijken......

Elk half uur, en tenminste elk kwartier voor een eind van een rak (de boei) die wind opmeten en aanpassen in RAK. Als je dat niet doet kom je ooit in een volgend rak dat maar net bezeild of veel te ruim is...... en dat kost mijlen. Is iets wat je zonder RAK minder snel zal gebeuren; dan kijk je zelf goed naar wind en de koers van volgende rakken. Met RAK reken je erop dat het programma goed kiest. Dat doet het ook wel, maar alleen als de wind er goed in is gezet.

Baasklusje schreef :
Ik heb op basis van de Harmonie Grib-files van de KNMI een service gebouwd die uit deze bestanden een kleinere Grib-file maakt met alleen de winddata en alleen voor het gebied waar de 24 Uurs wordt gevaren:
www.euroszeilen.utwente.nl/weer/grib/24uzr/

De voorspellingen zijn ook tot 48 uur vooruit, met tijdstappen van 1 uur en hebben een hoge resolutie (zie topic KNMI Basisgegevens nu beschikbaar).

Doordat het over een kleiner gebied gaat en alleen de wind heeft is de download maar 600KB.
Het is nog een beetje beta, en beschikbaarheid van actuele files is niet gegarandeerd.

Xiphias schreef :
Dat is heel mooi Xiphias!
Ik heb hem net bekeken met ZyGrib, na een rename (de .bz2 eraf). Dat gaat goed.
RAK kan de file niet lezen, zegt dat het geen GRIBfile is.
Nu staat me bij dat er nog iets was met RAK en GRIB met 2,5 km resolutie.
Misschien kan Hajime hier zijn licht over laten schijnen?

Baasklusje schreef : Werkt het niet met .bz2 erachter? .grb.bz2 is ook het formaat waar zyGrib zelf de bestanden mee opslaat. Bz2 is een compressie (net als .zip, maar dan maar voor 1 bestand), het zou kunnen dat je browser dat al voor je uitpakt zonder de extensie weg te halen.

RAK leest de file niet met bz2 erachteraan.
Dus dat eraf en weer proberen.
Gaat weer niet.
Toen de file zonder bz2 geopend in zygrib, dat gaat goed.
Niet geprobeerd in zygrib met bz2.

ZyGrib leest de file xxx.grb.bz2 probleemloos.
Ook zonder de .bz2 gaat dat goed, dus ZyGrib herkent zelf een file op basis van de inhoud (wel of niet gecompressed), kennelijk.

Helaas in Zygrib geen mogelijkheid om de uncompressed GRIB op te slaan.......

Alles bij elkaar geen probleem, gewoon met meteogram in ZyGrib bekijken en handmatig in RAK stoppen.

Fantastisch dat we nu Hirlam 2,5*2,5 km grib beschikbaar hebben dankzij KNMI en Xiphias!

een .bz2 bestand is eigenlijk een ZIP bestand. Je kan .bz2 renamen naar .zip. Dan uitpakken en het uitgepakte bestand kan RAK wel lezen.

Hajime, Jan,
ik kan dat niet doen bij gebrek aan Winzip...... maar het zal zeker werken!

Edit:

zojuist maar weer eens Winzip trial geinstalleerd. (afgrijselijk agressieve reclame tegenwoordig).

- de bz2 gerenamed in zip
- winzip erop losgelaten

en dat zegt winzip dat het geen goed .zip bestand is......

Het werkt helaas dus toch niet, hier althans.

Technisch gezien is bz2 ook geen zip, maar een ander type compressie. Als je de naam gewoon .bz2 laat werkt WinZIP waarschijnlijk wel.
Een gratis en opensource zip-programma is 7zip, die heeft geen agressieve reclame en blijft gewoon werken.

7zip doet het, en RAK leest dan keurig de resulterende grb. Mooi, dat werkt dus.

De gribtabel is dan 48 kolommen breed (voor 48 uur) en (geschat) zo'n 20.000 rijen hoog, voor de posities die erin zitten (dat raster van 2,5*2,5 km).
Dat is wat onhandig editen onderweg, als de wind anders is dan verwacht.
Alleen al het vaststellen dat de wind anders is wordt een lastige klus......

De Harmonie 2,5*2,5 km voorspelling van vandaag (1 uurtje getoond) in RAK op de kaart, met wat rakken en boeien, gebied Medemblik-Enkhuizen-Staveren.
Ongekend detail!




Wat je zou kunnen doen:

- de Grib inlezen (elke 6 uur verse) in RAK
- ook een eigen windtabel (handmatig) bijhouden per uur.

En dan in RAK wisselen tussen Handmatig en Grib; dat kan met een klik in de Windtabel.
In het Prestatievenster zie je staan welke windtabel er gebruikt wordt.
En zo kun je kijken of er verschil in geplande route is tussen handmatig en Grib.

Misschien is dat een mooie tussenweg; gaan editen in de 48*20.000 velden van de gribtabel lijkt me een onmogelijke opgave... nou ja, het kan, maar het leidt zeker tot fouten.

Ik heb nu ook een versie zonder compressie toegevoegd, dat was toch al een van de tussenstappen.

Xiphias schreef : Dank, die is zo in te lezen in RAK! Mooi!

Dit is erg nuttige info.
Nu weet ik wat jij de hele wedstrijd zo doet, Thomas!

Net voor Koko zijn polair ingevoerd met de aanbevelingen van de RAKsite.
Voor de berekeningen staat daar het volgende:

De 110 graden waarden van watersportverbond worden de 105 graden waarden in RAK
De 52 graden waarden van watersportverbond worden de 45 graden waarden in RAK, dus je moet iets beter zeilen
De UPyy (yy=windsnelheid) zijn overgenomen voor 0 graden ware wind
De Dyy (yy=windsnelheid) zijn overgenomen voor 180 graden ware wind
Verder worden ontbrekende waarden uit watersportverbond als volgt berekend:
De extrapolatie formule voor 15 graden is (45 gr *2 / (1+wortel(3))
De extrapolatie formule voor 30 graden is (45 gr * wortel(2)/wortel(3) )
De extrapolatie formule voor 165 graden is (150 gr * 1 + 180 gr * 1 )/2

Hoe heb jij dat gedaan? Dat lijkt bij jou anders te zijn nl...

Ook heb ik hoogwater en de stroming nagelopen, bij jou stond:
Doodtij/Springtij: schuif op 5
Ik kom op: 4
Doodtij is op 24 aug.
Wat doe ik fout? Of maakt dit niet zo uit?


Tot slot nog even een lekenvraag: hoe voer je een boeipositie in met 3 cijfers achter de komma?
Ik dacht dat wel even te doen met de gewijzigde Sport-J, maar toen werd de afstand tot de EA2 ruim 14 mijl. Dat kan niet goed zijn.
Hij stond op 52,458333 (N) en 5,183000 (E).
De juiste positie is kennelijk: 52:28:000 (N) en 5:14:000 (E).
Dus ik voer trouw 52,280000 en 5,140000 maar da's niet de bedoeling.
In de file van Thomas staat hier 52,466667 (N) en 5,233333 (E).
Dat lijkt te kloppen, maar hoe zit dat?

Dat was het weer even

AlberthusMagnus schreef :
Ik voer altijd zeer pessimistische waarden in voor 45 TWA en hoger; praktijk leert dat je nooit die theoretische waarden haalt. En dan kom je te laat bij de boei en gaat de hele planning de bietenbrug op...
AlberthusMagnus schreef :
Volle maan is 29 aug, dus spring op 31. we zitten er dus ca 3 dagen voor. Schuif op 4 is beter.
AlberthusMagnus schreef :
Even in de boeitabel het invoerformaat goed zetten voor decimale minuten:

Uit de kunst Baasklusje!
Dank je wel.


Ik ga vanaf 45 TWA zwartgalliger invoeren.
Dat is aan mij wel besteed!

Het laatste belangrijke deel van RAK is het Trajectpanel.
Daarin staan zowel de berekende trajecten (max 10) als een heleboel parameters die de resultaten en snelheid van berekeningen in hoge mate beinvloeden.
Ik heb rood omrand waar de min of meer statische data staan, geel waar een en ander staat dat misschien of soms verandert, en een groen kader om de allerbelangrijkste vinkjes en velden.




In het rood:
de startdatum, starttijd (verschillend per klasse) en de duur van de race. Dat is allemaal nodig om de GRIB-gegevens te koppelen aan de tijd van de race, om de stroming op Wad en zee te kunnen bepalen, en om de duur van de race in de gaten te houden.
Verder daar vertrekpunt en aankomstpunt, da's logisch. Met die twee kun je ook wat truckjes uithalen, daarover later meer.
In het geel:
het doel, afstand, snelheid of tijd. Voor de 24uurs is de langste afstand het doel. Maar je zou ook deels kunnen rekenen voor hoogste snelheid, dat kan op delen van de race handig zijn.
Ook in het gele vak: strafmijlen toestaan ja of nee. Strafmijlen kosten meer dan ze opleveren. Je kunt een uur extra varen, dat mag, maar de circa 6 mijl die je dan erbij vaart worden er met boete weer afgetrokken. Dus had je beter op tijd kunnen finishen, maar weer niet veel te vroeg, want 1 uur te vroeg, dan vaar je 6 mijl te weinig.....
Als de keuze dus wordt: 1 uur te vroeg of 1 uur te laat bij de finish, doe dan maar 1 uur te laat. Dan vaar je 12 mijl meer, en daarvan gaan er dan weer meer dan 6 vanaf door de strafmijlen. Maar je hebt wel meer mijlen over dan je zou hebben als je 1 uur te vroeg zou finishen. De straf is net iets kleiner dan 2 maal wat je vaart in de extra tijd. Neem dus alleen straf als je anders een (klein) uur te vroeg zou komen. Ipv een half uur te vroeg kan je 15 minuten straf nemen. Zo ligt dat ongeveer.
Een verstandige tactiek is om strafmijlen toe te staan met een maximum van 10 minuten of zo. Op het einde (laatste 2 a 3 uur) kun je daarmee gaan spelen en kijken wat er gebeurt als je geen of meer strafminuten toestaat.
Verder hebben we daar nog Sluisduur. Wordt gebruikt om de tijd die je in de sluis kwijtraakt te kennen, zodat de berekening weet hoe lang dat ongeveer gaat duren.
15 minuten is ok voor Naviduct. 30 minuten kan ok zijn voor de Afsluitdijk; soms ga je daar binnen 10 minuten door (mijn record is 5 minuten in Kornwerd), maar het kan ook zomaar een uur duren. Zet de waarde op 15 minuten als je in Markermeer start, en wijzig na de sluis dan naar 30 minuten of wat langer.
In groen de allerbelangrijkste velden van het Trajectpanel.
Daarover later meer......

Mijn vraag is basaler. Ik krijg op geen enkele manier een bestand geimporteerd. Heb Android versie. Maar nog niet geregistreerd, is dat wellicht de oorzaak. Wacht op een kode via de mail.
gr. Peter

stuur even een PB aan hajime, dat is de ontwikkelaar, Jan Woudstra.

Weer een stukje RAK-uitleg, het rechter deel van het Trajectpanel.

In de groene box (die in RAK in het echt er niet staat) 7 veldjes.
De kop erboven is "berekening versnellen".
Dat doet het ook, maar er is veel meer gebruik van te maken!



Het eerste veld, "berekening van een traject stoppen als" zorgt ervoor dat geen tijd wordt verspild aan het uitrekenen van oplossingen die niet snel genoeg zijn.
Is erg afhankelijk van de gebruikte computer wat je hier neerzet.
Ik doe meestal 80%, maar in de RAKhandleiding staan veel hogere getallen, tot wel 98% geloof ik.
Wat je niet wilt is dat een heel goede oplossing niet wordt uitgerekend omdat er op 1 rakje ervan onder de 80% wordt gevaren. De kans daarop is niet groot, maar ook niet nul. Vandaar mijn voorkeur voor een wat lagere waarde.
Verderop in de race (zaterdag vanaf middaguur) kun je de waarde wat lager zetten. Het totale aantal oplossingen is dan toch al flink afgenomen, en de berekeningen gaan daardoor een stuk sneller.

Dan het volgende paar velden: minimum knopen bootsnelheid en het vinkje ervoor.
De in te vullen bootsnelheid is erg afhankelijk van je boot en natuurlijk van de windsnelheid.
Als het dobberweer is moet daar 2 kts staan, en met windkracht 5 kan het wel boven de 6 kts worden.
Het bijbehorende vinkje gebruik ik eigenlijk nooit, althans, dat staat altijd aan. Als er wat veranderd moet worden dan verander ik het getal van bootsnelheid wel.
Veel doe je hier niet mee, alleen veranderen als de wind toe- of afneemt.

Dan de volgende regel: Graden ware wind.
Voor mij het belangrijkste invulveld in RAK.
Hier vul je op basis van je pooldiagram de twee windhoeken in waar je tussen wil blijven, omdat je dan de hoogste snelheid vaart.
Zet het vinkje aan, en kies je hoeken. De hier ingevulde 65 en 120 vind ik een te grote hoek, meestal.
Bij 65 (bijna aan de wind) ga je niet hard genoeg, en 120 is te langzaam omdat vaak de spi er dan nog niet op kan.
Mijn voorkeur, zeker zonder spi, is iets van 75 tot 105 graden.

En dan gaat het gebeuren dat RAK zegt dat er geen oplossing is......
Dat gebeurt als je door een sluisrak moet bijvoorbeeld, of je moet een rak kiezen omdat de andere rakken op zijn, of het rak naar de finish valt niet in deze range van 75-105.

De oplossing is dan verschillend per situatie.
Als het om een sluisrak gaat: gewoon dat rak gaan varen, en bij de eerste boei erna opnieuw rekenen.
Als het om een gewone rakkeuze gaat: de hoek met kleine beetjes vergroten en opnieuw rekenen.
Doe dat vergroten met 1 graad tegelijk, en voor een van de 2 grenzen. Dus niet zowel de hoge als de lage waarde veranderen, want dan weet je niet wat het probleem was.
Eis is wel dat de wind op een paar graden (5 of zo) nauwkeurig is ingevuld!!!

Dus een of meer keer een graadje erbij, en dan komt er vanzelf een oplossing.
Die gaan we dan varen, en ondertussen (vóór de volgende boei) zetten we de hoeken weer terug op de oude waarden, en zorgen we dat de wind perfect in de tabel zit.

Helemaal rechtsonder staat nog een veldje: toon aantal rakken.
Het resultaat daarvan staat rechtsboven: daar staat WWH< 70 11/28
Ofwel, je vaart in totaal 28 rakken, waarvan 11 met een TWA (WWH) van 70 graden of kleiner.
Dat is niet een goed plan, maar dit is maar een voorbeeld.
Het geeft je een indruk van hoeveel je enigszins hoog moet varen.
Ik zou die waarde rechtsonder op bijvoorbeeld 50 graden zetten, dan zie je hoeveel rakken je aan de wind moet varen. Zou nul moeten zijn......

Echt super Thomas dat je dat allemaal uitlegt! Bedankt daar voor!