Onderwerp: Hardhout olie op rondhout (geen hardhout)

Ik ben bezig met het schilderen van mijn tjalk en wil zowel de mast als de bokkepoten aanpakken.

Mijn mast is momenteel afgewerkt met een zwarte 1C lak, maar ik wil hem volledig terugschuren naar blank hout. De houtsoort weet ik helaas niet. Mijn bokkepoten zijn nieuw en gemaakt van Oregon pine; die ben ik nu aan het zagen.

Nu lees ik veel goede dingen over hardhoutolie-vernis en zou dat graag op zowel de mast als de bokkepoten willen gebruiken. Maar Oregon pine is natuurlijk geen hardhout, en mijn mast misschien ook niet. Is het dan nog steeds verstandig om deze afwerking te gebruiken?

Mijn oude mast was behandeld met lijnolie, wat goed werkte, maar ik zoek nu een afwerking die een transparante look geeft en kleur behoud. Glans hoef ik niet. Heeft iemand hier ervaring mee of een goed alternatief?

Gaat heel goed.
Blijft iets zachter dan blanke lak.
Ademd.
Smeert heel makkelijk.
Zit bij mij op alle rondhouten en de zwaarden.

Ik zou Owatrol D.1 en D.2 overwegen, vanwege het makkelijke verwerken en onderhoud later.

Wat ik van D1/D2 gezien heb, is dat je ontelbaar veel lagen nodig hebt (20+) voordat het een seizoen onderhoudsvrij is. En dan het volgende seizoen opnieuw.
Daarmee wordt het een heel prijzig systeem, en zou ik fijn hardhoutolie nemen. Die van Epifanes had ik jarenlang op (veel kleinere) rondhouten. Elk jaar 1 extra laagje gaat jarenlang goed.

Kijk eens naar Percoleum van Koopmans.

In de eerste plaats: je mast is zeker niet van hardhout. Maar dat ter zijde.

De allerbeste bescherming voor hout (zowel hardhout als naaldhout) is olie. Olie stoot water af en reguleert de vochthuishouding uitstekend.
Het maakt niet eens veel uit welke soort olie je smeert.
In het verleden werden de meeste houten onderdelen van schepen in de lijnolie gesmeerd, wat resulteerde in een lange levensduur. Het grootste nadeel van lijnolie op hout is dat het na verloop van tijd zwart wordt.

Alleen houten delen waarmee de bemanning veel contact had, zoals zitplaatsen, werden gevernist om kontplak te voorkomen.
De voormalige knecht van mijn tjalk vertelde dat ook de bovenste plank van de zwaarden gevernist was (de rest in de olie). Als hij of de schipper een bruine staaf moesten produceren, duwden ze het zwaard een beetje af en trapten hun klomp ertussen, waarna ze met hun rug tegen het zwaard hun precaire taak uitvoerden. Dan wil je natuurlijk niet vastplakken met je rug.

Terug naar de houtconservering.
Allerlei verffabrikanten prijzen vooral harde lakken aan, bij voorkeur 2-component. Die adviezen zijn op het idee gebaseerd dat het hout zo wordt afgesloten om waterindringing te voorkomen.
In de praktijk werkt dat erg slecht.
Hoe dan ook, er komt tòch wel water door de lak, via beschadigingen, scheurtjes, slijtplekken, schroefgaatjes, vergeten plekjes enz. Dat water kan vervolgens niet verdampen door de dichte laklaag. Gevolg: het verrottingsproces wordt extreem versneld door de harde lak.
Gebruik dus onder geen enkel beding harde lak!

Maar wat is nu een goede conservering, met de minste bezwaren?
Mijn eigen ervaring gedurende de laatste 42 jaar:
Owatrol D1-D2 heb ik gebruikt. Al lang niet meer. Mooi maar duur, kost extreem veel tijd om goed op te brengen, en heeft geen langere levensduur dan andere producten.
Le Tonkinois heb ik 1 keer geprobeerd. Mooi, maar ik was niet onder de indruk van de duurzaamheid.
Pure hardhoutolie van Epifanes: Mooi, eenvoudig op te brengen, licht ademend, maar na enkele jaren wordt het toch wat minder mooi.
Pure Perkoleum van Koopmans (een vette beits): ook mooi, eenvoudig op te brengen en eenvoudig te onderhouden.

Mijn tactiek van de laatste reeks van jaren is nog iets anders.
Als eerste breng ik op het kale hout een laagje gekookte lijnolie aan. Dat geeft een lekkere grondlaag met waterafstotende eigenschappen. Dat laat ik lang intrekken/drogen, minstens twee weken.
Daarna blanke Perkoleum, twee lagen. Als het hout wat schraal voelt, voeg ik aan de eerste laag een scheut lijnolie toe. De eerste laag droogt amper, maar dat komt goed met de volgende laag.
Daarna een derde laag Perkoleum, gemengd met eenderde Hardhoutolie voor een iets grotere slijtvastheid.
Onderhoud: elk jaar even schoonmaken, met de hand even snel slissen, en een laagje Perkoleum erover, eventueel met een scheutje HH-olie. Klaar!

Nog even een nabrander over HH-olie,
er zit een superfijn poeder in dat werkt als UV-remmer.
Maar als een blik een tijdje staat, zakt dat naar de bodem als een laagje slik.
Roer het dus heel goed, over de hele bodem, totdat de olie een beetje melkachtig wordt.


Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Al mijn rondhouten staan in de Epifanes blanke lak.
HHolievernis vindt ik voor rondhouten te zacht en het droogt langzamer. Ik gebruik het alleen voor teak en de iepen blokken.

Apae schreef :
Dat kan ik bevestigen. Wij gebruiken Owatrol D1 en D2 op het potdeksel en het achterdek van de botter waar we mee varen. Het idee is dat je D1 laag na laag en nat op nat blijft kwasten totdat het niet meer wordt opgenomen en dan een laag (of twee) D2 erover maar na één seizoen is het al niet meer mooi.

Berghout-2 schreef :

Een post waar ik al van hoopte dat er "iemand" met heel veel kennis een mooi uitgebreid antwoord zou schrijven...
En jaaaaa! Dank je Berghout!

Het doet mij tevens met plezier denken een schriftje van mijn fotograferende Opa dat vol stond met zijn geheimzinnige recepten voor het aanmaken van emulsie, ontwikkelaar en fixeer.
Scheutje van dit en wat korrels van dat wat roeren, verwarmen en laten stollen.
Pas dan komt t goed:)

Dank voor de( uitgebreide) reacties. Het onderwerp is al een paar keer langsgekomen maar toch komt er elke keer weer meer kennis naar boven!

Ik zet nog steeds een hoop in de lijnolie, maar heb voor nu iig een goed alternatief!