Onderwerp: Nieuw doodhout kiel

Hallo,

Zoals ik in een eerder draadje al schreef ben ik bezig met het vervangen van de kiel van mijn Waarschip 870. Er zit nu een ondiepe (1,25m) kiel onder en ik wil een diepere. Met dat doel heb ik een een tweedehandse kiel van een Waarschip 28LD/1010 gekocht. Dat is een loden bulbkiel met tussen kielbulb en vlak een doodhoutconstructie.

Die doodhoutconstructie is intussen verwijderd (als in: gesloopt) om wat aandacht en liefde te kunnen geven aan de (ingegoten) draadeinden die het ding op zijn plek moeten houden. Ik heb de oude draadeinden (rondstaf eigenlijk) ingekort en voorzien van nieuwe draad. Met verlengbussen/koppelmoeren komt daar weer nieuw fris draadeind aan.

Ik zit nu bij de kerstboom een beetje na te denken over de vervanging van het doodhout. Het oude doodhout is niet meer bruikbaar. Het hout moet een vleugelprofiel krijgen met een koorde van 95cm en een maximale breedte van 19cm. Er lopen 8 draadeinden doorheen. De kielbulb weegt 1050kg. De kiel is 105cm hoog. De hele boot weegt 3000kg.

Ik zie een aantal mogelijkheden voor het materiaal voor het nieuwe doodhout:

- Plakjes multiplex, een voor een op maat gezaagd en op elkaar gestapeld. Voordelen: goedkoop, makkelijk in vorm te krijgen, goed te verlijmen met epoxy, en makkelijk om te bekleden met epoxy en glasweefsel. Mogelijk nadeel: is multiplex sterk genoeg? Er komen redelijk wat krachten op het doodhout.
- Plakken massief hout. Voordelen: waarschijnlijk hogere sterkte. Nadelen: zeker bij hardhout moeilijker in vorm te krijgen, lastiger te verlijmen met epoxy, werking.
- Stalen doosconstructie. Voordeel: waarschijnlijk sterk genoeg, nadelen: mogelijk duurder, ik kan het zelf niet lassen, roestgevoeligheid.

Mijn voorkeur gaat uit naar een houtconstructie.

Wat denken jullie, heeft een multiplexconstructie voldoende sterkte? En als niet, wat is een goede houtsoort voor dit doeleinde, die voldoende sterkte heeft voor het doel, maar toch relatief eenvoudig in vorm te krijgen is, goed te verlijmen is met epxoy, en goed te bekleden valt met epoxy/glasweefsel?

Alvasst bedankt voor het meedenken!

Ik zou het doodhout opbouwen uit platen eikenhout. Een oud tafelblad kopen en daar planken van zagen of een paar stukken balkhout op elkaar lijmen tot je de vereiste hoogte hebt. Opbouwen van het doodhout door platen multiplex van 20 mm op elkaar te lijmen kan ook.Neem dan wel het beste okumé multiplex dat je kunt krijgen bij de houthandel. Het nieuw doodhout profileren met de schaaf of de beitel. Conserveren met een paar lagen epoxy.

Goed droog meranti of mahonie kan ook, het is een groot oppervlak dus de druk valt wel mee.

Als je voor platen massief hout gaat kun je iedere plaat voordat je ze op elkaar stapelt al redelijk op maat maken.

Dan heb je slechts wat te schaven en schuren als het pakket op elkaar zit.

jerry schreef :
Dit dus.


Je kunt afkijken bij een Pampus en/of Regenboog. Bij die boten doen bouwers dat namelijk ook zo.

Out-of-the-box: gietmal om je kiel maken, grof gevormde hardhouten of eiken planken erin en afvullen met epoxy ?
NB ik zou geen multiplex in doodhout willen hebben ivm vocht/druk bestendigheid.

Vroeger ooit voor mijn BM een nieuwe mastvoet moeten maken.
Waar een mooi stukje hout te vinden?
Uiteindelijk geslaagd bij de kringloopwinkel en een spuuglelijk eikenhouten bankstel gesloopt voor twee prachtig mooie stukken eikenhout.

met die gedachte heb ik een mooie iroko tafel gekocht om te verzagen, nu die tafel een tijdje staat lukt dat helaas echt niet meer.... toch maar naar de houthandel. als je lang met je boot wil doen is iroko ook een kanshebber als houtsoort!

Bij mijn boot (plakhouten Koopmans 34) was het doodhout in red ceder uitgevoerd. Bij het vernieuwen heb ik dat ook maar weer gedaan met western Red ceder, had tenslotte 45 jaar prima zijn werk gedaan en ondanks dat het langere tijd nat was geweest, had het de kiel nog wel ff op zijn plek houden. Voor een relatief zachte hout soort, kan het verbazend goed tegen rot.

Het combineert wat voordelen van multiplex en hardhout:
- sterk maar toch licht maar dat laatste is als doodhout niet perse een verdienste
- goed te verlijmen en te lamineren met epoxy.
- erg gemakkelijk in profiel te schaven en te schuren, veel gemakkelijk dan hardhout
- het is niet meteen snot zoals zelfs de beste multiplexen wel wordt, mocht het toch eens nat worden
- betaalbaar

Ik heb het in 3 lagen de vorm van de kiel laten volgen, toen in vorm schaven en schuren. Het ding voorzien van laagjes glas en weer tegen de romp gelijmd.











Maar er zijn zat andere houtsoorten die ook voldoen. Er komt compressie op maar over een groot gebied verspreid. Die druk kan veel hout wel hebben.
Red ceder is wel zachthout en daarom vind ik een laagje glas wel prettig waar dat bij een hardhout minder nodig is.

Als ik het goed begrijp is het 'doodhout' eigenlijk gewoon een deel van de kiel, waarin het profiel van het onderste loden deel min of meer wordt voorgezet. Kijkend naar de lengte van de draadeinden iets dat al gauw meer dan een halve meter hoog wordt.

Ik zou in dat geval, als je met massief hout gaat werken, wat ik in dit geval logisch vindt, niet werken met horizontaal gestapelde lagen, maar met verticale lagen.
Dat kunnen plankjes zijn die je in breedte aanpast aan de breedte die ter plaatse nodig is. Je krijgt dus na het verlijmen van dat geheel een getrapte bovenkant van de kiel, die in tweede instantie met een elektrische schaaf tot een gebogen vlak in de vorm van de loden kiel daaronder maakt. Je kan voor de gewenste doorsnede hogerop een paar mallen maken om bij een verlopende breedte van het geheel ook daar de gewenste doorsnede te krijgen.

Deze werkwijze heeft naar mijn idee twee voordelen:
- Aan de buitenkant van de kiel heb je een minimum aan 'kops' hout, dat zoals bekend veel harder vocht opzuigt dan langshout. De twee vlakken waar wèl kopshout zit, verdwijnen goed beschermd tegen de romp en tegen het loden deel.
- De constructie is mechanisch sterker dan een uit horizontale lagen opgebouwd kieldeel. Als er een buigend moment optreedt, met een koppel dat in verticale vlak werkt (de enige richting waarin een buigend moment van enige grootte te verwachten is), dan wordt het hout veel gunstiger belast en kan het betreffende deel van de kiel een veel grotere belasting aan.

Het te gebruiken hout moet een bepaalde duurzaanheid hebben (in de range klasse III - V) en niet te zacht zijn. Ik zou bijvoorbeeld geen Western Red Cedar gebruiken, maar één of andere hardhoudsoort die zich goed laat verlijmen. Epoxy kan prima omdat het hout als het nog wat krimpt of uitzet dit niet in de lengterichting doet. Als de zaak goed (lucht en waterdicht) wordt afgesloten, kan er ook een glasweefselhuid omheen.

Wadloper schreef : ?
Ik zou juist liever iets duurzamers kiezen in klasse 1 of 2.
De schaal gaat ondersom van meest duurzaam = 1 tot minst duurzaam = 5.

WRC valt in klasse 2, waar ook diverse hardhouten te vinden zijn zoals mahonie, meranti en eiken. Door de fenollen is het veel duurzamer dan andere zachte hout soorten die veelal in 4 of 5 vallen. En dat is ook mijn ervaring met mijn oude doodhout.

Ooit een boek gelezen waar ze het van ijzerhout maakten, bestaat dat nog?

Het idee om het doodhout verticaal aan te brengen is een goed idee. Niet vanwege de grotere sterkte. Die is helemaal niet nodig, horizontale planken zijn sterk genoeg. Het voordeel zit in het opbouwen waarvoor je kortere stukken hout nodig hebt die mogelijk net weer wat makkelijker te verkrijgen zijn en tegen een schappelijker prijs. Verder lijkt mij het vormgeven makkelijker, met een strooklat kan de vorm op elke plek met één handbeweging gekontroleerd worden. Ook heb je op deze manier geen houtverlies.
Als houtsoort zou ik merantie nemen: geen kwasten en rechte draad. Mahonie heeft weleens last van kruisdraad. Eiken schaaft ook prima (mits zonder kwasten)

Goed idee Wadloper: heeft ook een mooi stijf geheel (in de hier relevante verticale richting)

Philip schreef :
Foutje mijnerzijds: ik bedoelde natuurlijk klasse I - III

zeekraal schreef :
Ik zou, als je het met dezelfde hoeveelheid materiaal en een verticale oriëntatie de zaak sterker kan maken dan met horizontale oriëntatie, dat altijd doen.
Dat dit voor de sterkte niet nodig is, vind ik een nogal grove aanname; weet jij dan precies wat er nodig is?
Een kiel is wat anders dan een roer. Als de boot flink helt, oefent de massa van enkele honderden kilo's lood een flink koppel uit op het doodhout.

Inmiddels weten we dat draadstangen die op buiging belast worden niet erg betrouwbaar zijn. Op het moment dat het doodhout krimpt ten opzichte van de lengte van de draadstangen is de kans aanwezig dat de draadstangen gaan buigen. Geen goed plan dus. Door de oplossing van Wadloper te kiezen voorkom je dit. Hout krimpt/werkt nagenoeg niet in de lengterichting. Bovendien kan kops hout hele grote druk aan.
Omdat bij verticale stukken je geen grote lengtes nodig hebt zou ik zelf op zoek gaan naar wat robinia. Goede duurzaamheid en, vooral in America, wordt het als het meest superieure houtsoort gewaardeerd voor kiel constructies. In NL vooral geliefd bij molenbouwers.

Robinia zou inderdaad een prima keus zijn.
Rond de eeuwwisseling werd robinia gepropageerd als alternatief voor Afrikaans hardhout, omdat het relatief snel groeit en daardoor geschikt was voor een economisch interessante vorm van bosbouw.
Sindsdien heb ik er niet veel meer van gehoord. Dus of er makkelijk aan te komen is, weet ik niet

Purperhart is ook een optie. Wordt ook in schepen in kielbalken, wrangen en dergelijke gebruikt. Erg duurzaam, wel een beetje oppassen met verwerken. Ik krijg er een allergische reactie van als ik geen mondkapje gebruik.

Bevriende timmerman zou afzelia advisere

HotSnail schreef :
Dat niet alleen. Je zult je schaafbeitels ook erg vaak moeten slijpen
Persoonlijk denk ik dat het overkill is. En ook hier geldt, zie er maar eens aaan te komen voor een redelijke prijs.

Wadloper schreef :
Als je dat tot op de kilo wil weten moet ik gaan zitten rekenen en daar heb ik even geen zin in. Het antwoord zit dus in de volgende redenering.
Het moment dat de kiel onder helling veroorzaakt heeft een trekkende kracht in de kielbouten aan loef en een drukkende kracht in het doodhout aan lij tot gevolg (even grofweg). Beide zijn even groot. Als je nou ziet dat het hout onder de volgplaten onder de moeren niet wordt ingedrukt terwijl het raakvlak tussen doodhout en kielbalk vele malen groter is dan de totale oppervlakte van de volgplaten mag je rustig die conclusie trekken.

Jongens jongens, niet moelijker maken dan het is. We hebben het hier over een kieltje van een bootje wat korter is als 9m. Als het een kiel is die onder een 1010 vandaan komt dan hebben we het over minder dan 1000kg, breedte van 12-15cm. Bulb CG op 1.5m diep. Geeft een buigend moment van 1500kgm. 15cm breedte om dat op te vangen, geeft een druk op het randje van 100kN.. Laten we aannemen dat de kiel een meter lang is, dan hebben we het over een kN per cm lengte van de kiel. Druk opvang op de buitenste 10% van de koorde en we hebben het over een oppervlakte druk (crushing) van 6 N/mm2 Dat kun je met waaibomen hout nog aan.

Waarschip heeft 100-den kielen gebouwd op deze manier, ze gaan vele tientallen jaren mee zonder problemen.

Je hoeft niet telkens opnieuw het wiel uit te vinden, dat hebben vele knappe koppen al gedaan.

@erik snap bagetalisering met je reken voorbeeld. Vind je bijdragen altijd informatief en duidelijk.

Wat interessanter is welk aanhaal moment zet je de bouten die moet namelijk hoger zijn dan de genoemde kracht. Bij voorkeur flink hoger om de kielbouten zuiver op trekt te belasten en het doodhout en kielbalk op druk.

Dat resulteerd in een relatief lage druk zoals erik voor rekend. Daar zoek je hout bij. Keuze lijkt mij meer budget en beschikbaarheid dan problemen met krachten en toepassing.

Een te zwaar doodhout maakt mogelijk het bootje heel wreed omdat er dan nog meer oprichtend moment bij komt. Uit de tekst denk ik dat de kiel dieper en. Zwaarder wordt omdat het een kiel van een grotere boot is? Meestal worden diepere kiezen lichter met een zelfde of groter oprichtend vermogen door de toegenomen lengte.

Eens met Erik, en hoeveel m3 doodhout spijker je er onder.
En in vorm schaven gaat met langshout beter dan met kopshout.
En aandraaien van de moeren van de kielbouten, zo strak als je kan.