Onderwerp: Nieuwe zetborden van PVC

Zoals op zoveel zeilboten wordt de kajuitingang van de il Cigno, een Compromis 888, afgesloten met twee houten zetborden. De originele had ik in 2007 al eens vervangen door een nieuwe set, gemaakt van watervast multiplex en teakhouten latten.



Maar ook die begonnen weer tekenen van slijtage en inwatering te vertonen. Toen ik ze de afgelopen winter maar weer kaal schuurde en opnieuw in x lagen lak zette heb ik mij voorgenomen dat dit absoluut de laatste keer in mijn leven was dat ik dat zou doen. Ik was al langer opzoek naar onderhoudsvrije alternatieven en heb nu de knoop doorgehakt, ik ga toch voor de hard-PVC variant. De overwegingen om hiervoor wel of niet te kiezen zijn natuurlijk voor iedereen anders. Mij sprak vooral de taaiheid van het materiaal aan, het kan letterlijk een (flink) stootje hebben en krasjes vallen nauwelijks op. Het materiaal is goed bestand tegen lage temperaturen, is goed verlijmbaar en kan vrij gemakkelijk bewerkt worden. Bij de kunststofplatenshop heb ik de benodigde platen besteld. 10 mm dik voor de borden zelf en 20mm dik voor de stootrand (onderste zetbord) en lekdorpel (bovenste zetbord). Voor de afmetingen heb ik de oude houten zetborden aangehouden.





De naad tussen het onder- en bovendeel is 15^o schuin afwaterend naar buiten. Hoewel het in dit geval niet zo heel precies komt, laten zich dit soort hoeken heel nauwkeurig instellen door het magnetische elektronische hoekmetertje op het zaagblad te zetten.



Het zagen van het PVC gaat gemakkelijk, alleen moet je het materiaal heel langzaam voortduwen om happen te voorkomen. Een fijnvertand en vooral scherp zaagblad is een vereiste.



Het taps afzagen van de zijkanten deed ik met mijn zaagslede en twee spieën om de plaat op te sluiten. Zo'n slede is trouwens een uitkomst, veel nauwkeuriger dan de afkortzaag.



De 20mm dikke lat voor de lekdorpel van het bovenste zetbord moest diagonaal over de lengte worden doorgezaagd om een mooie schuine lat te krijgen. Dat ging met behulp van een schuin afgezaagd balkje als steun prima, tot ik op de het laatste stukje kwam. Daar hapte het zaagblad doordat de boel daar onvoldoende stabiel ondersteund werd, een domme fout van mij. Op zo'n moment ben je héél blij dat je handschoenen, lange mouwen, oorkappen en vooral een veiligheidsbril draagt. Want PVC spat dan werkelijk met geweld uit elkaar. Gelukkig hield ik er alleen een blauwe plek aan over, een kapotte stofvanger en een paar gebroken tanden - van het zaagblad wel te verstaan. Aan de brokstukken en het zaagblad is af te lezen wat voor geweld er aan te pas kwam.



Gelukkig kon ik de lat een paar centimeter inkorten en hoefde ik geen nieuwe te bestellen. Omdat de afgeschuinde lekdorpel lastig goed op zijn plaats te fixeren is tijdens het lijmen, heb ik van messing schroeven er twee pasdeuveltjes in gemaakt. Zo blijft de schuine lekdorpel tijdens het lijmen exact op zijn plek zitten.



Het lijmen van PVC is op zich niet moeilijk. Ontvetten met Ammoniak, licht opschuren, de lijm tweezijdig dun aanbrengen en dan op elkaar klemmen. Ik had de omtrek voor de zekerheid afgetaped, maar echt nodig was dit eigenlijk niet.





De slotcilinder is gelukkig precies 20mm diameter, dus na een pilotgaatje kon ik met een 20mm forstnerboor een gat maken waar de cilinder ongeveer zuigend in vastzit.



Vervolgens was het een kwestie van alle zaagranden gladschuren en afronden zodat het niet meer scherp is en prettig vastpakt. En aan de binnenzijde alle gaten voorboren voor de schroeven van de handvaten, de slotkast en de klemmetjes voor de storm- en kenterbeveiliging.





Ik heb er nog geen ventilatierooster in gemaakt omdat de boot al best veel andere ventilatiemogelijkheden heeft. En 's winters maak ik alles dicht in verband met de luchtdroger. Een opening met een rooster laat zich later eventueel nog gemakkelijk toevoegen mocht dat toch nodig blijken.

De zetborden hebben weliswaar niet meer de warme houten uitstraling van weleer, maar verder ben ik heel tevreden met het resultaat. De tijd zal leren of hard-PVC een goede keuze was.

Ziet er netjes uit Timo!

Ik heb ze dit jaar geolied (lakken vond ik ook teveel werk, en als ze erop zitten ben ik niet aan boord, of is het weer zo onstuimig dat de “looks” er minder toe doen...

Dit is wel een goede tip. Mocht het oliën niks zijn, dan misschien ook maar eens pvc proberen...

(Mooie Andersen liertjes trouwens!, die zijn pas echt onverslijtbaar...)

Groet!

Mooi verslagje wederom Timo.
Kritische vraag. Ben je niet bang dat van de winter wanneer het vriest, de zetbordjes gemakkelijk kapot te slaan zijn met b.v. een lashamertje?

Mijn zetborden zijn van lexaan en is volgens mij veel minder breekbaar.
Er is op dit forum vast wel iemand met een gele boot die hier een zinnig antwoord op weet.

Wat ik aan ons schuifluik van plexiglas merk is dat het in de zon sterk uitzet en klem kan lopen. Zetbord van PVC zal misschien iets meer ruimte/speling nodig hebben dan een houten

Het werkt bijna net zo makkelijk als hout; lijmverbindingen zonder sterkteverlies.

Hoe ga je het PVC tegen UV beschermen? Deze kleur kan erg heet worden als de zon erop staat; lichte kleur kiezen?

Ik had zelf denk ik voor dekkend afgewerkt multiplex gekozen: licht, isolerend, verbrost/verhardt niet bij ouder worden en minder belastend voor het milieu. Ik zie de specifieke voordelen van PVC hier niet echt meerwaarde geven.

Mooi gedaan overigens!

Netjes gedaan Timo.
Alleen die kleur... hadden ze niet wat anders dan deze rioolwaterleidingkleur?

Ik vind het een toffe kleur.

Netjes hoor en best lastig zaagwerk lijkt me. Was trespa geen optie voor je? Dit is in kleur verkrijgbaar.
Je hebt een mooie en ruime werkplaats zo te zien.

Kloeke luikjes!
Vreemde materiaalkeus ook. Ik bedoel niet goed of slecht maar voor mij vreemd!
Ik zou gvk genomen hebben met een pvc kern omdat ik het gewicht van die luiken altijd vervloek!
Trouwens, een leuke cycloon heb je daar staan

Qua gewicht ontloopt PVC en traspa elkaar niet heel veel, ik denk dat trespa veel sterker is en veel meer vormvast. In mijn ogen beter bestand tegen ongewenst bezoek van buiten.

Niettemin een mooi project, waar de herkenning van happen met de zaagtafel erg herkenbaar is.
Bij mij was de as zels krom.

netjes Timo!

WADnWIND schreef :
Ik schrik er nogal van, ben niet voor niets een prutser, mishandel regelmatig verschillende zaagtafels waaronder ook een grote professionele bij mijn vader in de loods, dit nog nooit gezien.
Komt dat alleen voor bij hard "plastic"?, gebruik ook nog wel eens Polycarbonaat en Trespa platen, kan het daarbij ook gebeuren?
Hoe voorkom ik dat?

Zeilprutser schreef : Zaagblad met fijne vertanding gebruiken, lijkt mij. Dat van Il Cygno heeft een normale vertanding.

Zeilprutser schreef :
door een zaagblad met heel fijne tanden te nemen? Werd mij aangeraden om laminaatparket te zagen

Zeilprutser schreef :
Fijne vertanding gebruiken en zeer beheerst voeden. Blad niet te hoog door laten steken scheelt ook al flink.

De spaan en vrijloophoek klopt niet voor dit soort materialen. Dan kan het gereedschap happen en gaan trekken. En dan vastlopen of hard doorbreken. Dus: bij het voeden van de zaag bewust zijn van het feit dat hij kan gaan trekken. En dus zeer beheerst dat doen, en evt terugtrekken.

PVC is een thermoplast die vrij snel smelt. Dus smelten is ook een dingetje. Langzaam, rust.

Dat happen geldt bijv ook voor PMMA. Met een scherpe staalboor kun je daarin geen goed gat boren. Aan het eind hapt hij, en breekt de rest uit. Oplossing: boortje eerst superbot maken door even in beton te boren. Dan doettie t prima.

Erg netjes. Benieuwd hoe het zich bij hogere temperaturen houdt en/of UV bestendig is?

Joop66 schreef : Het zaagblad wat ik gebruikte was misschien niet exact het juiste, maar dit was het beste blad wat ik hiervoor beschikbaar had. Het was vers geslepen en zaagde op zich prima. Het uitbreken was niet het gevolg van een verkeerd blad, maar omdat het materiaal niet goed gefixeerd was op het einde. Daardoor ging het trillen en schokken en voordat je de zaag gestopt hebt escaleert dat snel. Alle andere zaagsnedes waren probleemloos en strak genoeg om de zaagsporen netjes weg te kunnen schuren. Een nog fijner blad was inderdaad nog beter geweest, maar ook duur. Zo vaak zaag ik geen kunststof.

Kern van het zagen van PVC is dus een scherp blad, hele goede fixatie en geleiding van het materiaal, goede afzuiging, beschermkap (helaas niet in alle gevallen mogelijk) en vooral PBM's gebruiken.

Wat me ook opvalt is dat de zaag vrij ver door het werkstuk heen komt. De neiging tot happen wordt dan groter.

Je hebt dan vooral meer kans op een rafelige onderzijde.
Alles staat of valt met een goede fixatie en een goede spaanafvoer/tand.
Ieder zaagseldingetje dat dwars zit smelt vast aan het oppervlak en dat geeft gedonder.

holtere schreef : Die cycloon is goud waard. Alleen al omdat je stofzak nooit vol raakt en het zuigvermogen dus ook niet afneemt. De kunststof ton is recent (ook) in elkaar gefrommeld, maar behalve dat het opslagvolume kleiner wordt doet het in deze uitvoering niets af aan de werking. Maar het is natuurlijk niet de bedoeling dus inmiddels heb ik hem met heet water en de verfföhn weer in model gebracht en komt er aan de binnenkant een ingelamineerde versterking in.

Ik heb dezelfde en inderdaad na het eerste gebruik maar een flinke laag polyester erin gelegd.
Superding!

It Paradyske schreef : Nee, helaas maar één kleur beschikbaar. Maar lekker belangrijk, als ik aan boord kom gaan ze als eerste in hun houder in de bakskist en als laatste weer terug als ik de boot verlaat. Ik hoef er dus niet vaak tegenaan te kijken en vind het donkergrijs goed genoeg. En als ik toch bedenkingen krijg hoef ik mijzelf alleen maar even te herinneren aan de vele nutteloze uren met verfafbijt, schuren en lakken.

Wat de rest van de haven van de kleur vindt (of ZF ) zal me een zorg zijn.

Tof kleurtje juist. En het belangrijkste: er is weer wat hout (=onderhoud) van de boot. Weg ermee!

De opmerking van Sailingcamelot over de UV bestendigheid heeft me nog even aan het denken gezet. Op zich kan hard PVC heel wat hebben, maar het wordt op den duur wel brosser en het wordt ook lichter van kleur. Om iedere twijfel weg te nemen heb ik de buitenkant van de zetborden mat donkergrijs gespoten. Dat is iets donkerder dan het PVC zelf, maar ik hoop dat eventuele beschadigingen van de verflaag niet of nauwelijks zullen opvallen. En ik vond het ook wel strak staan eigenlijk.

Na ontvetten met isopropanol licht opgeschuurd met korrel 400 en daarna weer goed ontvet. Vervolgens eerst gespoten met twee lagen transparante plastic primer en vervolgens met drie lagen matte 'bumperlak'. Deze lak is taai en uiteraard UV bestendig.

Het verschil is toch wel goed te zien, net wat chiquer. En geen UV problemen in ieder geval, dank voor de opmerkzaamheid Sailingcamelot!

Ziet er netjes uit, dat matte. Beter dan dat glimmende spul.