Onderwerp: 29-07 Workum uitvarend: windhoos en donkere lucht

Zondagochtend 29 juli voer ik omstreeks 10 uur de sluis van Workum uit. Het weerbericht gaf wat buien op in de loop van de dag en matige wind. Onweer was er voor IJsselmeer en Markermeer pas tussen 20.00 en 08.00u als mogelijk voorspeld (marifoon weerbericht)
Windguru gaf geen pieken aan.

Hoe verder richting havenmond hoe donkerder de lucht werd. Nabij het havenhoofd zag ik en prachtig, maar ook dreigend schouwspel:
Een heel donkergrijze lucht; strak/egaal, zonder wolken. Bij Makkum zag je nog wat wolken en 'mooi weer'. Richting Stavoren zag ik hoekige bijna zwarte wolken. Schuin voor me aan de horizon een hele brede vage regenboog, vanaf het water omhoog. Deze was niet hoog.
Ik zat nog net in de blauwe lucht in het zonnetje. De schepen op het IJsselmeer lichtten fel op door de zon. Boven land, zeg maar tussen Workum en Hindeloopen waren ook donkere wolken, sommige heel donkergrijs, onderkanten richting strak, maar niet helemaal. Ik hoorde gerommel van onweer. Onder een van de niet helemaal strakke donkere wolken zag ik iets wat op een windhoos leek. Deze bewoog niet sterk. Ging ook niet naar beneden; zag er redelijk constant uit. Soms woei 'ie aan de onderkant wat uit elkaar, maar even later was het er weer.

Ik zat nog steeds in de -prik- zon en heb besloten terug te gaan: zeil strijken en op de fok terug. Ik heb minstens twee bliksemflitesen boven de zon uit zien komen.
De sluiswachter van Workum zei dat het er nog niet was toen ik uitvoer en dat het allemaal in een minuut of 10 opgebouwd is, voor zover hij het van daaruit heeft kunnen zien.

Ik zag veel andere schepen gewoon doorvaren of hun tocht naar buiten toe doorzetten. Aan de remming voor de sluis sprak ik een andere zeiler; hij was ook naar binnen gegaan vanwege het weer.

Wanneer vaar je niet uit, wanneer wel, wanneer zoek je de beschutting op. Dit zijn keuzes die ieder voor zich maakt.
Ik weet dat mijn bootje een hoop kan hebben, maar ik voelde niet de behoefte om rottigheid op te zoeken.

wat er door mij heen ging:
De bui met windhoos boven land kan tegen de wind in het water op trekken. Richting Makkum en Den Oever zag het er minder beroerd uit.
De buien richting Stavoren kunnen ook alle kanten op trekken. Het loodgrijze. Ik dacht wegwezen.

Wat dachten jullie?
Voor hen die het niet gezien hebben: welke afwegingen maken jullie?

Ik ben benieuwd.

Groet,
Erik

Ik ben gisterochtend in Lemmer naar buiten gegaan, samen met onervaren bemanning. Ik zag hetzelfde en ben omgekeerd. Later op de dag zijn we wel gaan zeilen.

zoiets? deze was vorig jaar tijdens de 24uurs race...



je moet er niet doorheen varen, maar op 100 meter afstand doen ze geen kwaad.

Ze bewegen gewoon met de wind mee (een wolk kan nooit tegen de wind in.....) en je kunt ze dus goed ontwijken.

Het is gewoon een kolom opstijgende lucht (omdat het beneden warm en boven koud is). Als hij het water raakt zuigt hij ook water op, en dan zie je hem goed.

Bij Staveren komen ze relatief vaak voor, misschien door warmer water (Vrouwenzand, ondiep) of warm land (de landtong waar staveren op ligt).
Aan de westkant van het IJsselmeer heb ik er nog nooit een gezien, ze zitten altijd in de lijn Enkhuizen-Staveren-Makkum.

De buien zondag waren klein, kort, lokaal. Geen sprake van een front (en dus ook geen sprake van veel wind.)

groet
t

erikvp schreef :
'k Heb hem ook gezien, vanuit Balk inderdaad op dat tijdstip:


We hebben maar even afgewacht op de camping.
Op het water zou ik in ieder geval even de zeilen laten zakken, omdat er kans is op heel harde windvlagen, en rustig doortuffen. Wel reddingsvesten aan.

Met mijn 15 voet midget zou ik niet gegaan zijn
Waren op de Nieuwe Merwede, ca kracht 6 en dat ging lekker, wist niet dat je met een midget kon planeren

Tussen Stavoren en Hindeloopen meerdere malen waterhozen gezien die richting land gingen tot de dijk en daarna weer richting water wegtrokken en dat in een hoefijzerbaan tegen de klok in. De manier om van een hoos weg te varen is richting de achterkant van de hoos te gaan, wel op wat afstand natuurlijk .

Gloeiende gloeiende wat een mooie foto, die eerste. Zou het toch aardig in m'n broek doen als je opeens zo'n jongen ziet aankomen.

Ja, een erg mooie foto. Ik benijd de mensen in de boot op de foto niet.

@Proost: dank je voor de info

@capolavoro: dank je voor de info over windhozen. Ja achteraf is het weer goed uitgepakt. Ik weet dat het weer op het IJsselmeer -snel- om kan slaan. Je weet dan toch niet op dat moment of er wel of geen front gevormd is waar harde wind uit kan komen? Ik zag 180 graden loodgrijze lucht, met een paar zeer donkere -zwarte wolken met onweer boven zee- en boven land een onweersbui met een windhoos.
Van onweersbuien is bekend dat ze zich tegen de wind ik kunnen verplaatsen.

@IT Paradyske: Zou het kunnen zijn dat er meerdere windhozen waren? Di eik gezien heb leek groter en kwam uit een wolk die donkerder was, of zou het kleurverschil met belichting te maken hebben?
Verder heb ik altijd een reddingsvest aan op groter water.

@anderen: dank voor jullie reacties.

Groet, Erik

Evaluationcopy schreef :
die van de 24uurs site, uit de fotowedstrijd.
www.kustzeilers.nl/24uurs/foto...otowed2011/index.htm
zit vast wel copyright op van iemand....
zoals je ziet varen de dappere 24uurszeilers gewoon door!
Zo'n ding doet nix, als je er niet doorheen vaart.

groet
t

erikvp schreef :
dan doen ze echt niet hoor! het is gewoon water en ijs dat met de wind mee waait.

wel kan het bovenin anders waaien dan op de grond, met name als er sprake is van een front. Maar zo'n bui houdt de richting die hij heeft door de wind waar hij in zit. Hij zal niet omkeren en terugkomen!

groet
t

Buien gaan idd niet tegen de wind in, wel kan de wind richting de buien waaien, lees maar eens een oud waterkampioenartikel hierover:
www.hansfix.nl/buien.html

It Paradyske schreef :
een echt waterkampioenartikel, vrijwel 'factfree'

er staat van alles in, maar ze hebben de feiten flink door elkaar geklutst, waardoor het grotendeels niet klopt......

wind over de grond kan wel richting wolk waaien, maar de wolk zal echt met de wind mee (de wind op wolkhoogte) gaan.
en wind waait alleen naar een wolk toe als die wolk een vertikale luchtstroom omhoog heeft, en dan regent het weer niet, want als het regent komt er koude lucht mee naar beneden en waait het op de grond van de wolk af....

Dus wind die naar een bui toe waait..... ik geloof er niets van.

groet
t

Capolavoro schreef : Daar sluit ik me bij aan, let namelijk maar eens op je barometer als je onder een donkere wolk doorvaart. Wind kan niet tegen een druk rand op blazen, maar zal altijd tegen gesteld weg draaien. Uiteraard is het een vector wind met als basis vectoren de bestaande windrichting, de snelheid en richting vand e wolk alsmede het druk verschil onder de wolk en er naast.

Evaluationcopy schreef :
Mooier kan ik het niet zeggen!

Hallo,
Wij zijn die ochtend om 0900 vertrokken uit Urk, eerst prachtig weer maar halverwege Enkhuizen een flinke bui en zoveel wind dat we de zeilen even hebben we gestreken.
Volgens mij een staartje van de bewuste bui.
Wouter

Wat een prachtige foto, wat zou ik dat graag eens willen meemaken. Dat gokje waag ik nog wel.

De windhoos is fraai opgestart door de stevige wind, maar de lage temperaturen maken dat er weinig brandstof (waterdamp per m3 lucht) is. Het blijft een heel lokaal verschijnsel waar je op 30m afstand nog goed vanaf kunt komen. Wie wel eens in een stofhoos heeft gestaan weet dat zand in je ogen het grootste gevaar is.

Levensgevaarlijk is een valwind (microburst) zoals in zomer 2007 op het poolse meer Mazury. Een supercell veroorzaakte daar een valwind, die eerst windstilte veroorzaakte en daarna binnen 1 seconde een wind van 120 km/uur. Met verwoestend effect, zie de video.

Enkele minuten later staat er weer een mild 3-4 bft windje. Het zonnetje schijnt, niets aan de hand. Echter, het meer is bezaait met wrakken.

De shearline rolt over grote delen van het meer zoals op de animatie duidelijk wordt. Uiterst zeldzaam, en zonder waarschuwing vooraf. Alleen grote vliegvelden beschikken over radarinstallaties die ter plaatse zo'n valwind zien aankomen. In de lucht is dit ook in mildere vorm een angstaanjagend verschijnsel, waarbij je zonder tegenmaatregelen in 30 seconden 600m kunt verliezen.

Ook mogelijk in NL? Ja dat gebeurt hier ook, maar zo heftig heb ik het nog nooit gezien. In Polen is de thermische activiteit in de lucht veel malen hoger dan in Nederland, dus ligt het voor de hand dat zoiets daar veel vaker voorkomt.

Ik lees steeds windhoos maar dit zijn geen windhozen maar waterhozen en dat is een heel verschil.
Heeft met temperatuur van het water te maken en onstabiele lucht.

Als je er doorheen vaart wordt je heel erg nat, zit ook wel wind in door de wervelingen maar zeker niet als een windhoos.
Heb er op het betreffende stuk een keer 8 tegelijk gezien en ook op de wadden ben ik ze tegegekomen.
Eng schouwspel is het wel, zie het formaat van dit ding in verhouding tot de schepen eromheen:

Even genuanceerd, en met open mind deze materie benaderen, jongens!

een flinke buienwolk moet je benaderen als een uit de kluiten gewassen 'stofzuiger'! Door de bekende verschillen warme lucht beneden, en koude lucht boven (relatieve factoren tot omgevingstemperaturen), ontstaan er stijgbewegingen. Ik veronderstel dat niemand zomaar aanneemt dat we hier de boel vaccuum gaan trekken? Dus wel degelijk windstromen naar de wolk toe. De voedingsbron is steeds warme lucht, en die zit voornamelijk aan de lijkant van de wolk. Eens voldoende stijgstromen, en condensatie (wolkenvorming en druppel later ijsvorming) bereikt de wolk een stadium waarbij een pulsmatig dalen en stijgen van ijs , ook de nodige daalstromen zal gaan veroorzaken. Je hebt dus niet of daal, of stijgstomen. Die bestaan juist 'langs' elkaar! Je kan dus aan de grond op enige afstand van elkaar een van origine verschillende windvlaag tegenkomen, en juuist die toestand maakt de boel zo gevaarlijk, die toestand veroorzaakt de turbulentie.

Of een wolk tegen de wind in kan bewegen? Gemiddeld nemen wij de wind op 700hPa (pakweg 10000ft of afgerond 3000m) als leidraad voor de bewegingsrichting en -snelheid van convectieve bewolking. Wat Capo aanhaalt als verschillende windrichtingen in hoogte kan best, maar komt weinig voor (zou wel erg veel windschering opleveren, extreme convectie als gevolg)... maar waarom zou een ontwikkelende wolk (tcu of cb) geen aanleiding kunnen geven tot een dusdanige aangroei aan de windwaartse zijde, dat het 'lijkt' alsof de wolk ter plaatse trappelt? Wellicht dat dit soort waarnemingen in het verleden tot de misvatting aanleiding hebben gegeven. Ik geef toe: de spreekwoordelijke 'buien die tegen de stroming in bewegen zijn de gevaarlijkste' hebben ook mij reeds vele overpijnzingen opgeleverd. Mijn aangehaalde 'buien in ontwikkeling' kunnen dat alleen maar staven: die zijn namelijk prematuur en kunnen het meest intens uitpakken...

Zomaar een overpijnzing...
Johan

jouzers schreef :
Alles wat we tot nog toe hebben gezien de laatste dagen, waren windhozen. Het is pas een waterhoos als de slurf het water raakt.

It Paradyske schreef :
Klopt, maar het is niet een windhoos als een tornado en zolang dat ding het water niet raakt raakt het je boot ook niet.
Ik bedoel te zeggen dat het niet zo gevaarlijk is als de tornado's die je op tv ziet.

De eerder genoemde valwind? zal zo te zien mogelijk ontstaan zijn uit een rolwolk. Dit fenomeen heb ik eens zien aankomen en meegemaakt in Hindeloopen. Doe je niets tegen.

@Proost. Valwind bij Hindelopen? Wind die binnen secondes explosief toenam? Tot welke windsnelheid heb je toen waargenomen en heb je nog een beschrijving van het weerbeeld? datum/ temperatuur/ vooral windrichting/ windsnelheid vooraf/ type bewolking/ evt. schatting hoogte wolkenbasis/
Wat was de schade bij jezelf / om je heen?
Was de wind turbulent of duidelijk uit 1 (draaiende) richting?

Zelf 1x meegemaakt in de lucht. Ongelovelijke natuurkracht, een gebied van kilometers (=1000den tonnen lucht) kiepert met 20 tot 30 m/s naar beneden.

Zat in een Hylper restaurant en keek naar de lucht over de dijk richting IJsselmeer en zag een wolkband aankomen met ongewone snelheid ongeveer uit de richting van de kop van Noord- Holland. Even later vlogen de tafels, stoelen, parasols en andere zaken omver. Ben met mensen van het restaurant naar buiten gerend om te bergen en schade te voorkomen aan geparkeerde auto's, wat best gevaarlijk was vanwege de rondvliegende zaken. Zelfs stalen bedrijfscontainers op wielen kwamen los en gingen ondersteboven. Nog geen paar minuten later was alles weer normaal. Het weer was eigenlijk niet zo slecht. Iedereen was er door verrast, maar doordat ik als eerste naar buiten ging en die anderen wakker schudde is schade voorkomen. Als dank voor de hulp was de rekening voor de zaak en dat werd natuurlijk door ons gewaardeerd. Heb geen windmeter gezien, windrichting ongeveer hetzelfde als wolk. Op camping Schuilenburg was zo links en rechts aardig wat schade aan tenten en caravandaken. Was toch wel minstens een aantal kilometers breed. Verder eigenlijk niet op gelet, voorbij is voorbij.
Omdat we wel vaker waterhozen en dikke buien met veel wind om ons heen gehad hebben was er eigenlijk geen paniek.