Onderwerp: Grote naaldboom(spar) voor verkoop mastenmakerij

Goedenavond,

In mijn tuin staat een grote naaldboom die ik graag zou verkopen aan een mastenmakerij. Ik heb gehoord dat er bedrijven zijn die ongekapte sparren kopen en ze op een professionele komen ophalen zodat er een scheepsmast van gemaakt kan worden.

Ik hoop dus dat iemand op dit forum mij hiermee verder kan helpen. Ik weet echter niet of dit bericht wel binnen de regels van dit forum valt.

Kunt u mij op weg helpen of bent u zelf een mastenmaker stuur mij dan een bericht of reageer op dit artikel.

Alvast bedankt.

Met vriendelijke groet,

Sidney van Vliet

Moet de boom door de koper gekapt worden, vergunning etc? Takken afgevoerd?

Serieus: ik zou een paar mailjes naar mastenmakers sturen.

Mooie manier om te proberen van een lastig te kappen boom af te komen. Maar in een bos zullen ze makkelijker en dus goedkoper te kappen zijn. Wel zijn er rondhoutveilingen waar je ook complete bomen kunt aanbieden. Dan wel zelf kappen natuurlijk, en met een kraan voorzichtig neerleggen zodat er geen scheuren in komen...
bosgroepen.nl/evenementen-en-p...ten/rondhoutveiling/

Probeer het eens bij scheepstimmerwerf Nieuwboer in Spakenburg.

Ik betwijfel of een mastenmaker direct intresse heeft. Een stam moet idealiter eerst een jaar of 5 uitgroenen voor deze bruikbaar is. De paar (houten)mastenmakers waar ik ben geweest hadden geen groen hout op voorraad, maar kochten hout van houthandelaren die het op de juiste manier droogden. Hout moet vooral niet te snel drogen.

Als niemand hem wil, wil ik hem best voor in de kachel..

Erikdejong schreef :
Ik ben (onder andere) mastenmaker. Al 34 jaar. Ik maak massieve masten tot ongeveer 26 meter, en verlijmde tot pakweg 35 meter.
De term "uitgroenen" is geheel nieuw voor mij. Spannend om nog wat te leren!
Trouwens, je moet je niet teveel voorstellen bij drogen van een dikke massieve stam. Dat gaat echt niet in 5 jaar. De mastenhouthandelaren waar ik zaken mee doe, die drogen het hout niet, maar laten het gewoon in de schors liggen totdat er een koper komt. Dat het daarbij een tikkie vocht verliest, dat is mooi meegenomen maar niet het doel.

Back to topic: als ik een stam wil kopen, dan wil ik weten: welke houtsoort is het, hoe dik en hoe lang is de stam, is de boom gezond en onbeschadigd, is de boom recht of gelijkmatig gebogen of kronkelig, en vooral: hoeveel takken zitten eraan en hoe is de verdeling van die takken?
Eerlijk gezegd heb ik niet veel hoop dat deze boom bruikbaar is als scheepsmast, want hij staat in een tuin. Dat betekent meestal dat het een solitaire boom is met veel takken eraan.
De boom kan dan nog wel geschikt zijn voor gewoon "land"-timmerwerk.

Verder heb ik niet zulke goede ervaringen met naaldhout uit eigen land. Het is vaak wat grof en er zit vaak veel spanning in. Ik heb rond 1992 eens twee stammetjes Douglas gekocht van onze koningin (van landgoed het Loo) en daar twee gieken van gemaakt van een meter of 12-13. Ik heb ze allebei binnen een jaar teruggenomen en nieuwe geleverd, omdat ze verschrikkelijk kromtrokken (ik heb het hier over een zijdelingse(!) uitwijking van ruim 2 meter!).

Dus Sidney: alleen als die boom echt heel mooi is, dan zou ik het heel misschien een heel klein beetje overwegen om te komen kijken. Als-ie eenvoudig te kappen en transporteren is.
Niettemin: succes!
Wim.

Allereerst bedankt voor de reacties en bruikbare tips. Ik ga hiermee aan de slag.

Om nog even te reageren op Berghout-2/Wim:
De boom is gezond en de afmetingen zal ik zo snel mogelijk eens opnemen. De takken verdeling is in mijn ogen heel mooi hij heeft een perfecte kerstboom verdeling om het zo maar te noemen. Ik zal ook even wat foto's maken van de boom en die, als het mogelijk is natuurlijk, hier op het forum erbij zetten. Waarschijnlijk kun je dan ook meteen precies vaststellen om welke soort boom het gaat.

Het is een erg mooie boom maar voor de tuin wordt hij nu te groot. Omdat hij zo mooi recht is dacht ik dat hij wel te gebruiken is voor een mast. Als dit niet mogelijk is dan is het kappen in kleine stukken geen probleem dus daar hoef ik me niet druk om te maken.

Het kappen in zijn geheel en transport moet volgens mij ook niet zo'n groot probleem zijn aangezien er achter mijn tuin een groot open terrein is waar je met een kraan kan komen.

Nogmaals bedankt voor de reacties en de afmetingen volgen zo spoedig mogelijk.

Met vriendelijke groet,

Sidney

De term "uitgroenen" is een letterlijke vertaling uit het Engels en ik weet niet zeker of het een Nederlandse term is (blijkbaar niet dus )
We gebruiken dat hier voor gekapt hout wat de natuurlijke sappen vervangen heeft voor water. Bij een redelijke maat stammen van zacht hout neemt dat ongeveer 5 jaar, bij hardhout en/of flinke stammen kan dat inderdaad wel 20 jaar duren.
Het hout wat ik hier zaag word te groot gezaagd (ongeveer een duim voor flinke stukken constructie hout) en dat leg ik te drogen in een kapschuur. Als er een koper voor komt is dat mooi, zoniet dan blijft het hier liggen tot het verzaagbaar is tot standaard maten.


Wat betreft masten: het gaat er niet om hoe de takken verdeeld zijn, maar dat er zo min mogelijk zijn. We hebben hier op het erf Sitka Spruce groeien wat 20m rechte stam heft zonder takken. Dat is hout wat geschikt is voor masten, gieken en ra's. Te veel takken maakt hout onbruikbaar als mastenhout.

Nooit geweten dat er nog zoveel bij komt kijken. Maar als een deel waar voorheen een tak uitliep een verzwakking vormt, dan maakt het toch wél uit hoe de takken verdeeld waren?

Zijn dat noesten trouwens, of is dat iets anders?

Ja Nachtvlinder, een tak aan een boom is een kwast of noest (dat zijn 2 namen voor hetzelfde ding) in het hout. Elke kwast geeft een verzwakking aan het hout omdat op die plek de vezels niet gewoon rechtdoor lopen, maar do bocht omgaan naar de tak toe.
De verdeling van de kwasten is heel belangrijk. Veel naaldbomen hebben de neiging om takken in kransen te laten groeien, zoals een mooie kerstboom. Dat betekent dat de kwasten dan steeds in groepen bijelkaar rondom de stam zitten. Dat geeft een serieuze verzwakking.
Overigens ontstaan al die takken (en dus kwasten) precies in het hart van de boom; ze lopen dus van binnen naar buiten, haaks op de groeiringen.
Als ik een stam uitzoek voor een mast en ik zie meer dan drie kwasten op dezelfde hoogte, dan is het onherroepelijk: afkeur.

En ja, Erik, het gaat er natuurlijk ook om dat er zo weinig mogelijk kwasten moeten zijn.

Het is natuurlijk lastig: elke boom heeft takken nodig om gezond te kunnen groeien. Hoe meer takken, des te meer bladeren (naalden zijn eigenlijk ook bladeren), en des te gezonder.
Maar elke mastenmaker wil kwastvrij dus takvrij hout.
Echt takvrij hout bestaat dus niet, maar als lager geplaatste takken afsterven en na een tijdje afbreken, dan overgroeien de stompen in de loop van jaren. Zo ontstaat dus kwastvrij hout. Maarrrrr, als je een gladde kwastvrij stam gaat verzagen, dan kom je dus wel degelijk weer kwasten tegen!
De ene boomsoort laat z'n takken makkelijker vallen dan de andere. Lariks, bijvoorbeeld, laat dode takken sneller los dan douglas.
Zo heb ik wel een tjalkenmast geleverd van lariks, die tot de hommer (op 14 meter hoogte) maar 1 zichtbare kwast had ter grootte van een twee-eurostuk. Dat is wel kicken!

En Erik, over het nut van het wateren van hout zouden we lang kunnen discussiëren! Andere keer?

Groet,
Wim.

Dit is wel een knteressant onderwerp. Toevallig staat er in Zilt van deze maand een artikel over de zelfbouw van een Colin Archergebouwd met lokaal hout. De Lariks masten komen van het koninklijk landgoed 't Loo en hebben eerst 5 jaar in het water gelegen om daarna gedroogd te worden.

Wat is daarvoor de reden ?

Noballast schreef :
Dat heet 'wateren' en was vroeger (een halve eeuw of meer geleden) algemeen gebruikelijk.
Op historische foto's van houthavens kun je enorme vlotten van drijvende stammen zien.

Het idee is om de voedingssappen uit te logen. Daarna wordt het hout aan de buitenlucht gedroogd. Dat drogen betreft dan alleen het verwijderen van 'vrij' water, waardoor het beter gaat. Het hout trekt minder dan bij geforceerd drogen.

Heden-ten-dage wordt nauwelijks meer gewaterd en wordt het meeste productiehout in ovens geforceerd gedroogd. Tijd is geld, weet je wel? En voorraad kost geld.
Overigens is 5 jaar wateren wel èrg lang. Zelfs lang geleden werd niet veel meer dan 1 - 2 jaar gewaterd, als ik me niet vergis.

nl.wikipedia.org/wiki/Wateren_(hout)
www.geheugenvannederland.nl/nl...SFA03%3ASFA022805891

Wel een leuk verhaal in dezen.
In Mill Noord Brabant zit van Hout....een tri/multiplexfabrikant.
Eind jaren 80 organiseerden wij daar rondleidingen voor mensen die een interesse hadden in een opleiding of werk met hout.
Zij verwerkten (schilden) daar enorme stammen hout.....uit Rusland (het was de tijd van de Glasnost en de grenzen gingen langzaam open)
Men kapte in Rusland enorme hoeveelheden hout in de bergen en dat werd de rivier ingegooid om stroomafwaarts weer opgevist te worden. Dat ging jaar na jaar zo. Op een gegeven moment ontdekte men dat de houtkappers veel ijveriger waren geweest dan de houtvissers en er was een enorme hoeveelheid hout kwijt. Dat hout bleek uiteindelijk onderweg gezonken en lag verspreid op de bodem van de meren op de route van de rivieren naar beneden. Hout dat in de bergen groeit is veel dichter en heeft een hoger soortelijk gewicht. De Firma Van Hout heeft voorraden opgekocht uit die meren en hier tot multiplex verwerkt. Eerste klas hout èn uitstekend gewaterd.

lodewijk stegman schreef :
Die vlotten dienden niet zozeer het wateren maar zo werden de stammen vanuit Duitsland ( met name het zwarte woud) hierheen vervoerd. Dat wateren was natuurlijk een aardige bijkomstigheid.www.debinnenvaart.nl/binnenvaa....php?tekst=vlotvaart en: www.stevengerritsen.nl/vu%20le...pen2/houtvlotten.htm
Ik heb er ooit in 1954 nog een gezien op de Rijn bij Arnhem waar mijn ouders toen net naar toe waren verhuisd.

Ik heb trouwens ook een kaarsrechte 12 meter hoge en 30cm dikke Nordmann spar( 30 jaar oud) in de tuin staan die er langzamerhand uit moet.Voor de liefhebber
Ad

Ten overvloede:
nl.wikipedia.org/wiki/Wateren_(hout)

In de contreien waar Erik vertoefd varen ook enorme drijvende vlotten van boomstammen. Ik vond dat enorm imposant en indrukwekkend om langsheen te zeilen. Lijkt mij een gevaarlijk beroep om daar mee om te gaan.

Yellow Boat schreef :
Ja, Ad...
Transport gebeurde inderdaad ook vaak over water.
Hier in Dordt waren in vroeger tijd diverse balkengaten, waar die stammen, nadat ze de Waal en de Mercedes waren komen afzakken, werden 'gestald '. Daar bleven ze dan een jaar of meer liggen om te te wateren.
Maar dat waren echt dezelfde vlotten, hoor.

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Hahaha... Mercedes=Merwede.

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

En wat die takken betreft: als een boom los midden op een veld staat dan krijgt die boom veel zijtakken die volop kunnen uitgroeien. Als een boom middenin een dicht bos staat dan kan die alleen de hoogte in om licht te krijgen, en dan zijn er veel minder takken die ook nog veel dunner zijn, en vaak snel afsterven door gebrek aan licht. Midden in het bos vind je dus de beste stammen om rondhout van te maken.

foto's van de te koop staande bomen zou natuurlijk ook kunnen helpen om een ruwe inschatting te maken of ze de moeite van een nadere inspectie waard zijn.

Tjonge, even een dagje off-line geweest, en de discussie liep gewoon door!

Vooruit, opa zal even verder vertellen over het onderwerp "wateren". Ga er maar even voor zitten want als-ie eenmaal begint, dan duurt 't wel even...

Begin jaren '80 was ik toe aan het maken van een grote tjalkenmast. Dat had ik nog nooit gedaan, dus ik dacht dat ik dat wel kon. Ik wist alleen niet hóé.
Ik heb toen een onwetenschappelijk doch diepgaand onderzoek ingesteld, ondermeer over wateren.
Welke verhalen gingen er rond over wateren?
1. Je moet hout wateren om de groeisappen eruit te laten spoelen: gewaterd hout rot minder snel.
2. Je moet hout wateren om de spanning in het hout te verminderen: gewaterd hout trekt minder krom.
3. Je moet hout wateren, want gewaterd hout droogt sneller.
4. Je moet hout wateren, want gewaterd hout scheurt veel minder.

Welke verhalen gingen er rond over de manier van wateren?
1. Je moet wateren op stromend zoet water, met de broek (=onderkant) op de stroom zodat het water de groeisappen eruit spoelt.
2. Idem, maar dan met de top op de stroom zodat de sappen er via de brede voet uitgezogen worden.
3. Je moet wateren op zout water, want zout conserveert.
4. Je moet de stam helemaal onder water houden (ik ken iemand die met een enorme worstelpartij zijn stammen voor giek en mast onder zijn schip heeft getrokken.....).
5. Je moet de stam steeds draaien, anders droogt de bovenkant uit (ik ken iemand die op getijdenwater een touw bevestigde bovenaan een dukdalf, en dan via enkele slagen om de stam heen naar een zwaar anker onder water. Op elk tij draaide de stam zo steeds om.).
6. Je moet minstens 5 jaren wateren.
7. Je moet maximaal 1 jaar wateren.
8. enzovoort enzovoort.

Wat ontdekte ik over het verband tussen wateren en houtkwaliteit?
1. Ik keek naar bestaande masten, hoe gaaf of rot ze waren, hoe krom of recht ze waren, hoe gescheurd of gaaf ze waren. Ik vroeg of het hout gewaterd was, en zo ja: hoe en hoelang.
Als er al enig verband was te vinden tussen wateren en de kwaliteit van de mast (met de nadruk op áls), dan was het licht in het nadeel van wateren. Lang gewaterde masten hadden gemiddeld iets meer scheurvorming. Ik trof geen enkel verband tussen rot en wateren, positief noch negatief.
2. Ik ben bij TNO langsgegaan (dat was makkelijk: ik woonde toen in Delft). Uit hun archief diepten zij twee onderzoeken op over wateren. Erg lange verhalen, maar toegespitst op naaldhout heel kort samengevat: het oudste onderzoek concludeerde: je móét wateren, en wel minstens anderhalf jaar. Het latere onderzoek concludeerde: àls je al wilt wateren, dan maximaal drie maanden.
Dat schoot niet erg op.
3. Het bleek dat er groot verschil is tussen naald- en loofhout, qua wateren.
Loofhout is ringporig, en dus blijvend poreus omdat de sapkanalen open blijven.
Naaldhout sluit, zodra het afsterft, z'n membranen in de sapkanalen, waardoor er geen sappen meer kunnen stromen. Simpel gezegd houdt dat in, dat de zetmeelrijke sappen er ook niet uit kunnen spoelen bij naaldhout.
Wat betreft loofhout (zoals iepen, eiken enz): hier kan wateren wel degelijk nut hebben. Iepenhout móét zelfs gewaterd worden (helemaal onder water) om de verwekkers van de iepenziekte om zeep te helpen. Er moet wel goed gecheckt worden wat de samenstelling is van het water, want als het ijzerhoudend is dan zal het hout zwart verkleuren. Essenhout moet in principe niet gewaterd worden, want dat is veel te kwetsbaar voor verkleuring.
Wat betreft naaldhout (zoals spar, douglas, lariks): daarover bleef veel onduidelijkheid.

Mijn grote vraag bleef: wáárom werd hout altijd gewaterd (vroeger waren ze ook niet gek?).
Uiteindelijk kwam het verlossende antwoord van enkele houthandelaren. Bijvoorbeeld zoals Boogaerdt het verwoordde: "Het was puur een kwestie van logistiek. Tot pakweg 1960 was het erg moeilijk om stammen te vervoeren over de weg, er waren nog geen hydraulische kranen. Wij hadden de stammen in het balkengat drijven, en dan kon 1 man met een haakstok de goede stam pakken en naar de zagerij duwen, waar die met een takel uit het water werd getrokken over de helling naar de zaag. En het hout uit Duitsland kwam in vlotten aan, vanaf de Rijn, dus dat lag al in het water."

Samenvattend en concluderend: het wateren van naaldhout heeft geen enkele zin, ondanks de vele broodje-aapverhalen die erover gaan. Aan de andere kant kan het ook niet echt kwaad.
Zetmeelrijke groeisappen zitten alleen in het spinthout, en dat moet toch al verwijderd worden.

Ik maak masten sinds 1983. Mijn werkwijze bij massieve paalmasten: ik neem het liefst ongewaterd hout. Om te snelle droging van de buitenkant (en daarmee scheuren) te voorkomen, maak ik een massieve mast in het najaar of de winter. Dan kan de boom rustig wennen aan z'n nieuwe vorm.
Ik koop de boom graag een half tot een heel jaar eerder, en laat hem dan in de schors liggen. Ook dat geeft rust aan het hout. Daarmee hebben de houtvreters (boktor, heipaalkever) de gelegenheid om lekker door te knagen, maar dat geeft niks want die blijven in het zetmeelrijke spinthout. Dat spinthout moet (zoals reeds vermeld) toch al grondig verwijderd worden!
Een stapje terug: ik ben streng bij de aankoop van een stam: ik kijk heel zorgvuldig naar maat, vorm, kwasten, verborgen kwasten, groeisnelheid, beschadigingen, groeigebied, symmetrie, kleur enz enz.

Tot slot nog 1 anekdote: ongeveer 30 jaar geleden brak de mast (van 21 meter) van de klipperaak van een bekende charterschipper uit Numansdorp, tijdens de ronde van de Tiengemeten.
Hij had snel een nieuwe mast nodig, want hij had nog enkele weekeindjes verhuur.
Houtzagerij Dekker in Monnickendam (bestaat helaas niet meer) kreeg de volgende dag (een maandag) een verse lading lariksen uit zuid Duitsland. Deze bomen beseften nog niet eens dat ze gekapt waren.
Een van deze bomen, vers geplukt uit het veld (de naalden zaten er nog sappig en vrolijk aan), heb ik op de vrachtwagen uitgekozen. Toen dag en nacht doorgewerkt (dat kon ik toen nog), en op vrijdag (diezelfde week!) werd de mast geplaatst. Conserveren ging niet, want het hout was te vochtig, maar we hebben er wel een beetje lijnolie opgesmeerd.
Nu, na 30 jaar intensief gebruik, staat deze mooie mast nog steeds stevig en fier overeind, met weinig scheuren.
Voilà: alle dogma's van de water-maffia zijn hier overtreden, en tòch is het een mooie en goede mast geworden.

Groet,
Wim (oef, ik heb dit verhaal nog heel beknopt gehouden....)

Nou Wim, dank voor dit mooie verhaal en dat je de moeite hebt genomen dit met ZF te delen. Het is mij nu wel stukken duidelijker.

Nog even wat plaatjes om duidelijk te maken wat spinthout is, en waarom het verwijderd moet worden.
Op de foto van de hele lariksstam zie je aan de hoeken wat lichtgekleurd hout zitten: dat is het spint, een lichtgekleurde band van levend hout onder de schors. (Die witte vlekken is ijsaanslag, het was toen koud).


Op de volgende plaatjes zie je hou de larve van een heipaalkever zich door het lichtgekleurde spinthout vreet, en hoe hij op de grens met het kernhout omkeert. Het donkerder kernhout (het binnenste van de boom dat al dood is als de boom gewoon vrolijk groeit en bloeit) is wat harder en vooral: zetmeelarm, en dus niet lekker voor dier en schimmel.

Berghout-2 schreef :
Mooi en informatief verhaal.

Bij Boogaerdt in Krimpen aan de Lek kwam ik pakweg dertig jaar geleden ook wel eens. Behalve naaldhout (ook oregon pine) in grote maten hadden ze ook een zoldertje met relatief korte (1,5 - 2 m.) stukjes loofhout. Mahonie, maar ook Essen.
Dat kwam volgens hen van "breukstammen". Soms viel er tijdens het kappen wel eens een boom over een andere, al gevelde boom en soms brak daarbij de stam. Mooie lange lengtes zaten er daardoor niet aan en het van de stukken gezaagde hout ging naar dat zoldertje.
Dat lag daar dan vaak jaren te wachten op een liefhebber. Gortdroog, volledig uitgewerkt hout.
Ik rommelde toen wat met de bouw van electrische gitaren en ik was er blij mee.

Dat zoldertje zal ondertussen wel niet meer bestaan..



Gepost met de officiële Zeilersforum-app