Onderwerp: Afkruisen

Afgelopen zondag zeilden wij van Marker Wadden naar thuishaven aan he Gooimeer. De koers op het Markermeer was pal voordewind met 4 tot 5 Bft en enigszins rollende golven. Om een klapgijp te vermijden varen wij dan doorgaans zoveel ruimer dat ook de fok nog goed blijft staan (ca. 20 graden tov voordewind). Toen ik hierover in de thuishaven verslag uitbracht aan een zeiler met nota bene bijna 70 jaar zeilervaring kreeg ik de volgende reactie:
'Dit is wel een echt bijzondere manier van varen. Afkruisen doe je eigenlijk alleen met snelle catamarans en lichte boten met een gennaker. Voor jullie boot (Etap 21i) heeft het geen enkele zin. Met de fok te loevert met een fokkeboom ga je vóór de wind ook nog eens een heel stuk harder, is de boot minder loefgierig, koersvaster en ben je veel eerder in de haven, hetgeen ook nog eens veiliger is wanneer slecht weer op komst is. Volhard niet in deze zelf aangeleerde en volkomen verkeerde manier van varen. Op wat voor boot je vaart maakt daarbij niets uit.'

Eerlijk gezegd wist ik even niet wat ik hoorde.

Ik heb zelf het nut van afkruisen ook nog nooit gezien voor een waterverplaatser.
Met die wind vaar ik voor de wind op rompsnelheid, wil ik daar overheen gaan moet ik bijna halve wind gaan varen.
Sinds dit jaar een fokkeboom, had ik veel eerder moeten aanschaffen.
Met de boom in de fok, kan ik de fok aan loef uitkomen, zodat het grootzeil geen klapgijp maakt.

Echt voor de wind kan je snelheid nooit hoger worden dan de windsnelheid. Bij afkruisen kan de resultante mogelijk soms wel eens groter worden.

Afkruisen doe je b.v. met 2 of 3 masters, dan houdt je wind in alle zeilen. Voor de wind niet.

WADnWIND schreef : Bij een waterverplaatser?
Ik ben al blij als de bootsnelheid de helft is van de ware windsnelheid.

We hebben het over 4-5 Bft en een waterverplaatser.

Er zijn meerdere redenen om niet zo goed als pal voor de wind te varen. Als snelheid key is dan inderdaad heeft afkruisen met een standaard boot geen zin meer.

Edit: er zijn wel nuances. Als je door 10 graden hoger te varen juist de golven (die niet uit dezelfde richting komen als de wind) veel minder schommelt en langer surft heeft het zeker zin. Maar puur naar je polar kijkend dus niet.

Gr Michel

Als ik vrees voor een klapgijp bij wat meer wind 4 Bft vaar ik een 10 graden hoger dan de koers die ik eigenlijk zou moeten varen. Niet veel meer.
Pal voor de wind ga ik alleen bij minder dan 3 Bft.
De tijd om een fokkeboom op te stellen is hoger dan de winst die ik daarmee denk te kunnen halen.
Voorlopig is het in dat geval de stalen genua die bij gaat.

Het antwoord staat in de polar.
Dit is er een van een Etap 21i, de Flicka.
Het omslagpunt tussen afkruisen en bijna voor de wind ligt bij 12 kts wind.
10 kts en minder: 30 graden wegblijven bij voor de wind.
Zie de DA's (Downwind Angle).

PvO schreef : Juist op het ijsselmeer heb je voordeel van het afkruizen onder die omstandigheden. Je boot vaart namelijk niet op rompsnelheid want de korte golven van het ijsselmeer staan je boot niet toe om rompsnelheid te varen. Ga je iets meer diagonaal door het golfpatroon dan kun je met een boot van 30 tot 35 voet zomaar 10% snelheids winst halen op de VMG (er vanuit gaande dat je doel plat voor de wind ligt), met grotere boten ligt de winst nog wat hoger.

Ook eens naar polairen kijken, vrijwel iedere boot, ook waterverplaatsers, hebben een betere VMG als je een graad of 5 oploeft tov voor de wind. Met weinig wind is het vaak zelfs nog meer als een graad of 5

EDIT: zie ook polair wat Baasklusje hierboven plaatst.

ik lees een paar keer het woord ‘klapgijp’ als reden om niet voor de wind te willen varen: zet een bulletalie, dat vermindert de kans op een onbedoelde gijp enorm en als het toch gebeurt kun je met de bulletalie gecontroleerd het grootzeil over laten komen.

De polair van mijn vorige boot gaf afkruishoeken voor de spinnaker. Naarmate het harder waait komt de afkruishoek dichter bij plat voor het lappie. Bij 4bft doet het er niet meer zo toe. Maar daar komt wat mij betreft iets anders voor in de plaats: veiligheid! Bij 170gr wordt de kans op klapgijp al een stukje kleiner, minder rollen, dat soort dingen.

Overigens: als je een roller hebt kan je de boom ook inhaken/weghalen bij ingerold voorzeil. Ik zie nog zo vaak mensen klooien met een boom en maar vissen om ‘m in de schoot te haken. Die boom gaat heus wel mee naar achter/naar voren als je het zeil in/uitrolt.

De neerhouder van je spiboom kan je, als de lijn lang genoeg is ook inzetten als bulletalie.

@Baasklusje: Dat is heel mooi, dank! Nog even bestuderen wat ik uit de tabel kan halen.

Naast de theoretische VMG (je moet wel héél goed blijven sturen) spelen ook andeere zaken een rol: afkruisen of niet?
Bij een afkruishoek van 178⁰ vaar je melkmeisje met je voorzeil uitgeboomd en je grootzeil (met bulletalie) binnen de wind.

Nu blijft de vraag of je voldoende lijgierig bent met je zeilen. Dat kun je eventueel verbeteren door een rif te zetten.

Helaas zal met flinke achteroplopende golven de boot toch gaan rollen. En dat kost comfort en snelheid.
Op zee zal ik dit nooit doen.
Op het Markermeer met een 40 voeter geen probleem, maar met een 21 voeter?
Lijkt me niet. Dat wordt stuiteren en uit je roer lopen.

Koko's opmerking levert bij mij de volgende vraag:

De polair is met spi, daar staat een afkruishoek <180 graden bij minder dan 12 kts wind.

Hoe ligt die hoek als je zonder spi vaart? En waar ligt het omslagpunt?

Met spi ga je voor de wind harder dan zonder, hoe meer je halve wind gaat varen hoe kleiner het verchil wordt. Dit doet vermoeden dat het belang van afkruizen voor de wind bij minder wind groter wordt als je geen spi zet, klopt die redenering?

En hoe zit het met het omslagpunt?

naast de polar hangt het natuurlijk inderdaad van je zeilgarderobe af. Met een spi kan plat voor de wind effectief zijn, met een genaker al weer minder....

Bij onze dinsdagavondwedstrijdjes wordt regelmatig voor de wind afgekruist met positief resultaat.
Uit het oogpunt van veiligheid (klapgijp) is het natuurlijk zoiezo veiliger dan plat voor de wind hoewel ik bij deze wind nog nooit meegemaakt heb in die paar jaar dat ik vaar.
Toch doen wij het ook wel eens want soms ligt de boot plat voor de wind behoorlijk te rollen en dan kruis ik af uit het oogpunt van comfort dus om het rollen zo veel mogelijk tegen te gaan.

Tony2920 schreef :
Plat voor de lap met de fok te loevert; gewoon bulletalie er op, nooit bang voor gijpen.
15 graden binnen de wind gaat nog prima.

Hier ook genua op de boom en bulletalie aan grootzeil.
Grootzeil kan binnen de wind maar genua ook als je genoeg de schoot viert.

Ik schreef hier elders ook dat ik met de gennaker ook melkmeisje vaar door het grootzeil te gijpen.
Op een lang traject plat voor de wind grootzeil weg en genua op de boom melkmeisje met gennaker.
Ik wil bij de gennaker altijd een ander zeil hebben om de gennaker achter te verstoppen als er iets fout gaat.

De polar van mijn waterverplaatsendecboot is vrij “vlak” onderin. Hieronder een voorbeeld (bij 11 kn wind). Afkruisen scheelt minder dan een halve knoop VMG.

Echter, bootsnelheid loopt meer dan 1 knoop op en er ontstaat wat helling:
-meer effectief roer om door golven te sturen
-minder risico op gijpen of spi in de knoop
-minder gerol door helling en evt gunstige koers tov golven
-leuker!

Met afkruisen op een klein schip en golven heb je kans op "kurketrekkeren" koers. Met een autopiloot kost dat heel wat meer stroom.

Zal van de boot, de precieze omstandigheden en AP instellingen te maken afhangen. Voor-de-wind met AP is de kans op een onbedoelde gijp wel erg groot daarentegen lijkt mij.

bij windje 4 heeft afkruisen voor waterverplaatsers inderdaad hoegenaamd geen nut. Even de gedragingen van het water daar gelaten.

Als je bang bent voor een klapgijp, die je echt niet zomaar hebt (je moet namelijk best grof verkeerd sturen), dan kan je ook eenvoudig de neerhouder lossen. Je zet namelijk dan je achterlijk bovenin (weer) open en dat zorgt dan voor tegenwicht in het zeil zelf.

Nouja: gewoon per omstandigheid proberen wat voor een specifieke boot het beste werkt. Mij bevalt afkruisen beter. Schijnbare wind komt dan bijna half in (paarse pijltje), dus geen gerol en lekkere zeildruk.

La Mavare schreef :
Mijn ervaring, met mijn hunter 27, is dat bij wat meer wind, net niet plat voor het lapje de boot de neiging heeft uit het roer te lopen. Zeker als er wat golven staan.

Sinds kort heb ik een boom, laatst deze gebruikt op de nieuwe merwede bij ongeveer 18kts ware wind, en dan staan er daar bij stroom tegen wind al behoorlijke golven.
Ik was aangenaam verrast hoe stabiel en koersvast de boot toen werd.

Ik heb nog geen gelegenheid gehad om met vergelijkbare omstandigheden op zee te varen.

@La Mavare

Grappig dat jij binnen de wind zou zeilen ten opzichte van je grootzeil, ik kies er altijd voor om binnen de wind te zeilen t.o.v. mijn uitgeboomde HA. Op mijn manier zet ik nooit een talie naar mijn grootzeil en de eerste klapgijp moet nog komen.

Nachtvlinder schreef :
Als oplettende zeiler bestaat er nooit een onbedoelde gijp. Daar neem je n.l. vooraf al maatregelen voor.

Argument dus niet valide.....