Onderwerp: Hoe scherpen jullie je (schaaf)beitels?

Normaal gesproken houd ik mijn messen, scharen, (schaaf)beitels en dergelijke scherp met een wetsteen. Gewoon even voelen welke hoek ik moet hebben en dan rustig heen en weer over die steen. Beetje zeepsop erop voor het afvoeren van gruis. Dan nog even over het belgischeblok en e.t. over een leren riem om het te poleisten als het echt een pronkstukje moet worden.

Af en toe dan is de hoek weg en moet het naar de scherensliep om er weer een strak snijvlak op te laten zetten. Dan heb ik het zo vaak met de hand gedaan dat het rechte snijvlak gebold ik geraakt. Kost geld en moet toch ook mogelijk zijn om dat zelf te doen? Hoe doen jullie dat?

En heeft iemand hier enig idee hoe dit ding in het NL heet en of het ergens in NL te koop is?
www.garrettwade.com/off-stone-...ng-guide/p/14N10.16/
Lijkt mij wel een ideale oplossing voor de beitels namelijk.

Alfa Ursae Minoris schreef :
Dat hulpstuk is wel goed voor de juiste hoek, maar geeft nog geen garantie voor een rechte snijkant.
Normaal zet je zo'n mes in een houder die exact horizontaal of haaks op de slijpsteen beweegt. maar ja dat heb je alleen in een serieuze werkplaats.
Je kan wel iets verzinnen met een klem en een glijas voorlangs een slijpsteen of boven een wetsteen....?

Ik kan niet zonder slijpmachien. Of begrijp ik je vraag niet goed.

Op zich kom je met het hulpstuk al een heel end als het haaks wordt geplaatst. Maar bij een verkeerde verdelding van druk zal het snijvlak inderdaad scheef gaan.
Voordeel is dan wel dat het (vrij) makkelijk te herstellen is later en in een schaaf moet je sowiezo het blad stellen als je'm terugplaatst.

Het idee met twee glijassen vind ik een heel goeie. Ik had al eens zoiets bedacht, maar dan de andere kant op, dus de steen beweegt heen en weer waardoor je alle concentratie op de hoek kan zetten. Ik heb er een paar schetsen voor gemaakt en een materiaal lijst samengesteld. toen ik op de twee meijer zat ben ik opgehouden met rekenen, het werd echt veel te duur.
Misschien moet ik maar weer terug naar de tekentafel om e.e.a. wat te versimpelen

Ook zou ik het wel mooi vinden als messen en scharen ermee geslepen konden worden, maar dat is toch wel een beetje een andere tak van sport qua hulpstukjes.

Een slijpsteen zoals Noballast voorsteld heb ik, en voor het grove werk gaat dat uitstekend inderdaad. Zou er ook niet meer zonder willen, wel groter
Maar dat is inderdaad niet helemaal wat ik bedoel. Dat is echt te grof. Een nieuw vlak op een schroevendraaier zetten of op een bijl gaat geweldig, maar ik heb het over een scherpe (schaaf)beitel na wat werk even weer vlijmscherp te krijgen.
Eerlijk gezegt wil ik alles wat snijd zo scherp hebben dat het beangstigend wordt. En oh, wat werkt dat lekker!

Tormek t7 wil je nooit meer wat anders.

jessejohn schreef : Ziet er prachtig uit, voor slechts €447.....

Ik zoek nog wel een manier hoe ik mijn keukenmessen kan slijpen. Heb een wetsteen, maar of die daarvoor geschikt? Heb op yt verschillende films bekeken, maar om nou te zeggen dat ik een schep keukenmes overhoud, nee.

slijpen op de witte steen van de slijpmachine, wetten op fijne wet steen. ik gebruik daarvoor de fijne kant van mijn slijpsteen waarmee ik mijn schaatsen slijp. met een beetje biologisch geproduceerd spuugje.

Hoe ik het doe:
Eerst op het oog over de slijpmachine.
Daarna exact vlakken van de schuine kant op een grof kant.
Als de hoek netjes recht staat, ga ik over op de fijne wetsteen.
Dan maar achtjes draaien, en telkens vloeibare paraffine toevoegen.
Volledig opnieuw opzetten van een schaafbeitel doe ik zo'n anderhalf uur over.

Noballast schreef : Exact. Wie regelmatig beitels te slijpen heeft koopt een slijpmachine als die op het plaatje.

Ik geloof dat ik hetzelfde ding heb. De beitelsteunen van dat apparaat zijn overigens nauwelijks bruikbaar voor het slijpen van beitels met een snijhoek van pakweg 20 graden. De steun komt te ver van de slijpsteen af te staan. Ik heb zelf van een paar stukjes aluminium hoeklijn betere steuntjes gemaakt.

Op die manier kun je dus de goede snijhoek instellen.

Voor een snede die zuiver haaks op de lange zijde van de beitel staat en het gegeven of de snede recht is (dan wel enigszins bol, zoals bij schaafbeitels wel eens wordt gedaan) ben je zelf verantwoordelijk. Als de steen vlak en haaks is, is een klein beetje aandacht voor de materie en regelmatig kijken wat er gebeurt voldoende om het benodigde gevoel te ontwikkelen. Beitels die breder zijn dan de slijpsteen moet je dus horizontaal heen weer bewegen en de truc is een haakse èn een rechte snede te verkrijgen. Oefening baart kunst.

Alleen de afwerking doe ik met behulp van een wetsteen. Dat is eigenlijk voornamelijk bramen verwijderen en hoeft geen uren te duren. Beitels echt scherp houden met alleen een wetsteen is monnikenwerk en nogal tijdrovend.
Misschien goed om een staat van verlichting (zen) te bereiken. Niet geschikt als je een beetje wilt opschieten.

--
stegman

Fanman schreef : Jezus. Ik hoef dit niet verder te volgen. Ik dacht te weten te komen hoe ik mes of beitel eindelijk eens scherp kan krijgen maar zoveel geduld kan ik nooit opbrengen. Respect voor zij die dat wel kunnen.

Met zo'n slijpmachine krijg je je beitel zeker niet goed scherp. Wellicht voor eventjes vanwege de braam. Maar de stenen zijn veel te grof en de beitel wordt veel te warm waardoor het dunne snijvlak verhard, bros wordt en bijna direct na gebruik breekt en bot is.

Bij het hmc (hout en meubilering college) leerde we het met de hand doen. Enkel als er echt schade aan was (beitel was gevallen) Dan werd deze vooraf op een machine onder de juiste hoek geslepen, waarna met de hand de boel scherp werd gemaakt.

Eerst met de grove kant vd steen. Dan met de fijne, en uiteindelijk met t belgisch blok polijsten tot t glimt. De beitel is pas scherp als je met gemak haartjes van je arm weg scheert.
Met een blokhaakje (voorzichtig) kan de haaksheid gezien worden. En de juiste hoek is een kwestie van veel oefenen. De eerste week op deze opleiding wordt bijna alleen maar beitels en schaafmessen geslepen.
Ik had er een gruwelijke hekel aan, maar op en gegeven moment (uren slijpen) had ik de slag te pakken, en nu lukt het in een ommezwaai. Een paar minuten per beitel. Vooral niet te lang wachten met slijpen, maar bijhouden.

helmsman 38 schreef :
Voor gewone messen kan ik een apparaatje van Ikea GNISYRA aanbevelen. Kost een tientje en doet precies wat nodig is.

mjanssen schreef :
Die juiste hoek is rond de 45graden op de snede zelf. Staal breekt vrijwel altijd op een hoek rond de 45 gr tov de belasting. (zie de theorie van Von Mises en anderen). Voor messen is t dus 2 x 22.5 graden. Dat is best lastig!

Veel slanker, en het wordt veel sneller bot.

Veel stomper... Wel het woord zegt t al. En t voegt niks meer toe.

De kunst is de gekozen hoek het hele slijpproces constant te houden. Dus elke stap het hele vlak bewerken.

Belangrijk is om niet slepend, maar duwend te over de steen te gaan. Als je slepend slijpt, geef je ruimte om aan de andere kant een braam te vormen. Als je duwend slijpt, kan dat niet, en wordt het eindresultaat dus beter.

Om de hoek constant te houden, pak ik de beitel/mes vast en laat dat niet meer los over de verschillende stappen. Dus van tevoren alles klaar leggen dat je maar een hand nodig hebt om de juist steen te pakken.

Joop66 schreef :
Mooi dat het theoretisch verklaarbaar is wat de timmerman uit ervaring al eeuwen weet.

mjanssen schreef :
Je moet het staal niet 'verbranden', natuurlijk. Als er tijdens het slijpen blauwe vlekjes ontstaan op de snede doe je het niet goed. Tussentijds koelen met water is natuurlijk ook altijd een goed idee. Maar dat moet je dan doen om blauwe vlekjes vóór te zijn. Niet pas als het staal eigenlijk al te warm is.
Bros wordt het overigens alleen als je te heet staal sissend laat afkoelen in water (ontlaten). Van alleen te warm stoken (gloeien) wordt het volgens mij juist zachter. Maar dat is ook niet goed, natuurlijk.


De methode die ik hanteer heb ik ooit geleerd op de ambachtsschool (zo heette het Hout- en Meubileringscollegge in de jaren '60 nog; we maakten er ook commodes en bankjes, bijvoorbeeld). Ook niet zelf bedacht, dus.
Als je een niet te grote snijhoek hanteert, hebt je al gauw last van bramen of andere schade, die je er met een wetsteen niet meer uitkrijgt. Dus dat is voor mij ook het teken dat de beitel toe is aan slijpen op de slijpmachine.
Maar misschien ga ik te weinig zachtzinnig met mijn gereedschap om, dat kan ook..

--
stegman

Als ik op GNISYRA zoek kom ik uit op een keukenmes, niet op een systeem om e.e.a scherp te krijgen :-S

En als ik het goed begrijp van je heb jij je beitels op 45` geslepen? Lijkt me niet heel handig, alles wat ik tot nu toe over beitels en met name schaafbeitels heb gelezen is de 'normale' hoek +/- 25`. Of begrijp ik je nu verkeerd?

Alfa Ursae Minoris schreef :
www.ikea.com/nl/nl/catalog/products/80149318/

Voor wat schaafbeitels betreft geldt t volgende: Je wilt dat ze snijden, maar niet dat ze happen.

Kijk naar de hoek waaronder de beitel in de houder staat. De hoek die je moet slijpen moet net wat groter zijn, zodat de snijlijn als eerste onder het blok uitkomt. De hoek tussen het ondervlak en het geslepenvlakje is de "vrijloophoek" Dit zit ook in boren, frezen draaibeitels etc. Die vrijloophoek zou ik voor hout tussen de 5 en 10 graden kiezen. (NB: dit is een schatting op basis van wat voor staal normaal is (tot 5 graden)) Niet meer. Zeker niet voor t fijne werk.

3Noreen schreef :
Nou, als de timmerman werkelijk beitels zou hanteren met een snijhoek van 45 graden, dan zou er wel erg veel ellebogenstoom aan te pas moeten komen. Nog los van de kwaliteit van het resultaat. De meeste timmermannen zullen Joop's verhaal dus kwalificeren als gelul van een dronken aardbei.

De theorie dat het gereedschap met snijhoek kleiner dan 45 graden sneller bot wordt, kan best kloppen, maar handgereedschap moet wel bruikbaar blijven. Dan maar wat vaker slijpen..

Als Joop zich een mes voorstelt met een snijhoek van 45 graden, dan is het wel duidelijk wat ik bedoel, denk ik.

--
stegman

Tist schreef :
Acht Tist; laat je niet gek maken. Gewoon lekker gaan proberen.
Zoals gebruikelijk op ZF is de een nog precieser dan de ander zodra we op de stokpaardjes zijn aangeland.

Eerst de slijpmachine en dan de wetsteen. Wie een zekere routine ontwikkeld heeft doet echt geen anderhalf uur over het slijpen van een beitel. Ook niet als je de snijhoek veranderd.

--
stegman

Joop66 schreef :
In een normale blokschaaf staat de beitel inderdaad onder een hoek van ongeveer 45 graden t.o.v. van de zool. In jouw theorie komen we dan op een gemiddelde snijhoek van 37-38 graden. Dat is al wat anders dan de 45, waar je eerst mee op de proppen kwam.
Nu zijn er echter ook zogenaamde low-angle blokschaafjes, waarin de beitel een hoek van slechts 20 - 25 graden met de zool maakt. Die schaafjes zijn bij uitstek bedoeld voor het schaven van kopshout en ander fijn werk. Ze werken prima. Maar niet met beitels die een snijhoek van 37 of 38 graden hebben, natuurlijk.

Hetzelfde geldt voor steekbeitels. Bedoeld voor fijn werk. Niet zozeer voor het hakken van gaten e.d. Daar heb je hakbeitels voor, die een heft hebben waarop je naar hartelust met een (houten) hamer kunt slaan.
Steekbeitels met een snijhoek van 45 graden zijn niet te hanteren. Bij een hakbeitel kan ik me nog iets voorstellen bij een grotere snijhoek, maar ook daar is 45 graden veel te veel. Je wilt namelijk dat de beitel bij het hakken van een gat wel enigszins in het hout dringt. Bij een snijhoek van 45 graden kost dat wel èrg veel bot geweld.

Dus ondanks Von Mises en allerlei andere materiaalkundigen; de theorie is aardig, maar de praktijk anders.

--
stegman

lodewijk stegman schreef :
Blijkbaar weet jij er meer van dan ik.

3Noreen schreef :
Geen idee. Maar ooit dacht ik timmerman te worden en ik heb, zoals dat destijds heette, 'een vak geleerd'. Dat ik desondanks toch een kantoorlul ben geworden heeft zekere voordelen, maar de liefde voor hout en zelf 'dingen maken' is er nooit afgegaan..

--
stegman

Ik gebruik ook precies zo'n machine van Creusen. Op de werf waar ik als vrijwilliger werkte leerden ze me hoe te slijpen: eerst op de grove steen, daarna op de witte steen en daarna ( eindeloos) wetten op de wetsteen. Met olie of een beetje spuug. Overigens staat op mijn Stanley blokschaaf de snijhoek ingegraveerd Op het kopshoutschaafje is de hoek plm 25 gr, dus veel kleiner.
Voor het slijpen van messen gebruiken we thuis zo'n slijpmachientje van Ruton ( wel 40 jaar oud) met een electrisch aangedreven, horizontaal geplaatst klein slijpsteentje. Het kunststof bovenstuk heeft twee gleuven: een voor messen en een voor scharen.

lodewijk stegman schreef :
Ehm... Op de snede zelf hebben alle messen dat. Echt waar. Ook een scheermes van Gilette.