Onderwerp: vakmanschap en toewijding

Mooie uitleg Berghout en ook leuk om een gezicht bij Berghout te zien.
René

Mooie uitleg.

Wat betreft “jonge knapen willen niet meer...” mogen de oude knarren ook naar zichzelf kijken.
Hoe hebben de oude knarren “ de jonge knapen” opgevoed? En wat voor maatschappij hebben ze achtergelaten? Waarom is alle ambacht en maakindustrie verhuisd naar het verre Oosten?

Dat hebben de “jonge knapen” niet gedaan. Dat waren hun ouders “voor het snelle geld”. Dezelfde ouders zeiden “ Jantje, leer jij maar lekker door hoor, vooral niet met je handen gaan werken”.... wat denk je dat “jantje” is gaan doen? Inderdaad.....

Gelukkig hebben de jonge knapen internet. En denken steeds meer jonge knapen (en knapinnen) zoo, dat getimmer op dat filmpje is eigenlijk best leuk. Dat zou ik ook wel willen..

En dan zoeken ze die ene oude knar op (via internet) die vroeger niet naar de andere oude knarren geluisterd heeft, en nog wat met z’n handen kan maken, en dan komt het toch nog goed (hoop ik..)

Prachtig om te zien inderdaad, dat ambacht van Berghout. Dat moet toch behouden blijven.

Hier ook zo'n 'jonge knaap' (vermoedelijk zelfde bouwjaar als Sjoerd1981 gezien zijn forumnaam ) die doorgeleerd heeft en zijn werkend leven tot nu toe achter beeldschermen doorbrengt. Maar heel eerlijk gezegd geniet ik meer van dingen doen aan mijn bootje of 120 jaar oude huis etc.

Ik probeer wel eens een weg te bedenken om daar de rekeningen mee te betalen, maar de maatschappij betaalt je wel wat meer om achter een scherm te zitten helaas. ALS ik een weg vind om niet 4 dagen per week (5 dagen werken vind ik sowieso teveel. Er gaat zoveel tijd in zitten anders) achter een scherm te zitten waarbij de schoorsteen op soortgelijke wijze kan blijven roken, zal ik het niet nalaten. Hoeft niet meteen houten scheepsbouw te zijn, een groep kinderen tegenover je in plaats van een scherm lijkt me bijvoorbeeld ook al veel leuker

+1

Berghout-2 schreef :
Mooie plaatjes, mooi verhaal en mooi vakmanschap, Wim.

En inderdaad: dit leer je in Nederland op geen enkele school. Nu niet, maar dertig, veertig jaar geleden ook al niet. Ik heb zelf de LTS doorlopen (1966-1969) en heb daar timmeren geleerd op een manier waar ik nu nog steeds lol van heb. De lol in het werken met de handen is er nooit af gegaan, ondanks het gegeven dat ik uiteindelijk ook een mannetje achter een bureau ben geworden.

Maar werken met een dissel of huidgangen buigen met water en vuur leerden we daar niet.
Wat we er wèl leerden leek trouwens vaak meer op meubelmaken dan op bouwtimmeren (profielen stellen voor de metselaar, aftimmerwerk). Daardoor leerden wel met alle werkplaatsmachines werken, maar wat een timmerman op een bouwplaats uitspookte, wisten we niet.

Toch merk je dat jongere mensen, die graag met de handen werken en een beetje interesse voor techniek hebben zichzelf wel het één en ander aanleren, of met YouTube-filmpjes kennis vergaren.
Maar ècht leren doe je alleen maar door doen. Ik merk zelf ook dat de vaardigheid slijt door het niet zoveel meer te doen.

Maar goed. Soms heb ik het idee dat we nu ècht op een kantelpunt zitten en andere waarden dan snel geld en instant behoeftebevrediging belangrijker worden. Wie wil kan wat jij doet ook leren. En als ze snel zijn vinden ze ook nog levende leraren.

Ha TimS,

Ik vraag me af of je gelijk hebt.

Bij mij op kantoor werken veel mensen achter een beeldscherm die minder verdienen dan een goede loodgieter, schilder of timmerman. Maar de sociale status van kantoorpersoneel is gek genoeg wel hoger. Alleen kinderen die niet zo goed kunnen meekomen op school volgen een “praktische” opleiding. Anderen met een technische interesse gaan naar een HTS of TU, en eindigen dan alsnog achter een beeldscherm.
In Duitsland, waar ik enkele jaren gewoond heb, is het niet ongebruikelijk dat een kind na het halen van het gymnasiumdiploma aan een praktijkopleiding begint waarbij je binnen een bedrijf i.c.m. school een opleiding volgt. Na die opleiding ben je vakman, met bijbehorende status en inkomen. Ga je verder, dan kun je je “meesterbief” halen, dan kun je ook een eigen bedrijf opzetten.

Ik vind het doodzonde dat de praktijkopleidingen in Nederland een vangnet zijn, in plaats van een uitdaging voor gemotiveerde kinderen. Mensen zoals Berghout-2 met een TU-achtergrond en een dieselmonteur die ik laatst aan boord had met een afgeronde hts-opleiding zijn helaas zeldzaam. Wij laten momenteel ons huis renoveren en merken dat er verschrikkelijk veel prutsers zich voordoen als vakmannen. Naar mijn vaste overtuiging is er in Nederland neer dan voldoende ruimte voor vakmensen. We moeten ze alleen de erkenning geven die past bij vakmanschap en onze kinderen de mogelijkheid bieden om een praktijkopleiding op niveau te kunnen volgen.

Groet, Jurriën

Jurrien schreef :
Voor timmerlui klopt dat inderdaad. Dat is in Duitsland nog heel traditioneel georganiseerd. Leerling Gezel, Meester, met gildes gekke pakjes en alles. Heeft ook wel wat, en is minder gevoelig voor de waan van de dag.

We moeten oppassen voor een veel te romantisch beeld van ambachtslieden. Het is hard werken tot het lijf het niet meer vol houdt en weinig verdienen. Ondergetekende die ook best aardig spaanders van hout kan slaan heeft zijn huidige pensioen toch meer te danken aan dat hij geld verdiende door verantwoordelijkheid te nemen voor andermans werk en dat te organiseren. Uit de forum bijdragen uit het verleden van Berghout meen ik toch te herinneren dat er met een sleepboot en watertaxi rondgevaren moest worden en een haven gerund.

Natuurlijk af en toe genoot ik er van als binnen ons bedrijf ik me een paar dagen kun begraven in een leuke klus zoals deze gootklos bij maken. Er was er een in een brand verloren gegaan.

Voor wiens handen jeuken en die kennis wil maken met het klassieke scheepsbouwvak zijn er vast wel ergens in Nederland een paar vrijwilligersplekken te vinden. Zo deed ik het ook. Als architect en projectmanager zag ik in de bouw timmerlieden met groot vakmanschap grote stukken hout bewerken. Iets waar ik zelf nooit aan toe kwam. Ik heb mij toen aangemeld als vrijwilliger bij de werf van De Delft in Rotterdam en heb daar een paar jaar meegewerkt aan de bouw van het schip. Daar kwam een einde aan toe er steeds minder geld was voor de aankoop van eikenhout en ik soms dagenlang van afvalhout openhaardhout stond te kloven. Ik ben toen maar thuis in de garage kleine bootjes gaan opknappen en bouwen. Af en toe maak ik ook nog voor een kennis zwaarden en een roer. Er is eigenlijk niets mooiers dan van hout iets maken; daarom bewonder ik ook het vakmanschap van Berghout2, Brinta en de kunststof artiesten op dit forum.

Voor wiens handen jeuken en die kennis wil maken met het klassieke scheepsbouwvak zijn er vast wel ergens in Nederland een paar vrijwilligersplekken te vinden. Zo deed ik het ook. Als architect en projectmanager zag ik in de bouw timmerlieden met groot vakmanschap grote stukken hout bewerken. Iets waar ik zelf nooit aan toe kwam. Ik heb mij toen aangemeld als vrijwilliger bij de werf van De Delft in Rotterdam en heb daar een paar jaar meegewerkt aan de bouw van het schip. Daar kwam een einde aan toen er steeds minder geld was voor de aankoop van eikenhout en ik soms dagenlang van afvalhout openhaardhout stond te kloven. Ik ben toen maar thuis in de garage kleine bootjes gaan opknappen en bouwen. Af en toe maak ik ook nog voor een kennis zwaarden en een roer. Er is eigenlijk niets mooiers dan van hout iets maken; daarom bewonder ik ook het vakmanschap van Berghout2, Brinta en de kunststof artiesten op dit forum.

Wat mooi 3Noreen! Kan me voorstellen dat het fantastisch is om zoiets te kunnen en mogen maken.

Voor wat betreft de betaling; je moet een bouwvakker niet vergelijken met een leidinggevende of specialistische functie op kantoor. De mensen die bij een bedrijf de telefoon opnemen, rekeningen versturen en inboeken of de orders administreren verdienen niet zoveel. En bij ons kantoor kom je als werknemer niet binnen zonder HBO-diploma... Dat het in beide gevallen geen vetpot is, ben ik helemaal met je eens, maar overschat de betaling op een gemiddeld kantoor niet.

Groet, Jurriën

Jurrien schreef :
Uiteraard zijn er volop nuances en zijn er banen waar je achter een beeldscherm niet financieel binnenloopt Er zijn ook zo ontzettend veel verschillende banen achter beeldschermen heden ten dage. Ik projecteerde in deze mijn eigen situatie waar je na je WO opleiding enigszins op dat niveau met de muis en toetsenbord in de weer bent.

Jurrien schreef :
Precies deze klacht kreeg ik naar mijn hoofd geslingerd toen ik begon met werken. Jaaaaa, die HTSers op kantoor bepalen alles en verdienen veel meer, en... Dat ging nog wel effe door.

Ik hoor een uitdaging: Morgen allebei loonstrookjes bij je! Zet t maar eens naast elkaar! En: geen onregelmatigheidstoeslag ivm ploegen, geen overuren uitbetaald, en nog wat van die dingen. Viel "de werkplaats" toch tegen.

Het verschil zit m vooral in wanneer je je plafond bereikt. Daar heb ik rond mijn 40ste even last van gehad. (tov TU-ers).

Vergis je niet dat veel ambachtelijke banen verdwijnen door de toenemende automatisering. De bediener van een draaibank staat niet meer achter de draaibank, maar zit achter een computer.

In de timmerwerkplaats staat geen timmerman kozijnen te maken. Die komen van een gespecialiseerd bedrijf of komen uit een fraisbank waar de timmerman alleen nog maar hout hoeft in te voeren en de instelling, uiteraard op een beeldscherm, moet instellen.

Huizen komen in toenemende mate uit een fabriek. Met alleen wat monteurs die de componenten in 1 dag in elkaar zetten.

Goed dat er nog bedrijven zijn, zoals Wim, die het erfgoed in stand kunnen houden.

Houten schepen gaan soms al naar het buitenland om deze daar te laten repareren. Zoals bijvoorbeeld bij Bultjer in Duitsland.

Zag onlangs dat ook al een woning kan worden vervaardig met een massale printer installatie.

Vakmanschap is prima, verdwijnt zeker niet, maar de benodigde kennis verandert heel snel.

Ook in serie jachtbouw is deze verandering heel duidelijk zichtbaar. Ambachtelijke werven zijn grotendeels verdwenen.

Alleen meubelmakers in de mega jachten sector zijn nog nodig. Met eigen opleidingen door de gespecialiseerde scheepstimmerbedrijven. Daar speelt geld geen enkele rol, alleen perfectie.

Als je als vakman nú nog geen mooi salaris hebt dan doe je toch iets verkeerd in de onderhandeling met je baas óf je kunt beter ZZP'er worden. De loodgieter die hier een putje kwam slaan om een stuk pijp te vervangen rekende 75,- euro per uur (incl BTW, vooruit). De timmerman komt niet eens voor een simpele klus wegens 'geen tijd', klein werk aan dak doen de bouwbedrijven niet meer wegens 'te klein, oninteressant' en de schilders zitten ook al tot 2022 vol.

Ik maak nog regelmatig mallen voor stukadoors die monumentale plafonds restaureren. Ik moet de eerste stukadoor nog tegen komen die werkend zijn 66 en een halve jaar AOW leeftijd haalt.

3Noreen schreef :

Je slaat de spijker op de kop.

Even simpel uitgelegd: ik heb hier een werkplaats van 220 m², met daarin een enorme variëteit aan gereedschap, voor fijne en grove houtbewerking, fijne en grove metaalbewerking en technisch werk. Vele hijsbenodigdheden. Allerlei transportmiddelen.
Allemaal zelf betaald, en alles moet onderhouden worden. Regelmatig een flinke rekening van de slijperij. Een paar keer per jaar een nieuwe machine als ik weer eens eentje kapot gedraaid heb.
Bij gebrek aan geschikte opleiding, heb ik mezelf alles op eigen kosten aangeleerd.

Het is lichamelijk ronduit zwaar werk. Pezen, spieren en gewrichten piepen en kraken.

Daar tegenover staat, als het goed is, een fatsoenlijk inkomen. Maar dat valt dus tegen.
Ik heb laatst een juridisch adviseur ingehuurd, zo iemand die qua investering klaar is met twee balpennen en een laptop (effe chargeren ). Deze meneer rekent voor 1 uur "werk" evenveel als ik voor een hele dag.
Ook opvallend: mensen die contact met mij zoeken verwachten gratis advies, en krijgen dat meestal ook. Maar als ik die jurist belde, verscheen dat telefoongesprek op de rekening.

Deze wanverhouding tussen investering en geleverde inspanning, tegenover mijn inkomen, heeft tot gevolg dat ik geen pensioenvoorziening kan betalen, maar ook geen arbeidsongeschikheidsverzekering.
Dat laatste komt ook door de opstelling van de verzekeringsmaatschapppijen. Volgens hen heb ik het gevaarlijkste beroep van de wereld, omdat ik werk met zware dingen, bij water, met vuur, hitte, elektriciteit, kou, scherpe gereedschappen, hijsgereedschap, stof enz. Ik kreeg twee offertes, waarbij de premie gigantisch hoog en de potentiële uitkering gigantisch laag was, waarbij alle schade die zou kunnen samenhangen met de rug uitgesloten was.
De tussenpersoon (waarvan ik direct begreep hoe hij zijn dure kleding en auto kon betalen) vergoeilijkte dat door te zeggen dat de verzekeraar geen brandend huis verzekert.
Ik zag het meer als een weigering om een bunker te verzekeren als daar een leeg luciferdoosje in zou kunnen liggen.
En ik neem mijn eigen verantwoordelijkheid. Pas heel goed op met gevaarlijke omstandigheden en ga absoluut niet op skivakantie of voetballen. Een blessure betekent minstens twee maanden geen inkomen.

Ondanks deze scheve verhoudingen, doe ik mijn werk graag. Ik hecht weinig waarde aan geld, kan mijn schulden betalen en hou genoeg over om eten te kunnen kopen. Gelukkig heeft mijn vrouw ook een inkomen, zelfs meer dan ik.
Maar misschien kun je je voorstellen dat ik af en toe de pest inkrijg, als een hete aardappel uit een te dure auto stapt en dan verklaart dat hij wel korting wil voor het herstel van zijn patser-lemsteraak.

Wim.

PS: mooie klos, 3Noreen!

Berghout, Wim bedankt voor je uitleg en mooie foto's.
Mooi vak en meesterwerk om dit soort uitoefening nog te kennen en kunnen.
Toen ik interesse kreeg in bootjes en voornamelijk om te zeilen viel mijn oog op een houten boot die wat gangen en spanten onder de waterlijn op sommige plaatsen de tand des tijds vergaan waren.
Water en zon lieten hun sporen achter.
Type was mij toen en nu nog onduidelijk, maar dat deerde niet.
In een loods gezet en ben begonnen met gangen te verwijderen en diverse eiken spanten te verwijderen.
Spanten keuze was Amerikaans eiken en hier een stoom bak voor gemaakt met een zelf gemaakte gas brander.
Precies zoals je beschreef, na het stomen was het kort buigzaam.
Na stomen direct de romp in en de spant vast maken en schoor zetten in de vorm.
Dit lukte niet altijd en opnieuw stomen was dan de oplossing.
Helaas heb ik hier geen foto's meer van.
Gangen gezaagd, gemonteerd met breewerk en weer verkocht.
Hout bewerken is een mooi vak en zeker in de scheepsbouw.

Evaluationcopy schreef :
Een goede all-round loodgieter verdient inderdaad een prima inkomen, zeker als ie niet voor een baas, maar als zelfstandige werkt. Als van die € 75,- netto de helft overblijft, en hij slaagt erin per week 30 betaalde uren te maken, dan komt dat toch neer op ruim € 4000,- netto in de maand. Maar loodgieters zijn op het ogenblik de goudhaantjes onder de vakmensen.

€ 75,-/uur is voor de meeste zelfstandige vakmensen geen normaal gemiddelde. Misschien kan het bedrijf waar ze werken, met veel overhead, een goed betaalde directie en een dure reputatie dat in rekening brengen. Met € 75,-/uur prijs je jezelf als zelfstandige dan toch redelijk uit de markt, denk ik. € 50,- per uur is wat realistischer.

Berghout-2 schreef : Hoe werkte dat bij de bouw van overnaadse reddingsloepen, zoals de mijne? Die hebben amper spanten, eigenlijk vooral de vele kleine huidspantjes die er voor zover ik weet als een van de laatste acties ingebogen werden.
Werden de gangen daarvoor dan ook gebrand? Als ik de rompvorm van Apae zo bekijk, kon dat toch niet zonder hulp zo gebogen worden.

Wadloper schreef :
Dit is zo’n rekensommetje die de werknemer gouden bergen belooft. Dat klopt als je allerlei extra kosten en uren die het ZZP gebeuren met zich mee brengt niet meerekent. In mijn ervaring worden ZZP-ers in de bouw alleen financieel succesvol als ze een ondernemers mentaliteit hebben. Uurtje factuurtje schiet dan niet echt op, ook al is dat € 75,- per uur. Wil je dit uurloon (€61,98 ex. BTW) vergelijken met het loon van een werknemer in dezelfde branche met alle ins&outs komt dat neer op nog geen € 3000,- bruto per maand ongeveer gelijk aan het salaris van een eerste monteur bij een installatiebedrijf.

Apae schreef :
Ik ken jouw sloep niet.
Overnaadse boten hebben vaak een vrij dunne huid die koud gebogen kan worden. Maar er wordt ook wel gestoomd. Meestal worden er tijdens de bouw tijdelijke spanten, hulpmallen gebruikt die verwijderd kunnen worden na het klinken.
Branden is vooral voor dikker hout geschikt.
En teakhout moet koud gebogen worden; bij stomen of branden spat dat kapot.

Joop66 schreef :
Ogenschijnlijk is dat een mooi systeem.
Maar ik ben erg blij dat wij dat middeleeuwse gedoe achter ons gelaten hebben.
Het gilde/gezel/meestersysteem is erg rigide en houdt vernieuwing tegen. Een leerling-gezel leert zich te voegen naar de meester, zonder kritiek, zo mogelijk zonder denken buiten de traditionele kaders.
Er zullen zeker individuen zijn die floreren in dit overzichtelijk systeem, maar mensen die pas later overstappen naar het vak en/of er eigen iedeeën op na houden, die zijn kansloos.

Een jaar of 20 geleden pleitte de Hiswa voor het instellen van een gilde voor de jachtbouw en -reparatie. En Hiswa was bereid om de coördinerende rol op zich te nemen, op voorwaarde dat elk bedrijf in die sector verplicht contributie zou gaan afdragen aan, inderdaad, de Hiswa. Zogenaamd in het belang van de klanten. Allah zij geprezen dat dat plan is afgeketst.

Wim.

Ah, dan is mijn sloep dus koudgebogen, want het is een teakhouten exemplaar...

Wat leerling/gezel betreft: ik woon vlak naast de Bataviawerf, waar jarenlang een opleidingstraject heeft gedraaid. Toen de bouw van de Zeven Provincien op een fiasco uitliep, is dat gestopt, maar er is wel een aantal mensen succesvol opgeleid tot scheepsbouwer (en zeilmaker, en beeldhouwer, etc).

Apae schreef : Klopt! Op de werf van DeDelft werkten drie mannen die het op de Bataviawerf geleerd hadden. De scheepsbouwmeester, de metaalbewerker en de meubelmaker.