Onderwerp: cold-molded houten zeilboten

Hallo,

Ik lees veel goede dingen over cold-molded houten zeilboten, maar toch zie je ze zelden op het water. Wat zou de reden kunnen zijn dat ze niet echt zijn doorgebroken op de markt?

Deze boten zijn licht en bieden de voordelen van hout (warmte, sterkte, geluidsisolatie tijdens het varen, en ze varen veel beter in onrustige zeeën dan polyester boten).

Kan iemand de mogelijke nadelen aanvullen of uitleggen waarom ze minder populair zijn?

De reden dat je ze in Nederland niet veel ziet, is dat er hier weinig jachtwerven zijn (geweest) die volgens deze methode bouwen of bouwden. De enige die ik zo kan bedenken is de Kolibrie-werf in Stompwijk. Daarnaast zijn er waarschijnlijk wel wat boten gemaakt door zelfbouwers, maar dat zijn er hoogstens ook enkele tientallen.

De methode is wat gecompliceerder dan woodcore of bouw uit multiplex gangen (Waarschip). De stroken fineer waarmee je werkt, moeten in de praktijk strook voor strook 'pas' worden gemaakt, omdat een rondspant scheepsromp dubbel gekromde vlakken heeft. Niet de eerste keus voor een amateur met weinig praktische vaardigheid.

Een goed gebouwde romp kan kwalitatief wedijveren met elke andere methode, inclusief polyester boten. Gebouwd en afgewerkt met epoxy zijn deze boten ook redelijk onderhouds-arm.

Waar je idee, dat ze veel beter varen in onrustige zeeën, vandaan komt weet ik niet, maar naar mijn idee is het gedrag van een boot op zee meer een functie van rompvorm en een goede gewichtsverdeling. De materiaalkeuze is van ondergeschikt tot geen belang.

cold moulded is een mooie manier om one-offs te bouwen, maar eigenlijk ingehaald door schuimkernen. sneller en gemakkelijker te bouwen en te onderhouden.
In het buitenland zijn er een paar plekken geweest waar veel one-offs in de ior tijd zijn gebouwd, een cold moulded kwartonner kon je op een kleine werf laten bouwen, en elke paar jaar een nieuwe, eigenlijk zoals nu in de tp52 klasse nog gebeurt, qua omloopsnelheid.
Veel van die boten bestaan niet meer, als ze eenmaal slecht worden gaan ze ook hard achteruit.

Het staat nog wel eens op mijn lijstje om eens een boot zo te bouwen. misschien eerst eens een jolletje voor bij mij huidige boot. Ik heb mallen wel op dezelfde manier gebouwd, dus ken de technieken en truukjes om het niet compleet uit de hand te laten lopen qua tijd. Als ik nog eens tegen een stapeltje goedkoop fineer aanloop is de kans groot dat er een bootje uit komt, haha

De gebruikte lijmsoort is belangrijk. Oudere Kolibri bootjes waren hiervoor ook gevoelig. Later is men overgeschakeld op epoxie.

Een ander systeem was, toegepast door Fairy Marine in UK, de boot geheel in elkaar plakken en dan in een autoclaaf de lijm te laten uitharden. Zo zijn er ook wat kleinere bootjes gebouwd.

Maar is een systeem van al lang geleden.

Bram

En er zijn variaties, zoals met multiplex ipv fineer. Ook 0/90 ipv 45/45.

Een belangrijk nadeel van cold moulded houten boten is het gebruik van hout. Dat schrikt veel mensen enorm af. Hout is onderhoud. Dat vertaalt zich in prijs en verhandelbaarheid. Voor ons betekende het destijds dat we een 34 voeter konden betalen.

Het argument dat hout ook onderhoud betekent klopt niet helemaal. Je kunt het onderhoud niet uitstellen zoals bij polyester. Als er hout bloot ligt moet je het gelijk aanpakken. Uitstellen is er niet bij. Maar meer onderhoud is het niet, niet voor de romp tenminste.

Het grote voordeel ten opzichte van polyester is de enorme rompstijfheid bij gelijke dikte en gewicht. De rompstijheid loopt ook minder terug dan bij polyester. Ik heb een 30 jaar oude cold moulded vd Stadt 34 en als wij met 20 kn onder vol tuig aan de wind varen dan piept of kraakt er niets en geen van de deuren of kastjes klemt. Ook een hoge stagspanning is zonder probleem te realiseren. De rompstijfheid zal ook het gedrag op golven verbeteren.

Ik heb er ook een. Eigenlijk mijn tweede, eerst een Kolibri en nu een ontwerp van Koopmans sr. dat is gebouwd in plakhout. 5 lagen van 4mm. Enorm stijf inderdaad. En blijvend.

Nadeel is voor sommigen het gebruik van hout, elke keer het 'veel werk zeker?' terwijl dat bij een goede boot best meevalt. Mijn beide bootjes waren dan ook goedkope opknappers die niemand anders wilde hebben waarvan de vorige eigenaren het niet helemaal snapte. Maar bij beide boten waren juist de rompen nog heel erg goed en zat het probleem vooral in dek en opbouw wat eigenlijk niets te maken heeft met de cold-moulded bouw van de romp.

Er kleeft dus wel een imago aan vast wat invloed heeft op de financiele waarde want niet in trek, of dat nu terecht is of niet.

Een andere reden dat het niet meer gedaan wordt is de prijs van goed hout. Die is enorm opgelopen in de afgelopen decania waardoor het financieel niet meer recht te breien is. Maar eigenlijk zou het in de huidige tijd met andere houtsoorten een mooie richting zijn. Duurzaam geteelt hout met een een beetje epoxy en glas is toch aardig wat beter dan alleen polyester en glas. Maar zelfs aan hout als kernmateriaal kleeft tegenwoordig een negatief imago.

Wat de boer niet kent …. enz.

Mijn koopmans 24 voetwas ook van plakhout. Sterke boot.
In de loods waar ik hem afbouwde, romp had ik gekocht, bouwde Jelle eentje van 10 meter met dun hechthout, 4 mm dacht ik.
Met formaldehyde lijm, wit poeder mengen met rode harder, kon allemaal nog 45 jaar geleden.

Formaldahyde was een wit poeder en werd geactiveert met een zuur.

De handelsnaam was Melocol.

Dat is de destijds veel gebruikte lijm in houten masten, die het op den duur allemaal gaat begeven.

Bram

Was dat niet aerodux? (Resorcinol) en dan als de niet-falende lijm

Resorsinol was het, heb er ook heel wat mee gelijmd.
Weet niet of het nu nog zit, boot is uit beeld.
Die van Jelle vaart nog steeds, dus best wel goede lijm.

Recorsinol (Ciba Geigy) Aerodux was wel een goede lijm. Geeft zwart bruine lijmnaden. Melocol was wit/transparant. Houten masten die daar mij gelijmd zijn, geeft on den duur loslatende lijmnaden,

Masten moet gespleten worden en opnieuw verlijmd.

Dit is wel een belangrijk punt bij plakhouten rompen.

Bram

Die van mij, bj 94, is gewoon met epoxy gelijmd. Vanaf wanneer is met overgestapt op epoxy?

De eerste druk van het boek dat ik in het andere draadje postte stamt uit 1979. Daarvoor zal er ook al wel met epoxy gewerkt zijn schat ik in maar betwijfel of dat dan grootschalig was.
De Waarschip werf bouwde (niet cold molded) in 1981 het eerste schip met epoxy.

Geen idee. De problemen met de eerdere lijmsoorten zijn pas later aan het licht gekomen.

De eerste Kolibti boten vertonen deze problemen. Na te zijn overgestapt op epoxie was dit opgelost.

De problemen met houten masten zijn na lange tijd nog actueel. Een kleurloze lijm oogde mooier dan zwarte lijmnaden.

Wat voor systeem Fairey Marine gebruikt is mij niet bekend. Wel dat dit een systeem was dat moest worden geactiveerd met een hoge temperatuur in een autoclaaf. Maar dat is al lang geleden.

De term dubbel diagonaal was een bekende regel. De fineer lagen daarbij kruislings over elkaar.

Was destijds wel een veel gebruikte bouwmethode.


Bram