Onderwerp: Ingoy, Finnmark, juli1998

Getriggerd door het mooie doordraaierverhaal doe ik hier ook maar een verhaal -een soort column toen ooit geschreven- uit de oude doos:

Iets ten noorden van het punt 71^onoorderbreedte en 25^owesterlengte ligt onze boot geankerd in een baai aan de noordwestzijde van het eiland Ingoy. Dertig mijl naar het oosten ligt de Noordkaap.. Driehonderd mijl naar het zuiden ligt de poolcirkel.
Het landschap is de laatste dagen sterk veranderd: de 2000meter hoge pieken met sneeuwgoten en steile rotswanden hebben we achter ons gelaten. Vanaf Hammerfest zeilden we met onze kinderen J en H in onze boot langs bruingrijze, afgeronde bulten met hier en daar een wegsmeltende sneeuwplek. De kust strekt zich zo nog dagen varen verder uit naar Rusland. Overal langs de kust zien we de enorme aan de kop rondgesleten en door het zout uitgebeten boomstammen uit de Siberische wouden, die daar door houthakkers de rivieren in worden geduwd. Aan het einde van de rivier worden ze niet allemaal opgepikt. De in de Barentszee verdwaalde palen vormen een gevaar als je oversteekt naar Spitsbergen of op weg bent naar de Noordkaap, maar eenmaal aangespoeld worden ze op de kant getrokken en gebruikt voor de bouw van huizen en steigers. Vanmorgen rendieren zien grazen. Steeds meer papegaaiduikers om ons heen.
Ingoy heeft alles: de meest noordelijk bemande vuurtoren op aarde, op Spitsbergen na de meeste middernachtzon (het eiland ligt geheel 'vrij' boven de 71^o), 130 soorten zeevogels, dolfijnen voor de kust en heel veel storm.
Maar Ingoy heeft vooral alles gehad: in de jaren zestig vertrokken hier de laatste bewoners met subsidie vanuit Oslo, op een kunstenaar in het oude schoolgebouw en de vuurtorenwachters na.

We stappen aan land en duiken de geschiedenis in. Onder iedere voetstap vergane glorie. Overal zien we fundamenten van oude huizen, in ieder baaitje zien we tientallen roestige meerpennen waar ooit een hele vloot vissersschepen aan heeft afgemeerd gelegen. We maken foto's van J en H in een volledig verroeste Willy's jeep. Een verroeste motorfiets vergaat langzaam enkele tientallen meters verder. Een omgekeerd sloepje is zelfs geen opknappertje meer. Stokvisakkertjes totaal overwoekerd. De wereld hier is nu in handen van meeuwen en scholeksters. Overal liggen zee-egels, op de grond gegooid door meeuwen en daarna uitgegeten. We vervolgen onze strooptocht de baai in. We komen bij het onderkomen van Arthur, het oudste huis van het eiland had hij gezegd. In de tijd van de koude oorlog was Arthur als commando hier in Finnmark actief om ons tegen de Russen te beschermen. Nu, met een zilveren plaat in z'n schedel ennverschillende metalen pennen in andere botten, een stevig pensioen op z'n 43ste en een mooie jonge vriendin, heeft hij het roer 180^o omgedraaid. De Amerikanen zijn imperialisten en het enige wat hem nu nog drijft is leven in, mèt en vòòr de natuur. De hartstocht en gedrevenheid waarmee hij dit vormgeeft doen vermoeden dat hij ooit als soldaat een hele goede is geweest. Het huis is uit '47. Een vierkant, okergeel, houten huis op een fundament van beton. Niets mis mee. Alhoewel, als je de erkers, uitbouwen, raampartijen en steegjes in Tromsø van de vooroorlogse houten huizen hebt gezien, dan besef je hoe hier op de eilanden de culturele vernietiging door de Duitsers bij het verlaten van Finmark in '44-'45 heeft huisgehouden.
"De deur is open" had Arthur gezegd. Het huis is in goede staat en in de stijl van de jaren vijftig ingericht. Tafeltjes met kleedjes, snuisterijen,schilderijtjes en een zilverkleurig balletjesornament boven de eettafel. Tussen het huis en de baai de bijgebouwen, poephuis en schuurtjes. Russische palen, gezaagd en gekloofd, duidelijk het werk van Arthur.

In de baai de twee 'Holmen', rotseilanden, die bij het huis horen. We kijken over de baai en zien de vervallen walvisverwerkingsfabriek. De kookpotten staan er nog. Walvisblubber, -botten en -vlees werd hier ingekookt tot olie, lange tijd het belangrijkste product van de walvis. Deze fabriek werd hier in de tweede helft van de 19e eeuw gebouwd door de Noor Sven Foyn, de uitvinder van het harpoenkanon en de granaatharpoen. Door deze uitvinding en de opkomst van de stoomschepen brak er een nieuw tijdperk aan voor de walvisvangst. Sven Foyn bouwde zijn basis hier op Ingoy, wat een nieuwe bloeitijd voor het eiland inluidde. Honderden mensen woonden op het eiland, veel meer nog trokken erheen in het seizoen van de walvisvangst van mei tot oktober. Volgens Arthur was de aanvoer van walvissen soms zo groot dat de fabriek het niet aankon en de dieren begraven moesten worden.

Foto: Ingoy vanuit het noordwesten, op de voorgrond de vuurtoren "Fruholmen". Rechts van het eiland de baai en daarin nèt herkenbaar het huis van Arthur.

Het verhaal is al mooi, maar met de foto erbij kan je je pas een beeld maken van de ongenaakbare omstandigheden. Prachtig.