Onderwerp: Walstroom en meer gevraagd

Ik heb de afgelopen jaren mijn zeeschouw gerenoveerd en ben nu zover dat de stroomvoorziening aangepast moet worden. Elektriciteit is echter in het geheel niet mijn ding. Ik heb de beschikking over 180Ah lichtaccu's en een aparte startaccu verbonden met een keuzeschakelaar. Het lichtnet is rechtstreeks aangesloten op een schakelpaneel. Ik wil nu uitbreiden met een walstroomaansluiting, een acculader en een 12 V compressorkoelkastje. Zou iemand mij kunnen uitleggen hoe ik dat veilig en toch zo eenvoudig mogelijk kan doen?
In een boek kwam ik een schema tegen waarin tussen de accu's en het schakelpaneel een zekeringenblok en een shunt (?) gemonteerd moet worden om je bedrading te beschermen. Zou iemand mij dit uit kunnen leggen en hierin advies kunnen geven? Antoon Zwart

voor de walstroom:
- in ieder geval een (of meer) zekeringen erin, daar waar de walstrooomkabel in de boot overgaat in een of meer stopcontacten
- en ook een aardlekschakelaar. Die zit ook wel op de wal, maar beter om een goed werkende eigen te hebben.

voor de acculader:
er zijn acculaders met meerdere uitgangen, dus een aparte uitgang voor de startaccu. Voor het vermogen van de lader moet je rekenen op 10 a 20% van je totale Ah capaciteit, dus in jouw geval zou een lader met een laadstroom van ca 30 a 40A genoeg zijn. Kijk eens bij Victron of Mastervolt.

zekering en shunt:
een shunt is alleen nodig als je een stroom-verbruiksmeter (accumonitor) installeert.
een meszekering direct bij elke accu (ter bescherming van de kabels) is wel mooi en nuttig, maar je vindt het maar zelden aan boord van jachten. Niet echt een noodzaak dus.

groet
t

Hallo,

Met de acculader gaat het wel lukken.
Welk soort zekering van hoeveel A moet er voor het stopcontact komen? Overigens wil ik alleen de acculader als gebruiker op de walstroom zetten. Kan de lader permanent op de accu's aangesloten zijn en dan gewoon op de polen?
Ik krijg overigens veel verschillende meningen over wel / niet een aardlekschakelaar, temeer omdat dit bij een stalen schip nogal wat gedoe geeft met galvanische corrosie. Veiligheid gaat voorop, maar hoe noodzakelijk is het bij slechts een acculader aansluiten?

Antoon

een scheidingstrafo voorkomt problemen met galvanische corrosie.

is je electrische systeem aan boord twee-draads uitgevoerd? (dus niet de boot als nul-leiding, zoals op een fiets?)

Acculader aangesloten laten: dat hangt weer af van de soort lader. Een gewone simpele lader kan je niet aangesloten laten, blijft doorladen en sloopt je accu.
Een moderne lader (liefst met temperatuursensor) laadt in verschillende fasen, afhankelijk van hoe vol de accu is. Die kun je jaaaaren aangesloten laten.

groet
t

Capolavoro schreef : Komt dat echt voor, dat je je stalen schip als nul-ader gebruikt? Dan zie je mij daar niet aan boord. Levensgevaarlijk wat mij betreft.

Dan zou ik ook maar niet meer in je auto stappen, daar doen ze het net zo

jonge juffer schreef : Beste Antoon, elektra aan boord (óók 12V) vergt toch wel enige kennis om dit veilig voor mensen alsmede veilig voor je boot aan te leggen. Het is geen schande om je daarom te laten bijstaan door iemand die verstand van zaken heeft. Ik kan je (ook) nadrukkelijk het boek 'Elektriciteit aan boord' aanraden van Michael Hermann, vertaald en bewerkt door mede-forumer Olav Cox. Hierin vind je echt alles over 12V en 230V.

Shunt: dit is de 'sensor' die je nodig hebt als je een vaste stroom- en ampèremeter / Ah teller gaat inbouwen. Meter en shunt horen onverbrekelijk bij elkaar.

Walstroom: wordt volledig gescheiden van het 12V systeem aangelegd. Er moet een (al dan niet gecombineerde) gezekerde hoofdschakelaar (10 of 16A) en aardlekschakelaar (30 mA) aan boord ingebouwd worden, voor je eigen veiligheid, óók bij alleen een acculader. Vertrouw er nooit op dat de haveninstallatie wel een aardlekschakelaar zal hebben. Ik heb er genoeg gezien zonder!

Tip: bouw toch ook maar 1 of 2 gewone 230V stopkontakten in de kajuit in, altijd handig in de haven. Al was het maar voor kluswerk.

Tip: bouw ook twee indicatorlampjes in het 230V systeem in. Eéntje die aangeeft dat er spanning op het 230V boordnet staat (dan weet je of je nog een muntje in de automaat moet gooien) en ééntje die aangeeft of de polariteit juist is (dus 230V op de fasedraad). Meer info in het boek.

230V en stalen boot: een scheidingstrafo kost wel wat geld, maar voorkomt een heleboel (verborgen) corrosieproblemen. Zou ik altijd doen!

Acculader: goedkope (auto) laders horen absoluut niet op een boot. Gewoon een goede lader kopen, houdt je accu's én je boot heel. En geen omkijken meer naar.

Zekeringen bij de accu's: ik ben het niet eens met Capolavoro dat meszekeringen niet echt nodig zijn. Dat veel jachten ze niet hebben is geen goed argument. Nieuwe jachten hebben ze bijna altijd. Het zijn in feite gewoon hele zware zekeringen (200 - 300A) die ervoor zorgen dat er bij een kortsluiting dicht bij de accu's geen ontzettend hoge stromen gaan lopen. Een losse accukabel kan als een lasapparaat gaan werken en/of er kan brand ontstaan door de zeer hoge stromen die gaan lopen. Een meszekering voorkomt dat. Bij mij aan boord zitten ze er ook niet, maar ik ga ze wel inbouwen.

Tweedraads systeem: de massa of retour van 12V systemen loopt vaak via het motorblok. Op stalen schepen ook via de romp. Niets gevaarlijks aan. Het maakt een groot verschil waar je voor kiest, een 1 of 2-draads systeem. Laat je hierover goed voorlichten (of lees het genoemde boek).

Als laatste: onderschat een 12V systeem niet. Ik dacht ook altijd "12V, hoe gevaarlijk of moeilijk kan dat zijn". Totdat ik me er wat in ging verdiepen en me realiseerde dat juist *omdat* het maar 12V is er altijd hoge stromen lopen.

Succes, Timo (sorry voor deze lange posting)

beewee schreef : We hebben het hier niet over 230V, maar over 12V... I.p.v. een "-"-draad wordt de boot gebruikt.

Inderdaad... zit in je auto ook zo.

wybeslot schreef : Het gaat er om dat je in een reactie op de vraag van iemand die niet zo thuis is in elektriciteit de dingen wel even goed benoemt, zodat er geen verwarring ontstaat: Capo noemt het de nul-leiding. Dat is een onderdeel van een 230V installatie: daar heb je de nul-ader, de fase-ader en eventueel een aard-ader. De nul-ader moet altijd geïsoleerd zijn, net als de fase-ader! Als het om een 12V installatie in een auto of boot gaat, dan gaat het om de gemeenschappelijke massa, die je als min-leiding gebruikt.

hierCapolavoro schreef :
Volgens de CE normen voor jachten moet de randaarde van de 230 V installatie aangesloten worden op de (stalen of aluminium) scheepshuid. Dat is echter vragen om problemen en kan behoorlijke galvanische corrosie opleveren, zeker als de walstroom langere tijd is aangesloten. Hierover is meer te vinden op diverse watersport- en woonbotenfora.
Een scheidingstrafo lost dat probleem zeker op, maar is niet goedkoop. Die trafo moet namelijk behoorlijke stromen aan kunnen om te voorkomen dat de trafo doorbrandt in plaats van de aardlek of zekeringautomaat.

Een alternatief kan een zogenaamde galvanische isolator of zincsaver zijn, zie bijvoorbeeld hier. Dat ding bestaat in wezen uit twee parallel geschakelde diodes, die bij lage stromen niks doen, maar zodra de stroom over een drempelwaarde komt (bij kortsluiting met de aarde) gaan geleiden. In principe is zoiets ook door een amateur te bouwen, mits je de juiste diodes en behuizing gebruikt. Dat hoeft dan echt geen 160 euro te kosten.

Een tweede alternatief is om de aarde niet met de scheepswand te verbinden. Dat mag niet van Europa en er zitten bepaalde risico's aan (niet zozeer voor de zeiler, maar voor zwemmers en vissen) die te overzien zijn. Ik ben er voor mijn eigen boot (stalen schouw) nog niet helemaal uit. Ik heb nu geen echte walstroom-installatie, maar gebruik gewoon een verlengsnoer met CEE-verloop. Dat is net zo (on)veilig...

Bart

Smooth Operator schreef :
Dan is dit misschien een iets veiliger "basic" alternatief: www.obelink.nl/ws/assortiment_...at=5&id=32&arid=6556

Het wordt binnenkort een volwaardige aansluiting met aardlekschakelaar en zekeringautomaat. Ben er alleen nog niet uit qua aarde.
Compass heeft een galvanische isolator vanaf 100 euries.
Of ik knutsel zelf iets met diodebruggen.

Interessant topic aangezien ik met hetzelfde probleem zit. Bij mij is er eigenlijk niks anders dan een verlengsnoer van de wal naar de acculader. Het 12 volt schakelpaneel is niet meer dan een zekering. Aangezien de koelkast op 12 volt wordt gevoed (tenminste dat is mijn bedoeling) wil je inderdaad een apparaat hebben dat intelligent regelt dat wanneer je op de walstroom zit je accu wordt geladen en wordt ontzien. Dus een lader en omvormer tegelijk. Victron heeft daar allerlei oplossingen voor maar die zijn zeker niet goedkoop. Eentje waarvan men roept dat deze eenvoudig is te monteren is deze. Die is rond de 1200 euro als je zoekt. Er zijn er ook die goedkoper zijn maar dan moet je ook weer extra zaken regelen zoals deze . Ongeveer 700 euro volgens mij. Maar dat is waarschijnlijk de dure oplossing en ik heb er ook verder geen verstand van

Eeh als je koelkast 12v is, hoeft dat helemaal niet. Dan is het gewoon kwestie van een (automatische) acculader nemen die groot genoeg is (meer stroom dan alleen je koelkast, anders laad je de accu niet meer op als je koelkast aan is maar dat red iedere lader wel). Die lader sprint dan vanzelf aan als je accu's worden aangesproken door je koelkast.

Die omvorm functie is dan nergens voor nodig. Dergelijke dure dingen worden wel gebruikt als je wallstroom niet meer toereikend is en dan even stroom uit de accu's gebruikt als buffer voor het 230v systeem. Maar voordat je zover bent op een zeilbootje...

@vrotogel Ik begrijp niet waarvoor je dan die omvormer nodig hebt, wil je de koelkast met 230 V gaan voeden vanuit de accu via een omvormer?
Ik zou in dat geval even checken wat het verbruik is van de koelkast, want anders is de kans aanwezig dat je je accu er snel mee leeg trekt.

Als je niet te veel geld wilt uitgeven, kun je beter voor een losse acculader en omvormer kiezen.

Bart

Dat zou mooi zijn als we die dure apparatuur achterwege kunnen laten.
De odometic/waeco koelkasten die ik heb gezien zijn voor de watersport vrijwel allemaal 12/24V only en moeten dus met een omvormer door 230v gevoed kunnen worden. Die omvormer die ik noemde werkt van 230V AC --> 12V DC in tegenstelling tot wat de meeste omvormers doen. Er zijn ook acculaders die dat (beperkt) kunnen. Een 230V koelkast klinkt leuk maar als je dagenlang zonder (wal)stroom zit lijkt me dat niet handig.

Een absorptiekoelkast is minder efficient en kan zowel op 12 als op 230 als op gas draaien. Is ook nog een optie (staat onder de rubriek camper/camping bij dometic/waeco). Ik ben me ook nog aan het oriënteren dus .

Je hebt toch gewoon een accu aan boord? Een automatische acculader er op, koelkast er op en het werkt perfect zonder dat je accu overmatig slijt. Die lader gaat dan vanzelf laden als je koelkast aan gaat.

Die accu lader is immers een wat uitgebreide 230v->12v omvormer met wat extra dingetjes. Sommigen kun je dan ook gewoon als spanningsbron gebruiken, de meeste vragen echter wel een aangesloten accu. Ze zijn echter een een stuk goedkoper dan die dingen die jij noemde

Hoppa, weer een hoop geld uitgespaart

Bij gevoelige apparatuur die niet bedoeld is voor aan boord en alleen precies 12v slikt werkt dat niet altijd. Zo'n koelkast kan dat echter wel prima met spanningen van zo'n 13,8 tot 14,4v die een acculader of bootdynamo er uit spuugt.

Smooth Operator schreef :
ook op nieuwe plastic boten zit meestal een aarddraadje, aan een kielbout. Ik heb het direct na aflevering doorgeknipt
dubbele aarding (walstroom en water) is vragen om problemen.

groet
t

Ik krijg geen commissie noch heb ik aandelen in de uitgeverij, maar ik kan iedereen in deze draad toch van harte het boek van Hermann / Cox aanbevelen. Hierin worden alle genoemde zaken uitgebreid besproken, wat een verstandige keuze een stuk makkelijker maakt. Scheelt ook een heleboel lees- en typwerk hier op het ZF. Mocht je in de buurt zijn van Kerkdriel, kan je het onder het genot van een kop koffie helemaal gratis bij mij komen inzien!

Timo

yep, ik heb heb ook en het is inderdaad een fijn en compleet boekwerk. Inzien in Amsterdam is dus ook mogelijk

Capolavoro schreef :
Moet je wel een kiel hebben

Capolavoro schreef :
Ik zou wel even goed kijken of dat aarddraadje alleen dient als randaarde voor de 230 V installatie. Vaak is ook het 12V boordnet op deze manier verbonden met de "aarde" (massa). Dat is voor RF-apparatuur (radio, marifoon, etc.) wel handig.
En vaak is ook je motorblok en/of de schroefas op deze manier "geaard". Die laatste is ook op een polyester schip gevoelig voor galvanische corrosie.

Smooth Operator schreef :
zowel de 230 als de 12V waren geaard op de kiel. Beide nu los, want ik heb geen radio die aarde nodig heeft (en de marifoon doet het zonder aarde ook prima).
Motor: als ik me goed herinner is de keerkoppeling/schroefas/schroef galvanisch geisoleerd van de motor, zodat ook daarlangs geen extra aarde bestaat. Volvo Penta MD2030D. Ik zal het nazoeken.

Overigens heb ik nooit enige last van corrosie. Er zit 1 zinkanode rond de schroefas, en dat is de 2e pas in 10 seizoenen, 1e heeft het zo'n 6 jaar uitgehouden. (zoet water, maandje per jaar op zout)
groet
t

Kijk op dezelfde site ook eens op deze pagina, daar staan een aantal uitgewerkte voorbeelden. Handig als startpunt en je mag ook wel apparaten van andere merken gebruiken....

@capolavoro,

raakt daarom je apparatuur ontregeld als je bij een radiozender in de buurt ligt?