Onderwerp: Naden dichten breeuwen, kitten, Epoxy ?

Context:
Wij hebben een eikenhouten grundel uit 1931, het eerste kajuitjacht die 'opa Huisman' (Wolter) ooit bouwde.
Een 'varend monument', hoewel 'varend' ? Niet meer want hij ligt al 2 jaar te koop in een loods en is inmiddels behoorlijk uitgedroogd.

(www.marktplaats.nl/wijzigAdver...reviousPage=lr&pos=1)

Verkoop lukt niet en dus hebben we besloten hem toch maar weer vaarklaar te gaan maken, maar dan niet als zeilboot maar als 'ankerbootje', te gebruiken als een soort zomerhuisje op het Paterswoldese of Zuidlardermeer.

Probleem:
Als je advies in wint hoe e.e.a. het beste aan te pakken, raak je al snel verstrikt in het moeras van allerlei tegenstrijdige adviezen en meningen van even zovele deskundigen, maar voor zover we het nu kunnen overzien lijkt ons het het beste om de boot helemaal kaal te maken, opnieuw te lakken en in de antifouling te zetten.

Maar eerst moeten de naden dicht.
We kunnen ons nauwelijks voorstellen dat de enorme naden en kieren ooit weer dicht zouden trekken als we hem een tijd in een takel in het water zouden hangen.

Voorlopig plan:
Daarom dachten we het als volgt aan te pakken:

1. Eerst alle naden maar schoonmaken,
2. dan met natte lappen aan de binnenkant zo veel mogelik dicht laten trekken,
3. opnieuw breeuwen met katoen,
4. afdichten met Sikaflex (+primer) en ...
5. als het dan toch niet dicht blijkt te zijn of er latjes tussen lijmen of de hele boot in de Epoxy.

(Ik weet het, dat is vloeken in de kerk van de houten varende monumenten, [en ik durf het dan ook nauwelijks hardop te zeggen, ook vanwege angstaanjagende verhalen over 'doodskleed' etc.], maar we weten geen andere oplossing en als we niets doen gaat de boot nog verder achteruit en treedt er onherstelbare schade op (als die er al niet is).

Vraag:
We hebben de boot nu alleen nog maar ontmanteld (dus helemaal leeggehaald, alle vloerdelen en losse onderdelen er uit zodat we overal goed bijkunnen) maar voordat we voortvarend aan de slag gaan zouden we e.e.a. nog graag even willen voorleggen aan mensen die hier ervaring mee hebben met de vraag of we nu niet iets heel stoms gaan doen en dus om te behoeden voor een grote misstap.

Ev. tips, adviezen en suggesties zijn ontzettend welkom waarvoor bij voorbaat heel hartelijk dank !!

Achtergrondinformatie:
Om je een idee te geven van de boot voegen we hierbij nog een link toe: myalbum.com/album/wbWkyvkbwGfW

Daar heb ik aan het einde ook enkele foto's toegevoegd van de naden

Groet,

Bas en Pim

Waarom zou het hout niet meer werken en uitzetten als het weer nat wordt?
Als het nog in goede staat is (geen rot) dan zou het, denk ik, gewoon weer pakweg 5% uitzetten in het water.

Hier wat info over het werken van hout, maar at weet je vast al....

Dit is werk voor een werf die daar verstand van heeft, bijv. Van der Meulen in Sneek of Perdijk (v/h/ Piersma) in Heeg. Ook Wildeboer of Schreur in Giethoorn zouden het kunnen. Ga dat svp. zelf niet verprutsen! Overigens heette de oude Huisman Wolter en niet Walter. Hij bouwde in 1921 reeds houten zeiljachten kijk maar: www.ssrp.nl/stamboek/schepen/de-vrouw-lucia. Dus dit scheepje is zeker niet zijn eerste. De Huismanwerf bouwde daarvoor ook al houten punters, voor gebruik door de boeren in de regio Kop Overijssel.

Hallo Shedi,

Hartelijk dank voor de tip. Ik heb de naam Wolter inmiddels aangepast op de website.

(en ik wist inderdaad niet dat hij dus kennelijk al eerder boten heeft gebouwd. Misschien sloeg die informatie destijds op open of gesloten boten en is die van ons misschien het eerste kajuitjacht dat hij ooit bouwde ?)

Wat betreft een gespecialiseerde werf, dat zou inderdaad het beste zijn echter kostbaar en dat kunnen we ons helaas niet veroorloven.We moeten dus noodgedwongen op zoek naar het minst beroerde alternatief. Vandaar mijn vraag op het forum om mee te denken.

Beste Bas,

In de eerste plaats vind ik dat je een bijzonder mooi scheepje hebt met een bijzondere geschiedenis.
Verder heb je in MyAlbum zeer uitgebreid en helder omschreven wat je overwegingen en ervaringen zijn.

Ik begrijp je keuze, maar ben er niet blij mee.

Heb je al contact gehad met Royal Huisman? Misschien vindt men het daar leuk om dit scheepje, toch opa's eerste product, te behouden.

Wat betreft je plan om het scheepje met epoxy te behandelen: ik ben zo'n vakman die (inderdaad met de nodige aplomb) het ten stelligste afraadt om dat te doen.
Begrijp mij wel: ik vind epoxy een uitstekend product (of eigenlijk: een productenverzameling) waarmee geweldige dingen kunnen worden gemaakt met NIEUW hout op NIEUW hout.
Het gebruik van epoxy om bestaande boten of constructies op te lappen is enerzijds zonde van de kosten en moeite, anderzijds een katalysator om het rottingsproces aanmerkelijk te versnellen.

Hoezo? Op een bestaande boot, zoals de jouwe, is het onmogelijk om het hout volledig (100,000000%) en duurzaam waterdicht af te sluiten met epoxy. Je idee (van epoxy aan de buitenkant en dampdoorlatende verf en een waterkerende constructie aan de binnenkant) lijkt handig, maar zal niet werken. Er komt hoe dan ook toch wel water in de boot, via gaatjes, scheurtjes, een omvallende puts, een lekke afvoer, condens, enz. enz.
Het hout zal dus vochtig worden, zwellen, rotten.

Ik vermoed dat je de levensduur van de boot op deze manier een klein aantal jaren kan rekken, maar dat het daarna definitief verloren is.
Als je dat acceptabel vindt, dan begrijp ik dat je daarvoor kiest.
Maar 't blijft verdomd jammer.

Ik wens je wijsheid.
Groet,
Wim
(een ouderwetse scheepstimmerman die al 35 jaar heel eigenwijs houten schepen in stand houdt)

Er zijn genoeg beschrijvingen op internet te vinden over breeuwen van boten. Met name in het Engels is er genoeg over te vinden:
www.google.nl/search?q=caulkin...3i30k1.0.dpA7jgikJgQ
Ook YT staat er vol mee:
www.google.nl/search?q=caulkin...CgD&biw=1131&bih=507
Hier nog een aardig artikel uit PBO:
mediaserver.dwpub.com/fjd-prof...ulking+Seams+PBO.pdf
Ad

Dit is inderdaad een prachtige boot!

Volg Berghout's advies (informeren bij de werf voor verkoop, aanpak onderwaterschip)

De boot vertimmeren tot een drijvend huisje lijkt me wel een (heel) ingrijpende keuze, een houten bootje, of gewoon een 'oud' bootje, heeft zo al het nodige onderhoud.

Kan je de boot niet voor een realistischer bedrag van de hand doen (ik reken bij aankoop van een (tweedehands) boot een afschrijving van 10 jaar, wat je er daarna nog voor krijgt is bonus). Zo kan je eventueel een andere boot kopen die meer bij je doelstellingen op het water past. Die koop je even 'goedkoop' als jij je boot wegdoet.

Ik ben helemaal geen deskundige maar ik weet uit ervaring wel dat je je behoorlijk uit de naad kunt werken op een boot en ik zie in de haventjes ook genoeg projecten die gestrand zijn.

Wat je ook beslist, succes met je verhaal, ik volg het met nieuwsgierigheid.

Vergeet epoxy, haal het ook uit je teksten. Zelfs de overweging al. Dat bevordert bepaald niet een eventuele verkoop. Met zo'n bootje moet je epoxy definitief uit je woordenboek halen.

Groeten, een epoxy adept

Ik begrijp dat de boot al eerder in epoxy is gezet:
www.ssrp.nl/stamboek/schepen/w...-windekind-1932-1992

Dus ... de boot is niet de eerste Huisman, hij lekt over de naden maar jullie willen hem niet in het water leggen en dicht laten trekken. En als jullie er niet de fincnaciele hoofdprijs voor krijgen dan dreigen jullie haar stuk te maken... .

Tjonge, jullie reacties zijn wel erg waardevol !! Allemaal inzichten en overwegingen die helemaal niet in mij opgekomen waren. Erg zinvol dus en hartelijk dank, ook op voorhand aan ev. anderen die nog gaan reageren. Houd mij erg aanbevolen voor dergelijke feedback, ben er erg blij mee !!

Reactie op ATA: (Zie boven):
Nee, zo simpel is het nu ook weer niet. We zijn er helemaal niet op uit om eer de hoofdprijs voor te krijgen maar zijn oprecht op zoek naar haalbare oplossingen. Zoal sje het nu verwoordt lijkt het net of wij totaal gewetensloos met onze boot omgaan en daar herkennen we ons totaal niet in ...

Ata schreef :
Mooi document van de boot. Op het einde bij de conclusie enkele tips die misschien nu ook opgaan...

de eerste conclusie is een leuke: "Ga nooit naar een opknappertje kijken als je geen serieuze plannen hebt om je vrije tijd aan het restaureren van een schip te besteden. Kijken leidt namelijk onherroepelijk tot kopen."

@Ata: De directheid van een Nederlander doet een Vlaming toch af en toe schrikken. Vind dat ondertussen wel leuk en weet dat dit nooit slecht bedoeld is!

Nee, ik weet natuurlijk ook helemaal niet hoe jullie met je boot om gaan. Was een beetje een lichtgeraakte reactie, excuus.

Ik zou zelf een deskundige naar de boot laten kijken en als die zegt dat er kans is dat het schip gewoon dicht trekt dan dat proberen. Gewoon een week onderdompelen. Overblijvende naden kun je (laten) breeuwen.

En ik zou de vraagprijs flink omlaag brengen.

Wij varen zelf met een eiken bootje dat na een grondige restauratie in de 70 er jaren in de glasvezel is gezet. Zeg maar polyester. Dat spul was toen redelijk nieuw, ook nieuw voor de eigenaar van de jachtwerf die de restauratie deed. Hij heeft dan ook het werk uitbesteed aan een “... behanger....”

Die man heeft dan drie maand gewerkt om ons bootje ( toen in andere handen ) in een doodskleed te stoppen. Reeds de eerste winter op land vroor de polyester huid van de romp af. Zat er gewoon los omheen, geen echt probleem omdat de huid behoorlijk dik was.

Vóór ik het bootje kocht heb ik gekeken naar de staat van het hout omdat ik de reputatie van in doodskleed gestoken houten bootjes kende. Op de plaatsen die ik getest heb was het eiken zo goed als nieuw behalve de buitenste 2 mm. Die was zwart. Er stond immers altijd water tussen de twee rompen.
Ik besloot de boot te kopen en heb als eerste een maand met polyester gekledderd. Boven je kop werken met dat spul is niet echt leuk. Ik heb de dikte nog enkele millimeters meer gegeven, op de onderkant van de kiel zelfs tot twee cm. Heb ook gelcoat aangebracht tot net boven de waterlijn, dat was er blijkbaar in de vroege 70 ers nog niet.
Ik heb ook de rompen met mekaar verbonden door om de 25 cm een 8 mm gaatje in het polyester te boren en dan daarin polyurethaan kit te persen. Kleeft ook op vochtig spul en egaliseert open ruimtes. Dan de gaatjes weer gedicht.
Ik heb ook gezorgd dat geen water meer in de bilges komt. Vroeger liep regenwater gewoon de bilges binnen.

Zo´n vijf jaar terug dan in de coppercoat gezet na vier lagen extra gelcoat wat de huiddikte weer een drie mm deed oplopen.

Ik heb heel veel houten schepen gezien die net zo droog waren als die van jullie, ze gingen allemaal weer dicht. Zolang de spanten in orde zijn gaat ie weer dicht. Wij legden die schepen op een ondiepe plaats ( op zand ) en lieten ze zinken. Drie vier dagen later leegpompen en klaar is kees. Dan breeuwen waar nodig. Tijdens dat leegpompen ging de werfbaas met een zak heel fijn zagemeel rond de boot. Eventuele kieren zogen dat meel op waar het dan de boel dichtte na zwellen.

Ons bootje is droog. Zo droog dat ik regelmatig de bilges stofzuig. Ik leef immers aan boord, ben zeer stoffig. De houten gangen staan net zo open als bij jullie boot. Mocht ik een gat of scheur in de huid varen zinkt de boot.

Ik heb mijn beslissing nooit betreurd, nou, soms als ik zo´n grote zelfgebouwde cat zie ben ik wel eens jaloers. Hout is prima om in te leven, zeker hier in het zuiden. Plastic is handig, maar in een plastic huis wonen is om gezondheidsredenen niet aan te raden.
Ook staal of allu is niet je het van het hier in Griekenland. Ook vandaag nog 35° C, ga dan maar eens in een container zitten.

In jullie geval : gewoon traditioneel werken. En vermijd epoxy. Dat is op echte houten schepen zowat waardeloos. Ik kan het weten, heb er veel mee gewerkt, breekt altijd. Is bovendien geen makkelijk te verwerken materiaal. Om een voorbeeld te geven : onze mast heb ik gelijmd met epoxy. Zoals het moet. Ik had voordien een zeilende bijboot gemaakt met hechthout en epoxy ( Een Barow sailer ) en dan de mast afgewerkt met tig lagen epoxy en tig lagen DD lak.
Heeft twaalf jaar gehouden. Nu is de epoxy aangetast door de zon. Goed spul. In de kelder.

@OldB zo, dus net als vele polyester, stalen en alumimium schepen heb je gewoon nog een tweede houten schip van binnen

Inderdaad. Vandaar ook die 8 ton voor een 8 meter bootje ( waterlijn )

En toch heb ik het ding aan het lopen gekregen. Deze zomer met de nieuwe ( tweedehands ) gennaker en lugdruil was zelfs met weinig wind te zeilen. Ik leer het nog een keer.

Allemaal heel hartelijk dank !!

Een heleboel nuttige tips, gezichtspunten en overwegingen in slechts een middag n.a.v. een vraag op dit forum.

Ik heb ze allemaal uitgeprint en neem ze allemaal mee in onze overwegingen.

Nogmaals hartelijk dank !!

Groet,

Bas en Pim

Ik heb een Olympiajol uit 1939 op mijn manier gerestaureerd: naden uitgefreesd en gevuld met latjes van 6 mm. Daarna een dun glasweefsel met epoxy er op. Houdt het al jaren goed uit. Het bootje heeft echter een huid (karveel gebouwd) van maar 10 mm dik mahonie. Bij een boot als deze Grundel zou ik dat nooit doen. Op dit punt volg ik de opvatting van Berghout2. Dit scheepje moet je klassiek restaureren, dus naden opschonen en breeuwen. Kun je best leren. Gebreeuwd en weer in het water zal het best dicht zijn. Als restauratie is het ook reversibel, dus je verknalt niets.

over restauratie van klassieke schepen is veel leuke info. Prachtige filmpjes over de restauratie van Suzanna: restoring Susanna afl 70
Ben je even bezig. In deze versie iets over breeuwen.

De ANWB waterkampioen heeft een Noordse Volksboot laten restaureren. Die informatie is nog te vinden: restauratie 'Marina'. Misschien heb je hier iets aan.

Update 22-09-2017:

Omdat we de mogelijkheden niet goed konden overzien en niet goed wisten wat we beter wel en niet konden doen, hebben we onze plannen maar eens voorgelegd aan de leden van dit forum dat gewijd is aan de bouw en onderhoud van houten boten. De reacties kun je hierboven lezen.

Allemaal buitengewoon nuttig en behulpzaam om uit te laten kristalliseren wat een goede en wat een slechte benadering is.

De grote lijn is dat het gebruik van Epoxy eigenlijk zonder uitzondering sterk wordt afgeraden en in plaats daarvan is er van alle kanten een sterk pleidooi te horen voor de traditionele benadering met een nadruk op breeuwen en het hout zelf het werk laten doen door het weer nat te laten worden en dus uit te laten zetten.

We hebben alle tips, suggesties en adviezen ter harte genomen hetgeen resulteerde in een bijstelling van onze plannen.

Op dit moment ziet ons stappenplan er al volgt uit: (Rekening houdend met de mogelijkheid dat het wel weer bijgesteld zal worden op grond van nieuwe informatie en voortschrijdend inzicht).

Achtereenvolgend:

1. Boot verder ontmantelen, dwz alle losse onderdelen er uit zodat je overal goed bij kunt.

2. Binnenkant vloer-/ gangen die altijd onder water hebben gestaan en waarop een laagje los hout is gekomen, schoon krabben en schoon zuigen.

3. (We weten nog niet waar we de binnenkant mee zullen behandelen, dampdoorlatende verf, antischimmelmiddel (omettrol of i.d. ) of lijnolie wat denk ik niet handig is omdat dat door de naden naar buiten sijpelt en dan misschien de kit niet meer hecht ??) (Waarmee ?)

4. Alle naden open werken, kit en breeuwsel er uit en zijkanten van de naden kaal maken.

5. Oude antifouling op onderwaterschip verwijderen door krabben en schuren.

6. Frame timmeren voor een keukentje dat verplaatst moet worden van achterin de kajuit naar voren bij het luik.

7. Deurtjes maken waar wastafel en WC gedeelte mee afgesloten kunnen worden van het slaapgedeelte en het zitgedeelte in de kajuit.

8. Een waterdichte drempel maken tussen kajuit en kuip (Misschien dat als enige met Epoxy ??) zodat regewater niet meteen de kajuit inloopt.

9. Binnenkant boot bedekken met oude dekens en kletsnat spuiten om naden al vast dgedeeltelijk dicht te laten trekken.

10. Naden onderwaterschip breeuwen met katoen.

11. Zijkanten van alle naden voorzien van primer om nieuwe kit beter aan hout en ev. oude kitresten te laten hechten. (Welke ?)

12. Alle naden, boven- en onderwaterschipt kitten met Sikaflex of andere kit (Welke ?)

13. Nieuwe Antifouling laag aanbrengen. (Welke ?)

14. Bovenwaterschip waar nodig repareren en waterdicht maken.

15. Bovenwaterschip schuren en van nieuwe laklaag voorzien (2 compnenten blanke lak ?? (Welke ?)

16. Boot in water, paar dagen in takel laten hangen of op ondiepe plaats waar hij er ev. ook weer uit te takelen is als hij toch niet dicht mocht blijken te zijn).

17. Betimmering keukentje en wastafel/ WC afmaken.

18. Lenspompjes installeren.

19. Alle vloerdelen, flonders, en andere losse onderdelen er weer in.

20. Boot inrichten.

21. Weschuifbaar afdakje maken boven kuip tegen zon en regen.


We hebben nu (22-09-2017) stap 2 net afgerond en zijn zijn toe aan stap 3.

Zoals gezegd blijven we ons sterk aanbevolen houden voor aanvullende tips, suggesties en adviezen en open staan voor aanpassing van bovenstaande werkschema.

Mbt de volgende stappen hopen we t.z.t. nog aanvullende informatie te krijgen (Geen haast bij maar misschien voorlopig alleen stap 3 zodat we verder kunnen):

Stap 3:

Stap 11:

Stap 12:

Stap 13:

Stap 15:

Wederom heel hartelijk dank !!!

Bas en Pim

Voor de volledigheid een schetsje/ plattegrond van de nieuwe indeling voor ev.geinteresseerde ...

Beste Bas en Pim,

Het is verstandig dat jullie alles goed willen voorbereiden.
Ik ben bereid jullie daarmee te helpen, maar het voert te ver, in het kader van dit forum, om hier alles nauwkeurig te omschrijven. Dat zou een veuls te lang verhaal worden. Bovendien heb ik het scheepje niet gezien en geïnspecteerd.

Neem gerust contact op als je wilt dat ik je verder adviseer.

Groet,
Wim.

Hallo Wim,

Dat zouden we heel graag willen.
We moeten even uitvinden hoe we jou kunnen bereiken. Misschien een telefoonnummer of i.d. ?
Waarschijnlijk door ergens in dit forum op jouw naam te klikken.
We gaan het proberen en als het niet lukt proberen we via dit berichtenvernster weer even contact met je o te nemen.
Woon jij toevallig in het Noorden van het land ?

Groet,

Bas en Pim

Toch nog even een vraag aan het forum: Bestaat er ook een of ander handig apparaatje om al die naden mooi schoon te krijgen ?
Een soort hand freesje of i.d. ?
We hebben wel zo'n Fein met een hulpstukje/ haakje maar dat is bedoeld om kit in houten gangboorden etc. en dus kleine naadjes te verwijderen.
In ons geval gaat het om flinke naden en spleten van hier en daar wel 2 cm breed en werkt die Fein dus niet fijn.

vandaar dat we dachten aan een soort frees met een taps toelopend beiteltje zodat de schuine hoek tussen de naden voor het breeuwen ook mooi intact blijft.

Heb het al wel even met een bovenfrees geprobeerd maar dat is veel te zwaar en nauwelijks te sturen.

Misschien bestaat daar een speciaal apparaatje voor waar we misschien pas achter komen als straks alle naden met heel veel moeite en frustratie schoongemaakt zijn. Vandaar even de vraag.