Onderwerp: delaminatie onderkant houten mast Sturgeon 22

Dag Zeilers!

Begin vorig zeilseizoen zagen wij dat de houten mast van onze Sturgeon 22 begint te delamineren.

De delaminatie vindt plaats aan de onderkant van de mast. De verschillende delen beginnen los te laten en we zien kiertjes van minder dan 1mm over een lengte van ongeveer 20 à 30cm. Afgelopen seizoen hebben we hier twee rvs high-torque slangklemmen omheen gemonteerd zodat de krachten op de mast in ieder geval niet zorgen voor verdere splijting, maar we willen nu een permanente oplossing.

We zijn in ieder geval van plan om de mast kaal te halen (inspectie) en daarna weer compleet in de lak te zetten. Hierbij nemen we ook het gat mee waar de mast in de mastvoet geborgd zit.

Heeft iemand ervaring met hoe we deze gedeeltelijke delaminatie weer goed kunnen verlijmen/repareren?

Hartelijke groet! Hugo

Bekend probleem.
Je kunt het leven van de mast verlengen op de volgende manier:
Neem een scherpe handzaag (koop eventueel een nieuwe) en zaag de lijmnaad open, tot een klein stukje in de gezonde naad. Blijf daarbij checken dat de zaag precies in de lijmnaad blijft.
Sla een spietje in de zaagnaad waarmee die een beetje open gaat staan.
Maak de naad zo goed mogelijk schoon, perslucht? stofzuiger? schoon doekje?
Ga er met een doekje met thinner doorheen (dubbelgevouwen met een zaagbeweging doorheen trekken) om het schoon te maken.
Spuit er lijm in, bijvoorbeeld PU spuitkokerlijm, probeer die lijm er zo goed mogelijk helemaal in te prakken. Heel mooi is de fiberversterkte "Bouwkit" (wat geen kit maar lijm is) van Bison in de zilvergrijze spuitkoker. Wel snel werken, want dat spul droogt in 2 minuten.
Stevig aanklemmen met enkele lijmklemmen met plankjes ertussen (anders druk je deuken in je mast).
Afwerken, klaar!

Lak in het boutgat heeft niet veel zin. Het is beter om het gat goed in te vetten met gewoon smeervet, of met lijnolie.
Smeer geen harde lak op de mast. Ook geen DD-lak en geen epoxy. Kies liever een zachtere, vette bescherming op alkydbasis.

Wim.

Mooi advies Berghout-2. Ben je niet bang dat de naad die ontstaat bij het gebruik van een handzaag te breed wordt om op te vullen met lijm/kit? Als het mijn mast was liet ik gewoon epoxy lopen in de naden. Zo deed ik het ook bij de mast van mijn oude O-jol. Een dunnere zaagnaad krijg je door een zaagdraad te gebruiken, eentje die ook gebruikt wordt om antieke tegels van de muur te zagen.

Als de mast is verlijmd met een witte lijm op Ureum basis. Destijds met de naam Melocol, dan komt de gehele naad op den duur los. Lijm is transparant met een melkachtig uiterlijk.

Als dat het geval is, dan is een moglijke oplossing, als het lukt, de naad in zijn geheel te splijten. En dan een moderne lijm gebruiken. Recocinol, PU constructielijm of een epoxie.

Bij oudere schepen werd dit destijds toegepast.

Brambo schreef
Misschien moet de mast dan een maand op vakantie in de vaart, daarna helemaal doorweekt wil ie misschien wel helemaal splijten? Dan een maand drogen en dan lijmen met epoxy?

Freek

ik ben maar beperkt ervaringsdeskundige en die ervaring is al van 45 jaar of zo geleden. Mijn Valk had destijd ook een holle mast met onderin een splijtende naad. Die hebben we destijds gerepareerd volgens de door Berghout beschreven methode met houtlijm en ging daarna probleemloos nog jaren mee . Een kanttekening zorg dat de mast voor langere tijd op een goed geventileerde plek droog ligt voor je er aan begint. Epoxy zou ik niet doen heb later een ander holle houten mast met epoxy behandeld als bescherming. Was toen erg in en ook erg dom. Mast bleek flexibeler dan de epoxy. Resultaat laat zich raden. Weet niet of de epoxy van nu veel flexibeler is. Nog een opmerking over de mast van TS. Er is kijkend naar de foto wel meer dan één naad in het geding dat maakt de uitdaging wel groter denk ik.

Dag Allen,

Ongelofelijk bedankt voor de informatie en beschrijvingen.
Wim, fijne tips, duidelijk ook. Ik ben van plan om het zo aan te pakken. Ik moet nog wel even rekening houden met een reparatie die waarschijnlijk jaren terug gedaan is door andere eigenaar. Wellicht zitten er nog weggewerkte schroeven achter wat pluggen (zie foto), kwestie van uitboren en kijken wat er achter vandaan komt.

Het boutgat zal ik wellicht invetten. Ik zat nog te denken om hier een dikwandige RVS bus in te monteren zodat de bout niet direct op het hout drukt, maar netjes in de huls draait.
Lak wordt iets van Epifanes, wellicht Rapidclear met een laatste laag hardhoutolievernis.

Voor het opnieuw verlijmen zal ik wellicht Bison 2k houtlijm gebruiken, die heb ik nog staan van een eerdere reparatie aan de mast.

Hartelijke groet en ik houd jullie op de hoogte van vorderingen.
Hugo

Helemaal goed, Hugo, behalve die rvs buis in het boutgat.
Veel mensen denken er goed aan te doen om zo'n pijpje erin te zetten, maar het werkt juist negatief op de levensduur.
Als het gat gewoon open is, kun je er goed bij om er eens per jaar wat vet in te doen en heb je goed zicht op eventuele achteruitgang.
Als er een pijpje in zit, zie je er niks meer van en kun je het hout daar niet meer onderhouden, terwijl het wel kan inwateren en rotten. (Er zullen mensen zijn die vinden dat je het met epoxy goed kan afdichten, maar dat is nagenoeg onmogelijk met het samenkomen van kops hout, langshout en rvs in 1 gat)

Mijn bescheiden mening: zet nooit een pijp in je boutgat. (Het zit trouwens ook niet lekker )
Wim.

Hallo Hugo,

Ik had het zelfde probleem met de mast van mijn 56 jaar oude Sturgeon ( bouwnummer 112). Dit komt o.a. Doordat in de jaren 60 een lijm werd gebruikt die uiteindelijk vergaat. Het probleem bij mij was dat ook sommige delen verrot waren door het inwateren. (Zie foto’s ) Ik heb dit toen laten repareren door Basker masts in Enkhuizen. Zij hebben toen de slechte delen eruit gezaagd en die vervangen. Hierna zelf 8 x in de Epifanes 1componenten lak gezet.

Succes!

Sturgie schreef :
=Brasker Masts

Dag Sturgie,

Dat is het overwegen waard om dit te laten doen inderdaad.
Zelf heb ik al wel enige ervaring met houtreparatie, maar ik ga eens contact opnemen, heel erg bedankt voor de tip!

Het euvel van de lijm ken ik inderdaad, dit speelt ook bij de kuipranden, goed in de lak houden is hierbij belangrijk.

Hartelijke groet, Hugo

Dag Allen,

De tussenstand:
twee weken terug met wigjes de onderkant van de mast gespleten om te kijken waar de lijmnaad sterk genoeg was om niet meer te scheuren. Geconcludeerd dat ik toch wilde weten wat er aan de binnenkant van de mast zat omdat ik vermoedde dat deze hol was.
Vandaag begonnen met wegzagen van delen die los zaten, zie foto's. Blijkt dat de mast inderdaad hol is met aan de binnenkant een pvc pijp voor geleiding van stroomkabel (ga ik niet meer gebruiken en wil ik laten zitten en wegwerken)
Ooit is dit ingewaterd kan ik nu zien en (naar mijn bescheiden mening) nogal provisorisch opgeknapt.

Plan nu:
voor- en achterkant mast afgezaagd onder hoek van ongeveer 6 graden (lengte = 10 x dikte) om nieuw materiaal terug te kunnen plaatsen, dusdanig ver naar boven tot ik goed onderliggend hout tegenkwam en lijmnaad sterker was dan het hout.
Zijkanten hebben echter ook hun beste tijd gehad, dus wegzagen. Echter, heb ik dit gedaan, zoals te zien in foto, onder een hoek van ongeveer 11 graden. Mijn vraag hier, is deze hoek klein genoeg of moet dit echt kleiner? Hij word straks ook aan zijkanten van dit stuk vastgelijmd aan de nieuwe voor- en achterkanten. Ik ga hiervoor 2K houtlijm van Bison gebruiken voor extra zekerheid (heb ik nog staan).
Verder wil ik het gat voor bout uitboren (forstnerboor 35mm) en nieuw hout terugplaatsen. Dit is namelijk ooit met een epoxyklodder dichtgemaakt en is bij weghalen van deze klodder weer open. (zie foto's)

Belangrijkste vragen voor mij:
1) Is de hoek van 11 graden voor het terugplaatsen van nieuw materiaal klein genoeg?
2) tast ik de integriteit van de kern niet te veel aan door uitboren en nieuw materiaal voor bout (in principe vangt kern van de mast natuurlijk niet de grootste krachten op en dient naar mijn idee vooral als basis om buitenlagen op te monteren.
3) Is de kern nog te gebruiken aan de onderkant? Is nu droog en hout is in principe stevig.

Hopelijk is het verhaal enigszins te volgen.

Hartelijke groet, Hugo

Ik vind het er heel netjes uitzien het lijkt mij dat dit goed gaat als je zo weer opbouwt en inlijmt.
Ik denk dat die kern nog kan.
Maar wacht maar even op de antwoorden van de houten masten nerds hier.

Freek

Ha Zeilers,

Zoals eerder aangegeven nog een laatste update van werkzaamheden aan de mast van onze Sturgeon 22.
Hij is af. Een paar weken terug, na veel uitloop, eindelijk kunnen plaatsten en afgelopen weekenden gevaren. In combinatie met nieuwe fok zeilt het weer heerlijk!

Uiteindelijk zijn de volgende punten hersteld:
- Gedelamineerde onderkant mast verwijderd tot waar delen nog netjes aansloten.
- Nog aanwezige pvc pijp voor electra vrij gemaakt en oude kabel verwijderd.
- Kernhout gedeeltelijk vervangen en pvc buis in eren hersteld (electra liep met gespijkerde kabelklemmetjes buiten de mast langs.... niet heel duurzaam...)
- 4 nieuwe wangen teruggeplaatst met las verbindingen op oud hout met 2k bison houtlijm.
- Beschadigingen op mast bij zalingen weg gefreesd en nieuw hout geplaatst.
- Masttop na inspectie verwijderd en nieuwe masttop geplaatst met lasverbinding.
- Alles naar gelijkenis met oude vormen geschaafd, geschuurd en met 8 lagen blanke lak (vernis) van Epifanes gelakt. De volgende lagen komen wel weer als de mast na dit seizoen weer naar beneden gaat. Daarna ieder jaar 2 laagjes erbij

Voor nieuw hout van mastvoet hebben we Oregon Pine gebruikt omdat Spruce niet dosse gezaagd in gewenste maat geleverd kon worden (toen nog in de veronderstelling dat de mast van Spruce gemaakt zou zijn). Reparatie bij zalingen en masttop wel van Spruce gemaakt. Uiteindelijk gezien het kleurverschil zal de mast toch van Oregon Pine gemaakt zijn. Maarach.. beiden hebben vrij identieke mechanische eigenschappen en nu kan ik visueel genieten van de reparatie;)

Iedereen heel erg bedankt voor de tips en informatie, ik heb er ongelofelijk veel aan gehad en zal er heel erg van gaan genieten!!!

Hartelijke groet!
Hugo Mees

Hallo Hugo,

Dat heb je goed gedaan! Respect voor dat je dit zelf hebt aangepakt. Veel plezier ermee.

Groet Laurens (Sturgie)

Mooi werk hoor!
Dank voor het delen!

Wat is een houten mast toch mooi. De reparatie ziet er heel erg goed uit, vakwerk! Eer van je werk en dubbel genieten als het stokkie weer op de boot staat.

Ziet er weer keurig uit! Welke lijm heb je gebruikt?

Dag Jollenbaas,

Hiervoor heb ik Bison 2K Expert polyurethaanlijm gebruikt.
2 seizoenen terug ook al voor kleine reparatie van masttop gebruik en voor gespleten houten kuiprand waar behoorlijk wat kracht op komt te staan. Lijm houdt super naar mijn mening.