Onderwerp: Delaminered multiplex op het dek

Beste mensen,

Wij zijnbezig met het restaureren van een houten zijlboot, het is onze eerste keer dus we doen het vooral op wat we lezen op internet en met advies van de verschillende boot winkels in de buurt.
Op het dek is op een aantal plekken het multiplex flink aan het delamineren. Je ziet wat voorbeelden hier:





Wij hadden bedacht om de rottende lostlatende laag van het hout helemal te verwijderen, en er vervolgens een dunne laag hout over heen te lijmen met epoxy, om zo weer een nieuwe laag aan het multiplex toe te voegen. Is dat een goed idee? Heeft iemand nog meningen of tips hierover?

groetjes,
Frans

Als het alleen de bovenste laag is, is dat prima te doen.
Ik zou uit gaan van stroken massief hout en niet van b.v. een deel van het dek in één keer met multiplex.
De moeilijkheid van het "meetwerk" is, als je met stroken werkt, te verwaarlozen in vergelijk met grote stukken die overal omheen moeten passen en het goed lijmen is veel makkelijker uit te voeren.
Voor de dikte is een dikte van 4 mm net iets meer dan wat er nu verdwenen is. De breedte is niet zo interessant. 10 cm is mooi maar 4 cm is ook prima.
Let bij het verlijmen op eventueel doorbuigen van het dek. Latje onder zetten.

Frans,
Meestal beperken de loslatende lijmlagen zich niet tot 1 laag. Waarschijnlijk is de plaat ook verder gedelamineerd.
Ik raad je aan om het dek er helemaal van af te halen en nieuw op te bouwen.
Dat is waarschijnlijk niet eens veel duurder en nauwelijks meer werk dan het oude dek oplappen.
Wim.

Idd helemaal vervangen! Desnoods alleen de delaminerende plekken. Koop dan wel watervast verlijmd multiplex. De kosten van nieuw hout vallen reuze mee.

Maarten-Jan schreef :
Kookwatervast ( zogenaamd WBP = water boiled proof) zul je bedoelen. Dat is net een beetje beter.
Beetje te vergelijken met verschil tussen de termen de termen "waterdicht" en "waterbestendig" .
Ad

Ja nieuw multiplex erop oude eraf steken met een beitel.
Het nieuwe multiplex kun je in de epoxy zetten voor het te monteren.
Koop wbp multiplex, mooiste is marine multiplex zoek dan naar oekume van bruynzeel kom je bij de fijnhouthandel terecht.

Groet,

Freek

Zo te zien een Waarschip Kwartton. Controleer een paar beruchte plekken van binnen uit. Controleren doe je niet op het oog maar met een grote platte schroevendraaier.

Plekken om te controleren, eigenlijk overal waar bouten door het dek heen gaan.
- rond de scepters
- rond de kikkers
- rond de wantputtingen

Ook bekenden zijn de aansluiting van de kajuit met het dek en de verlengde stukjes van de kajuit op het voordek.

Als de aansluiting van de kajuit en dek nog goed zijn, de kajuit staat nl. op het dek, kan je het dek makkelijker vervangen door vlak voor en langs de kajuit het bestaande dek schuin (1:10) af te zagen.

Ik denk dat een geheel nieuw dek minder werk is én veel langer goed blijft als je het goed in de epoxy zet.

Groet,
Niels

dank voor jullie antwoorden.

Niels, het is inderdaad een Waarschip Kwarttoner! dat wisten we zelf niet eens
Het viel me inderdaad al op dat rondom veel bouten door het dek plekken een beetje rot waren, is daar nog een speciale reden voor dat dat met deze specifieke boten gebeurt?
En hoe bedoel je precies dat controleren met platte schroevendraaier?

We twijfelen toch nog steeds, de plekken waar de bovenste laag is gaan delamineren zien er verder nog heel goed uit, en wij zien niet zo in hoe het compleet vervangen van de dek platen nauwelijks meer werk zou zijn. Er moet daarvoor een hele boel gedemonteerd worden en goed op maat gezaagd, dan waarschijnlijk een hoop bij schuren en zagen.
Dan lijkt ons een laagje hout erover heen lijmen toch een heel stuk minder werk.

Ik heb een kwarttonner gehad. Het is een hele fijne boot. Zij zag er op het oog nog heel aardig uit. Beter dan wat ik bij jou zie.
Rotten begint met inwateren, dat kan dus bij elke plek (schroeven) waar iets door de verf/vernislaag heen gaat. En bij plekken waar water kan blijven staan (rondom de kajuitopbouw bijvoorbeeld, maar ook bij de voetrail). Er hoeven maar minuscule scheurtjes te zijn.

Het probleem met multiplex is dat de lagen aan elkaar gelijmd zijn met een in principe waterwerende lijm. Als er eenmaal vocht in een tussenlaag zit, kan het er bijna niet meer uit. Vochtig hout gaat werken, waardoor haarscheurtjes ontstaan. Als het eenmaal delamineert, raakt de lijmlaag beschadigd en kan vocht in volgende lagen doordringen. Opgesloten tussen twee lijmlagen kan verrotting dan heel ver doorkankeren. Ik heb een soort compost aangetroffen tussen gedubbelde houtlagen die oppervlakkig redelijk leken.
Gezien de staat van de delaminatie op de foto kan ik me niet goed voorstellen dat die plaat nog te gebruiken is.

Er zijn veel tijdelijke oplossingen (beetje oplappen, dubbelen, fineerlagen inlijmen) die uiteindelijk tot het verlies van een boot leiden omdat rottingsprocessen doorgaan.
Als de delaminatie eruit ziet zoals op je foto van het achterdek, kan ik me niet voorstellen dat je dat nog gezond lokaal kunt repareren. Ten minste die hele plaat moet vervangen worden dan.

Ik adviseer je om het hele dek en de spiegel (was bij mij aangetast vanaf het dek) kaal te halen en de opstaande randen van de kajuit. Dan heb je een idee van de kwaliteit van de opbouw en weet je wat er op je af komt.

Uiteindelijk is het veel minder werk om de kajuitopbouw van het dek los te maken en het hele dek opnieuw te leggen, dan om vele stukken pas te moeten maken en inlijmen.

Ik zou dat bij mijn boot gedaan hebben, ware het niet dat de binnenkielbalk ook deels verrot bleek evenals delen van de wrangen (een moest vervangen, de rest had lokaal gerepareerd gekund). En de eerste strook van het vlak was aan beide zijden ingewaterd, die moest ook vervangen. Dat had ik gekund als ik er thuis aan had kunnen werken en ik de boot om had kunnen draaien. Dat kon niet.
Uiteindelijk heb ik de boot toen opgegeven en gesloopt, iets wat onvermijdelijk was maar waar ik nog steeds ook spijt bij voel. Het probleem zat in het dek en de spiegel (goed te doen) en dus die kielbalk met omgeving. De rest van de romp bleek bij het slopen nog puntgaat, helaas genoeg (op 1 klein plekje na).

Vaak als je gaat graven in het dek blijkt er altijd meer “gaar” te zijn dan je hoopt , zou toch jammer zijn van je werk en kosten nu als je volgend jaar weer bezig bent etc ......



Als de spantjes etc weer mooi schoon zijn klap je het dek er zo weer op

Daarna goed nadenken hoe je het beslag weer monteert en door boort , daar zijn diverse methoden voor even hier op ZF zoeken , je wilt niet dat het weer gaat inwateren binnen de kortste keren ? Toch ?

fransfrans schreef : Prikken om te kijken of het hout hard en gezond is.

fransfrans schreef :
Beste Frans,
Alle ZF-leden in deze rubriek adviseren je hetzelfde. Dat gebeurt zelden!
Het is jouw boot, dus het staat je volledig vrij om ermee te doen wat je wilt.

Ik snap dat je er tegenop ziet om het hele dek er af te halen, en dat het makkelijker lijkt om nieuw hout over het oude heen te plakken.
Ik zal het even praktisch benaderen. Als je nieuwe dunne plaat over de oude gaat verlijmen, hoe krijg je dat er goed op, zodat de lijm overal goed hecht? Dat kan alleen maar door heel veel schroeven (al dan niet tijdelijk, maximale onderlinge afstand 20 cm) te zetten, of door er heel veel gewichten op te zetten. (Of door vacuum te trekken, maar dat lijkt mij hier niet aan de orde). Beide methoden zijn niet handig en af te raden.
Verder zul je al die stukken plaat precies passend moeten maken om alle obstakels heen en waterdicht moeten aansluiten. Als je daar geen ervaring mee hebt, is dat verdraaid moeilijk.
En àls je het er al netjes opkrijgt, dan nòg ligt het op een verrotte ondergrond.

De andere methode, als je het dek er afsloopt. Verwijder alle dingen die op het dek staan. Dat is niet zo moeilijk. Een multitool komt hierbij van pas.
Sloop het dek er van af. Dat zal heel makkelijk gaan. Je zult schrikken van de toestand van het oude dek en opgelucht zijn dat je het verwijdert. Tegelijk kun je onderliggende houtaantasting constateren en aanpakken.
Als de ondergrond schoon en netjes is gemaakt, leg je de nieuwe plaat er losjes op, tekent hem af, zaagt hem uit en schroeft hem vast met kit. Fluitje van een cent.
Daarna zet je alle verwijderde onderdelen weer netjes terug.
Resultaat: Supernetjes, superstrak. En nog snel ook.

Als het mijn boot was, zou ik het wel weten.
Maar ja, het is de jouwe.

Sterkte en maak er iets moois van!
Wim.

fransfrans schreef : Dat heb jij heel goed gezien.
Denk maar eens aan dat achter de kuip doorlopende stukje kuiprand (1e foto). Zaag je dat weg of ga je proberen daar een stuk dek onder te lijmen? Het kan hoor, maar denk niet dat dat minder werk opleverd.
En de opstaande rand van het luik op dezelfde foto? Ook opnieuw.
Nogmaals: is de rest van de lagen goed? Dan durf ik te beweren dat met b.v. latten van merantie (en dan de goeie soort) je dek uiteindelijk kwalitatief beter is dan met een nieuwe okoume plaat. Het is veel harder, sterker en duurzamer. Merantie zit in klasse 3, okoume in 5.
Het zou me niet verbazen als de huidige plaat suprahecht is (Bruynzeel, alle lagen mahonie). Okoume zou waarschijnlijk al rot zijn geweest.
Dus controleer elke cm (een kleine plaatselijke slechte plek in de volgende laagzou ik nog wel mee willen nemen, vooraf of gelijk met het lijmen van nieuwe lat).

Ik kan niet anders doen dan je aanraden het advies van Berghout2 ( de meest ervaren houtbouwer van dit forum) op te volgen. Bij de restauratie van mijn Olympiajol uit 1940 heb ik ook alle rotte stukken er in een keer uit gesloopt en vervangen door nieuw hout. Was wel 5 maanden werk .
Losschroeven is bij zo’n oude boot vaak eenvoudig omdat er vaak met koper is geschroefd.

zeekraal schreef
Voor dit dek "volstaat" een plaat okuome marinemultiplex van de fijnhouthandel die hele nieuwe classglobe 580 word van dat spul gemaakt.
Als er geen water in kan komen doet dat spul het.
Suprahecht kan maar is veel duurder hout. meranti latten zoals ook gesuggereerd word is nodeloos ingewikkeld. Gewoon okuome en epoxy halen om het te lijmen te beschermen en verf en kit om het af te werken en het beslag te monteren.
Fijn bootje zo een kwart tonner indien hij verder nog goed is en niet meer krokante plekken vertoont.

Freek

Moedig hoor!
Als een dek er zo uit ziet kan ik mij nauwelijks voorstellen dat er geen flinke houtrot is. Dat zou ik als eerste onderzoeken om te zien of het uberhaupt wel de moeite waard is. Als het tegen valt zit je al gauw aan een complete renovatie vast.

De vraag die bij mij opkomt is; Wil je deze boot een aantal jaren (4-5) houden ?
Als dat zo is kun je niet anders dan de zaak grondig aanpakken. Wil je gewoon in dit corona jaar nog een mogelijkheid hebben wat van de zomer te maken, Lap het ding op en ga lekker op het water genieten.

Daar heeft 3noreen helemaal gelijk in!

Trouwens, dat oplappen kun je vrij letterlijk nemen.
De goedkoopste en snelste manier om je dek voor een jaartje dicht te maken, is er een lap katoen, jute of linnen op vast te nieten met een gewone nietenschieter.
Vervolgens sop je er een lekker dikke laag verf overheen, bij voorkeur gewone alkyd-verf (de verf die je met terpentine kunt verdunnen).
Dan ben je in 1 dag klaar. Voor een jaar.
Daarna grondig aanpakken!
Wim.

Berghout schreef
Slim bedacht maar ik vraag me beetje af of het werkt. Op die boten zitten vaak maar 6, 7 of hooguit 8 mm dikke dekken, als daar een laagje af is en het is wat gedelamineerd dan zak je er zo door heen, daar krijg je lelijke ongelukken van! Dit kan, als het dek constructief nog een persoon kan dragen.

Freek

Zoals gezegd is het doel bepalend. Wil je restaureren, dan alle rotte platen verwijderen en op de spanten nieuw opbouwen. Wil je alleen oplappen dan is alles goed wat het water buitenhoudt en waar je enigszins veilig op kunt staan. Zo heb ik eens iemand triplex met bruislijm op zijn kajuitdak zien plakken, met stoeptegels verzwaard. Dat moest het houden totdat hij in het najaar de hele kajuit eraf ging slopen en opnieuw opbouwen. Of dat ooit gebeurd is weet ik niet, wij veranderden van haven later dat jaar.

Mijn dek was rondom rot (lekkages bij scepters en voetrand). Achteraf had ik beter het hele dek er af kunnen trekken. Werkt veeeel sneller en je weet ook zeker dat je niet nog ergens een rot plekje tegen komt.

Ik heb dat bij de achterste helft van de boot wel nog gedaan en dat werkte een stuk beter.

Ik zou het dus wel weten...

Ons doel is inderaad om de boot zo snel mogelijk op te lappen zodat er deze zomer mee het water op knnen, en dan inderdaad het liefst op een manier zodat we een grondige renovatie op later tijdstip niet teveel bemoeilijken.
We dachten zelf ook al, misschien in plaats van nu hout erover te gaan lijmen, gewoon laag verf erover heen zodat ie een jaartje goed blijft, en dan volgend jaar de dekplaten gaan vervangen.
De truuk met het katoen ontgaat me een beetje, wat zou daar het voordeel van zijn tegenover gewoon direct verven?

fransfrans schreef :
De truc met het katoen is al heel oud.
In zekere zin is het de voorloper van vezelversterkte polyester/epoxy dingen.
Het katoen/jute/linnen is hier de vezelversterking, de verf is de hars zâ'k maar zeggen.
Vroegâh was het heel gebruikelijk om op deze manier kajuitdaken en dekken effectief waterdicht te maken. Ook toen hadden ze er al een hekel aan als het beddengoed nat werd.
Het goedkoopste is om oude tafellakens te gebruiken.
Wim.

Berghout-2 schreef :
In het begin van mijn restoratie loopbaan werkte ik samen met een oude schilders baas. In zijn werkplaats stond nog een vaatje waar alle lijnolie verfresten in gingen. Lekker ingedikte smurrie. Puur chemisch afval, veel loodwit. Die werd regelmatig gebruikt voor een canvas bedekking. Vooral rijtuigen e.d. hadden zo'n dakje.
Linnen of hennep verdient de voorkeur. Katoen is vrij kwetsbaar als de vezel nat word.

Ik wilde er nog even op terug komen, we zijn inmiddels 2 jaar verder, en een provisorische fix heeft voor ons prima gewerkt! we hebben de boel hier en daar wat geplamuurd met 2 componenten plamuur, vervolgens een paar lagen verf erover heen, het verdient misschien geen schoonheidsprijs maar het dek ziet er op de meeste plekken nog steeds prima uit