Onderwerp: Onderdekse stuurautomaat / invloed stuurgevoel

Komende winter ga ik een keus maken v.w.b. autopilot aan boord. Eerdere topics hierover heb ik reeds doorgelezen. Toch ben ik benieuwd naar jullie mening en vooral ervaringen.

Boot: 10 meter, 4,7 ton leeg, vinkiel. Helmstokbesturing.

De alternatieven:
- tillerpilot zoals bijvoorbeeld een SPX5 of iets van Simrad.
- onderdekse drive

Vaargedrag / gebied:
Ik vaar veel alleen, ook met veel wind. Door het seizoen heen voornamelijk op Grevelingen / Oosterschelde. Tijdens vakanties altijd op zee.

Waar ik vooral naar op zoek ben is naar ervaringen van jullie.
- Is het de meerprijs echt waard?
- Geeft zo'n onderdekse drive (van bijv. Raymarine) veel weerstand als hij standby staat? Ik wil namelijk niet mijn stuurgevoel verliezen.
- Om mijn roerkoning zit een aluminium pijp. Ik kan er nu dus niet zomaar bij. Kan ik die zomaar 'afzagen' zodat de roerkoning bloot komt te liggen?

Ik weet dat er Jefa drive's zijn die minder weerstand op het roer geven, maar deze zijn al helemaal onbetaalbaar. Ben benieuwd naar jullie suggesties, ervaringen en ideeën.

Groeten,
Luuk

lfw_jansen schreef :
meerprijs: ja, meer dan. het is ideaal dat het ding altijd klaar staat!

weerstand: niet de moeite waard, als je het niet weet dat hij meebeweegt dan merk je het niet eens. Alleen bij heel serieuze wedstrijden wip ik de arm van de Type 1 (Raymarine) even van de pen op het kwadrant af. 10 seconden werk.

@Baasklusje,

Dank voor je input. Heb jij helmstok of stuurstand? Kan me voorstellen dat de invloed op het stuurgevoel bij een stuurwiel minder te merken zal zijn.

Mij lijkt de type 1 drive van Raymarine meer dan sterk genoeg voor mijn 33ft boot. Een leverancier die ik om advies vroeg, adviseerde mij zo'n Jefa te nemen omdat deze kennelijk minder weerstand geven. Het prijsverschil is echter dermate groot dat ik erg benieuwd was naar de weerstand van een type 1.

helmstok, boot van 11.30m en 7 ton.
in weerstand merk je eigenlijk niets als de automaat op het kwadrant zit, je hoort wel dat hij meebewogen wordt. Hele kleine snelle stuurbewegingen gaan wel iets makkelijker als hij eraf gehaald is.

Type 1 is meer dan sterk genoeg.
Bedenk wel dat de krachten op het kwadrant en de as groot zijn: de hefboom (= het kwadrant) is veel kleiner dan bij een helmstok. Het kwadrant moet echt sterk zijn en heel goed vastzitten op de as!

Duidelijk.

Het idee is om de drive op een ingelamineerde fundering te plaatsen en deze met een hefboom (kwadrant) te verbinden met de as. Ik heb daar gelukkig veel ruimte.

Alleen die alu pijp op de as baart me nog zorgen.

idd, ook de bevestiging van de type1-motor aan het schip moet erg stevig zijn.
klein dingetje nog: de automaat begrenst de roeruitslag.
Afhankelijk van lengte kwadrantarm natuurlijk.
Bij mij uitslag tot 35 graden beide zijden.
ZOnder de automaat op het kwadrant kan een roer meestal wel wat verder, bij mij scheelt het 15 graden. Ook daarom bij gemanoeuvreer op de m2 (wedstrijd) even eraf.

In het voorjaar Raymarine spx-10 geinstalleerd. Boot 11 meter 4900 kilo met helmstok. Roeruitslag is een heel stuk minder, kon eerst binnen mn as keren dat was wel fijn. Maar een kwestie van wennen. Stuurt ook stuk zwaarder als zonder motor. Maar niet storend. Ik had ook een flinke koker om mn as heen. Aan de bovenkant open gemaakt Jeffa tillerarm op gemonteerd (niet schrikken was nog (425 euro) ik heb nog neopreen hoes liggen om erover heen te maken. Maar het heeft hele seizoen gezeten en niet gelekt.

Dan heb je 'm waarschijnlijk flink boven de waterlijn afgezaagd. Zaag je 'm te dicht bij de waterlijn af dan komen er hele sloten water door binnen als je geen perfecte afdichting eromheen hebt. Heb op die manier het water wel eens royaal boven de vlonders zien komen…

Mocht je moeten zagen dan de drive liefst op z'n kop aan de onderkant van het dek monteren, dan zit je zo hoog mogelijk. Scheelt je ook nog een 'stoel' ervoor inlamineren.

@Push-Up
Je merkt dus toch behoorlijke extra weerstand op de helmstok, begrijp ik? Hoe voelde jouw helmstok zonder automaat aan? Heel erg licht (J/24 gevoel) of best zwaar?

Mijn helmstok voelt nu best zwaar, wel heel erg direct met sturen en veel gevoel.

lfw_jansen schreef : Wat bedoel je met 'zwaar', voel veel weerstand van de lagers of moet je veel kracht uitoefenen op de helmstok door de waterdruk op het roer? In beide gevallen zou ik daar eerst maatregelen op nemen, maar de oplossingen zijn uiteraard totaal verschillend.

Een zwaar sturend schip gaat niet goed samen met een stuurautomaat, ongeacht het type. Buiten dat het onnodig veel stroom zal kosten zal de automaat het bij zwaarder weer niet meer trekken. En dat is nou net niet wat je wilt.

@ilCigno;

Wellicht druk ik 'zwaar' verkeerd uit. Als ik bij stilliggend schip een zachte duw aan de helmstok geef, dan slaat hij helemaal tot max. uit. Maar als ik het vergelijk met mijn J/24 van vroeger, deze kon je letterlijk van stuur- naar bakboord blazen.

Vaar al jaren met een type 1 (34 voet 5 ton). Zat ooit vast op de rand van een schot. Drukte daar promp een stuk uit. Sterk genoeg is' tie wel.
Je voelt zeker meer weerstand bij het sturen. Groter nadeel vind ik dat je roeruitslag sterk beperkt is.
Nu leg ik het roer van mijn boot al zeilend niet elke 10 minuten helemaal aan boord maar in een haven wil je wel eens een korte draai maken.
Ook om die reden til ik hem er altijd af. Moet zeggen dat ik er ook zeer gemakkelijk bij kan. Er op en er af is eigenlijk maar een handbeweging.
De sterkte van de arm is al genoemd maar vergeet ook de bevestiging aan de boot niet!

Een onderdekse AP is mooier en sterker dan een lose tillerpilot. Maar ook duurder en vraagt aanmerkelijk meer aan inspanning voor inbouw.
De vraag is -ook bij het door jou opgegeven vaargedrag en vaargebied- hoeveel/ hoe vaak/ hoe lang wil je van de AP gebruik gaan maken?
Moet ie uren kunnen draaien onder "alle" omstandigheden?
Of wil je meestal op de hand sturen en niet onder alle omstandigheden de AP inschakelen?
Is het acceptabel om boven bijvoorbeeld windkracht 5 bij bepaalde koers/golfomstandigheden niet of niet optimaal van de AP gebruik te kunnen maken?
Neem je genoegen om in geval van ongunstige omstandigheden op de hand te sturen en dan evt alleen gedurende bepaalde tijd (bijv reven, of naar binnen voor koffie , een minuut of tien) je trim /koers dusdanig aan te passen dat de automaat het wel aankan?

In het geval je dus niet onder alle omstandigheden gedurende lange tijd van je AP gebruik hoeft te maken kun je denk ik heel goed een tiller pilot nemen.
Dan koop je het best de RM spx-5, of nog beter de GP versie daarvan. Er zijn inmiddels ook weer opvolgers van beschikbaar met "nog betere" koerscomputer. Kosten tussen €1000 en 2000
Die gaan volgens opgave en voor wat het waard is tot 6000 en 7500 kg bootgewicht.
Die installeer je in een middag.
Als op termijn blijkt dat je toch onder meer omstandigheden AP nodig hebt kun je zelfs met gelijke installatie een inboard drive aansturen.

@Sunday,

Ik vaar veel alleen en ook wel langere stukken. Vind het dan ook wel erg handig als het gewoon een kwestie van op 'AUTO' drukken is.

Op termijn zit er wellicht een reisje van een paar maanden in dus om dan weer de hele boel opnieuw te herzien tegen die tijd...

Overigens kun je met een SPX5 geen lineaire drive aansturen toch? Uitgangsspanning is niet voldoende volgens mij. Volgens Raymarine kan een Type1 drive alleen icm een SPX10 of hoger.

lfw_jansen schreef : Het is niet de spanning maar de stroomsterkte die geleverd wordt welke beperkend kan zijn. De spx-5 levert constant 5amp en 10 in piek.
Een jefa lin drive nr1 zal op jouw boot waarschijnlijk nooit meer dan 5amp trekken.

Sunday schreef :
in de specs van de Raymarine Type 1 Lineair drive staat bij 10-15Volt een stroom van 0,5 tot 1,5 A (depending on vessel, wheather etc).

5 amp voor de jefa??

Ik neem aan dat Raymarine niet voor niets aangeeft dat een Type 1 niet werkt met een SPX5, of zou het echt alleen marketing zijn?
Wellicht zijn er nog andere technische verschillen waardoor de SPX5 niet op een lineaire drive werkt..

Klusbaasje: Ja, de jefa kan in extreme situaties wel 13 amp trekken. Zie: www.jefa.com/steering/products/drives/linear.htm

De waarde die RM opgeeft voor de type1 lin drive zijn misschien soms haalbaar in ideaal omstandigheden. Ik denk dat het kan oplopen tot zeker iets als 8amp.

Als de Jefa (weliswaar in extreme) 13amp kan trekken dan is een SPX5 dus onvoldoende. Ook al zou ie nauwelijks boven de 5amp uitkomen, dan loopt zo'n koerscomputer continu op z'n tenen. Lijkt me ook niet echt optimaal.

Mijn voorkeur nijgt er toch naar om het dan maar in één keer goed te doen. Vraag is of de Jefa echt zo veel minder weerstand geeft dan de Type1. Die Jefa is gewoon dubbel zo duur :o

Ja, in één keer goed is altijd beter!
Voor zover ik me heb georiënteerd is die jefa z'n geld echt wel waard: kracht, stroomverbruik, snelheid..

voor mijn boot met Type 1 (boot 11.30m, 7 ton) heb ik eens advies gevraagd aan Raymarine. Spx5 vonden ze veel te licht, moest een 10 worden. (heb ik niet gedaan).

En waartoe heb je dan besloten BK?

alles gelaten zoals het was: een ST6000 bedieningsunit met een fluxgate kompas.

een spx10 toevoegen en de bedieningsunit vervangen werd ongeveer 2100 eur. En dat alleen voor een beetje preciezer sturen...

heb ruim 12000 mijl met een 5000, type 1 gevaren. probleemloos prima investering
37 voet, 9.5 ton. onderdeks heeft mijn voorkeur. heb nu een SPX maar zit te denken aan onderdeks.
een type 1 kan dus niet op de voeding van de spx5? begrijp ik nu.

helmsman 38 schreef :
niet bij jouw maat boot....

dit was het hele antwoord:

Geachte heer ten Kortenaar,

Er zijn een aantal opties om de stuur prestaties te verbeteren, te weten;

- Smart heading sensor toevoegen, artikelnummer E1201, € 794,96 excl. BTW.

- Systeem ombouwen naar SPX10, let op hierbij dient ook de bedienunit te vervangen worden.

Artikelnummers E12198 (SPX10 corepack), € 1323,53 excl. BTW. En de bedien unit ST6002+ E12098-P € 506,72 excl. BTW

De SPX5 is te licht voor gebruik met een lineaire mechanische drive en dient dus niet gebruikt te worden.

Hopende U voldoende ingelicht te hebben,

met vriendelijke groet,

Peter Kienstra
Technische Dienst Holland Nautic