Onderwerp: Roerkoning + hennegatskoker houten boot vervangen

Een maat van me heeft een 7m houten boot waarvan de roerkoning volledig vastgeroest zat aan de hennegatskoker. De vraag is hoe, waarmee en of te vervangen. Ik dacht zelf aan een RVS koker, twee bronzen bussen en een rvs roerkoning. Maar ik weet zeker dat er veel andere ideeen zijn. Thx!

Koning en koker vervangen met rvs is verstandig.

Een paar details: een gladde rvs-buis laat zich lastig kitten. Het zou mooi zijn als je een flens op maat kunt maken om de koning aan de onderkant stabiel te verbinden met de romp.

En bronzen lagers zijn natuurlijk prachtig, maar een rvs as in een bronzen lager kan erg gaan piepen. Misschien het bovenste lager van (UV-bestendig) kunststof?

Lagers van delrin laten draaien. Geen nylon, dat zet uit als het nat is. Kost een paar tientjes. Misschien zelfs alvast een tweede set lagers laten maken.

En zeker RVS kiezen, zowel voor koker als voor roeras, als voor de klembus waarmee de roeras wordt geborgd. Het is de meerprijs waard.. Flens aan de onderzijde laten maken zodat de koker goed vast komt te zitten. En ervoor zorgen dat je altijd, zonder de koker te hoeven demonteren, de lagers kunt verwijderen.

Ik ben voor de goedkopere optie gegaan, gewoon staal, want, zei de beste man, "dat heeft er nu ook 40 jaar onder gezeten". Hoewel dat zeker waar is en ik daar een paar honderd euro mee heb bespaard, zou ik dat nooit meer doen. Binnen twee maanden heb je overal (oppervlakkige) roest zitten. je kunt hert staal natuurlijk in het vet zetten maar ja... dat vet zit binnen een week overal op je kleren en op je boot. Oftewel: bite the bullet en ga voor RVS.

(Contact gehad met Modus Marine: hun advies koop een schroefas van 25 mm en laat daar een paar lippen oplassen. Stuk goedkoper dan wat wij rekenen.) Ik neem aan dat je ook prima een RVS-staf van 25 mm kunt kopen.

Wat zijn de afmetingen? En hoeveel ruimte is er. Je kan je het meeste besparen door industrie lagers te kiezen. B.v bij eriks fosfor tin brons glijlagers. Of bij kracht maar die verkopen niet aan particulieren. Die hebben ook helemooie glasvezel pfte lagers. Dat icm rvs as en koker of glasvezel koker en rvs as

Dank voor de adviezen en ervaringen. Koker is nu 26mm van buiten met een 18mm roerkoning. Ik dacht aan dergelijk soort lagering (zie onder). Kan dit inmiddels zelf ook wel draaien maar dat zelfsmerende sinterbrons is ook wel mooi. Maar ik heb ook al een stukje delrin liggen.

Over smering gesproken - op mijn eigen boot zit aan de bovenkant een vetnippel. Zou de hele koker volzitten met vet? Hoe maak je een kek nippeltje die niet binnenin de koker uitsteekt?

En aan de onderkant zat de roerkoning tegen een houten skeg getrokken met een u-vormige metalen strip. Hier hoort natuurlijk ook iets van lagering, maar ik wil het gewicht van het roer er niet mee dragen. Waarvandaan de vraag: hoe ondersteun je hem in verticale richting? Met een dikke stelring die glijdt over een flens bovenop het dek of bovenop de kielbalk? Hoe meer je erover nadenkt, hoe interessanter het wordt.

POM is een veel gebruikt en prima materiaal voor roerlagers. Goed te krijgen en vrij gemakkelijk te bewerken. Ik zou het dus niet moeilijker maken dan dat.

Voor de roerkoning en in iets mindere mate de hennegatskoker is het erg belangrijk om het juiste soort RVS te kiezen. Huis-tuin-en-keuken RVS is niet geschikt voor gebruik permanent onder water. De tip om een schroefas te gebruiken is dus een hele goede, want die zijn doorgaans wel geschikt voor onder water.

En hoe zorg je ervoor dat je ten allen tijde de lagers kan vervangen? Kan alleen als de roerkoning in zijn geheel wordt verwijderd. De roerkoning laten zakken is mogelijk als skeg, waar hak aan vastzit waar roerkoning in draait, als deze wordt los gemaakt en hak uit de weg is - toch?

Vergis je niet in de prijs van POM.
Valt best tegen.

Niet het goedkoopste uiteraard. Maar dat geldt nog veel meer voor brons. Ik zou ook niet direct een goedkoper alternatief weten dat bewezen goed is.

ilCigno schreef :
Het advies van de schroef as is niet helemaal juist. Vaak zijn deze niet van rvs 316l wat makkelijk te lassen is, maar van een hoger gelegeerd rvs soort. De maten zijn ook niet dus danig dat er het een standaard maat is.

Kijk wat er in de handel aan 316L in std maten te krijgen is b.v geslepen 20mm as. Neem daar een bij passende buis bij. Je kan zelf lagers draaien dus die kan je af stemmen op je buis en je as. Neem de ruimte tussen de buis en de as niet te klein is moeilijker lagers maken en je hebt wat meer vlees voor je lagers. Een vet nippel kan gewoon door draad te tappen in je buis. Of door een draadsokje op je buis te lassen en daar een nippel in te draaien.

Met pom bussen en goede kwaliteit rvs zou dat noet hoeven. Als je met staal gaat werken. Zou ik het wel doen vol zetten met vet. Dat is dan puur ter conservering niet voor smering.

Als ik de afmetingen zie van het roertje in kwestie, vermoed ik dat het zelden of nooit zout water zal voelen.
In dat geval is rvs 316L echt niet nodig. Gewoon een stukkie “pisbakken” 304 is goed zat. Wel na het lassen even beitsen.

Overigens, rvs trekt erger krom dan gewoon staal, hou dus goed in de gaten wat er gebeurt bij het lassen van de roerveren.

Wat betreft je andere vraag, het is heel goed mogelijk om het roer aan de bovenkant op te hangen. Een mooie grote ring die steunt op een kunststof lager schermt meteen de UV-straling af.

ironman schreef :
Het lijkt me wel een goed plan. Misschien vanwege het uitzonderlijk hoge uitzettingscoëfficiënt van RVS iets anders nemen als hennegatskoker. Zelf zou ik een standaard schroefaskoker pakken. Glas/epoxy of messing. Wat je niet wil is inwatering tussen losgekomen koker en het hout. RVS garandeert juist wel inwatering. Het onderste lager dient de meeste aandacht te krijgen. De lagerdruk is daar hoog met een klein contactoppervlak vanwege buiging van de roerkoning. Mogelijk ga je hier de maximale druk overschrijden die normaal POM kan hebben. Dan kom je op brons of peperduur kunststof lager materiaal. Laat je geen glasvezel gevuld POM in handen drukken. Dat gaat fout.

Just my 2 cents.

Allemaal dank voor de waardevolle input. Met dergelijke kennis in het achterhoofd kun je een oplossing bedenken die 'precies goed' is en dat maakt de klus extra leuk. Ik post tzt wel wat foto's.



Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Gezien het feit dat het roer aan de onderkant ook in een skeg zit gaan we voor POM. 3mm ruimte tussen koker en koning is toch wel voldoende toch?

Op zich wel qua speling. Maar de diameter van de hennegatskoker wordt meer bepaald door de gewenste dikte van de lagers. Ik denk niet dat een glijlager met een wanddikte van slechts 3mm goed maatvast te draaien is. Wellicht kan iemand met meer verstand van het draaien van POM daar iets over zeggen.

Dat is niet zo moeilijk te draaien. Je hebt er echter wel de juiste houder voor nodig. Iets wat een lathe collet pad heet in het Engels. Helaas weet ik de NL benaming niet voor. Eerst uitwendig draaien en dan inspannen in zo'n ding en dan inwendig uitdraaien.

Spantang in t nederlands

Ik noem zoiets een Kraag.

Weer wat geleerd. Maar ik blijf 3mm wel dun vinden voor een roerlager. Temeer omdat er eigenlijk geen reden voor is om de hennegatskoker zo krap te kiezen als je hem toch nieuw maakt. Met 4 - 6mm extra maak je het jezelf een stuk eenvoudiger met monteren.

Bij een dikkere lager-ring heb je bovendien meer slijt-allowance voor je metaal-op-metaal contact hebt. Al is 6 mm al heel veel.

Ik bedoel 4 - 6 mm extra op de diameter van de hennegatskoker.
Dus een wanddikte van het POM lager van 4 à 5 mm. Dat zijn vrij normale waardes.

Kleine projectupdate dan maar. Ik had gezegd 'ik bewerk die roerkoning wel', maar toen ik de loeizware RVS-staaf in mijn handen kreeg op een donkere parking van de schaatsbaan zakje de moed me in de schoenen en beleefde ik een doorwaakte nacht. Ik had visioenen van afgebroken boortjes en lichamelijk letsel; misschien zou ik zelfs mijn forumnaam moeten wijzigen. Ik had eigenlijk nog nooit massief RVS bewerkt.



De andere morgen een gat in de grasmat geboord en een opstelling gemaakt. Met een gedraaid POM dopje centreerde ik de 5mm, daarna 7mm kobaltboor, laagste toeren en goed gesmeerd. Kloeke, gloeiende spaanders waren het gevolg; hoe heter de spaan, hoe koeler het boortje.



Vervolgens een opstelling gemaakt om de kop vierkant te maken. De rigide opstelling was met een M10 bout vlakje voor vlakje omhoog te draaien; de slijper lag vlak op zijn kant en kon ik er als een kaasschaaf overheen halen.



De 90 graden draai, die ik na elk vlakje moest maken, deed ik met een waterpas die ik met een lijmklem op het reeds gemaakte vlakje klemde.



Als laatste moest er een puntje aan gedraaid worden. Geen foto's hiervan , maar ik heb mijn hobbydraaibankje verlengd met een blok hout en daarin een skateboardlager. Grove werk gedaan met de slijpschijf, daarna staaf omgekeerd en verder afgedraaid. Geen beauty, maar het zal wel passen in het POM lager dat ik eerder had gedraaid voor onderin de skeg.



De roerlagers heb ik gewoon pas gedraaid, de wand is 4mm dik en dat was dik genoeg om het zonder collet chuck af te kunnen. Het kleine stukje afgezaagde staf zal gebruikt worden om RVS te leren lassen.

Inventief en indrukwekkend Ironman!

Leuk dat je het zelf doet!
Een kleine veiligheidstip voor het rvs lassen, als je dat met beklede elektroden doet moet je oppassen voor de afkoelende slak. Door de krimp kan die als hete kogels rondvliegen.

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Inderdaad die slakken verdwenen gewoon met een tita tovenaar geluidje 'tinggg'

Ik heb ze wel aardig aan mekaar kunnen bakken denk ik. Staaf is misschien een heel klein beetje kromgetrokken, wat lastig kan zijn want de drie lagerpunten liggen eigenlijk al vast: