Onderwerp: Nogmaals nieuwe helmstok

In 2024 heb ik mijn helmstok vervangen door een zelf geknutseld exemplaar van een essen houten bijlsteel. Niet moeilijk en niet duur, maar na twee seizoenen varen komen er wat problemen naar voren. Belangrijkste probleem is dat de helmstok niet in positie blijft. Zolang het buiten vochtig is blijft de helmstok netjes staan in de stand waarin ik hem vast had, maar zodra de zon gaat schijnen (en net hout uitdroogt) valt hij naar beneden op de bodem van de kuip.

Het was waarschijnlijk niet zo handig om het hout onbewerkt te laten.

Deze winter wil ik een nieuwe poging doen om een helmstok te maken. En nee, de originele heeft de demontage niet overleefd. Het wordt wederom een bijlsteel als basis. Nu houd ik wel van een beetje klussen, maar ik wil het nu iets beter aanpakken, zodat ik niet om het jaar opnieuw hoef te beginnen.

Constructie is een houder op het roer waar het hout tussen valt, gefixeerd met een simpele bout met ringen en moeren, geen veertjes etc.

Omdat ik de kromming in mijn huidige helmstok mis, wil ik dit keer niet alleen de rechte steel gebruiken, maar ook de kop (die normaal de bijl zelf vast houdt. Probleem is dat de kop van de bijlsteel niet recht is, maar naar boven taps toeloopt. Als ik die in de houder van het roer plaats, ziet dat er ongeveer zo uit:


...|....../-\......|
...|...../...\.....|
[=|==/==\==|=]
...|.../.......\...|
...|../.........\..|
...|./...........\.|


Hoe zorg ik dat de nieuwe helmstok recht komt en hoe zorg ik dat hij in de juiste positie blijft staan? Of is dat laatste minder problematisch als het hout is behandeld met bijvoorbeeld epoxy?

Alle tips zijn welkom.

Als ik je schetsje goedbegrijo dan zijn er twee dingen te doen. De eerste is twee wiggetjes op de steel lijmen zodat de V-vorm weg is. De tweede is twee extra gaatjes in de metalen kop boren zodat je er een tweede bout bij kunt zetten. Met twee bouten erin zou de helmstok niet meer naar beneden moeten vallen.

Een essen steel heeft opzich geen laklaag oid nodig. De bijlen die ik hier in Alaska gebruik om hout te hakken zijn al tientallen jaren oud en 'wonen' buiten in een regenwoud. Die essen stelen zijn nog puntgaaf.

vaak zit er bij helmtokken onder een stelbout zodat je de "valhoek" kan aanpassen bv bij waarschepen

LeisureLola schreef :
Overweeg deze keer om het iets professioneler aan te pakken.
Schaf een stuk essenhout aan dat groot genoeg is om een helmstok te maken en maak er één die min of meer gelijk is aan de originele.

Als die gebogen was, zaag je (of laat je zagen) minimaal vijf plankjes van gelijke dikte en buig je die over een mal, met een watervast lijm ertussen. Aantal en dikte van die plankjes wordt bepaald door de buiging die nodig is. Je moet ze zonder te stomen in de vereiste bocht kunnen buigen.
De passing in het beslag op de roerkoning kun je nu precies zó uitvoeren als nodig is voor de goeie klemkracht. Je werkt je helmstok af met olie of een enigszins ademende lak. Daarmee wordt het krimpen en uitzetten flink beperkt.

Dat improviseren met bijlstelen zal altijd leiden tot iets dat hoogstens tijdelijk werkt

"bijlstelen zal altijd leiden tot iets dat hoogstens tijdelijk werkt" ligt eraan hoe knullig dat gemaakt wordt.

Je zou het zo kunnen doen, maar leuker is natuurlijk meteen carbon (zie hier)

De Optimaal schreef :
Ik zou ook kijken naar een iets grotere en dikkere steel.
Iets van een grote schop. Dan heb je meer om in het juiste model te krijgen.
Of misschien toch een juist stuk hout gaan scoren bij een echte houthandel.

“Als je doet wat je deed dan krijg je wat je kreeg”

Firma Nijhof in Baarn heeft een mooie sortering exotisch hout en ook vele resten daarvan. Ze beschikken over een zagerij die je kan helpen alvast een begin te maken om een stuk pas te maken.

Hoogte afstellen doe je met een stelschroef in het RVS gedeelte wat op de roerkoning zit.
Wadloper beschrijft een manier om je helmstok zelf te maken door laagjes hout op elkaar te lijmen.

Hier een voorbeeld,



Je maakt een ondermal van de vorm waarin je de helmstok wilt hebben door er steeds lagen op te lijmen. Die lagen zet je steeds vast met lijmklemmen of ratelspanbanden.
Heb je voldoende lagen op elkaar, dan met de schuurmachine de finale vorm er in schuren, ronding, dikte etc etc.
Dit kan je doen met houtlijm en dan afwerken met hout-olie. Of met epoxy,waar iets meer kennis voor nodig is maar een sterker, hooglans (als je dat wilt) resultaat geeft.
Epoxy plakt aan alles en is sterker dan superlijm, dus zorg dat je een plan hebt voor je begint.
Denk dat je hier op ZF genoeg hulp vindt voor zo'n projectje.
In beide gevallen is het handig om een helmstok hoes te maken tegen zonlicht en het weer.

Succes!

ziet er sjiek uit zo met al die lagen. Mooi stukje werk

Leuk winterklusje. Leer je veel van.

Ik krijg steeds meer zin om een echte helmstok te gaan maken deze winter, en het geknutsel achterwege te laten. Een vraagje, hoe krijg ik de eerste laag in model om de andere lagen erop te lijmen? En welk gereedschap heb ik nodig? Ja, ik weet het, rookie.

Youtube?

LeisureLola schreef :
Als je de contouren weet,..daar dan een kartonnen mal van maken.Aan de hand van je mal het liefst van staal een buigmal maken waar je de stroken nat tussen kan vormen. Klemmen erop. Als de klemmen erop zitten met een verfbrander het hout drogen.
Dit zo een paar dagen in de mal laten zitten en laten drogen. Daarna uit de mal halen,..lijm ertussen...klemmen erop en drogen.
Na het drogen schuren en schuren en schuren. Likje verf erop en je hebt dan een mooi gebogen helmstok

LeisureLola schreef :
www.youtube.com/shorts/6WHmTTW38PU

Need I say more?

De Optimaal schreef :
Erg ingewikkeld.

De vraag is hoe groot de buiging moet zijn. Dat weten we niet.

Het eenvoudigste is de manier uit het gelinkte YouTube filmpje. Je stroken zó dun zagen dat ze ook zonder nat maken en/of stomen buigzaam genoeg zijn om de gewenste bocht zonder meer te halen zonder te scheuren of breken. Mag best een beetje kracht voor nodig zijn.
Er zijn in de praktijk minimaal vijf 'lagen' nodig om het vormstuk, na het uit de mal halen, min of meer in die vorm te houden. Bij minder lagen zal het minder buiging overhouden dan het in de mal had.

Wadloper schreef :
Precies, moeilijker is het niet. Een malletje zaag je uit een plaat mdf, eventueel meerdere delen op elkaar schroeven voor de juiste dikte en gaten erin voor een paar lijmtangen. Of met in hoogte verschillende blokjes.


Edit:voor vragen …. je weet het

"De vraag is hoe groot de buiging moet zijn. Dat weten we niet." nee we weten zoveel niet....en van YT heb je ook de maten niet dus...mal van karton om de vorm te bepalen

Om de vorm enigszins in de vorm van je mal te krijgen....nee dat gaat je niet lukken uit de losse hand en een paar klemmen. uiteindelijk resultaat...waarschijnlijk broddelwerk, zonde van je tijd en materialen

De beschreven methode is de methode die meubelmakers en scheepswerven gebruiken als ze hout in krommingen willen krijgen dien permanent is. Zelfs Ikea gebruikt dit principe
Als het allemaal niet te zwaar is uitgevoerd kun je de buigraam ook uit hout maken maar krachten van een aantal gestapelde houten latten die je dwingt in vorm te gaan liggen zijn groot. Het is idd een leuke winterklus dus de factor "Erg ingewikkeld" is relatief.

Heb voor mijn SPirit32 ooit een gebogen helmstok gemaakt.
- rechthoekige latten mahonie en essen om en om, van 2 of 3 mm dikte (2 buigt beter)
- van piepschuim een model gemaakt aan boord om uit te zoeken hoe het eruit moest zien.
- uit goedkoop multiplex een mal gemaakt volgens dat model
- die mal dan uit een aantal lagen multiplex, allemaal hetzelfde uitgezaagd, samenstellen (schroeven erdoor) voor de gewenste breedte.
- die hele mal in de werkbank klemmen
- dwars erdoorheen gaten boren waarin een lijmklem past.
- dan de eerste laag essen of mahonie erop buigen, dat kan droog als het hout dun genoeg is en de bocht niet te extreem
- de 2e laag (ander hout) erop lijmen met epoxy (ik gebruikte CetaBever, maar die bestaat niet meer)
- enzovoorts. De lagen steeds aanklemmen met flink wat lijmklemmen.
- tussen de lagen de lijm laten harden; een dikke stapel ineens doen gaat glijden en wordt rommel.
- na de laatste laag met de schaaf het ding in het gewenste model brengen
- schuren
- en dan lakken (natuurlijk met Coelan).

Ik nam een stevige stuk plaat. Oude helmstok erop. Paar blokjes erop geschroefd tegen de oude helmstok aan. Nieuwe helmstok uit latjes opgebouwd door deze met lijmklemmen tegen de blokjes aan te klemmen. Lijmen met iets ingedikte epoxy en een stevig stuk plastic eronder om te voorkomen dat de plaat er aan gelijmd werd.

Daarna alles strak maken met schaaf (grof vormen) en daarna netjes schuren.

Leuk, niet heel moeilijk project!

De Optimaal schreef :
"Erg ingewikkeld" sloeg vooral op je verhaal over natmaken - in de mal - drogen met een verfafbrander. Dat is niet nodig als je de stroken dun genoeg maakt.

Nu ga je weer ingewikkeld doen over de mal. Het is niet ingewikkelder dan het filmpje laat zien.

TS moet nu eerst maar aan de slag. Informatie genoeg. En zoals Noballast al schreef: wij zijn beschikbaar voor verdere vragen.

altenatief kun je natuurlijk ook een (ronde) helmstok uit vol materiaal zagen.
Kost meer aan materiaal, minder in uren...

TuuLeVi schreef :
Dat heeft, afhankelijk van de grootte van de kromming, een nadeel.
Tenzij het gaat om een krom gegroeid stuk hout (men selecteerde in lang vervlogen dagen soms dergelijke stukken voor scheepsspanten, bijvoorbeeld) zaag je bij het vormen van het 'kromme' stuk, ook door de langsdraad, die meestal redelijk recht is, heen. Dat levert een duidelijk minder sterke helmstok op.

Zeker bij een sterk gekromde helmstok een niet aan te bevelen werkwijze.

Op deze manier heb ik de binnensteven van mijn bootje gemaakt. Gelijmd met Bisonlijm .