Onderwerp: Lijm voor rondhout Valk

Gedurende de winter wil ik samen met mijn vader die ook het huidige rondhout gemaakt heeft een nieuw giek, gaffel en mast maken voor een hout Valk. Dit omdat het huidige rondhout nog de oude afmetingen heeft en dus te slap is. Het is de bedoeling om het rondhout the maken van vuren hout maar welke lijm is nou het beste voor deze toepassing?

Opties zijn volgens mij:
* Resorcinol lijm, van oudsher word deze lijm gebruikt voor het verlijmen van masten. Er is alleen moeilijk aan te komen zover alleen van het merk Aerodux gevonden. En echte makkelijk in gebruik is deze lijm ook niet volgens mij.

* Epoxy, veel zelf bouwers zie je op internet masten verlijmen met epoxy, en ook Wester in Grouw (scheeps werf en zelf valken zeiler) verlijmt zijn rondhout hier mee. Alleen ook wel gehoord dat dit geen goede lijm is voor rondhout, maar waarom is mij onbekend. Voordeel is wel dat we nog epoxy hebben staan van polyservice. Nadeel dat vooral de kopse kanten eerst geïmpregneerd moeten worden om een sterke verbinding te krijgen, en wat dus betekend dat je in twee stappen moet lijmen.

* Een PU lijm, mijn vader lijmt veel met de D4 constructie lijm van bison, alleen heb ik geen idee of deze sterk genoeg is voor masten. Er zijn natuurlijk ook nog velen andere UP lijmen maar welke??

Hopelijk heeft iemand advies/ervaring er zijn zo veel lijm soorten.

Beetje offtopic, waarvoor excuses: vurenhout? Dat is daar volgens mij niet zo heel erg goed voor geschikt. Waarom geen Oregon Pine?

Voor de lijm zullen zich ongetwijfeld nog een paar specialisten melden.

Recorsinol lijm is prima verkrijgbaar via Fa. Duursma in Wolvega www.faduursma.nl

De meeste lijmen zijn inmiddels sterker dan het hout. Epoxy is ook gelijk een conserveringsmiddel. Prima zelf op dikte te mengen met katoenvlokken, en zelf vrij flexibel, zeker als het niet in grote diktes word gebruikt. een (2 componenten) PU lijm heb ik geen ervaring mee in rondhouten, wel lijmt het prima stukken hout weer in de romp van onze mijnenveger.

Bedankt voor de reacties zo ver.

De keuze van hout is ook weer zo iets net als hoe bouw je het geheel op, stapelen horizontaal/verticaal en massief/hol. De mooiste hout soort voor rond hout schijnt sitica spruce te zijn, dit wordt onder anderen gebruikt bij de klassieke J klassen, en om vliegtuigen meet te bouwen. Nadeel hiervan is de prijs, die als ik het goed onthouden heb 3500 E per m3 is. Andere opties zijn origone pine en vuren. Maar vele andere hout soorten zijn waarschijnlijk ook geschikt. Ik heb het idee dat de keuze van het rondhout vooral bepaald is door wat er in het verleden veel beschikbaar was en geschikt voor de toepassing. Zie ook Sitica Spruce alternatives.

De keuzen voor vuren komt omdat het huidige rondhout hier ook van gemaakt is, van een mastenmaker heb ik begrepen dat er wel is geëxperimenteerd met onder andere sitica spruce voor de valk maar dat dit niet echt beter was. Met als resultaat dat hij alles maakt van vuren. Dit wil trouwens niet zeggen dat ik niet open sta voor alternatieven.
Fa Duursma is mij bekend, ik woon alleen in Delft en Friesland is dan niet echt dicht bij al verzenden ze volgens mij ook. De kolibrie werf verkoop het waarschijnlijk ook, paar keer geprobeerd te bellen maar er neemt niemand op ...

Masten kan je, zoals Susho al zegt, prima met epoxy verlijmen. Voordeel is dat je de delen niet zo fanatiek hoeft te klemmen.

Wat betreft de kopse kanten: Een keer goed in de onverdikte hars soppen, vervolgens de hars indikken, en verlijmen. Echt in 2 stappen hoeft het dus niet, want je kan nat in nat werken.

Maak je de mast hol?

Voor vuren is elke watervaste lijm goed. D4,"bruislijm",epoxy.
Neem je vette, harsrijke houtsoorten (Oregon Pine b.v.)dan is recorsinol zonder meer de beste lijm. Je kunt bij die lijm het voorbewerken van je lijmoppervlak (ontvetten, opruwen) zelfs rustig achterwege laten. Bovendien is deze lijm in water oplosbaar zodat kwasten en ander gereedschap makkelijk zijn schoon te maken. Let wel goed bij die lijm op de passing. Recorsinol is niet spleetvullend. Ander nadeel is dat eenmaal aangesproken verpakkingen niet lang houdbaar zijn.
Grt, Leo.

Bedenk je wel dat dat rondhouten moeten kunnen blijven buigen, dat is nu typisch een eigenschap van je rondhouten op een Valk. Sommige lijmen worden zo hard dat de lijmnaad zou kunnen gaan barsten bij buigingen. Ik zou zelf lijmen met de D4 of een flexibel blijvende epoxylijm. Volgens mij heeft Herman wel een rijtje van flexibel blijvende epoxy's voor je. Hiermee heb je volgens mij de beste kans op een blijvend goed resultaat. Zelf heb ik de beste ervaringen met de D4, maar dat was nog uit de tijd dat flexibele epoxy's nog niet op de markt waren voor zelfbouwers. Succes met het maken van de rondhouten, leuk werk om te doen!

De normale relatief goedkope epoxyhars is allemaal flexibel genoeg.

Er zijn ook systemen die veel minder flexibel zijn, en dan ook problemen kunnen geven o.a. met de hechting, maar die kom je in de consumentensector veel minder tegen. Die harsen worden bijvoorbeeld gebruikt voor de windmolenbouw, sportgoederen, etc.

Ook zijn er zeer flexibele epoxyharsen, maar die wil je ook niet. Worden bijvoorbeeld gebruikt voor autobumpers van Parijs-Dakar autos. (raak je wat, dan veert e.e.a. direct weer terug). In een staaf van 1x1 cm kan je zo een knoop leggen.

Houtsoort is natuurlijk helemaal aan jou, maar kijk ook even naar de vochtigheidsgraad van het hout. Als je gaat lijmen met epoxy moet die onder een bepaald percentage liggen, ik dacht 12%. Herman weet het vast en zeker.

Verder bij stom toeval iemand geholpen die daar mee bezig was. (Liep langs terwijl hij bezig was). De man had heel slim een enorme ijzeren H balk opgezocht. Perfect recht, mooi vlak, goede ondergrond voor zijn lijmtangen.
Wat hem ook overkwam was dat zijn hout onderling ging schuiven, omdat de nog natte lijm ook ging werken als een smeermiddel. Persoonlijk had ik gerust hier en daar een klein afgeknipt spijkertje of krammetje in het hout mee verlijmd, maar daar wilde hij niks van horen.

Hij verlijmde zijn rondhout in 1 keer. Begrijpelijk qua tijd, maar hij had nu wel zijn handen vol om het allemaal onder controle te houden. Zijn liplassen schoven ook iets uit elkaar en daar kon hij niets meer aan veranderen. Zou ik het ooit zelf moeten doen, dan verlijmde ik eerst de lassen, en dan pas de gehele lengte. En waarschijnlijk ook nog eens 1 verlijming per keer.

Wat me verder nog opviel was de lange open tijd van epoxy. Heul handig!!
Verder is de vlak & vandikte bank je grote vriend.
Succes in ieder geval!

Ok, voor het verlijmen van vuren en andere niet harshoudende of vette houtsoorten is epoxy dus goed, anders kan er beter resorcinol gebruikt worden. Het verlijmen kan gewoon in een keer gebeuren, eerst insmeren met onverdikte (of injecteer?) epoxy zodat het er goed in trekt en dan verdikte epoxy gebruiken om alles in elkaar te lijmen. Het wachten zoals bij het coaten met epoxy is dus niet nodig, zie ik het goed dat dit alleen gedaan word om zakkers te voorkomen?

@ Herman, het plan is momenteel inderdaad om de mast hol te maken, dit betekend dus dat het oppervlakte van de lijm niet zo groot is als bij een massiefen mast. Een massiefen mast is wel is waar het stijfste maar ook een stuk zwaarder.

@ Wallaby, hoezo moet het rondhout van de valk buigbaar zijn? Wat ik begrepen heb van wedstrijdzeilers is dat deze allemaal een zo stijf mogelijke mast, giek en gaffel willen. Dit is ook de rede dat de maten vergroot zijn. De huidige giek die hol is en dus nog de kleinere afmetingen heeft trek ik zo een 5cm hol bij een aandewindse koers.

Die H balk is een mooi idee, en het schuiven van de lijm komt me bekend voor ja. Spijkertjes of krammen zijn dan ook niet altijd de juiste oplossing trouwens, deze willen nog wel is gaan roesten en dit geeft dan vlekken. Vooral in eiken hout kom je het nog wel is tegen wat resulteert in lelijke zwarte vlekken.

Mastbuiging is een deel van je trim. Nu is het wel zo dat dit niet spectaculair rond gaat staan, maar speelt wel een rol.

wel eens van rvs of koperen spijkertjes gehoord, even het kopje er af knijpen en met een dreveltje door tikken. wel op passen met schaven met de machine. je kunt ook kiezen voor langere spijkertjes en ze er na de lijming weer uit trekken.

Of kunststof spijkers gebruiken... Die kan je gewoon schaven, geven geen verkleuringen, geen condens en dus houtrot rondom de spijkers, en hebben een hogere uittreksterkte dan stalen spijkers.

Nadeel is dat je een omgebouwde tacker nodig hebt om ze te slaan. (bredere goot, aangepaste hamer)

Ook bij een holle mast heb je ruim voldoende lijmoppervlak om sterk te zijn. Injecteerepoxy is niet nodig, brengt niets extra.

Overigens is nat hout ook prima te verlijmen, maar met een andere epoxy.

Verschuiven kun je ook voorkomen met een heel klein, afgekort deuveltje, of desnoods een afgeknipt cocktailprikkertje. Die hebben als voordeel dat je, mocht je ze later met boren/schroeven "tegenkomen", er geen last van hebt.

Wallaby schreef :
Bij torentuigen kan je inderdaad de bolling boven in het zeil beïnvloeden door de mast krom te trekken meestal door middel van de achter stag of babystag. Maar bij een gaffeltuig zo als bij de valk zie ik dat niet echt gebeuren. Of zie ik iets over het hoofd??

Bolling boven in het zeil kan je denk ik wel beïnvloeden door meer of minder spanning te zetten op het lijk wat langs de gaffel loopt. Maar dit moet ik nog is uitproberen.

Yep je ziet dat wel een beetje over het hoofd. Ook op een Valk met gaffeltuig kan je spelen met je mastspanning. In ieder geval speelden wij met de Valken (en ook met de vrijheidjes) destijds daar wel degelijk mee, zeker ook omdat je ook je trapeze daar aan hangt. Natuurlijk kan je met een gaffeltuig nog meer trimmen met de gaffel, maar mastspanning speelt wel degelijk mee.