Onderwerp: Aardlekschakelaars, inverters, en andere AC vragen

Hoi folks, ik ben in mijn 50 jaar oude boot de elektronica onder handen aan het nemen. Ik heb het 12v gedeelte nu zo'n beetje af, maar van het 230v gedeelte heb ik nog niet zoveel kaas gegeten. Misschien dat jullie even willen meekijken voor de zekerheid:


Ik heb een simpele Ective 1500W inverter. Deze werkt met stekkers (eurostekker voor input, en 2 normale stopcontacten als output), en een IT Grid (unearthed system). Nu heb ik een paar vragen wat betreft het aarden en beveiligen van dit systeem.

1. Mijn 12V systeem gaat uiteindelijk met de min naar het motorblok. Moet ik in in dit schema de behuizing van de inverter ook aan het motorblok hangen? Zo ja, hoe dik moet zo'n kabel dan zijn?

2. Moet na de inverter nog een aardlekautomaat? Werkt dat uberhaupt wel bij deze inverter? Ik zie het bij victron schema's soms wel, en soms niet.

3. Ik heb een aparte acculader voor de startaccu zodat die altijd vol is wanneer we aan de walstroom hangen. Ik zou deze ook via de inverter kunnen doen (deze heeft toch 2 outputs), maar dan laadt de startaccu ook bij wanneer we niet aan de walstroom hangen. Wat is het meest logisch?

4. Galvanic Isolator, ik las al dat hier de meningen enorm over verdeeld zijn op dit forum. Ik heb iig geen budget (over) voor zo'n Isolation Transformer op het moment, maar een Isolator zou nog wel kunnen. Maar dan wel alleen als het zin heeft.

Als ik nog iets belangrijks mis qua veiligheid, let me know!

heeft jouw motor geen dynamo?

Jawel, maar het ging me nu even om het 230v gedeelte. Ik heb de rest even weg gelaten, why?

Is je boot van metaal of plastic?

Wat doet deze inverter bij eilandbedrijf met de PE en N?

Mijn Multiplus gebaseerd systeem (op kunststof boot) heb ik als hieronder aangesloten:

doedelflaps schreef :
omdat ik mij afvroeg waarom je de startaccu met een lader wil laden.In een normaal systeem laad de dynamo de startaccu en daarna de huishoudaccu .

De dynamo en de bijbehorende bedrading zullen gewoon niet ingetekend zijn. De Orion heeft toch ook alleen een functie bij opladen via de dynamo (nu beide accu’s een eigen walstroomlader hebben), lijkt mij.

Nachtvlinder schreef :
De boot is van plastic.

Ik weet niet 100% zeker wat de inverter doet bij eilandbedrijf. Dit staat in de handleiding: ECTIVE inverters provide what is known as an IT grid This is an ‘unearthed system’ - the
star point of the power source is insulated from earth, the bodies of the equipment are
directly earthed individually or collectively via the system earth electrode IT systems are
resistant to a single insulation fault.
Volgens mij is dat anders dan bij de multiplus, en schakelt de inverter Neutral en Grnd niet aan elkaar, maar ik weet niet 100% zeker of ik dat goed begrijp.

En bedankt voor je schema, jij hebt dus wel een aardlekschakelaar na de inverter als ik het goed begrijp? En geen galvanic isolator/isolation transformer? Kun je vertellen waarom niet?

RobertWalter1 schreef : Klopt!

doedelflaps schreef :

maar waarom een walstroomlader aan de startaccu?

b100 schreef :
Het leek me logisch om een druppellader aan de startaccu te hangen. De startaccu wordt anders alleen geladen via de dynamo. Het kan in theorie voorkomen dat je de motor start maar niet lang genoeg laat draaien om de startaccu via de dynamo weer vol te krijgen. Of dat de accu langzaam leeg trekt via een lekkage oid. Dat is natuurlijk niet de bedoeling maar stel dát het gebeurt, dan heb je altijd nog een druppellader via de walstroom om de accu weer vol te krijgen. Het alternatief is dat je startaccu leeg is (om wat voor reden dan ook) en dat je de motor moet starten vanaf je huis-accu. Dat kan natuurlijk ook, maar het leek me logisch om, wanneer je aan de walstroom hangt, ook de startaccu aan een druppellader te hangen. Die lader had ik al, dus tjah, waarom niet gebruiken? Waarom zou ik dit niet doen? Of kan dit volgens jou efficiënter?

Okay, ik vond in de krochten van het internet een oud Victron document dat het verhaal over aarding en een TT/IT stelsel behoorlijk duidelijk uitlegt. Daarnaast was er ook nog een Duits document van Ective dat ik via google translate heb vertaald over 'veiligheid' rondom hun inverters. Nu kom ik een beetje tot de volgende conclusie:

Wanneer de inverter aan de walstroom hangt, is de nuldraad aan de aarde verbonden. De aardlekautomaat van de walstroomkast (indien aanwezig) en aardlekautomaat bij binnenkomst op de boot werken dan allebei zoals het hoort (TT stelsel). Zodra de inverter losgekoppeld wordt van de walstroom, ontstaat er een zwevend net (IT stelsel). Hierbij is de aarde losgekoppeld van de nuldraad. Dit is in principe veilig, máár, als er een aardlekautomaat ná de inverter wordt geplaatst, dan werkt deze niet.

Om deze reden schakelen de victron inverters automatisch hun nuldraad aan de aarde na het loskoppelen van de walstroom, om zo een TT stelsel te worden. Ective geeft in hun document aan dat je in theorie een schakel-relais toe kan voegen om ditzelfde te bereiken, maar ik heb nog niet echt gevonden hoe ik dat het beste kan doen. Als iemand daar ervaring mee heeft; let me know!



Ook zegt Ective dat; omdat een aardlekautomaat niet werkt, je op een andere manier moet testen of er een fout in het systeem zit. Bijv met een Insulation Monitoring Device. Ik heb al rond gezocht maar volgens mij beginnen de prijzen voor dat soort apparaatjes bij de 250 euro. Dan koop ik liever een multiplus zeg maar. Het zekering gedeelte van de aardlekautomaat werkt nog wel na de inverter, en wanneer je aan de walstroom hangt werkt het aardlek gedeelte natuurlijk ook gewoon.

Tenslotte; de Galvanic Isolator. Ik ben begonnen aan het boek van Nigel Calder van de ABYC: Boatowner’s Mechanical and Electrical Manual. Hij legt uit dat het wel een goed idee is om een Galvanic Isolator te nemen, maar dat er gebreken zijn, bijv dat je niet goed kan zien of het nog werkt na bijv een blikseminslag oid. Een Isolation Transformer zou een betere keuze zijn, met name omdat het ook beveiligt tegen omgekeerde polariteit. Als de nuldraad en aarde aan elkaar verbonden zijn, en er zit een fout in de bedraging bij een walstroomkastje, of bijv een verkeerd gemonteerd walstroom stopcontact oid, dan is er de kans dat je alle geaarde onderdelen op de boot onder stroom zet. Voor zover ik het begrijp iig.

Nu zag ik ook dat daar goedkopere oplossingen voor zijn, bijv deze indicator. Ik heb eigenlijk nog niemand gesproken die uberhaupt een isolation transformer, of een reverse polarity indicator heeft, dus misschien is het een beetje overkill allemaal, maar ik dacht ik gooi het eens in de groep. Hebben jullie hier ideeën/meningen over?

Een Multiplus regelt het openen/sluiten van wat je "ground bridge" noemt zelf heel netjes, nadat na inpluggen walstroom deze z'n fase gesynchroniseerd heeft. In de praktijk duurt dat enkele seconden, voordat de walstroom doorgekoppeld wordt naar de uitgang van de inverter. Koppelt jouw inverter de walstroom ook door naar zijn uitgang? Of blijven die uitgangen altijd uit je accu's gevoed en het inverterdeel aktief?

Ik zou niet zelf gaan proberen een "ground bridge" te bouwen: stel je in bovenstaand schema eens voor wat er gebeurt wanneer de walstroomstekker via een normale haspel loopt en omgedraaid wordt (of ergens in een CEE stekker de fase en neutral zijn omgedraaid) en de schakelaar te laat opent...

Nergens is bij mij de PE met de DCnegatief doorverbonden.

Verassend dat je niemand vindt met een scheidingstransformator, laat ik dan de eerste zijn. Wij hebben er een. Voor mij de enige manier om het echt goed te doen.

En ja, die dingen zijn duur en zwaar. Duur doet maar 1 keer pijn en zwaar is voor ons geen probleem. Ik heb gewoon een ballastblokje weggehaald bij het installeren van de trafo.

Op stalen woonschip heb ik wel gekozen voor een scheidingstrafo, want daar wilde ik de (secundaire) PE en neutral (op slecht één punt!) aan de scheepshuid hebben.

Wanneer ik de walstroom aansluit, dan gaat de inverter in 'bypass mode' en worden de uitgangen van de inverter direct verbonden met de walstroom.
Nee, dat leek me ook niet verstandig. Maar dan rest de vraag; wat dan wel? Een aardlekschakelaar na de inverter heeft geen zin, een insulation monitor is net zo duur als een nieuwe inverter, en een ground bridge lijkt ook niet echt een optie.Dit lijkt uiteindelijk wel het geval te zijn ja. Grappig genoeg heeft een bootproject als Tally Ho geen scheidingstrafo maar alleen een galvanic isolator, vroeg me wel af waarom ze daarvoor hebben gekozen; blijkbaar is dat voor hun wel voldoende.
Welke scheidingstrafo heb jij? Een victron? Of zijn er nog andere opties die je aan kan raden?

Lastig dit…

Wat voor vermogens denk je te gaan voeden via de walstroom? Als je voor dat maximaal te verwachten vermogen een scheidingstrafo koopt en deze aan de verbruikerskant van de inverter installeert (en je de walstoom alléén de inverter laat voeden - vast bedraden dus!), dan zou je achter de scheidingstrafo een neutral kunnen definiëren en daar de randaardes van de verbruikers stopcontacten mee kunnen verbinden. Dan werkt de aardlek volgens mij wel en zou je zelfs de DCnegatief daarmee kunnen verbinden zonder risico op galvanische corrosie?

Idd! Een goedkopere inverter blijkt toch maar weer duurkoop te worden zo. Had het moeten weten!
Ik gebruik nog wel eens een straalkachel van 1500W of een koffiezetapparaatje van 800W. Je idee klinkt wel interessant. Als ik tóch een scheidingstransformator nodig zou hebben, dan kan ik net zo goed een Victron nemen van 2000W. Dan ben ik wel in één keer klaar voor de komende jaren. Ik ga nog even kijken of ik iets meer kan vinden over het plaatsen van een scheidingstrafo ná de inverter. Bedankt voor het meedenken iig!

Trafo na de inverter is als het paard achter de wagen.
Plaats de trafo direct na waar de walvoeding binnenkomt en verbind na je inverter één van de twee fasen met de aarde.
Daarna een aardlek plaatsen.
Zorg ervoor dat de walaarde niet is verbonden met de scheepsaarde.

Ja da’s waar: als je toch een trafo nodig hebt kun je die beter zo vroeg mogelijk in de keten opnemen. Mogelijk is een trafo + het type Ective die je noemt duurder, zwaarder en lijviger dan een Multiplus?

Ik kan je helaas geen specifiek merk van onze scheidingstransformator noemen. We hebben een gebruikte veiligheidstransformator van een laboratorium over kunnen nemen. 1500VA, voldoende voor ons.

Ik heb hem zelf in een (Rittal) kast met aardlek erbij gebouwd.

Nachtvlinder schreef : Zou idd ook mijn voorkeur hebben de Ective op marktplaats en een MP aanschaffen.
Voor een polyester zeilboot vind ik een scheidingstrafo over het algemeen niet echt wat toevoegen.
(behalve gewicht dan)

Ja daar neig ik ook een beetje naar; een MP is toch net iets veiliger te maken. Maar, een scheidingstrafo beschermt toch ook tegen verkeerde polariteit én galvanische corrosie? Gebruik je dan wel een Galvanic Isolator? Of helemaal niks?

doedelflaps schreef : Er zijn eigenlijk twee routes voor lekstromen (galvanische corrosie) door een aan gesloten walvoeding.

De eerste is het potentiaal verschil tussen de aarde van de wal en de scheepsaarde.
Als gevolg hiervan gaat er een stroom lopen door je kiel en/of saildrive/schroefas.
Hier tegen helpt een scheidings trafo niet. Wat wellicht wel helpt is een galvanic isolator, maar doeltreffender is zorgen dat er geen verbinding is tussen wal en scheepsaarde.

De tweede is een lekstroom van bijvoorbeeld een boiler naar aarde.
Hiertegen helpt een scheidingstrafo wel.
Maar de kans op een dergelijke lekstroom is m.i. niet erg groot als er meestal niet veel meer dan een acculader is ingeschakeld.

Woon je aanboord of heb je een stalen of aluminium schip is een scheidingstrafo geen slecht idee.
Voor een AWB is een trafo m.i. een beetje overdreven.

Vraag: Waarom een Orion XS ipv een Cyrix scheidingsrelais? Is dat niet veel simpeler voor de toepassing?

Of is de service accu Lithium?

@PVO, waarom helpt een scheidingstrafo niet bij een potentiaal verschil tussen "wal aarde en scheepsaarde"? Bij gebruik van een scheidingstrafo kun je de walaarde volledig negeren dus speelt in mijn begrip dit probleem niet meer.

En ten overvloede wellicht, wij hebben een stalen boot zodat ik wt meer gepitst ben op galvanische corrosie.