Onderwerp: Scheur in puttingschot, hoe te repareren

Even een afsplitsing van mijn "Hunter F1 vaarklaar maken" ik kan wel even wat tips gebruiken.

Het schot waar de puttingen in zijn aangebracht vertoont een scheurtje, het is (nog) niet door maar. Erg vreemd aangezien dit een multiplexplaat is.

Even wat details over de boot: totaal 25m2 zeil, gewicht 900 kilo, verstaging 4mm en de stagen zijn gekruist, hoofdwant staat aan de binnenkant en hulpstag aan de buiten kant.

Ik baal er flink van want ik zou vandaag willen gaan zeilen, lijkt erop dat ik dit eerst moet repareren, provisorisch of definitief. Ik durf het eigenlijk niet aan zo te gaan zeilen, zonder iets te verstevigen....is dat terecht naar jullie inziens?

Ik zie de volgende opties om dit aan te pakken (nadat ik de verstaging wat losser heb gezet uiteraard).

1. Glasmat over de scheur heen (echter dat is alleen zo sterk als de hechting..
2. Metalen versteviging aanbrengen in de hoogte richting (geschroefd / gebout)
3. Multiplex plaat ruim over de scheur aanbrengen, verlijmen en schroeven

Hoor graag wat jullie de beste optie achten.

Tot blank hout kaal maken. Als het kan puttings los nemen. Een aantal lagen glasmat met epoxy aan beide kanten van schot aanbrengen. Het best unidirectioneel glasmat gebruiken.

Of glasweefsel band nemen : bijvoorbeeld.www.polyservice.nl/Glasweefselband-c-294.html
Of , als je het nog sterker of wat dunner wilt houden , neem koolstof tape.www.polyservice.nl/UD-Koolstofband-15-cm-p-16398.html Is ook unidirectioneel
Kun je mooi in de trekrichting plakken .
Heb ik ook gebruikt bij het vernieuwen van mijn scheg .
Ad

als je dan toch met (keper) weefsel aan de slag gaat zou ik het ook extra aan de romp door plakken.

Je zou ook nog kunnen onderzoeken waardoor het komt. Normaal gesproken moet de samenstelling van schot en dek en romp de krachten goed kunnen opvangen.
Als het dek (balsa sandwich?) verzwakt is door leeftijd of vocht dan zul je misschien ook dààr aandacht aan moeten geven.

Sunday schreef :
Sunday bedankt voor het prikkelen van mijn gedachte wat de onderliggende reden zou kunnen zijn, mede het feit dat dit alleen aan de stuurboord zijde heeft plaatsgevonden.

De enige aanwijsbare redenen waardoor dit zou kunnen komen zijn wat haarscheuren in de romp op ongeveer deze plek. Dit kan wellicht een piekbelasting in zijdelingse richten hebben veroorzaakt, verklaard ook de manier van scheuren in het spant. Ik schat dat er een keer een dikke knuffel met de wal of een ander schip is geweest.

De romp opbouw is van met kevlar versterkt Polyester, spanten zijn van multiplex met een dikte van een mm of 6-10 afhankelijk van de lokatie, de schotten zitten zo om de 40 - 80 cm.

fer2nand schreef :
Weet je zeker dat dat polyester is en niet epoxy of minstens vinylesterhars?
Want Kevlar met polyester kan helemaal niet omdat de hechting van normaal polyester aan Kevlar slecht is en je daardoor vrij makkelijk delaminatie kunt krijgen.
Vinylester gaat al een stuk beter omdat daar ook epoxidebindingen in zitten die een veel betere hechting aan Kevlar (aramide) hebben dan glas.
Als het inderdaad polyester is vrees ik het ergste .
Ad

Yellow Boat schreef :
Hij is in serie werf gebouwd door Britisch Hunter, ze hadden toen al veel ervaring met grotere schepen waar ze kevlar in verwerkten, exacte details heb ik niet. Ik ben afgegaan op een review waar men zegt: "Using Kevlar glasscomposite with polyster resin", kan goed zijn dat de review niet klopt...wie zal het zeggen.

Ik ga ervan uit dat ze dit prima voor elkaar hadden, ook de 31 voeter is met degelijke methoden gemaakt, dus bij Britisch Hunter was dit gesneden kaas.

voor wat het waard is de kleur van het laminaat is wat roze... of dit de hars of de kevlar weefsels zijn weet ik niet.

Ah HA! "piekbelasting in zijwaartse richting" klinkt als "harde dreun van buiten naar binnen". Goed gevonden!. Gezien de haarscheurtjes ter plekke zou dat goed kunnen.
In dat geval is de meest praktische en afdoende reparatie inderdaad het schot versterken op trek.
Misschien ook te overwegen om die trek-reparatie (met glas, evt carbon) te laten samengaan met een dubbelingen van het schot (aan de voorzijde?) die ook het mogelijk wat "ingedeukt zijn" van het schot versterkt? Daarmee ben je ook weer wat beter beschermt bij een volgende "piekbelasting in zijwaartse richting"

Methode 3, een mooi op maat gemaakt stuk multiplex wat ook aan de huid geplakt wordt en verlijmd/geschroefd met het schot lijkt me voldoende.

de scheur zit natuurlijk precies op het smalste deel van het schotje...
de puttingen trekken er ook nog met een hefboom aan: ze zitten aan het bredere deel!
verder zijn die 8 a 10 bouten zo door het hout ook niet echt lekker.

ik zou er een stuk RVS of alu plaat (2mm dik of zo) op zetten, zo dat alle bouten van de puttingen erdoor gaan, en zo laag mogelijk, zeker een ruim eind voorbij de scheur. Dan flink wat bouten erdoor, en varen maar weer. Dan vangt het metaal alle krachten op, en brengt die over op het stukje schot onder de scheur.

voorbeeld op de foto: (de rechter, de linker deugt ook niet, is een Bav40)

Yellow Boat schreef : Maak je er dan wel zeker van dat het koolstof een goede hecthing verkrijgt op het basis materiaal. Op een bestaand en oud laminaat is dat vaak lastig te verkrijgen. En overtuig jezelf er ook van dat het koolstof 600% van de maximale belasting van de stag op kan nemen.
Omdat koolstof zo weinig rek vertoont zal dat 100% van alle krachten opnemen. Pas als het koolstof het begeeft gaat het andere materiaal weer wat doen voor de sterkte.

Even als voorbeeld een elastiek en een touwtje. Denk je een mooi stuk stevig elastiek in waarmee je een blok van een paar kg op gaat tillen. Je moet eerst een tijdje doortrekken voordat de rek uit het elastiek verdwenen is, en dan pas zal het blok van de grond komen. Knoop er nu een touwtje naast dat veel minder rekt, en houd dat net zo lang als het ontspannen elastiek. Als je nu weer het blok gaat optillen zal het minder rekkende touwtje het blok optillen terwijl het elastiek nog helemaal niets aan belastig op kan nemen omdat de rek er nog niet uitgetrokken is. Pas als het touwtje breekt zal de sterkte van het elastiek weer het gewicht van het blokje op kunnen nemen.

Waarom dan 600% en geen 100%? wel, dat zijn de normale veiligheidsfactoren die je in ogenschouw zou moeten nemen, je zult minder schade hebben van een gebroken stag dan van een putting die uit je dek getrokken word.

Ik zou zelf niet gaan zitten knoeien met lapmiddelen, gewoon even het schotje eruit freezen en er een nieuwe in lamineren.

fer2nand schreef :
Roze duidt inderdaad op polyester maar als er kevlar in zou moeten zitten klopt er iets niet.
Kevlar (aramide) is geel en na doordrenken met hars evrkleurt het naar geelbruin of bruin.
Roze laminaat kan eigenlijk nooit Kevlar zijn.
Dat durf ik met 36 jaar aramide ervaring ( de nederlandse type Twaron (wat identiek is aan Kevlar) wel zeker te stellen.

Het kan zijn dat dit type boot ook met Kevlar wapening is gebouwd . dat gebeurde wel vaker . Er zijn bijv. ook Friendships in Aramide gebouwd ( Wel Twaron dan) maar de meeste gewoon met glas.
Het zou ook nog kunnen dat er lokale versterkingen van Kevlar in zitten.
Ad

Erikdejong schreef :
Ik ben het wel met je eens dat bij gebruik van koolstof een aantal zaken komen kijken die van belang zijn om er profijt van te hebben.
Overigens kun je prima met koolstof krachten overbrengen op glasvezel/polyester maar zo eenvoudig als met gewoon glas is dat inderdaad niet.
Ik heb in de 80er jaren heel wat contact gehad met de TU Delft (lucht en ruimtevaart) over het hoe en wat van koolstof en aramideversterkingen die dergelijke constructies ook hebben ontworpen voor onderdelen van de toenmalige Ariane raketten.
Maar ik heb destijds ook constructies gezien ( zelfs bij een Withbread racer ) die getuigden van weinig kennis van zaken.

In dit geval is het daarom misschien inderdaad beter om gewoon met ( deels unidirectionaal ) glasweefsel te werken.

Ad

Allen dank voor de input.

Vandaag even goed gekeken of er nog elders schade aan het schot is (onder de bank), resultaat: Geen verdere scheuren wel is het spant deels los van de bank, hier door is de stijfheid lager. Het schot moet dus weer vast worden gezet op de bank (de bank bodem stond ook een beetje bol en onder flinke spanning).

Ter controle nog even de spanning van de verstaging gehaald, de scheur sloot weer netjes en de bolling van de bank bodem verdween. Kortom helder wat me te doen staat.

Net bij Poly-service UD-Band, Glasmat en epoxy besteld, woensdag maar eens lekker gaan plakken.

Als extra zal ik de RVS profielen verlengen om de druk zo ver mogelijk naar onderen te verplaatsen. Met name voor de hoofdwanten zal dit een verbetering zijn.

Wel vraag ik me af wat het nut van de "Gekruiste verstaging" is (hoofdstag aan de binnenkant en de kleine stag aan de buitenkant) puur vanuit de belasting zie ik het liever andersom met name gezien de vorm van het schot.

Als je de verbinding RVS - UDglas wilt verbeteren is het gebruiken van bouten die, daar waar ze door het glas heengaan, geen schroefdraad hebben, dus glad rond. Eventueel langere bouten gebruiken die een langer stuk zonder draad hebben en het teveel afzagen. Verder bij het boren van de gaten voor deze bouten zorgen dat het glas niet versplinterd. En plak ze vast met epoxy, waardoor ze over een zo groot mogelijk deel de kracht verdeeld wordt. De puttingen schuren/slijpen en direct in de epoxy zetten. Het liefst nat inschuren. De oxide laag van RVS vormt razend snel en daar hecht epoxy niet op. Bij gebruik van carbon zul je verder ook moeten zorgen dat het RVS niet in aanraking komt met het carbon. Een veel onderschat probleem is galvanische aantasting van RVS door carbon. Hierdoor is menig ballast kiel richting kelder vertrokken.

Zo, alles weer aan elkaar geplakt.

Ik heb er (nog) geen RVS strip bijgezet, De volgende versterkingen zijn uitgevoerd:
- 600 grams UD band aan beiden kanten van boven kant tot onder kant schot in de trekrichting van de putting
- Verticale lat is nu ingelamineerd aan het schot
- Schot is verdubbeld in dikte
- 300 grams glasmat toegevoegd aan onderstuk van het schot voor stevigheid in alle richtingen

Het schot is sterker dan ooit en verwachte dat dit meer dan afdoende moet zijn, morgen misschien stukje varen, 3 dagen doorharden moet wel voldoende zijn.

Wel vraag ik me nog steeds af wat het voordeel is van de gekruiste verstaging (lange stag aan de binnenzijde en korte stag aan de buitenkant). Ik vermoed dat dit zorgt voor meer ruimte om hoger aan de wind te varen...kan iemand dat bevestigen?

Lijkt me heel goed gedaan zo

Kan het niet een misplaatsing zijn?. Gewoon de posities verkeerd opgepakt. Ze zitten zo dicht naast elkaar dat kruis geplaatst imho geen effect heeft voor hoog varen.

Proost schreef :
Het staat specifiek zo omschreven in de handleiding voor het optuigen, de stagen zijn slechts 7 meter en de ene en de andere positie scheel ongeveer 10 centimeter. Ik schat dat het ergens tussen de 1 en de 3 graden hoogte kan opleveren. De Zalingen zijn in verhouding tot andere schepen ook erg kort.