De doldrums... Lagedrukgordel 'ongeveer' ter hoogte van de evenaar, deel van de Hadley cell. Ook wel te beschrijven als de heat equator. Deze lijn schuift in een jaarlijkse gang mee met de positie van de zon ten opzichte van de evenaar. In de zomer noordelijk halfrond zou je ze dus ten noorden van de eigenlijke evenaar willen vinden, in de zomer ten zuiden. Is niet helemaal zo, heeft te maken met de ongelijke verdeling landmassa op beide wereldhelften. Ga ik verder niet op in.
Hee eenvoudig voorgesteld: rond de evenaar kan je gemiddeld de hoogste temperaturen verwachten. Je krijgt dus relatief meer sstijgstromen (warme lucht stijgt) dan op meer noordelijk respectievelijk zuidelijke breedtes. Hier ontstaat een vacuum, mocht de natuur niet steeds naar een evenwicht streven. Vacuum wordt opgevuld door vrij contante passaten, No ten noorden, ZO ten zuiden van de evenaar (waarom die richting? even mijnheer Coriolis bellen). Terug naar onze stijgstromen boven de heat equator: die moet 'ergens' naartoe. En er is geen andere weg dan noord of zuidwaarts. Op pakweg 30° ten noorden, respectievelijk ten zuiden van de evenaar, vind je dan weer overwegend daalstromen. Typisch verschijnsel bij hogedruk gebieden (kip of het ei verhaal, maar daar val ik liever niemand bij lastig). Deze lucht wordt dus samengeperst, zou je kunnen zeggen. Neem een fietspomp en pomp zo hard je kan terwijl je de leiding deels dicht (probeert) te houden: dat wordt warm. Ook zo met die lucht in de zogenaamde 'subsidentie', zone waarbij lucht naar benedengedrukt wordt, samengeperst. Lucht warmt op, en droogt uit... Niet zo vreemd dat je op die breedtes dus de gordels met woestijnen vind... Uiteindelijk zou je kunnen stellen dat het teveel aan lucht hier weer naar het zuiden, anders noorden stroomt om het vacuum in de doldrums op te lossen... En de cirkel, de Hadley cel is rond.
Waarom nou dat verschil met de typiche dynamische lagedrukgebieden in het noorden? Deze circulatie is vrij 'evenwichtig'. Zo trouw de passaten zijn, zo trouw de doldums. er zijn eigenlijk maar een paar dingen die deze vaste waarden doorbreken: de eastern waves die vanop Afrika westwaarts de Oceaan optrekken, en bij gunstoge omstandigheden kunnen leiden tot tropische stormen, slechtste geval orkanen. Maar dat is iets voor een volgende uitzending...
Overigens kan je de atmosfeer van elk halfrond ook nog verder verdelen in steeds weer typische cellen. uiteraard is die op onze hoogte de interessantste, anders had ik al lang ander werk gezocht...
btw, doldrums vallen aardig mee dit jaar, mijn virtueel bootje doet het nog best aardig op dit moment... heb er andere jaren veel langer over gedaan...