Wat wél te doen in zo'n situatie?
Een goede vraag, daar hebben we iets aan!
Ik heb lang nagedacht óf ik wel zou reageren, ik ben bang dat ik moralistisch word.
Om te beginnen: ik ken de situatie en de plek niet, dus ik kan alleen maar algemene dingen zeggen.
Laat ik van wal steken.
'Plan B'
Het is handig om een 'plan B' te hebben, voor als er iets tegenzit, of wanneer duidelijk wordt dat je je bestemming niet kan halen.
Tochtplanning
Met onze elektronische navigatie, luxere schepen, toegenomen motorvermogens, 24-uurseconomie, etc. kan je er meestal vanuit gaan dat je je bestemming haalt. Wanneer je in een iets andere situatie verkeert is het al snel anders. Maar ook nu kan het je veel rust geven als je extra tijd incalculeert.
Varen laat zich niet altijd plannen, zeker niet op de manier zoals wij dat momenteel gewend zijn met onze volle agenda's.
Wat als de wind sterker is dan je dacht? Dan lig je verwaaid.
Een storm duurt nooit langer dan drie dagen hoorde ik een oude schipper eens zeggen, dus zorg dat je minimaal voor drie dagen eten en drinken aan boord hebt. Er gaat iets stuk: tja, dan heb je extra tijd of middelen nodig. En meestal gebeurt zoiets als het je niet uitkomt.
Is alles maakbaar, beheersbaar en controleerbaar?
Hoeveel mastbreuken zijn er met als oorzaak: het tegen de wind opstomen op het IJsselmeer?
In de overeenkomsten met vrachtschippers stond vroeger als clausule: 'wind en weder dienende'
Tijstop
Wachten tot de stroming kentert en je een gunstigere stroming krijgt. Een door de eeuwen heen beproefd middel.
Je moet wel ergens veilig kunnen liggen, en de tijd hebben, natuurlijk.
Motor
Wanneer je alleen een hulpmotor hebt, dan zal je zo'n beetje alles op zeil moeten -kunnen- doen. Daar zijn we niet meer aan gewend met zijn allen, en er zijn ook plekken/situaties waar dat niet eens meer mag.
Een tijstop kan dan bv. onderdeel worden van je planning.
Een kortstaart buitenboordmotor kan natuurlijk zo opgehangen worden dat de schroef goed onder water zit. Ik ken de situatie niet. Met een langstaart heb ik ook wel gehad dat de schroef lucht begon te happen wanneer er een rotgolf stond als ik bv. bij Workum het IJsselmeer op ging.
Overdimensioneren van een motor heeft nadelen: tegen wind en golven heb je iets aan extra motorkracht. Wanneer je echter tegen de stroom in wilt varen, dan blijft de rompsnelheid de maximaal haalbare snelheid. Extra vermogen werkt dan alleen maar onnodige uitstoot in de hand, maar ook krijg je meer golfslag en een toegenomen zuiging; dingen die averechts werken.
Erik de Jong noemt al het vervuilen en daarmee onbetrouwbaar worden van een motor.
Een juist motorvermogen is handig, ik zie persoonlijk niets in overdimensioneren.
Motor en zeil samen
Heeft Erik de Jong al benoemd, staat in verschillende boeken en zie ik op het wad geregeld toegepast worden. Uit ervaring weet ik dat het werkt. Dit blijkt uit meer snelheid en minder 'rollen'.
Je spullen voor elkaar hebben
Voldoende proviand, drinkwater, brandstof aan boord hebben. Een kaart hebben, etc, etc. Je uitrusting op orde hebben en weten wat jijzelf en je boot kunnen. Dit in combinatie met genoeg tijd maakt het al makkelijker.
Er is een hoop wat je kunt leren of lezen, maar er zijn ook dingen die je in de praktijk moet leren. Mag dat nog?
Oordeel eruit
Iedereen maakt fouten, of zit er weleens naast. Meestal is er niet zoveel aan de hand. Soms wel. Mag dat nog?
En stel ik maak een navigatiefout en kom ergens vast te zitten. Ben ik dan verguisd omdat ik een fout gemaakt heb? En verspeel ik daarmee mijn kans op begrip of hulp? En moet ik het dan maar uitzoeken omdat ik 'het verkeerd heb gedaan'?
In gesprekken met een ander helpt het enorm wanneer je je oordeel eruit weet te houden. In situaties op het water ook natuurlijk.
Het is vervelend genoeg als je niet wegkomt van een lagerwal, of als je daar bijna bent en je anker krabt, oid.
Mijn vader vertelde eens met 'glimogen' dat hij in bij de Biesbosch een Politieboot had losgetrokken. Dit was denk ik ergens rond 1985. Hij was er een hele middag mee bezig geweest. Met een schouw met 35Pk. Er was één klamp -houten kikker- afgebroken: er had iets teveel zijwaartse kracht op gestaan. De Politieboot was weer los en hij had een leuke middag gehad, de politiemannen blij dat ze weer konden varen.
Had hij 'die losers' moeten laten zitten? Moest hij afgemaakt worden op het ZF omdat hij de kracht op zijn klamp niet goed ingeschat had? Of hoort dit ook een beetje bij váren?
Hij dook de kajuit in en kwam terug met een nieuwe klamp en wat gereedschap: hij maakte ze zelf van eikenhout en had er een paar extra.
Elkaar helpen
Is mijns inziens een goede gewoonte. Een binnenschipper heeft hier de helpende hand toegestoken. jachtschippers kunnen elkaar ook helpen. Het wordt er ook leuker van. Past dit nog wel in onze voller wordende 'vaaragenda'? Past dit nog wel in de toegenomen individualisering: ik vaar van A naar B en heb geen tijd om daarvan af te wijken, dus die boot daar moet maar een berger bellen met zijn sateliettelefoon.
Op het Duitse wad werd overal waar ik kwam een lijntje aangepakt en zelfs geholpen met afvaren. Tot ik weer op Juist kwam bij een steiger met allemaal Nederlandse schepen..... red je er maar mee.
Ik trok laatst ergens in Friesland een motorjachtje los. Toen ik mijn boot wat liet drijven om de sleeptros op te schieten ed. kwam hij langszij en wilde hij me betalen. Ik dacht nog: in welke wereld leven we eigenlijk? Ik heb de man gezegd dat ik het met plezier heb gedaan, ik de tijd had en zo mijn schip ook beter leer kennen. Toen hij aan bleef dringen heb ik hem gevraagd om een ander te helpen als zich dat voordoet.