Onderwerp: Fixeren polycarbonaat ruiten bij verlijmen

Tijdens het zeilklaarmaken van mijn Loper afgelopen weekend een aantal scheurtjes ontdekt in de drie seizoenen terug vervangen polycarbonaat ruiten (Makrilon Lexan met UV werende coating).

De scheurtjes beginnen bij enkele schroefgaatjes en zijn plm 3 cm lang. Door eentje lekt het zelfs. Destijds heel voorzichtig bezig geweest (ivm eerdere soortgelijke ervaring): gaatjes zijn ruimer geboord dan schroeven, zeer ruim kit gebruikt en schroefjes (gevoelsmatig zeer licht) aangetrokken totdat kit er overal uit kwam zetten en plm 2 mm dikke naad over bleef.
Blijkbaar is dit toch te veel geweest ofwel de boot werkt dusdanig dat er toch een geconcentreerde kracht op de schroefjes is komen te staan waar lexaan niet tegen kan. Heb overigens vrij dunne plaat gebruikt, 4 mm. Vanwege kosten en mijn gedachte dat het buigen (lichte kromming in lengterichting) in iedergeval niet tot grote spanningen zou leiden.

Ben het nogal zat om wéér opnieuw te beginnen met onzeker resultaat en zoek een oplossing die een acceptable 10 jaar ofzo mee gaat. Wat zouden jullie doen?

- niet schroeven maar alleen verlijmen?
- dikker (5-6mm) materiaal gebruiken?
- gehard glas laten buigen en dit verlijmen? Kan dit overigens of moet dit persé in een profiel (lijkt me niet mooi), wordt sowiezo kostbaar denk ik maar is wel goed krasvast (vind lexan vrij waardeloos wat dat betreft)
- als ik ga voor alleen verlijmen: hoe geef ik dan de juiste druk en voorkom dat het geheel gaat verschuiven?

Iemand ervaringen/ideeën?

Bijgaande foto laat de lichte kromming en verhoudingen van de ruiten zien:



groeten Maarten

Geen gaatjes erin boren. Dit leidt tot "stress cracking". Zeker als er scherpe hoeken/randen in blijven.

Waarom niet gewoon goed (dus gegoten, géén geëxtrudeerd) acylaat, en dan een maatje dikker, bijvoorbeeld 6 mm? Zo groot is die kromming niet. Acrylaat kun je trouwens prima van te voren in vorm buigen. Tunneltje maken van gipsplaat, malletje, flinke ventilatorkachel of nog liever een heater er op, lekker warm maken (maar niet overdrijven of je moet van luchtbellen houden) en je hebt het probleemloos voorgebogen.

@Beewee: is het dan zo dat gegoten acrylaat minder snel zou scheuren (bij schroefmontage) dan polycarbonaat van dezelfde dikte? Ik meen dat perspex niet UV bestendig is? Klopt dit of zit ik er naast? Is wel een stukje goedkoper nog!

Zat nog te denken hoe ik de ramen zonder schroeven gelijkmatig aan zou kunnen drukken. Is het iets om de ruiten te verzinken in het polyester zodat het "flush" wordt? Bv 4 mm dikte handhaven en 6 mm inlaten zodat per definitie een 2mm kitnaad overblijft? Is polyester overigens te frezen? Zal wel een secuur klusje worden want zit allemaal in het zicht.

Polyester is prima te freezen echter...zo uit de losse hand wordt vlgs mij niks. Bovendien zit de onderkant van de ramen te dicht op de gangboarden voor een goede geleider. (vlgs mij past de voetzool van de freesmachine daar ook niet tussen)
Zelf heb ik 8 mm Polycarbonaat ramen brons geteint.
montage, gewoon boren, in de gaten van MS versterkingsbussen plaatsen en vastschroeven.Zodoende hou je altijd een vaste afstandsmaat door de versterkingsbussen en hebben de ramen de nodige speling romp/schroefkop.
Voor het etische heb ik de buitenranden van de ramen (boven en zijkanten) schuin afgefreest zodat de overgangen wat subtieler zijn.

@Optimaal, dank je.

Schroeven lijkt me ook het meest praktisch, mits ik er voor zorg dat het geheel enigszins kan werken (temperatuur en vervorming romp). Hoe breed (dik moet ik eigenlijk zeggen) zou je de kitnaad houden? Ik las een ouder artikel uit de WK, waarin ze 5 mm(!) aanhielden. Dat gaan wel heel veel tubes SIKA worden, maar ivm de genoemde werking mss toch nodig?

Nachtvlinder,

Je kunt het werken ook nog eens opvangen door de ramen uit 2 stukken te maken. Halverwege het raam zit een verticale balk, hierop kan je in het midden nog een naad maken.
Hiermee zorg je ervoor dat het ook minder werkt (totale lengte is minder)

5mm is indd wel erg veel. Wat wordt voorgeschreven door de kit leveranciers zelf?

Groeten,
Johnnie

Ik heb ook een polycarbonaat ruit 3mm genomen als vast venster voor mijn buiskap. deze ruit is zeer sterk gebogen, zonder een enkel probleem en zonder verwarmen (zou met dikker materiaal problematisch geweest zijn. Op deze ruit in gebogen toestand heb ik peesprofiel vast geschroefd met veel kleine M3 boutjes zonder problemen. de onderkant is vastgezet op de boot eveneens met strip en 3mm parkers. Ik heb juist polycarbonaat genomen omdat dit veel taaier is dan plexiglas. Als je plexiglas neemt dan wel de gegoten uitvoering die inderdaad weer taaier is dan de geextrudeerde uitvoering. Plexiglas is wel UV bestendiger dan polycarbonaat en zeker goedkoper.
Ik heb voor de polycarbonaat de fout gemaakt niet de UV bestendige uitvoering te nemen. Nu na ca. 4 jaar begint het materiaal te vergelen.
Ik vraag me in jouw geval af of je wel polycarbonaat hebt. Met zo'n geringe kromming zou het materiaal echt niet mogen scheuren, zelfs bij boutgaatjes niet.
gr,
Ger

Mijn ervaring bij twee keer ramen vervangen en drie vaste buiskappen:
Altijd gegoten kwaliteit Acryl kopen! Dat is te boren, te zagen en te buigen zonder grote kans op scheurtjes.
Plakken en schroeven! Ik heb altijd geplakt met vrij goedkoop dubbelzijdig foam tape en daarna geschroefd (gaatjes in Acryl eerst voorboren iets groter als schroef, dan plakken en dan doorboren en schroeven.)
Op die manier zit het dicht en vast en gaat het jaren mee. Je kunt nog een kitrandje leggen rondom.
Nb 4mm klinkt vrij dun, maar is waarschijnlijk sterk genoeg. Ik gebruikte meestal vanaf 6 tot 8 mm.

Dank voor jullie constructieve ideeën.

Ik voel me het prettigst bij volledig verlijmen zonder schroeven. Lijkt me erg strak staan en geen enkel risico op scheurvorming (de kromming was hier niet de oorzaak van de scheurvorming zoals hierboven opgemerkt door Ger.

Zijn er trukjes om de ruiten tijdens het drogen én op de juiste plaats te houden én gelijkmatig aan te kunnen drukken én de dikte van de kitnaad onder controle te houden?

Ik zou de ruitenkit/lijm van SIKA willen gebruiken: moet ik het lexan nog primeren en/of schuren voor een optimale hechting? Iemand advies voor dikte kitnaad? Zit zelf aan 3 mm te denken, maar dit is redelijk uit de lucht gegrepen...

ik heb hier op tenerife gezien hoe profs nieuwe (wel voor gebogen) ruiten in een motorboot zetten. ik vond het slim en ook zonder schroeven. de dag van te voren werden er op de te lijmen naad kleine "pufjes kit gespoten, 4 mm hoog. de ruit kwam wel in een "verdieping" zodat de plaat flush met de hull kwam. op de dag van het plakken werd er een dikke rups kit op gezet, zelfde kit die ook wordt gebruikt voor autoruiten. met wat spanbanden en klosjes hard schuim alles gefixeerd.

Toxic heeft volgens mij ook de rampjes in zijn romp opnieuw vastgekit... Misschien even zoeken in zijn "tweede level" topic.

Groeten,
Johnnie

Deze ramen zijn in een sponning gezet die ongeveer een mm dieper is dan de dikte van het raam (6 mm). Rondom 2mm ruimte. Iets links en rechts van het midden van het raam, zowel onder als boven, zijn eerst minuscule stukjes fietsband geplakt.
Voor het lijmen is gebruikgemaakt van een setje van Sikaflex (kit, primer en zelfs een kwastje).
Geklemd door de einden met een lat klem te zetten.
Resultaat na 8 jaar nog steeds perfect.
Oorspronkelijk was het 1 groot raam. 2 kleiner staat een stuk beter.

Nachtvlinder schreef :
Acrylaat is veel beter bestand tegen UV dan polycarbonaat met UV coating. Ik heb vroeger, toen ik in de display's en lichtreclame werkte, wel aan die kingsize sigarettenpakjes voor de vitrinekasten op schiphol gewerkt. Daar bogen we verhit acrylaat tot 90 graden met een kleine radius, en dat was echt wel sterk. Nogmaals: neem alleen gegoten acrylaat, want geëxtrudeerd acrylaat heeft een veel te hoge inwendige spanning en knalt zo in stukken.

Acrylaat en polycarbonaat zetten uit met warmte, of je het nu verlijmt of schroeft. Met schroeven kun je het de benodigde ruimte geven, met lijmen niet.

Ik heb indertijd de ruiten vervangen van mijn optima 98 GS (dus niet met de ruitjes in de romp) Een boot uit dezelde tijd, dat diit soort ramen erg populair waren bij botenbouwers. Die ramen waren geschroefd en gelijmd., en erg lang, meer dan 2 meter uit een stuk.
Ik zat ook te twijfelen over de dikte van de kit, en heb gewoon sikaflex gebeld en advies gevraagd.
Daar kreeg ik te horen dat het grootste probleem niet de vervorming van de romp is, maar het grote verschil in uitzetting tussen de ruit en de romp bij hogere temperaturen. Een lange ruit zet in de volle zon zomaar een paar millimeter meer uit dan de romp. Dat is ook de reden dat de ruiten op de lange duur altijd haarscheurtjes vertonen.

Ze rekenden het voor mijn ruit uit, en de kitnaad moest ongeveer 10 mm dik gaan worden. De schroefgaten moesten heel ruim zijn om die uitzetting toe te staan.

Dat werd me door hun afgeraden, en mij werd aangeraden het met foamtape van goede kwaliteit te doen. sika verwees me dus naar 3m met het nummer van de tape. Er werd wel bij gezegd dat het krimpen en uitzetten wel steeds weer voor lekkage zou gaan zorgen, en ik moest er rekening mee moest houden dat het weer terug zou komen. De tape is dan wat makkelijker te vervangen. Het heeft bij mij toen ruim 5 jaar volledig dicht gezeten, na 5 jaar begon het weer een heel klein beetje te lekken.

-De ramen van de loper zijn veel korter, dus is de situatie veel gunstiger.
-De dikte van de sikanaad is gewoon uit te rekenen, bel ze met je gegevens, doe het niet op het gevoel.
-liefst zou ik ook niet schroeven.
-minder mooi, maar maak indien mogelijk een extra naad en houd er een beetje ruimte tussen om het uitzetten te beperken. Ik las hier dat de loper in het midden een balkje heeft? Als die breed genoeg is....
-overweeg ook om die 3m tape te gebruiken. Ik heb de rol met nummer nog wel ergens liggen, als je geinteresseerd bent pm je maar.
-stuk minder geklieder met de tape!

@allen: bedankt voor de inzichten!

*Lijkt me dan beter dat ik voor gegoten acrylaat ga, mits deze te vinden is in "rooktint"

*Ruiten opdelen in 2 stukken (deel in midden is iets van 10 cm breed). Dit kan best aardig (en moderner) staan, al verandert het de klassieke "Loper-look" wel, maar dat is toch al het geval omdat de jaren-70 bies op de kajuit ook al verwijderd is

*Zal eens gaan rekenen aan uitzetting en daardoor optredende sheer-spanningen in de kit afhankelijk van dikte kitnaad. Dan laten controleren door kitfabrikant.

*Schoeven die ruimte hebben, krijgen slechts een functie indien ofwel de kit loslaat ofwel de ruit in lengterichting dusdanig werkt dat de schoeven echt iets moeten gaan doen: maar áls ze iets gaan doen kan dat scheurvorming geven. Dus liever alleen lijmen zodat de krachten door werking gelijkmatig afgeleid worden.

*Mijn ruiten leg ik nog steeds "op" de kajuit en ik verzink niet. Kitnaad (overlap ruiten en opbouw) is rondom plm 2 cm. Wil aan de binnenkant (het altijd vies wordende randje wat je vanuit de kajuit ziet) een strook zelfklevend foam gebruiken van 1 cm breedte om aan de basisdikte te komen. De rest van de "overlap" vul ik dan op met de juiste kit. "Dik en zat" aanbrengen zoals de ruitenboeren dat noemen. Overlap kijkt dan overal "zwart" vanaf de buitenkant en ik kom tot aan een gelijkmatige dikte.

*Aandrukken/fixeren door dunne vuren latten vanaf de buitenkant klem te zetten met een kracht die de ruiten precies mooi op het foam drukken (maar niet echt dit foam indrukken want dan komt er een voorspanning op de kit) na weghalen latten.

Is dit iets? Mooie van dit forum vind ik dat dit echt een gezamelijks oplossing is!

Firebolt schreef :
Weet je dit nummer nog toevallig? 3M heeft ontzettend veel, zelfs tape met lijmen die door druk geactiveerd worden! Zoek een UV bestendige dubbelzijdige tape met sterke hechting op acrylaat, breedte plm 1 cm, dikte nader te bepalen...

De tape of foam band die hier bedoeld wordt heet panel tape en is bij de professionele bouwmaterialen handel te koop.
Het wordt gebruikt in verlijmingssystemen voor gevelbeplating (b.v. Trespa)
De panel tape is dubbelzijdig high tack zelfklevend en zorgt voor de eerste bevestigingssterkte tot droging van de kit en voor voldoende ruimte voor de kit (3mm)

Succes met de ramen.

Met vriendelijke groet,

Ed

Thx!

Bij de bevestiging dmv schroeven zou de middelste schroeven eigenlijk geen ruimte moeten geven. Dan is de mogelijke uitzetting aan de uiteinden mogelijk maar de helft. Maar bij zulke lange ruiten kun je, zoals eerder voorgesteld, er ook voor kiezen om ze in twee delen te maken, met een sponning ertussen.

Mijn ruiten zijn ook aan vervanging toe, maar gelukkig zijn bij mij de openingen in het polyester zelf veel kleiner zodat ik dan 2 kleine vensters ga maken, dat staat ook wat moderner.

Ik heb de rolgevonden, het nummer is 4912 F

Bij mij is de klus anderhalf jaar geleden gedaan en het zit prima.

Het was een lang raam uit 1 stuk (ruim 2 meter) die ik opgedeeld heb in twee stukken (de langste is nog altijd 120cm ofzo).

Om de kitnaad op dikte te houden heb ik stroken neopreen band gebruikt strak naast de kitnaad. Dit dient meteen om de binnenkant af te werken.

Verder zitten er stevige rubber ringen onder de schroeven (kraanschijven van de gamma...) om de kracht te verdelen, en zitten de schroeven erg los. Eigenlijk alleen aangetrokken om de ruit op z'n plek te houden bij het drogen van de kit, nu zitten ze erg los en dienen ze eigenlijk alleen nog als borg, zodat het raam er niet uit valt als de kitlaag met de jaren een keer uitdroogt en scheurt. Als dat eenmaal begint te scheuren kan dat heel snel gaan.

Verslag hier op dit forum

Het kan echt vrij simpel;
Ik heb ooit 1.80 lange ramen op mijn toenmalige First 30E vervangen door 8mm gegoten acryl. Boutgaatjes overgenomen en 1mm groter geboord, geplakt met 19mm wit dubbelzijdig foamplakband van de bouwmarkt en vastgebout. Plakband een paar mm binnen de rand van het raam houden en later het mini-voegje afkitten met bv polymax transparant of wit. 8 jaar probleemloos mee gevaren en bij verkoop nog dicht en als nieuw.
Nadeel is dat wit foamplakband op de duur gaat vergelen (niet storend, iets zichtbaar na 8 jr) en ooit gaat verbrokkelen onder invloed van UV..........maar dan monteer je ze een keer opnieuw?
Je kunt ook zwart dubbelzijdig gebruiken, ook bouwmarkt of voor automontage. Is UV bestendig...maar zwart.
Ik zou altijd ook bouten of schroeven, blijft het tenminste zitten op zee als de hightech tape of kit het af laat weten
Ik geloof best dat lange ramen "werken" ......maar bij de 70er en 80er jaren boten waar ze opzaten bleven ze ook 25jr en langer heel !?