Onderwerp: Behandeling Mahonie dek

Allereerst, ik ben nieuw hier op het forum en zeg bij deze "Hoi" aan iedereen. Ik heb al een hoop topics doorgelezen en merk dat hier enorm veel kennis en ervaring is over schepen en boten.

Sinds 3 jaar heb ik een stalen "Runabout" (zelfbouw) met een Mahonie houten dek (5mm dik, 5 cm brede planken). Hoewel ik ooit van plan was om zelf een boot te gaan bouwen (echter te weinig tijd en ruimte) trof ik een "aparte" boot aan, gebouwd door een liefhebber en kunnen overnemen.

Hoewel de lak op het mahonie er erg goed uit zag, is door het winterweer van afgelopen winter toch vocht onder de lak en in het hout geraakt. Hierdoor zijn een aantal delen gaan kromtrekken. Einde deze zomer ben ik gestart met het verwijderen van de kromgetrokken (en vergrijsde) delen en heb het hele dek van lak ontdaan. Dit gezien ik nieuwe delen op maat heb gezaagd en het volledige dek opnieuw wil beitsen ("opkleuren") en lakken.

Bij het verwijderen van de planken en lijmresten zag ik dat het (onderliggende) hout waar het mahonie op gelijmt is, gebeitst is. Door het verwijderen is dit gebeitste hout wat kaal geworden. Ik ben nu van plan om dit onderliggend hout alsmede de onderkant en kopse kanten van de mahoniehouten delen te beitsen (voordat ik deze verlijm) om deze "bestendiger" voor vocht te maken, dan onbehandeld te laten. Of is dit niet verstandig t.a.v. de hechting van de lijm, dan wel overbodig?

Voordat ik dit doe, wil ik dit nog even spiegelen met heren/dames met verstand en kennis. Vandaar deze vraag aan jullie.

Welkom Rick, leuk dat je bij deze club komt.

Over je dek kan ik niks zinnigs zeggen zonder het gezien te hebben.
Alleen wat algemeenheden: Lijm houdt niet goed op beits. En mahonie is niet heel erg geschikt als dekkenhout: het is zacht, verkleurt erg door de zon en het is "droog", waarmee ik bedoel dat het heel graag water absorbeert.
Het feit dat je de mahonie plankjes zó los kan nemen van de ondergrond, maakt mij wantrouwig over het vakmanschap van de dekkenlegger.

Groet!
Wim.

Hi Wim, dank voor je reactie en welkom.

Ik denk dat de de dekkenlegger/bouwer voor het uiterlijk heeft gekozen alsmede een prijs-vriendelijke oplossing. Menig Runabouts zijn volledig uit Mahonie vervaardigd, dus blijkbaar is het niet een houtsoort wat je voor doeleinden in het water moet laten liggen. Maar ik ben het met je eens, er zijn betere materialen voor dekken.

Het dek zat in een niet hele dikke laag lak (ik schat zo'n 4 lagen). Ik las al dat een laag of 8 - 12 gebruikelijker is.

Ik heb wat foto's geupload voor de beeldvorming. Aldaar dus de lak en kromme delen verwijderd en vervolgens nieuwe delen op maat gezaagd.

Het dek van mijn Olympiajol (10 mm massief mahonie uit 1939) heb ik geheel kaal gemaakt met de electrische föhn, ontgrijsd met ontweringswater, glad geschuurd, geschroefd, met epoxy gelakt en tenslotte 3 lagen bootvernis gegeven. Houdt zich al jaren goed. Ik zou de latten van jouw dek ( motorboot ?) goed kaal maken, ontweren en op de goed gedroogde onderlaag verlijmen met epoxylijm, daarna schuren en afwerken met epoxy en 3 lagen bootvernis. Wel ieder jaar het dek even nalopen en onderhouden met vernis. Beter nog: stallen in een loods of afdekken met een dekkleed.

op een Riva zitten 23 lagen lak heb ik wel eens gehoord.
mag dan geen vocht in of uit kunnen, zo onbehandeld onder een kleedje heb je dat niet in de hand.

Dank voor jullie reacties. Het is ook de bedoeling dat deze boot voor de wintermaanden in een stalling staat. Om bij de eerste zonnestraaltjes en aangename temperatuur aankomend voorjaar in de boot te kunnen stappen, pak ik het nu even aan. Ik zal de boot goed (binnen) laten drogen alvorens de delen te verlijmen.

Als mahonie zo "zacht" is t.a.v. vocht, kan dan een Sealer soelaas brengen, voordat de (epoxy)lak er op gaat?

Mij lijkt een laag inpregneerepoxy voldoende om het mahonie af te sluiten tegen vocht. Epoxy geldt als waterdicht itt polyester. Als het hout er goed uitziet zou ik me geen zorgen maken over hard of zacht. Mahonie is een van de beste houtsoorten voor de bouw van boten. Voor het polyestertijdperk werden alle wedstrijdroeiboten daarmee gebouwd, maar ook de Ojollen en 12 voetsjollen.

Coulan coating een idee ?

Beste Rick,
Coelan is uitstekend spul: extreem slijtagebestendig en 100% UV-bestendig. Het heeft verder als voordeel dat het enigszins vochtregulerend is.

Maar elk voordeel hep se nadeel: die vochtregulering is voor jouw dek juist niet prettig omdat de plankjes stijf tegen elkaar liggen, zonder kitnaadje om rek/krimp op te vangen. Dat vraagt dus om een constructie waarbij de plankjes permanent gortdroog zijn; dat kan eigenlijk alleen maar met inbedden en afwerken met epoxy.

Ik schrijf dit wel met enige twijfel: je schreef dat de ondergrond gebeitst is. Dat is geen goede combinatie met epoxy. Aan die ondergrond moet dus wel wat veranderen. Zou het redelijkerwijs te doen zijn om de triplex ondergrond geheel te vervangen, of jaag ik je dan erg op de kast?

Groet,
Wim (Die nu een half dek van een kotter aan het vervangen is, 60 mm dik eikenhout. Wat een k*tklus. Maar ja, had ik maar een vak moeten leren).

Er is nog een optie om zover door te schuren, dat je een deel van de beits weg schuurt.
Het probleem is dat de vervangen delen nog geen daglicht en vocht hebben gezien, terwijl de rest van het dek zo'n 15 jaar oud zijn. Het kleurverschil probeerde ik dus te maskeren/verminderen met beits (Sigma Sigmalife VS-X Satin - Mahonie). Maar wanneer ik het "tot op het bot" schuur van het hout, vermoed ik alsnog flinke kleur verschillen (ik vermoed ook dat het type gebruikt Mahonie kan verschillen).

Berghout-2 schreef :
Je jaag me dan erg op de kast, haha. Ik snap het mandaat/moreel om dit soort projecten serieus aan te pakken voor een goed resultaat. Ik ervaar enorm veel plezier aan m'n bootje, maar mijn vrije tijd kent ook z'n beperking. Misschien als ik de boot zelf helemaal zou hebben opgebouwd, zou ik een dergelijke aanpak wel hebben aangewend.

Mijn plan is na dit gelezen te hebben, toch wel naar een injecteer epoxy + poly-pox op kleur en vervolgens 3 lagen DD Lak. Fingerscrossed dat de epoxy niet al te veel last krijgt van de beits-resten.
Wat is eigenlijk het "verstorende" component van beits?

De beits van vroeger was wasbeits. Zal er bij jou niet op zitten. Op was hecht geen verf en geen epoxy. Jouw beits zal wel een dunne alkydhars ( gewone verf) zijn. Je loopt het risico dat de epoxy niet goed in het hout kan dringen, door dat er al een een beitslaag op zit. Goed krabben en opruwen, dan hecht de epoxy wel. Voor het verlijmen eerst een laag dunne epoxy aanbregen en daarna de epoxylijm waarmee je de plankjes vastzet. Hoe los je de buiging op? Zitten de oude plankjes geschroefd en afgepropt?

Het lijmen is nog een apart verhaal. Ik heb Polymeer lijm via een vriend gekregen (zit in de natuursteen en lijmt er zelfs massieve natuurstenen gootstenen onder een aanrecht mee; hij beweerd zelfs nog in de gootsteen te kunnen staan en noch geeft de lijm een krimp). Met die lijm wil ik de delen vastlijmen en met gewichten de eerste 24 uur de delen op zijn plek houden tot de lijm uitgehard is. Er zit een kleine kromming in het dek zowel in de breedte als de lengte. De vorige eigenaar heeft vermoedelijk ook polymeer lijm/montage lijm gebruikt; in het bovendek is geen schroefgat te zien. Achterop is dit wel gebeurd, daar waar de bolling wat sterker is en verbinding met de kopse delen minder strak is.

Ik lees ook adviezen om watervaste houtlijm of epoxylijm te gebruiken. De effecten van polymeerlijm op epxoy ken ik niet (zijn die er?).

Het houtwerk is flink ruw "opgekrabt" en geschuurd. Ik ben enkel bang bij de delen die mogelijk wat gaan krimpen/kromtrekken, de epoxy al snel los laat en een blaas creëert. Dat heb je met normale lak/vernis natuurlijk ook; maar een elastisch product wat ook nog vochtwerend/sealend is, bestaat volgens mij niet.
Dit voornamelijk voor de achterkant waar een klep zit voor de motor (ook met mahonie bekleed) en de rand achter die in het verleden wel eens wat klappen krijgt van in parkerende boten en schuiten/vletten.

Het gaat wel goed.
Alleen epoxy als transparante lak kan gaan verweren is mijn ervaring. Het flikkert er dan gewoon af. Epoxy werkt best wanneer het met dekkende effen kleur bijv blauwe verf word afgewerkt ik heb het ook niet op mijn dek maar wel onder de blauwe zijkanten van mijn boot.
Ook al lak je het af met DD lak.
Beter is naar mijn idee in plaats van die epoxy een product als tweecolux van de IJssel te nemen.
Daar zet je drie (meer mag ook) lagen van op en tweecolux is heel snel droog je kan wel meerdere lagen tweecolux per dag doen met mooi weer.
Die drie lagen schuur je tussen de lagen telkens iets op en aan het eind van de drie lagen ook.
Je hebt dan een dikke tweecolux ondergrond.
Daaroverheen ga je met DD lak ook een keer of drie je krijgt dan een mooie dikke laklaag.
Misschien zou je onder de tweecolux nog een de IJssel mahonie kleurlak kunnen doen zoiets is er wel dan krijg je die echte riva koffie kleur dat is schitterend mooi maar ik heb zelf geen ervaring met die werkwijze (navragen bij IJssel dan)

Freek

Ik ga even bellen met IJssel naar deze oplossing. Dank!
Gister overigens de nieuwe delen verlijmd met Hybrid Polymeer lijm. Lijkt super strak te zitten (ondanks de relatief koude temperaturen). Vanavond even kijken hoe het is geworden en dan kunnen we gaan schuren.

Voor wat het waard is... Het mahonie potdeksel op mijn boot is eerst in de impregneer epoxy gezet en daarna in de blanke lak. Die blanke lak is waardeloos en verweert erg snel, maar door de impregneer epoxy trekt er geen vocht in het hout (ook niet bij lichte schaafplekken die soms ontstaan tijdens het gebruik. Ook ontstaan er dan geen zwarte inwaterplekken in het mahonie. Deze winter ga ik de blanke laklaag vervangen door Coulan zodat het e.e.a. wat minder onderhoudsgevoelig wordt.

Mahonie is m.i. overigens een hele fijne houtsoort om mee te werken met een chique uitstraling, mits goed gelakt Zo'n dek ziet er na de 'restauratie' geweldig uit!

Succes!

Misschien begrijp ik het verkeerd, maar Coulan is toch een middel wat zorgt voor dat het hout kan "ventileren"? Hoe gaat dat in combinatie met de impregneer epoxy (wat m.i. het hout "sealed")?

ThinlaneT schreef :
Geen idee of Coulan het hout laat ademen. Ik baseer me slechts op mijn eigen gebruikservaring en dat is dat Coulan een prettig dikke laag geeft met een mooie diepe glans en jaren mee gaat. Coulan kwam ook goed uit een duurtest die de Waterkampioen jaren geleden heeft gedaan met verschillende soorten houtafwerking. Weliswaar wat glansverlies, maar geen degradatie...

www.everson33.nl/Everson33/Eve...20laktest%202010.pdf

Grappig, die test. Eindelijk al die olie-flauwekul afgeserveerd.
Wel veel te kort natuurlijk, 2 zomers met 1 winter.
Coelan gaat gewoon 6 tot 10 jaar mee zonder enig onderhoud. Wordt wel matter, maar verder gebeurt er niets.
Daarna trek je het als een vel eraf (niets te schuren!) en in 1 dag zitten er weer 5 nieuwe lagen op.

Vochtdoorlatend is het zeker. Ik had het op een klein stukje teakdek (brugdekje) en in de winter zag je dan de zwarte kitnaden grijs lijken. In het voorjaar werden ze weer keurig zwart.
Als het hout eronder in de epoxy zit zal er nog steeds vocht door de Coelan kunnen maar dat vocht kan dat niet in het gesealde hout trekken. Lijkt me prima.

Baasklusje schreef :
Ik vind dat misschien ook wel interessant.. Smeer jij er dan ook nog primer onder?

Pimpel schreef :
Alleen voor de kleur. Ik gebruik Coelan op teak, en dan is de gele primer eronder mooi, geeft een volle teakkleur. Zonder wordt het een beetje saai. Voor de hechting is er geen verschil.

Even wat foto's, dit voorjaar in 2 ochtenden de handrelingen kaal gemaakt (Coelan van 9 jaar oud eraf getrokken) en 1 laag primer en 6 lagen Coelan opgezet. Volgende laag kan er na een uurtje al op (afhankelijk van de luchtvochtigheid; als het erg droog is gaat de harding langzamer).
Op de kale relingen is ook te zien waar het naar 9 jaar misgaat: er komt van onder af water onder de Coelan en die laat dan los. De teak is daar grijzer. NB dit is dus kale teak!



De losse vellen eraf getrokken Coelan, uurtje werk voor beide zijden reling:



De primer (zie de vlekken op de tape) en 3 lagen Coelan op dag 1:



Het eindresultaat na 2 ochtenden:

Inmiddels heb ik de nieuwe delen verlijmd en begonnen met schuren. Uit het artikel van de Waterkampioen alsmede wat in dit en andere topics veelvuldig wordt genoemd, is het belang van de vochtigheid. Ik heb nu beschikking tot een stalling voor enkele weken. Om de vochtigheid van het hout te bepalen wil ik een vochtigheidsmeter aanschaffen; welke raden jullie aan?

Ik wil(de) er voor zorgen dat alle mahonie delen er zo strak mogelijk inzitten. Bij een paar delen merk ik dat de bolling van het dek de delen op de uiteinden wat omhoog trekt (en mogelijk door het ontbreken van extra lijm aldaar) en dus flexibiliteit creert. Ik twijfel nog even of ik deze deze delen zal los halen en opnieuw zal plaatsen of anderzijds met kleine koperen schroeven dit alsnog vast maak (dit natuurlijk niet helemaal wenselijk qua esthetiek gezien ik dit weer moet afdoppen/wegsmeren).

Daarnaast (leek als ik ben) denk ik toch voor De IJssel Double Coat UV te gaan. Nog even een belletje met De IJssel doen om te vragen of het vooraf beitsen/kleuren met Sigma VX-D Mahonie (om de nieuwe en oude delen qua kleur dichter naar elkaar toe te brengen) (destructief) effect heeft op de hechting van de 2C Double Coat.

De IJssel heeft zelf ook de zogenaamde 'karaat' lakken, oa. in mahonie. Bij mijn vorige boot heb ik daarmee het oude mahonie erg dicht bij het nieuwe mahonie gekregen. En het is gewoon ingekleurde double coat dus het werkt prima samen met de andere double coat.


Overigens ben ik wel fan van eerst epoxy en dan double coat. In tegenstelling tot Freek heb ik er wel goede ervaringen mee. Wel zorgen dat:
- de boel droog is voor je begint
- zorgen dat de epoxy goed uit is uitgehard voor de double coat er op gaat. Ik hou minstens twee weken aan.
- genoeg laagjes double coat. Het UV filter heb je nodig voor de epoxy. Meer lagen is meer UV filter

Dit is mijn mahonie handrail na 6 jaar buitenlucht. Recept was twee lagen epoxy hars en 5 lagen DD lak:

Meer werk dan coelan maar dan heb je geen vergeelde matte toestand

De helmstok ging minder goed. Door de afwisselende essen - mahonie latjes beweegt de boel te veel en komt de epoxy los. Wellicht daar coelan eens proberen.