Onderwerp: Offset stuurwiel installatie aanbrengen

TuuLeVi schreef :
Niet door elkaar halen, mijn berekening klopt.
Kijk maar in het plaatje van Jefa, dasr staan de hoeken van 36 en 65 graden ook genoemd.

De door jou aangehaalde 90 graden is wat anders, daar ging mijn berekening niet over. Maar jou 90 graden is niet heel erg belangrijk. Als je daar 80 graden van maakt veranderd er niet veel.

Zoals ik eerder postte en je duidelijk ziet op de plaatjes in dit topic en de handleiding van de cobra, ga je met 13 graden scheefstand ook niet het einde van de het halve tandwiel halen. Dus boel gewoon instellen zoals het hoort en niks lassen of slijpen.

Ik heb ook de manual gedownload en bestudeerd. Ik zou eens even helemaal niets zagen en/of lassen. Ik zou maar eens beginnen om de spie uit de roerkoning weg te halen en het zaakje eerst "op de klem" vast te zetten nadat de tiller een beetje op de roerkoning is verdraaid net zo lang tot het roer naar beide zijden even veel uitslag heeft. Pas als je die hoek hebt uitgevogeld kan je de nieuwe plaats van het nieuwe aangrijpingspunt opmeten en eventueel je aanpassingen daarop maken. Let wel op dat je bij verandering de maatvoering van met name de lengte van de tiller (hart op hart) zeer nauwkeurig moet aanhouden anders introduceer je weer een nieuwe afwijking want de gehele maatvoering luistert erg nauw.
Ik heb ook gelezen dat deze systemen op maat gemaakt werden/worden. Met het beschreven probleem lijkt het me dat er of ooit verkeerde maten zijn aangeleverd (niet echt voordehand liggend), of het zaakje is niet overeenkomstig de instructies ingebouwd, of er is naderhand aan geknoeid waarbij het zaakje van maat af is gegaan. En aangezien er ook geen eindstoppers te bekennen zijn lijkt mij de laatste optie nog het meest voor de hand liggend. Dus het lijkt me ook van groot belang om de verschillende hartafstanden van het geinstalleerde systeem eens goed op te meten en te vergelijken met de installatie instructies alvorens (voorbarige) conclusies te trekken en ergens de zaag in te zetten. Maak desnoods met een paar latjes op een stuk hechthout een model op ware grootte en kijk wat er gebeurt als je de tiller gaat veranderen. Ik geef je op een briefje dat het niet zo simpel is als "even je tiller afzagen en onder een andere hoek weer aan elkaar lassen". Bovendien kan je met een stuk hechthout op schoot gemakkelijker puzzelen dan ondersteboven liggend in je boot.
Succes ermee.
Mvg Felix

@boarder Bas. Het instellen dient dus te gebeuren door het verdraaien van de lever met 12 graden ten opzichte van de as van de boot met het stuurwiel kwadrant in de midden stand. Volgens whitlock tenminste.

@Simon. De maten heb ik opgemeten. Die kloppen. Zie tekening. Het houten model maken is een goede.

Het zou mooi zijn als het 90gr was, want dat geeft een symmetrisch gedrag over alle hoeken.
Echter, het wiel zit discreet (aantal standen) op de as, de levers zijn ongelijk, sommigen roeren staan uit het midden vanwege asdemontage, vele roerkoningen staan schuin en de pedestal juist niet enzovoort en daarom is het niet precies 90gr en hoeft het dat ook niet te zijn. Als het verschil klein is is de arm-verschuiving tov van de middenpositie over kleine hoeken SB en BB gelijk en bij grotere hoeken komt het niet zo precies. Het is geen rally auto.

Wat dan wel.
4 jaar terug heb ik ook mijn roer/stuuriel rechtgezet. Dat was scheef komen te staan na een roerwisseling. De werf kreeg het niet meer voor elkaar omdat de lever op de roerkoning een tikje anders zat.

Het is net als met auto uitlijnen. Je zet eerst het stuurwiel vast precies zoals je het wilt hebben.
Dan stel je de stelarm naar het roer opdat het roer in het midden staat. Het is fijn als je dan op de wal staat maar in helder water gaat het ook. Op jouw foto is te zien dat het oog van jouw stelarm ook instelbaar is.
Vervolgens kijk je of de aanslagen gehaald worden. Die moeten gehaald worden en anders opvullen.
Eerst de aanslagen aan; nooit eerst de machine (of de autopilot of de roergever).
Het is nu (nog) niet van belang of SB en BB uitslag gelijk zijn.

Jij hebt geen stangaandrijving op je roer dus die is niet van belang. Maar normaal gaat die ergens naar een schot en/of romp en die staan ook geen 90gr. Deze dan qua lengte instellen dat die halverwege zit zodat deze evenveel uitslag heeft naar beide kanten.
Bij jouw monteer je de wieldrive nu horizontaal.
Nu kijken of je ook met stuurautomaat eerder de aanslagen haalt dan het einde van de automaat.

Meestal ben je nu klaar. Als de aanslagen nu erg ongelijk zijn of als een kant steeds al direct gehaald werd kan je nog proberen of het helpt (dwz tot grotere uitslagen in de aanslagen te komen) om het wiel 1 tandje te verdraaien. Maar bij een bestaande boot kom je dit niet waarschijnlijk tegen.

Vervolgens pas je de aanslag aan aan de zijde waar de meeste uitslag is om de uitslagen SB-BB gelijk te maken.

Als je zo de beste wiel-lever-uitlijningspositie hebt gevonden met wat je had, kun je gaan bekijken of het alsnog beter.
-de uitslagen kunnen worden vergroot door aan de roer zijde de stang meer naar binnen te monteren of aan de pedestal zijde meer naar buiten.
-zitten je autopilot en stuurstang op de zelfde lever dan kan je deze ook omwisselen: vaak is de range van de autopilot de limiet (in een ander draadje zoek iemand een manier om deze op dezelfde plek te zetten: dat kan helpen om meer uitslag te krijgen).

Nu staat je wiel en roer recht en heb je de maximale symmetrische uitslagen.

Nu ga je varen en regel je de 0 koers in en de autopilot. Dat wijkt iets af van de fysieke 0 vanwege allerlei asymmetrie, wieleffect etc. Zelf kiezen of je roerhoek of koers 0 wilt hebben en bij welke snelheid.

En dan de laatste: zou je de stap “gelijk maken van de uitslagen” niet willen elimineren. Het lijkt zo logisch maar is een nutteloze beperking. Hij kan in de haven juist heel handig zijn. Eventueel daartoe ook de stuurautomaat een beetje uit het midden zetten.
Bij scheelde het 4gr en die heb ik er uiteindelijk weer ingezet. Soms handig.
Vooruit denk je uiteindelijk nooit aan. Achteruit is SB en BB zo verschillende dat die 4 gr het verschil niet maakt.
Maar het kan je op papier dwars zitten. Ik wilde het eerst ook “gelijk” hebben.

Had het beter gekunt. Ja, dan hadden roer, stuurwielpedestal en autopilotmontage op elkaar afgestemd moeten zijn ipv “in het werk gesteld”. Maakt het wat uit? Nee. Waarom kwamen we er achter: omdat de mannen in het werk de zaak te grof hadden afgesteld.
Is het een puzzel? Ja, nogal en dat je vooral de aanslagen niet mag vergeten.

NB: let vooral op je roerstandaangeven: die van Raymarine hoeft maar 1 keer door de eindstand te gaan en dan is deze stuk. Die maak je dus als eerste los en plak je met ducttape vast tot je helemaal klaar bent en dan weer vast.
Ze zijn wel goed voorradig, dus dit is een bekend “probleem”.

Foto’s 2018 van vorige boot (Harmony 42, 2006):




Roer op nul en stuurwiel een beetje scheef.
Deze stand op de roerkoning gemerkt (spaart weer 10x heen en weer klauteren).




Onderzijde stuurwielpedestal met stuurwiel precies in positie.
Aanslag links wordt gebruikt; aanslag rechts moest worden opgevuld.
Deze hoek is dus net geen 90gr




Buitenste is de stuurstang op de juiste afstand ingesteld om stuurwiel en roer te alignen.
Middelste is de stuurcilinder. Die is met de stuurstang omgewisseld omdat deze de grootste slag beperking had.
Daarachter verscholen zit de roerstandgever. Links boven zie je ook nog de voet daarvan tegen het dek.
Geen van de hoeken zijn 90gr, maar voldoende in de buurt.

Als de radius kleiner is dan bij de aangever dan ook nog controleren of er voldoende “verschilhoek” blijft zodat de roer uit de eindstand ook weer terug komt. Als de radius groter is dan is dat altijd het geval (gegeven de aanslagen aan de gever-zijde).

Kortom, alles mooi schoonmaken, bijpunten, eventueel conserveren en in het vet.
Daarna alles weer opbouwen.

Als de stang onvoldoende kan worden aangepast dan alleen daar modificeren, maar zou bij een bestaande boot niet hoeven (stangen zijn in verschillende instelmaten te koop).

Ik heb ook ooit de hele manual doorgewerkt maar heb uiteindelijk bovenstaande gedaan.

HenkT schreef : Ik kan dit uit je tekening eerlijk gezegd niet opmaken. Bovendien, als alle maten goed zouden zijn dan zou je geen probleem hebben. Dus er moet toch iets niet goed zitten.
De afstand tussen de as uit je stuurkolom en je roerkoning ligt vast. En de lengte van de 2 armen (tiller en stuurkolom) liggen ook vast. In middenstand van je roer moeten beide armen precies evenwijdig staan. En daarmee ligt de luiste lengte van de verbindingsstang ook vast. Meer smaken zijn er dan niet, ervan uitgaande dat je stuurkolom en roerkoning wel beide in de hartlijn van de boot zitten.
Als ook die verbindingsstang de juiste lengte blijkt te hebben (die moet iets langer zijn dan de afstand tussen de as uit je stuurkolom en je roerkoning) dan moet je controleren of de hoekafwijking die beide armen in neutraalstand hebben wel gelijk zijn. Als die niet gelijk zijn ga je hele vreemde afwijkingen krijgen. En ik vermoed dat toch hier het probleem zit omdat het halve tandwiel bovenin niet in een middenpositie staat op het moment dat je roer dat wel staat. En ik kan me toch niet voorstellen dat Lewmar dit zo slordig heeft gemaakt dat de middenstanden zo ver uit elkaar zouden liggen.
Als die armen in middenstand van je roer wel onder een gelijke hoek staan dan moet je opmeten of de hoekafwijking gelijk of ongelijk aan 13 graden is. En ergens in deze meetsessie moet je dan iets tegen gaan komen wat toch niet goed is. Dat kan niet anders.
Succes ermee.
Mvg Felix

Stap af van precies en exact in de onzichtbare maatvoering onderweg. Kan alleen als het zo ontworpen is en zo komen de standaardspullen voor precies jouw boot niet uit het schap.

De levers ongeveer evenwijdig en de stang daar ongeveer haaks op, maar maak van 10 graden verschil geen drama.

Maar exact rechtuit varen met je roer en roerstandgever exact op 0 gr bij bijvoorbeeld 5-6kn snelheid dat kan je wel exact afstellen ondanks afwijkingen van 10gr.

Zie mijn eerdere bijdrage.

HenkT schreef :
Prima, veel succes!

Dank je Bas. Heb t nodig
Vandaag lekker weer wat gemeten. De totale roeruitslag van het stuurwiel gemeten op de lever is 150 graden.
Stuurkolom weer terug geplaatst om de exacte afstand te meten tussen de 2 assen. Daarna een vriend gevraagd de gegevens van deze en eerdere metingen en van vandaag even op te tekenen. Eerst met de 12 graden uitslag op beide levers. Daarmee de draglink op papier aangepast, en toen de boel 36graden doorgedraaid.
Tekening geeft aan dat t met 74.5 graad uitslag van de lever het haalbaar moet zijn.
Slijptol weer terug in de bus, lashelm ook.
Morgen de levers op 12 graden zetten en kijken wat er gebeurd.

Ik vergeet de tekening.

HenkT schreef : Mooie tekening.
En heb je de situatie de andere kant uit ook zo uitgetekend? En komen de berekende hoeken dan ook op dezelfde waarden uit?
Mvg Felix

Met de 12 graden offset wel ongeveer. We gaan nog even kijken of dat in theorie beter kan.

Waarbij een roeruitslag van 48^o (t.o.v. de hartlijn) beste veel is. Met 45^o kan je ook al uitstekend manoeuvreren. Sterker nog, er zijn zat zeilboten waarbij de roeruitslag begrenst is tot pakweg 40^o.

ilCigno schreef : dan wel 48 minus de offset van 12 graden Geeft 36 graden uitslag

ilCigno schreef :
Ik meen dat “de standaard” nog lager ligt bij 36 gr.

Allereerst, de allerbeste wensen. Een nieuw klusjaar is begonnen.
Ik heb nog ff zitten sleutelen aan die tekeningen. Het lijkt dus allemaal net te gaan. In theorie. Dat is ook zat. Wat me opvalt in de tekeningen is dat de draglink korter is dan de afstand tussen de assen. Dat zou ik niet verwachten. De draglink was nu langer. Ik ga m vandaag wel verstellen naar de theoretische lengte.




Gisteren begonnen met het uitlijnen op 12 graden

Ik heb nog een laatste tekening gemaakt met een offset van 14 graden. Dat geeft een nog kortere draglink.
Vandaag in de boot de lever van de cobra op 14 gesteld. Deze gefixeerd. Daarna de draglink op de maat van de laatste tekening gemaakt en de lever op de roeras vast gemaakt. Na de haven calibratie op mijn stuurautomaat geeft dat 35 graden roeruitslag naar bb. Daar vlieg je niet van uit de bocht.
Afslijpen gaat dus niet gebeuren. Bedankt zij die me daarvoor hebben gewaarschuwd.

Op basis van jouw gegevens zou een beta van 10,6 graden optimaal zijn met een link lengte van 372,5 mm.

Die tabel is abracadabra voor mij hoor. Maar als ik de draglink een lengte geef van 372.5 dan zou ik daarmee exact de graden offset moeten kunnen bepalen?
Als ik nog 2 graden kan winnen doe ik t.

HenkT schreef : Het is wel een high tech ontwerp geweest van Lewmar. En tegelijkertijd is het een heel uitdagende puzzel. Het luistert allemaal super nauw.

Als je de draglink korter maakt dan de hartafstand tussen de assen dan staan de twee levers in nul-positie niet meer evenwijdig. En dat was wel één van de uitgangspunten. De levers gaan een beetje naar elkaar toe staan. Alleen al door het lengteverschil tussen de 2 levers moet de draglink ietsje langer zijn dan de hartafstand tussen de assen. Het zal niet veel schelen, maar toch.
Dus misschien toch nog even verder puzzelen. Succes.
Mvg Felix

dat dacht ik ook, maar de tekening zegt anders.

SimondeDanser schreef :
Nee hoor:
Bij een offset van 0 tot ca. 5 graden is de draglink iets groter, bij 5 graden even lang, en bij offsets groter dan 5 graden is de draglink korter dan hart-op-hart afstand assen.
En dat alleen bij de verhouding 205 mm tot 132 mm lever lengtes.
Ingewikkelde berekening, maar doable. Wat sinus en cosinus berekeningen.
Heb het een en ander in een excelletje gezet. Nog niet publicabel, komt misschien nog.

Heb me intussen bedacht dat er nog iets anders van belang is bij dexe berekeningen:
Dat 1 graad stuurwiel rotatie zowel aan de SB zijde als aan de BB zijde ongeveer dezelfde roerblad rotatie teweeg brengt.
Dat zal wel de reden zijn dat de offset wat groter genomen moet worden.
Het zou zomaar kunnen zijn dat dat de reden is dst de tabelwaarden offset in de Cobra manual wat groter zijn.
Misschien dat ik daar nog even aan ga rekenen.
We zitten nu ff met een beetje corona perikelen nu....

Ik heb de 9 graden offset in een tekening gezet.De uiterste waarden zijn dan mooi, maar of inderdaad het stuurgedrag dan bb en sb gelijk is......
Ik hoor t wel, beterschap vwb Corona.

Een beetje laat met mijn reactie, mosterd na de maaltijd zeg maar. Ik heb zelf een Whitlock systeem op 1 van mijn vorige boten (Laurie Davidson 35) geinstalleerd als vervanging van de helmstok die standaard was. Nooit een betere besturing gehad. Zat wel met het probleem dat het niet praktisch was een spiebaan in de rudderstock aan te brengen. Offset daar moet hetzelfde zijn als die van de lever van de stuurkolom, dat is het uitgangspunt. Spiebaan maken was niet praktisch. Toen in beide klemhelften gaten geboord met een paar mm indent in de rudder stock. Schroefdraad getapt en grubscrews/bouten gebruikt. Nooit problemen mee hehad. Stuurde heerlijk direct en symmetrisch.