Goh, als je dit allemaal leest is electronica voor de zeiler nog een stuk verslavender dan belastingopbrengst voor een politicus.
Om te beginnen: ik ben een dinosaurus, die 77 is mij ooit toebedeeld door een internetprovider, maar ik ben van 1946. Mijn eerste boot was de originele Pionier, gekocht in Curacao in 1974, en in 1975 mee naar huis gezeild, en in 1976 in 5 weken rond Engeland geweest, anticlockwise via de Pentland Firth.
Schip was 9,05 x 2,45 x 1,50m, 3,5 ton met een 10 pk Farymann A40 motor.
Uitrusting: Magnetisch kompas, vast en handpeil, 1 accu, ik meen 80Ah, een Walker sleeplog, een Observator sextant met een van de eerste digitale horloges (Uranus) als tijdmeter, Browns Nautical Almanac, HO249 kortbestektafels, een Philips wereldontvanger, een van de eerste Navik windvaanstuurinrichtingen, een B&G radiopeilontvanger (in de vorige post heeft iemand een pijlkompas, benieuwd waar hij daarmee op wil schieten), twee klassieke olielampen en een petroleum gloeikouslamp.
Verder BA kaarten van het traject, een set Amerikaanse Pilot charts North Atlantic en een Reeds Almanac 1975 (stonden toen nog geen havenkaartjes in, wel tabellen voor astronavigatie), zaklamp met reservebatterijen.
NIET aan boord: VHF, 2e accu, AIS, GPS (bestond nog niet), Radar, echolood, batterijconditiemeter, koelkast, en uiteraard geen plotters en smartphones want die bestonden ook nog niet.
Vanwege de verhoogde kajuitingang van de Pionier dacht E.G. van de Stadt geen buiskap nodig te hebben, dus die was er dus ook niet, dat was overigens het eerste wat er na aankomst in Nederland opkwam.
Origo alcoholkookstel, en daar kon je ook nog een soldeerbout op verwarmen om onderweg de startmotor te repareren, alhoewel de Farymann een slinger had en bij wijze van spreken al ging draaien wanneer je fronsend naar de slinger keek (halve slag en lopen).
Na enige oefening kan je redelijk nauwkeurige bestekken maken met de sextant, vooral sterbestekken omdat je dan feedback hebt over de nauwkeurigheid waarmee je de sextant hanteert, wat bij 1,5 ooghoogte toch wel een uitdaging is. Vervelend is alleen dat dat alleen werkt wanneer je de zon, sterren en de horizon kunt zien, wat volgens Murphy bij naderen van land nooit het geval is. Hier gaf de B&G radiopeiler uitkomst: prima voor Bermuda en Azoren, en hoogst onbetrouwbaar in het Kanaal, wat radiotechnisch een soort "Bermudadriehoek" is/was. Positie en land aanlopen zijn nooit een echt probleem geweest, alhoewel je wel je koers aanpast op de mogelijke positieonzekerheden en verkenningspunten, we voeren ook door Straat Dover in het donker. Op de oceaan ook geen navigatielichten, olielamp in de achterstag als er wat was, we liepen wel wacht overigens.
Weerberichten: ach, ik doe 100 mijl per dag en kan toch nergens heen, we zien wel wat er komt - moet je tegen kunnen. Hebben ook best wel serieus slecht weer gehad tussen Bermuda en de Azoren, ik ben een keer wakker geworden in de SB kooi met de kombuisinhoud uit BB over me heen.
De oceaanoversteek was veel eenvoudiger dan de tocht rond Engeland (qua navigatie dan, niet het weer, mede dankzij BBC Radio4).
Ik heb tot een paar geleden altijd zonder echolood en windmeter gevaren en ze eigenlijk nooit echt gemist (een oude schipper die voor het eerst een echolood zag en zei:"DAT is een mooi ding: kan je niet alleen voelen dat je omhoog zit maar het nog zien ook". Je vaart op de kaart, en als je schip vlot moet blijven op een echolood doe je iets verkeerd (wedstrijden tussen de banken daargelaten).
Bovendien konden zowel de Pionier als mijn huidige stalen Gouwzee probleemloos aan de grond lopen zonder onmiddellijke angst te moeten hebben voor de kielconstructie.
Het is een merkwaardig tijdsverschijnsel: het eerste schip waar ik op voer (als leerling wtk) was de "Friesland" van de SSM, een 4000 ton kolenbootje gebouwd in Schotland in 1950. Het schip had 3 alarmen en die werkten op lucht (Aspinal fluitjes): smeeroliedruk, zoetkoelwaterdruk en zeekoelwaterdruk.
In 8 maanden nooit een blackout meegemaakt.
Daarna 12 jaar bij Smit zeesleepdienst: alle oudere boten twee hoofdmotoren op 1 as en twee of drie hulpmotoren - al wat ingewikkelder: 8 alarmen, olie-en koelwaterdrukken.
In 12 jaar 1 keer een blackout, iemand bleef aan de stophandle van de hulpmotor hangen, in een minuut opgelost: gelukkig want de smeeroliepomp voor de hoofdmotoren was elektrisch, die moeten dus even af, waarna het schip ook wil gaan stoppen, helaas is de sleep veel enthousiaster en wil achteropkomen.
Toch voeren we slepend altijd met maar 1 hulpmotor in bedrijf.
Daarna via berging en duikbootjes in de offshore pijpenleggerij terechtgekomen: dynamic positioning klasse III, dieselelectrisch, tussen de 7 en 12 schroeven, 4 of 8 dieselgeneratoren en volledig "redundant": twee waterdicht en brandvrij gescheiden machinekamers, alles dubbel en beveiligd, en blackout theoretisch onmogelijk, FMEA (failure mode and effect analysis en noem maar op.
Afhankelijk van de grootte tussen de 300 en 1000 ton koper van de elektrische bekabeling alleen.
Alarmsysteem met meer dan 6000 alarmpunten.
Gemiddeld twee blackouts per jaar, waarvan eentje waar het twee dagen zoeken was hoe het kwam.
De electronici waren altijd hysterisch over "als er een diesel uitvalt", maar de oorzaak was altijd een kapot voedingkje zus, een overspraak daar, een aardsluitinkje of een los contactje, het enige waar we nooit blackout door gehad hebben waren de diesels, die bleken het betrouwbaarst van het hele circus.
Ik snap ook wel dat de tijd voortschrijdt, maar ik bespeur toch een trent dat mensen die er geen verstand van hebben problemen gaan verzinnen die geen probleem zijn, en dat daardoor installaties onoverzichtelijker worden dan nodig. Het probleem wordt dan dat als er iets misgaat het zo lastig wordt om het te verhelpen dat het middel erger wordt dan de kwaal.
Ik ken schepen met een (voorgeschreven) brandbeveiligingssysteem wat gevaarlijker is dan brand vanwege een vertrouwen in het systeem wat achteraf ongerechtvaardigd bleek.
Vergelijk maar met problemen met software projecten bij de overheid (niet alleen daar trouwens) die ook veroorzaakt worden door bemoeienissen van mensen die het systeem niet snappen maar toch extra dingen willen en liefst nog goedkoper.
Als ik het heb over de beperkte actieradius van elektrische voortstuwing komt het kommentaar dat "echte zeilers" die niet nodig hebben - persoonlijk hecht ik meer waarde aan een betrouwbare voortstuwing dan aan AIS, Radar, koelkast, GPS, plotter etc.,
In aanvulling hierop dus dat "echte zeilers" dan ook zonder accu en aanverwante parafernalia moeten kunnen. Ik kan het wel, en ik zie mezelf niet eens als "echte zeiler"