Onderwerp: Vervangen schakelpaneel

Na vorige winter de accu's en 230V systeem onderhanden genomen te hebben was deze winter de rest van het 12 Volt systeem aan de beurt.

Ik heb geprobeerd om het hele project in één bericht te vangen, maar ik krijg het niet gepost (waarschijnlijk door de vele foto's), dus ik doe het in verschillende delen als antwoord in dit bericht.

Dit is dus deel één.

Zoals bij veel boten is het schakelpaneel (en vooral, wat daarachter zit) op onze Dufour 35 na zoveel jaar een beetje een brij geworden.

De voorkant van het schakelpaneel ging nog wel...

Maar daarachter was het een ander verhaal...


Planning
Het meeste werk in dit project (in elk project?) is de planning en het uitzoekwerk. Ik denk dat ik het grootste deel van de tijd die ik in dit project heb gestopt achter de computer heb doorgebracht. Ik heb van het gehele project een 3D tekening gemaakt om alle onderdelen te passen en de maten en afstanden goed in te kunnen schatten. Het is wat werk, maar het heeft mij zeker geholpen. Ik gebruikte daarvoor altijd Fusion360, wat een gratis versie had. Die laatste is helaas vervallen (of in ieder geval sterk verminderd in gebruik). Sindsdien gebruik ik OnShape, een gratis 3D programma wat in de browser werkt. Voor mij voldoet dat uitstekend.

Paneel

Het plan was om dit grondig aan te pakken. Na wat tips hier op het forum en elders kwam ik bij Schaeffer uit voor het paneel. Niet heel goedkoop, maar de ontwerpsoftware is super en de mogelijkheden zijn eindeloos.



Voor de flexibiliteit heb ik ervoor gekozen de labels bij knoppen niet in het paneel te laten graveren, maar met aparte labels op te lossen. Zo kan ik het later altijd nog wijzigen. Ik kwam bij directsigns uit, zelfklevende kunststof labels. Niet al te duur en goed aan te passen. Vooral de optie voor een vaste breedte van de labels maakt het netjes.

Knopjes en lampjes bij Conrad (uiteraard van tevoren uitgezocht, om de uitsnedes in het paneel goed te krijgen), een passend slot erbij...




Niet onaardig, al zeg ik het zelf. Alles paste uitstekend, dankzij het vele uitzoekwerk om van alle onderdelen de juiste maat te krijgen. Het gat wat op de foto nog in het paneel zit is voor de kachelbediening, maar die had in in de winter aan boord nog nodig...

Zekeringen en klemmen

Nog wel belangrijker dan de voorkant is de achterkant van het paneel natuurlijk, ook hier ging heel wat uitzoekwerk in zitten. Ik heb uiteindelijk gekozen voor materiaal van Phoenix contact. Omdat Phoenix contact op de website van alle componenten, naast goede tekeningen, ook een 3D tekening beschikbaar heeft, maakt dat de planning voor mij wel makkelijker.
Ik wilde de keuze hebben om achter één schakelaar op het paneel, meerdere apparaten te schakelen, die apart gezekerd zijn. Dat kan eenvoudig met deze klemmen, doordat je de klemmen kunt doorverbinden. Dus met één schakelaar stoomlicht, boordlichten en heklicht schakelen, maar als het stoomlicht kortsluiting maakt blijft de rest gewoon branden. Of de binnenverlichting aan boord over 2 zekeringen verdelen, zodat een gesprongen zekering niet direct de hele boot in het donker zet.
Ik heb gekozen voor zekeringklemmen voor mini steekzekeringen, en het Push-in aansluitsysteem van Phoenix Contact. Ik wilde eigenlijk gaan voor schroefverbindingen, maar deze werden mij aangeraden door Phoenix Contact zelf voor dit project en ik moet zeggen, het werkt top! Zeer eenvoudig aansluiten en weer loshalen, maar de verbinding is echt goed. Volgens Phoenix Contact zeker ook geschikt voor aan boord (trillingen) en nadat ik er nu mee gewerkt heb, heb ik daar ook het volste vertrouwen in. Wel moet je voor dit systeem gebruik maken van eindaderhulzen. Aangezien ik dat toch ook in een schroefklem al van plan was, was dat voor mij geen belemmering. Kleine tip: bij de PT4 is aangegeven dat 4mm² de maximale doorsnede met eindaderhuls en 6mm² bij massief, maar als je de isolatiehuls (dat gekleurde plasticje) van de eindaderhuls afhaalt (of eindaderhulzen gebruikt zonder isolatie), past 6mm² ook mét eindaderhuls. Er zijn meerdere bedrijven te vinden die producten van Phoenix Contact aan particulieren leveren. Ik heb Elektrobode gebruikt.
Na verschillende opties bekeken te hebben kom ik uit op een configuratie met verticale klemstroken en geen kabelgoten. Deze configuratie werkt voor mijn situatie het beste, maar je kunt het maken zoals je wilt.


Links de zekeringklemmen (nog zonder zekeringen) van de geschakelde zekeringen, in het midden de minklemmen en rechts de ongeschakelde zekeringklemmen (met zekeringen).

De kast
Op een Dufour 35 is het schakelpaneel in de binnenmal meegenomen, maar de ruimte is in die bestaande oplossing te klein om alles te doen wat ik wilde doen. Er zat dus niks anders op dan hier de zaag in te zetten en iets nieuws op te bouwen. Dus alle draden eruit, oude schakelpaneel verwijderd en daarna het stuk binnenmal weggezaagd.



Daarna met MDF een template gemaakt van de delen, in multiplex nagemaakt, passen, schaven, frezen, passen schuren, vernissen, schuren, passen, etc. etc., uiteindelijk met epoxy in de boot geplakt.

Aansluiten
Daarna kon het aansluiten beginnen. Eerst thuis de achterkant van het paneel bedraden...



En daarna aan boord de klemmen aansluiten en het deksel aan de klemmen vastknopen. Ik heb voor álle bedrading in de kast 2,5mm² kabel gebruikt (de rode en zwarte bedrading), wat ik aan boord als standaard probeer te gebruiken (behalve dan als de stroomsterkte een grotere diameter vereist natuurlijk), en 0.75mm² voor de signaalstroom (zoals indicatorledjes en voltmeters). Die laatste zijn de witte kabels.

Resultaat

Uiteindelijk is dit het eindresultaat in dichte...



En in open toestand.



Tot nu toe werkt alles naar behoren. Nu rest nog de taak om de bedrading van het paneel naar alle gebruikers te vervangen, maar ook daarmee ben ik al een eind op stoom. Vorige winter heb ik met vooruitziende blik een rol van 100 meter 2,5mm² kabel gekocht; die is nu op . Tijd voor een nieuwe.

Documentatie
Als laatste was er dan nog de documentatie. Al dat plan en uitzoekwerk resulteerde in een hoop gegevens over al de componenten, de schema's, kabels en zekeringen. Ik heb alles gebundeld en uitgeprint, zodat alles aan boord op de pak ligt. Zo heb ik alle documentatie van het hele systeem altijd voorhanden, ook als er eens iemand anders aan de installatie moet werken. Maar mijn ervaring is dat al de parate kennis van het systeem die ik nu nog heb, over 2 jaar behoorlijk vervaagd is. Dan is het handig dat ik het op papier bij de hand heb.

Vakwerk! Mooi paneel geworden en het (onzichtbare) werk daarachter ademt kwaliteit.

Mooi geworden!
En die Phoenix zekeringklemmen en rails heb ik voor mezelf even opgeslagen als tip, mooi systeem!

Heel mooi gedaan! Goede inspiratie om later ons 12v systeem ook aan te pakken. Ook heel fijn dat je de bedrijven noemt waar je de spullen vandaan hebt. Top!

Zo dat ziet er gelikt uit zeg. Mooi stukje vakwerk, chapeau.
Mvg Grover.

Inderdaad goed gedaan, alleen vind ik dat je lelijk, niet passend, multiplex hebt gebruikt.

Dank voor de complimenten!
Ron V schreef : Klopt Ron, ik heb daarmee zitten worstelen. Ik heb heel weinig ervaring met interieur houtwerk. Ik wist niet hoe het eruit zou komen te zien. Ik heb gezocht naar info om dit hout (Okoumé) meer op Mahonie te laten lijken, maar niks concreets gevonden. Uiteindelijk heb ik het met impregneer epoxy behandeld en daarna vernis gebruikt. Het resultaat is niet helemaal wat ik ervan verwacht had, maar het is niet héél erg storend voor mij.
Maar het is zeker een verbeterpuntje!

Verstuurd vanaf mijn Pixel 4a met Tapatalk

Valt nog wel bij te kleuren met kleurlak. Kraallijstje er omheen werkt mooi af!

www.d-k-s.nl/wp-content/upload...rochure-DKS-2021.pdf

Netjes uitgevoerd vind ik. Mis alleen labels.

Joos schreef :
Wat je kan doen is fineer er over of bij de Amsterdamse fijnhouthandel mooi multiplex kopen. Dan heb je de mallen al en kan je dus zo (laten) zagen op de juiste maat. Dan is t weer helemaal passend. Maar afgezien van t soort hout, goed bezig hoor

mooi werk!

slim ook van die schakelaar per groep en toch zekering per gebruiker, ga ik ook doen zo.

Nachtvlinder schreef : Oh ja. Labels heb ik niet benoemd inderdaad. De klemmen zijn gelabeld, maar dat is op de foto's niet goed te zien. Ik vind dat ook een klein minpuntje van deze klemmen. Het zit namelijk aan de zijkant van de klemmen en omdat de bedrading er aan de 'bovenkant' uitkomt zijn die labels een beetje verborgen.
Maar als je weet waar je moet kijken zie je ze wel en met de klemmen lijst erbij is er toch goed wijs uit te worden. De bedrading labelen heb ik niet gedaan, maar dat is vooral een kosten / baten afweging geweest. Het is best duur en ik vind dat het te weinig oplevert. Dan kijk ik liever in het schema. In een meer uitgebreide installatie is dat wellicht anders uiteraard.

Verstuurd vanaf mijn Pixel 4a met Tapatalk

bmtouring schreef : Kijk wel goed uit dat je schakelaars de totale stroom van de groep aankunnen. De mijne kunnen 20A aan.

Verstuurd vanaf mijn Pixel 4a met Tapatalk

Puik werk, dat geeft een goed gevoel en je kunt er mee voor de dag komen!

Ik zag die verschillende klemrailtjes en dat snap ik niet goed...
De linkse is wel duidelijk, daar zitten de zekeringen in maar de middelste en de rechtse vind ik wat geheimzinnig. Wat kunnen ze meer/minder en/of waarom?
Waar zijn die rode dingen voor in het midden. ze verspringen ook?

Die rode strips zijn doorverbinders. Die koop je in standaardlengtes en kun je afbreken waar je wilt. Die oranje knopjes kun je indrukken om de ader daaronder te releasen; dit zijn push-fit connectoren. Ik houd zelf meer van schroefterminals, maar dit is de norm in de industrie tegenwoordig. Waar ik werk mogen schroefterminals niet meer in elk geval. Weet niet zeker of adereindhulsjes verplicht zijn bij gebruik van multistranded aders icm push-fit?

Ok, met die rode dingen koppel je die klemmetjes en houd je ze op de plek!
Mooi spul

holtere schreef : Die rechtse zijn zekering klemmen die achter de knoppen van het schakelpaneel zitten. Dat zijn de geschakelde gebruikers, dus de verlichting, de instrumenten, navigatieverlichting, etc.
De linkse zijn ook zekering klemmen, maar die zijn ongeschakeld, dus altijd aan (los van de hoofdschakelaar natuurlijk, die isoleert alles). Dat zijn bijvoorbeeld de marifoon, de bilgepompen, de kachel, het geheugen van de FM radio, etc.
In het midden zijn de min klemmen. Dus alle mindraden komen daarop uit.

Die rode dingen was je al achter, dat zijn doorverbinder bruggen. In het eindresultaat zie je ze ook in de linker (geschakelde) zekeringklemmen zitten hier en daar.


Verstuurd vanaf mijn Pixel 4a met Tapatalk

Nachtvlinder schreef : Jep, eindaderhulzen verplicht.

Verstuurd vanaf mijn Pixel 4a met Tapatalk

Mooi gedaan hoor en goed idee die manier van zekeren. Een aandachtspuntje wat me opviel even met een plaatje om het duidelijk te maken:

Noorderzon schreef : Ja, dat zijn doorverbinder bruggen die daar speciaal voor bedoeld zijn. Met ongelijke liggers, zeg maar.

Edit: verloopbrug heet het officieel, mocht je ze zoeken

Verstuurd vanaf mijn Pixel 4a met Tapatalk

Ik weet wat het zijn en heb zelf ook van die bruggen. Maar op het eerste gezicht lijkt de oppervlakte van zo'n brug veel kleiner dan van de kabel zelf.