Onderwerp: voorrangsregels zeilschepen

Ik vaar al heel wat jaar, en heb zelf een zeilboot van 27 voet en dus heb ik het vaarbewijs niet nodig. Dit jaar bij de zeilvereniging de cursus vaarbewijs gedaan. Eigenlijk als opfrisser maar ook omdat het gewoon leuk is. Gisteren examen gedaan en ruim geslaagd. Tijdens het wachten voor het examen was er iemand die het eigenlijk raar vond dat er zoveel regeltjes zijn voor zeilschepen, loef wijkt voor lij, degeen die zijn zeilen over stuurboord heeft moet wijken, enz. Waarom niet gewoon als je van rechts komt heb je voorrang? Tsja zo zijn die regels nou eenmaal. Maar als je er goed over nadenkt dan is het toch eigenlijk een beetje vreemd. Ik vraag mij dus af of hier iets achter zit, waarom die regels zo zijn of zo zijn ontstaan. Heeft iemand hier een idee over?
Diederick

Hoi Diederick,

Voor de loef-lij regel gebruik ik altijd de uitleg dat het loefwaartse schip een ruimere koers vaart (dat is altijd zo, teken maar eens uit) dan het lijwaartse schip. Het loefwaartse schip kan dus makkelijker wijken (verliest minder zwaar bevochten hoogte bij het wijken).

De Stuurboord-Bakboord regel kun je zo interpreteren: vroeger stond de roerganger met het gezicht naar stuurboord en dus met de rug naar bakboord ("back") te sturen. Dit betekent dat de roerganger op een schip wat over stuurboord vaart het andere schip op kruisende koers kan zien. Dit betekent ook dat de roerganger op het schip wat over bakboord vaart met de rug naar het andere schip toe staat (teken maar eens uit)

Het ligt dan voor de hand dat het over stuurboord zeilend schip moet wijken omdat het over bakboord zeilend schip hem mogelijk niet ziet.

Gefeliciteerd met het halen van je vaarbewijs !

Daar is geen speld tussen te krijgen. Als aanvulling zou je ook nog kunnen zeggen dat het lijwaartse schip per definitie dichter bij lagerwal ligt en dus meer ruimte moet krijgen om daar weg te kunnen komen.

Grt, Michiel

Giel,
Teken dat maar eens uit.
Paul

Met back verwijs je naar het Engels, maar daar heet het toch juist Port side?

Peter

holrobert schreef : lijkt me erg onhandig, een roerganger die niet naar voren kijkt.
Hoe lang geleden is dat 'vroeger'?

zie en.wikipedia.org/wiki/Port_and_starboard

groet
t

Bakboord/stuurboord is toch net zo'n suffe, willekeurige afspraak als 'rechts heeft voorrang' ???

De regels voor zeilboten zijn er ws ook omdat je met een zeilboot niet alle koersen kan varen en soms kruisend moet varen om tegen de wind in te komen.
Dit in tegenstelling tot motor boten, die (meestal niet altijd) makkelijker kunnen manouvreren.

Ga je trouwens ook VB2 halen? Echt een aanrader, stuk moeilijker dan 1 maar wel erg leuk om te doen!

Hoi Peter,

Ja dat klopt, dat is een goeie. Ik was er niet zelf bij maar ik heb me laten vertellen dat onze 'bak' uit bakboord een verbastering is van het engels 'back'.

Ik ga eens opzoeken waar dat 'back' dan ooit eens in 'port' veranderd zou zijn of waar het bak dan wel vandaan mag komen.

Robert

heb even naar de bron gezocht van het 'back' verhaal:

www.dbnl.org/tekst/stoe002nede...02nede01_01_0138.php

Quote "Het roer was vroeger niet aan den achtersteven, maar hing aan een leeren ring aan den rechterkant van het schip: de stuurman moest het met twee handen bewegen en stond dan met zijn rug (bak, eng. back) naar de linkerzijde, vandaar de naam bakboord; zie Taal en Letteren X, 524"

holrobert schreef :
de engelsen zelf zeggen er wat anders over: wikipedia:
"Starboard
The origin of the term starboard comes from early boating practices. Before ships had rudders on their centerlines, they were steered by use of a specialized steering oar. This oar was held by an oarsman located in the stern (back) of the ship. However, like most of society, there were many more right-handed sailors than left-handed sailors. This meant that the steering oar (which had been broadened to provide better control) used to be affixed to the right side of the ship. The word starboard comes from Old English steorbord, literally meaning the side on which the ship is steered, descendant from the Old Norse words stýri meaning "rudder" (from the verb stýra, literally "being at the helm", "having a hand in") and borð meaning etymologically "board", then the "side of a ship".

Port: An archaic version of "port" is larboard, which itself derives from Middle-English ladebord via corruption in the 16th century by association with starboard. The term larboard, when shouted in the wind, was presumably too easy to confuse with starboard[1] and so the word port came to replace it. Port is derived from the practice of sailors mooring ships on the left side at ports in order to prevent the steering oar from being crushed.

Larboard continued to be used well into the 1850s by whalers, despite being long superseded by "port" in the merchant vessel service at the time. "Port" was not officially adopted by the Royal Navy until 1844 (Ray Parkin, H. M. Bark Endeavour). Robert FitzRoy, Captain of Darwin's HMS Beagle, is said to have taught his crew to use the term port instead of larboard, thus propelling the use of the word into the Naval Services vocabulary."

groet
t

Hee holrobert, wat jij zegt over de loef-lij regel daar zit wel wat in maar de suurboord-bacboord niet.
Als je aan de wind over stuurboord vaart en er komt van stuurboord een schip aan die aan de wind over bakboord vaart dan klopt het wat je zegt, maar als je ruime wind over stuurboord vaart dan komt het andere schip met ruime wind over bakboord, aan bakboord van je aanvaren. Dan zou dus, als het gaat over de bakboord kant niet goed overzien, nu het schip dat over bakboord vaart moeten wijken. Dus zou je dan beter kunnen zeggen degene die van stuurboord komt heeft voorrang.
Kunnen we het nog volgen? Anders even uittekenen.
Waar dan suurboord en backboord vandaan komt dat is mij wel bekend maar het Port verhaal is nieuw voor mij.
Heb trouwens VB2 ook meteen gedaan.
Gr. D.

Voor zover ik weet is de etymologie van bakboord niet zo duidelijk en is die vergelijking met back nooit echt bewezen, alhoewel in het middelnederlands het woor baec wel rug betekend. Voor zover ik weet is deze uitdrukking in het Engels echter nooit gebruikt, het is altijd port geweest en daarvoor larboard. Er zijn ook een aantal andere verklaringen die vooral met het bewaren en het bereiden van eten te maken hebben, varierend van een bak waarin levende vis bewaard werd tot het bakken van voedsel. Ook zou het te maken kunnen hebben met een Keltisch woord voor schip. Over het algemeen wordt de 'rug' verklaring als de beste gezien, maar is nooit echt bewezen. De uitdrukkingen moeten erg oud zijn, want rond de 11e/12e eeuw werd het aangehangen roer algemeen geintroduceerd als ik me niet vergis.

Link hierover, beetje ouderwets:

dbnl.org/tekst/_taa001taal05_0...01taal05_01_0009.php

Grt Tom.

Ja en dan is starboard-tack weer hetzelfde als over-bakboord en vice-versa, dat is om het handig te houden!

Op zee geldt trouwens wel gewoon de 'rechts heeft voorrang' regel.


Als ik ruime wind over bakboord vaar en er komt een boot aan die alle moeite doet om hoogte te pakken over stuurboord ben ik trouwens niet te beroerd om 'm wat ruimte te geven als dat makkelijk mogelijk is, dat heeft dan weer iets met goed zeemanschap te maken. Dat sommige mensen dat dan af menen te moeten dwingen middels frases in de trant van: "maar ik heb de boom in de fok" of "maar ik weeg 20 ton" is dan weer jammer.

Mij hebben ze verteld (of het waar is weet ik nie) dat in de middeleeuwen rechts goed en links slecht was.
Scheepsbouwers maakten daarom zelf de stuurboord kant van het schip en lieten de leerjongens de bakboord kan maken. de bakboord zijde was dus minder goed gemaakt als de stuurboordzijde.
Hierdoor liep een schip over bakboord dus minder goed als over stuurboord. Vandaar dat ze over bakboord voorrang kregen omdat ze dan net iets minder manouvreerbaar waren

De regel loef wijkt voor lij heeft volgens mij vooral een veiligheidsaspect.
Een boot aan loef die moet wijken kan altijd veilig wegdraaien door op te loeven, desnoods zo ver dat hij overstag gaat.
Als de lijboot had moeten wijken kan er ( bij ruimwindse koers van deze boot aan lij) een gedwonge gijp ontstaan. Zo'n situatie is natuurlijk onwenselijk. Vandaar de regel zoals hij nu is !
Vr.gr. Gibsea

iGrf schreef :
Ik waag de juistheid van deze info te betwijfelen. Ik heb altijd begrepen dat stuurboord rechts is omdat daar , voor de uitvinding van het "huidige" midschips roer, een soort grote roeispaan als roer langs het schip in het water stak met daaraan vaak aan de bovenzijde haaks een soort helmstok. Omdat de meeste mensen rechtshandig zijn was rechts plaatsen het meest logische voor de bedienbaarheid.
Dat staat trouwens ook in WIKI.
( nl.wikipedia.org/wiki/Bakboord_en_stuurboord ). Daar staat ook de verklaring van bakboord.
In Wiki staat ook het e.e.a. oer de ontwikkeling van het roer: nl.wikipedia.org/wiki/Roer_(schip)
De Vikingen hadden dat

:
Maar ook de Grieken deden het al zo!


Ad

YELLOW BOAT schreef :
Ik zal dat niet betwisten, lijkt me inderdaad wel een hele logische en goede uitleg
Je ziet dat trouwens nu ook nog terug op van die kano/catamaran's die ze aan de eilandjes in de stille oceaan gebruiken.

Maar ik vond het verhaal dat ze mij verteld hebben ook wel leuk

Om even aan de etymologische discussie omtrent de termen bakboord en stuurboord voorbij te gaan zal ik proberen de vraag nog te beantwoorden. Rechts gaat voor is één simpele regel, maar vaak is het niet goed toepasbaar, uitermate onhandig of juist ambigu. Voor zover ik weet zijn
(bijna) alle regels op het water niet arbitrair en zijn ze uit praktische en veiligheidsoverwegingen zo bepaald. Ik heb dan ook nooit moeite om iemand uit te leggen waarom een bepaalde regel zo is opgesteld, al moet ik hierbij vermelden dat ik het over het BPR heb.

De regels op de weg zijn nog veel talrijker, en ik ben erg blij dat ik op het water nooit een stoplicht tegen kom. Daarbij vind ik het ontzettend goed dat iets als goed zeemanschap wordt geëxpliciteerd als regel. Ook vind ik het altijd sympathiek dat je op het water moet 'wijken'. Op de weg heb je voorrang en kun je die best nemen, jij mag lekker eerst en de rest wacht maar. Op het water moet je uitwijken en zorgen dat je de ander niet hindert. Dat draagt al een heel ander idee uit van burgerschap in het 'verkeer'.

In het verkeer mag je een ander, als je geen voorrang hebt, ook niet zo maar hinderen. Maar probeer jij op de snelweg maar eens een vrachtwagen in te halen zonder dat er weer zo'n kl*tebusje of leasebak vlak voor je naar de linkerbaan duikt.