Onderwerp: uit het roer lopen

Uit het roer lopen is in de wind draaien hoe hard je ook tegenstuur geeft. Als je ruimte om je heen hebt is het niet zo'n probleem. Maar ik ken iemand die het gebeurde bij de startlijn van een wedstrijd en dat liep niet zo goed af. Het grootzeil vieren helpt, tenzij je al voor de wind vaart.
Het is een duidelijk teken dat je teveel zeil hebt en moet reven. Als je dat niet wilt, probeer dan van de wind weg te sturen op het eerste signaal van overpowered zijn. Dan houd je hem makkelijker.

Je loopt uit je roer als het roer 'overtrokken' raakt, waardoor alle 'lift' die het roerblad levert wegvalt en het roer als het ware niet meer werkt.
Meestal gaat dit gepaard met een grote roeruitslag. Je zit zo'n beetje met de helmstok in je buik.

Een roer met een goed profiel (symmetrisch vleugelprofiel zoals een NACA 00XX) levert veel meer lift dan een roer met een slecht profiel of helemaal geen profiel (platte plank). Je hebt een veel kleinere roeruitslag nodig voor hetzelfde sturende effect. Een een boot met een goed roerprofiel loopt dan ook veel minder snel uit het roer. In het meest optimale geval helemaal niet.

Misschien heb je gewoon een verschrikkelijk goed roer!

Aanvullend op de tekst van Wadloper.
Het overtrekken van je roer gebeurt bij (relatief) hogere snelheden. Mensen die Laser zeilen hebben je allemaal vast wel meegemaakt. Bij, meestal niet planerende , kajuit-boten zoals TS heeft komt het veel minder vaak voor. Maar er wordt nog best veel onderzoek naar dit verschijnsel gedaan.

Als je uit het roer loopt is het net alsof je roer de grip op het water verliest. Je hoort het ook: ineens een hoop gebruis en alle druk weg. Bij aan de windse koersen is het ook een soort van veiligheidsmarge: de boot draait in de wind en komt weer overeind.

Voor de wind uit het roer lopen is een stuk gevaarlijker; het gebeurt niet zo snel dat je uit het roer loopt door een vlaag, maar wel dat een golf je opzij zet waardoor je een oncontroleerbare draai maakt. Dat is link omdat je dan ook een klapgijp kan maken. Met een spinnaker er op maak je dan een chinese gijp. Zoek maar op youtube filmpjes en zie hoe graag je dat niet wil

Aan de wind uit het roer lopen kan zelfs zo hard draaien dat je overstag gaat. Fok of genua komt bak te staan en omdat je geen controle hebt kan de boot door de druk in de fok nog verder doordraaien. Met mijn oude, slecht vormgegeven roerblad ben ik meerdere malen uit het roer gelopen. Zeker in krappe situaties of met boten om je heen is dat niet iets wat je opzoekt. Met mijn nieuwe NACA roerblad is het me tot nu toe niet meer overkomen.

Uit het roer lopen heeft ook te maken met de rompvorm en de golfslag. Ik ben helaas ervaringsdeskundige. Naast positieve eigenschappen had mijn Jeanneau Fantasia de onhebbelijkheid bij een invallende windvlaag soms behoorlijk op een oor te zeilen Lozen van de vlaag door het grootzeil te lossen werkte dan nauwelijks, werd dan door de genua ook als was de vaak dan al deels weggedraaid min of meer op zijn plek gehouden. In golvend water kon het gebeuren onder zulke omstandigheden een te groot deel van het roer uit het water kwam al onder en betrekkelijk geringe hoek overtrokken raakte dan raakte je de controle soms kwijt.
Eeen behoorlijk conservatief onderwaterschip met een romp met groot volume bovenwater en ook een bredere kont en een aangehangen roer en golven maakte dat minder dan de helft van het roer dan nog in het water stak terwijl de aanstroming ook niet meer goed ging. Precies de reden waarom er later vaak een dubbel roer is toegepast.
Was meestal weinig aan de hand je verliest dan wat hoogte en een hoop snelheid en meestal werd het dan tijd om extra te reven.
En natuurlijk kan het ook fout gaan. Die ene keer bij het passeren van de Haringvlietbrug waar een vlagerige windshift bij windkracht 5 tot 6 tot een fatale draal leidde. De 30 meter tot aan de peiler zijn dan snel overbrugt. Kon nog net voldoende afbuigen om niet helemaal haaks op de peiler te botsen maar schade was er wel. De mast stond ook los op het schip. En het voorzeil was een meter of 3 ervoor. Het uitzonderlijke hier was dat ik op een ruime windse koers voer waar dat eigenlijk nooit gebeurde. Het tunneleffect onder de brug versterkte de vlaag waarschijnlijk extra en doordat het schip ook nauwelijks meer kon versnellen, voer ruim 6 knopen, ging het fout.

Rompvorm, de nu zo populaire brede achterkanten, spelen ook een rol denk ik. Ik was twee weken terug met een vriend mee op zo’n nieuwe Bavaria Cruiser en die had met een 15-16 knopen over dek (vol tuig) al een beste helling en bij de eerste vlaag richting 20-22 liep ze al zeer beslist uit het roer.

Ik vaar dan ook nooit bovenlangs een flink hellende Bav met dikke wind.
Ruim eronderdoor is een stuk veiliger

Er zijn diverse zaken die kunnen bijdragen aan uit het roer lopen. Ik noem er een paar:
- te veel zeil voor de windsterkte
- verkeerd getrimde of te diep gesneden zeilen
- uitgezeilde zeilen
- slecht roerprofiel
- veel aangroei aan het roerblad
- te klein roerblad oppervlak
- breed achterschip in combinatie met een te ondiep stekend roerblad

Misschien raakt het zwaard van een T7 wel bij dezelfde omstandigheden overtrokken als het roer. Dan gebeurt er niet veel behalve even ernstig verlijeren lijkt me.

breed achterschip heb ik ook (3.70 bij 33 ft!), maar met dubbele diepe roeren is dat geen punt. Boot loopt niet snel uit het roer. Roeren doen er dus erg toe!

Klopt, het hele idee van dubbele roeren op brede boten is dat er onder helling nog voldoende nat roeroppervlak over blijft. Wat het tevens een nadeel maakt voor als er geen helling is, dan heb je eigenlijk te veel nat oppervlak. Op sommige racers kan je daarom één roerblad uit het water trekken op voor de windse koersen.

Groter nat oppervlak, geen mogelijkheid tot sturen schroefwater, 3x meer mechanische wrijving dan bij enkel roer, meer elementen en overbrengingen die speling kunnen geven, statische sporing bij verschillende hellingen...

Iedere boot kan uit het roer. Ga maae even reachen met 18 knopen wind en een spi peter1!

Ja interessant verhaal zo. erg leerzaam.
zit veel doordachte technieken in zo een zeiljacht wat op diverse manieren wordt uitgevoerd met alle voor en nadelen van elk technisch aspect

Erg interessant.

Dit jaar ben ik lid van de zeilvereniging geworden en ga straks wat meevaren met hun op de J22
en die gaan echt heel ver met wat ze doen.


Ik zeil veel in mijn eentje, en dan kom ik niet in pittige performance terecht, dat durf ik niet en het lijkt mij nu ook niet zo verstandig.

ik ben een gevoelsmens, en voel als ware het karakter van mijn boot, ik heb echt een verbinding als ik zeil en dat vind ik heel gaaf, om samen 1 te zijn.

Ik weet nu wel dat de T7 niet zo snel uit het roer loopt en ook wel waarom.
is gewoon een lekker zeilertje wat ik heb.

Maar hoger in de performance hoe kritischer alles wordt en wat in de basis al wat kritisch is wordt dan een probleem.


boarderbas schreef :

Niet afgelopen vrijdag maar de week ervoor de vrijdag na hemelvaart liet ik me verrassen op het Volkerak onderweg naar Oude Tonge. Heerlijk met de gennaker richting Noordergat. Gelukkig laten zakken en ook onder dek gebracht omdat voorspelling regenbuien was laat in de middag.
Aan de wind naar ingang Scheldekanaal waarna overstag.
Is Oude Tonge bezeild? Nee of toch wel werd steeds beter!
Ik verwijt mezelf dat ik hier wakker van had moeten worden maar nee we zijn er zo 10-12 knopen wind heerlijk.....

Ineens woosh HEEL VEEL wind (doe geen uitspraak er is hier altijd wel iemand die dat opzoekt) en dan kan ik mijn Oceanis 390 onder vol tuig niet houden. Ik geef dan minder dan volle uitslag roer omdat volle uitslag alleen maar overtrekken veroorzaakt en laat het gewoon gebeuren. Schoten vieren, hoop geklapper, zeilen paar jaar ouder maar we gaan niet overstag. Maar echt baas over waar we heen gaan ben ik ook niet. Dan ben je blij dat er ruimte is en geen scheepvaart.
Ik heb even tijd nodig om op de lier de zeilen klein te rollen en wordt intussen door en door nat, heel veel regen en weinig zicht tot we aanleggen in Oude Tonge.

Als ik het te bont maak op de gennaker gaat de boot te schuin, het roer wordt dan een hoogteroer waarmee het kontje uit het water getild wordt, geflapperd en op het breedste punt van de boot draait het schip weer afvallend. Ook niet lekker maar er gaat niks kapot.

Met de dehler 37CWS (met halfwinder) van Jaapkaag ben ik op het ijsselmeer uit het roer gelopen.
Schipper zat net op het toilet . Die moest zich daarna even weer bijmekaar vegen...

Mijn ervaring is dat je uit het roer kan lopen als je schip te schuin gaat bij te weinig snelheid. Dat gebeurt vooral bij windvlagen. Het aangrijpingspunt van de wind in het zeil (zeilpunt) komt dan te ver uit het midden van de boot te liggen (naar lij) waardoor een koppel ontstaat die de boot naar loef doet bewegen. Je boot wordt als het ware aangedreven door een kracht die te ver uit het midden van je romp aangrijpt.
Veel roer geven maakt het alleen maar erger want dat haalt de snelheid uit je boot, niet doen dus.
Je kunt het oplossen door je zeil te lossen waardoor je boot wat minder schuin vaart en niet te veel roer geven.

Het kan ook als je met ruime wind vaart en weinig helling, omdat de aangrijpingskracht van de wind in het zeil ook dan naast de boot ligt door de uitstaande giek.

Arcadia schreef :
Hahaha.. ja. Ik kan me nog een gelegenheid herinneren. ongeveer 12 jaar geleden.
Op weg van IJmuiden naar Den Helder, met 7 bft uit ZW. Alleen op het grootzeil. De HA-fok was vrij nutteloos en weggerold. Ik liet je boot boven op een golftop uit het roer lopen. Wel lagen op die golf na 90 graden oploeven toch wel een beetje scheef.. En dan kijk je ook nog eens in een golfdal dat pakweg 4 m. lager ligt..
Dat was toch wel één van de meer spannende momenten uit mijn zeilcarrière.

Ik ben nog steeds niet gewend aan een stuurwiel trouwens. Je voelt niks en je bent altijd te laat.

Dat laatste ben ik het alleen mee eens bij een hydraulisch stuurwiel. Met mijn stuurwiel met compleet mechanische overbrening (tandwiel met ketting en daaraan kabels) voel je wel wat het roer doet.

Apae schreef :
Dat kan goed zo zijn.
Ik heb alleen ervaring met hydraulische stuurwielen, denk ik.
Zelfs op mijn huidige boot (de eerste eigenaar was een Duitser, dat was aan meer dingen te zien) had aanvankelijk een door hydrauliek bekrachtigd stuurwiel. Complete onzin voor een boot van 28 voet, maar goed.
Standaard heeft de Southerly 28 een helmstok met een klein stuurwieltje in de hut. Dat stuurwieltje was er al uit (ik kreeg het los bij de boot, wie een houten stuurwieltje met echte spaken zoekt, kan contact opnemen), en de helmstok lag los in de boot.
Ik heb na een jaar de hele boel eruit gesloopt en verkocht aan iemand die een sloep aan het verbouwen was. Nu zit de helmstok er weer op..

Ik ben 1 keer uit het roer gelopen met mijn de Orange Sunset (Delanta 80). Dat was nog tijdens de eerste zeilervaringen die ik opdeed. De reden was dat ik vol optimisme de genua 1 (20m²) volledig uitrolde bij een te sterke wind in een net niet tegenwindse koers op motor. Gezien de grote voorzeilen van het tuigage, ging de Orange Sunset snel afvallen wat het niet beter maakte. Volgens mij had ik toen niet eens het grootzeil gehesen wat de inbalans in de zeilen nog veel erger maakte en het roer nergens heen luisterde.

Inmiddels kan ik de windsterkte beter inschatten en hijs ik altijd het grootzeil voordat ik de genua (deels) uitrol.

Onder zeil ben ik nog nooit uit het roer gelopen, maar ooit zal er een eerste keer zijn.

Fanatieke surfers kennen dit fenomeen als geen ander. Ga je lekker hard op een ruimewindse koers en ineens verliest je vin alle grip op het water. Cavitatie, oftewel luchtbelletjes, rondom je roer waardoor deze de grip op het water verliest.
Veel zeil voeren en daardoor wat schuiner gaan bevoorderd dit fenomeen. Het enige dat er tegen helpt is vaart verminderen totdat de waterstroom aan beide zijden weer goed is.

Een plaatje van vinnetjes die caviteren. Dat doet je roertje ook en je snapt dan ook waarom er ineens geen druk meer is: