Onderwerp: Welke afdichting na afkrabben osmose blaasjes?

@ Herman:
Goed idee!
Laten we wel even oppassen wat er door wie allemaal op gezet wordt. Goed screenen op waarheidsgehalte.
Zoals anderen ook steeds vaker opmerken: Veel kaf onder het koren. Sterker nog: Soms is het koren helemaal niet te vinden.
Goed om met elkaar te gaan werken aan een zinvolle inhoud op dit aspect (en wellicht andere).

Hier alvast wat info dat ik vond op digisail.


Osmose, en dan?

Hoe ontstaat osmose bij zeiljachten?



Definitie: osmose is het proces waarbij vloeistof beweegt naar de plaats met de hoogste concentratie. Het vochtig worden van het keukenzout is er een voorbeeld van maar een deel van de zuigkracht van planten is er tevens op gebaseerd.

Osmose in schepen is een degeneratie proces in glasvezellaminaat ( polyester ). De oorzaak zit in een chemische reactie tussen water en stoffen in de scheepsromp. Onder de volgende omstandigheden kan water in de romp komen :

Er moet een zekere waterdruk aanwezig zijn.
De waterdichtheid van de huid moet onvoldoende zijn.
Er moet een ruimte in of achter de huid aanwezig zijn om het water op te vangen.

Als er water door de huid heen gekomen is reageert het met de chemische stoffen in het laminaat tot een zuur. Deze zuren bouwen onderhuids een druk op waardoor blazen en op den duur ook barsten ontstaan. Door deze barsten wordt vervolgens weer meer water door het laminaat opgenomen.



Wanneer treedt osmose op?

De romp van een polyester schip wordt opgebouwd uit verschillende lagen met glasvezel versterkte polyesterhars. De beschermings- en afwerklaag aan de buitenzijde is een op kleur gebrachte polyesterlaag, de zg gelcoat. Deze gelcoat bezit een goede weerstand tegen veroudering en chemische invloeden en is goed waterbestendig. 100 % waterdicht is hij echter niet: het is een semi-permeabel membraan. Moleculen zijn hierin voortdurend in beweging. Watermoleculen passeren deze gelcoat zonder probleem. Gelcoat kan afhankelijk van het type polyester ongeveer 1-2% water opnemen. Bij afwezigheid van lucht insluitingen blijft de hoeveelheid water in de gelcoat constant doordat er even veel water uit het laminaat verdwijnt dan er inkomt. Als er wel lucht kamers direct achter de gelcoat zitten zal het water op die plaatsen door de gelcoat heen dringen. De in de luchtkamer achter gebleven chemische stoffen lossen dan op in het water. Door concentratie van chemische stoffen in het water worden steeds meer watermoleculen aangetrokken. Er komen hierdoor meer watermoleculen binnen dan er uitgaan met als gevolg een toenemende spanning in de luchtkamer achter de gelcoat. Door deze spanning ontstaan blaasjes op de gelcoat. Deze blaasjes zullen na verloop van tijd openbarsten waardoor water in het laminaat kan trekken. Wanneer 's winters de huid bevriest zet dit water uit waardoor de laminaten van elkaar gedrukt worden. Osmose komt niet alleen voor tussen laminaat en gelcoat, maar kan ook voorkomen tussen verschillende gelcoat- of laminaatlagen. In dit laatste geval zullen door de druk van het water de verschillende lagen van elkaar barsten. Hierdoor wordt de sterkte van de huid veel minder.

Er bestaan ideale omstandigheden voor het ontstaan van osmose als:



-er bij de bouw luchtinsluitingen zijn ontstaan tussen de hars en het glasweefsel waar restzuur uit de hars aanwezig is.
-de uiteinden van het glasvezelweefsel onvoldoende met hars worden geïmpregneerd zodat er openingen in de hars ontstaan.
-als de hars niet overal homogeen van samenstelling is, waardoor de uitharding plaatselijk onvoldoende is.
-de temperatuur van het water waarin het schip ligt relatief hoog is, hierdoor gaan de moleculen in de gelcoat sneller bewegen.
-Behalve door water buiten de romp kan osmose ook worden veroorzaakt door water in de romp. Immers; dit proces kan zich aan beide zijden van het polyesterlaminaat voordoen. Houdt daarom de binnenkant van het schip zo droog mogelijk.
Herkennen van osmose

Blaasvorming op het onderwaterschip betekent vaak osmose. Deze blazen variëren in grote van een speldenkop tot enkele tientallen centimeters. Als er in de blaasjes vocht zit kun je door er aan te ruiken vaststellen of je werkelijk met osmose te maken hebt, je ruikt dan namelijk een zurige lucht.


Bij osmose heb je drie verschillende vormen van blaasvorming, namelijk:

Blaren in de gelcoatlaag of tussen twee gelcoatlagen (de minst ernstige).
Blaren tussen gelcoat en de eerste laag laminaat (komt het meeste voor).
Blaren in de laminaat lagen met als gevolg delaminatie.

Voorkomen van osmose

Om blaarvorming minder kans te geven moeten bij de bouw de goede grondstoffen gebruikt worden. Een goede bescherming wordt gegeven door isofthaalzure harsen. Maar het is niet noodzakelijk om het hele laminaat met deze hars op te bouwen, de gelcoat en de eerste drie lagen laminaat geven voldoende bescherming. Bij veel werven wordt het laminaat wel uit goed materiaal opgebouwd maar wordt voor de gelcoat een wat goedkoper product gebruikt, hierdoor is er meer kans op osmose. Naast materiaal keuze is ook de dikte van de gelcoat van belang. Wanneer de gelcoat namelijk te dik word is er meer kans op haarscheurtjes. Een goede dikte voor de gelcoat is 0,7 mm. Het is belangrijk dat het product goed uithard, er moet daarom goed op de mengverhouding van katalysatoren en versnellers gelet worden. De temperatuur moet ongeveer op 20 graden gehouden worden, en de luchtvochtigheid mag max. 55 % zijn.
Er zijn drie manieren om het laminaat op te bouwen namelijk de hand-lay-up methode, het spuiten en het bouwen onder vacuüm. Bij de eerste methode is de kans op lucht insluitingen vrij gering omdat de lagen vrij dun zijn , en laag voor laag worden ingerold. Ook zullen er bij deze methode vrijwel geen glasvezel einden tegen de rompwand komen doordat er gebruik word gemaakt van glasvezel matten. Bij het spuiten worden glasvezel draden mee gespoten waardoor het voor kan komen dat er vezel uiteinden tegen de rompwand komen. Dit is niet ideaal omdat door de capillaire werking van de vezels water opgenomen kan worden. Bij het bouwen onder vacuüm worden de glasvezelmatten eerst gelijmd, waarna er een laag folie overheen komt. Vervolgens wordt er met behulp van een vacuüm hars door de matten getrokken. Het grote voordeel van deze methode is dat de uithardings tijd in plaats van drie weken maar 48 uur is. Doordat het zo goed uithardt blijven er weinig rest zuren over zodat de kans op osmose vermindert.

Herstel

Wanneer eenmaal de ernst en omvang van osmose is vastgesteld kan er besloten worden welke aanpak het beste is. Enkele losse blaren zijn heel goed zelf te herstellen door de gelcoat ter plaatse te verwijderen en het onderliggende laminaat te behandelen met epoxyprimer. Is een groot deel van het schip aangetast raadpleeg dan een expert. Er wordt veel zin maar ook veel onzin over osmose verteld en alleen een goede werf kan u vertellen wat in uw geval de beste aanpak is. In ieder geval zal de gelcoat verwijderd moeten worden. Handmatig is het te doen maar het is tijdrovend en slecht voor uw gezondheid. Een goed osmoseherstelbedrijf beschikt over apparatuur om de gelcoat tot op de milimeter nauwkeurig af te frezen. Zat de osmose alleen tussen gelcoat en laminaat dan is het laten drogen van het schip voldoende. Dit kan enkele maanden duren. Wekelijks het schip spoelen met heet water versneld de afvoer van kristallen waardoor er geen vocht meer wordt aangetrokken. Hierdoor droogt het schip sneller. Is het schip eenmaal voldoende gedroogd dan kan het worden beschermd met epoxy. Bij osmose van het laminaat zal hiervan ook een deel moeten worden afgefreesd. Het drogen kan èèn tot enkele jaren duren! Het is aan de werf om te beoordelen of uw schip zwaar genoeg gebouwd was om zonder de afgefreesde lagen laminaat verder te gaan. Zoniet dan moeten de lagen weer worden opgebouwd.
Vochtmeting

Er is veel te doen over het percentage vocht in scheepshuiden. De apparatuur die hiervoor wordt gebruikt blijkt vaak op volkomen normale schepen ook uit te slaan. Zonder ons in deze discussies te willen mengen kunnen we stellen dat ieder schip wat net uit het water komt een te hoog vochtgehalte aangeeft op de meters. Het verschil tussen het vochtgehalte van het vrijboord en het onderwaterschip geeft vaak een betere indruk. Om deze indruk juist te interpreteren heeft u veel aan een rechtvaardig vakman!

leuk artikel, maar een vochtmeting heeft geen enkel nut in verband met osmose

Idd zeker geen slecht artikel. Een aantal dingen rammelen een beetje, of zijn slecht onderbouwd, maar in basis klopt het wel.

Vochtmetingen zijn idd niet erg van belang, in ieder geval de absolute waarde niet. Een natte boot hoeft geen osmose te hebben.

Vergelijken van waardes in het vrijboord met waardes onder water zegt iets meer, maar ook nog niet veel. Het zal niemand verbazen dat het laminaat natter is onder de waterlijn. Wel kan het helpen om de droging van het schip te monitoren. Maar zelfs dan zou ik geen absolute waarde durven geven waarbij het schip droog genoeg is voor de volgende stap, het aanbrengen van een waterdichte coating.

Onderwaterschip kaal halen,alle blaasjes open maken en alles goed uitspoelen. Dat kun je nu al doen ,daarna laten drogen ( staat boot binnen ? )Als boot buiten staat pas in het voorjaar bij wat hogere temperaturen blaasjes opvullen met epoxyplamuur.
Onderwaterschip goed vetvrij maken en een laag of 6 primacon van international rollen. daarna 2 lagen harde antifauling.

Waarom : als je later toch weer een blaasje op je onderwaterschip krijg dan is het vele malen makelijker te behandelen dan al die twee componenten produkten.
Vaak is het vochtgehalte bij oudere polyester schepen altijd wat hoger,de verwerking van epoxy coatings sluit dit alleen maar meer op ( boot kan niet uitwasemen).
En vaak is de temperatuur,luchtvochtigheid in het voorjaar niet geschikt voor verwerking buiten .

Deze tip kreeg ik van een schilderkenner.

Het is een rotklus,maar je heb wel een goede basis. succes!!

Primocon is niet dampdicht. Je zal het osmoseproces zeker niet vertragen.

net als over rot hout schilderen. het rot wel door, maar je kan het makkelijk lakken elk jaar

Herman schrijft:
Klopt, maar het is veel eenvoudiger om het bij te werken.
Epoxy sluit het proces op, maar het komt er vroeg of laat toch uit in de vorm van een blaas.
Ga daarna het maar weer bijwerken ( epoxy verwijderen ect. ).
Kosten aspect ook nog eens buiten beschouwing gehouden.

Als er geen water bij komt, zal de blaas niet kunnen groeien

heb ik verkeerd gelezen?
is het na 2 jaar al dat je terug problemen krijgt?
wat zegt de garantie van de werf waar je het hebt laten doen?
is misschien een beetje kort door de bocht, maar (ofwel heb ik erover gelezen) komen zij niet met een oplossing over de brug?
wij hebben vorig jaar een boot gaan bekijken en die had ook zo'n behandeling gekregen en die kreeg 4 jaar garantie ... misschien is dat een optie?

vanpupi schrijft:
Hi Vanpupi, bedankt voor je reactie!
Nee, de behandeling is niet uitgevoerd onder garantie. Dat wist ik overigens bij aankoop.
Ik ben overigens zelf wel wat lakoniek omnder het hele gebeuren en volg voor een deel toch wel de wat cynische houding van enkele 'posters' in dit topic die ook een contest varen.
Ik heb de boot nu 2 jaar continue in het water liggen en dat levert een paar hele kleine blaasjes op.
Als ik dat alles met 10 vermenigvuldig zowel in oppervlak als in diepte (natuurlijk onzin, maar even als gedachtenspelletje) dan ben ikzelf inmiddels niet meer 'vaarwaardig' qua leeftijd, maar mijn boot vaart dan nog steeds prima!
Dus gewoon bijwerken elke 2 jaar van de nieuwe blaasjes en als het heel erg wordt maar eens overwegen of ik goed verzekerd een paar keer langs de kust van Somalie ga kruisen....

tgoh pieter, toen ik mijn boot heb laten keuren (John Robbe is een excellente keurder trouwens) kwamen de doemscenario's van osmose natuurlijk ook ter sprake. Volgens John zal je boot nooit zinken van osmose (als je 't gewoon bijhoudt), dus ik zou zeggen, bespaar je de gijzeling van de piraten in Somalië (tenzij je van actie houdt natuurlijk )

je kan altijd nog een cruise boeken bij www.somalicruises.com ...

Mbt osmose: idd is er weinig reden tot paniek, alhoewel de schade door osmose wel groeit, zeker bij vorst. De meeste boten hebben echter "genoeg vlees op de botten" om geen problemen te ondervinden.

Beschermen tegen osmose is goed mogelijk, maar vereist een mate van arbeid. Zowel het verwijderen van gelcoat en het aanbrengen van dampdichte middelen is geen fijne klus. Er zijn genoeg bedrijven (zowel verwerkers als leveranciers) die shortcuts gebruken die niet het gewenste resultaat opleveren, met als resultaat dat na een paar jaar de boel weer gedaan kan worden.

Marketing, aangewakkerd door paniekverhalen in watersportbladen, doet mijns inziens ook niet veel goeds. Je zou eigenlijk literatuuronderzoek moeten doen om de bron hiervan te kunnen vinden. Dat gaat zeker terug tot de jaren 80.

Herman schrijft:
@Herman:
Lijkt mij een prima advies. Dank!
Kan je mij vertellen wat lamineer hars is. Ik he b wat op internet gezocht (ook op je eigen website) en kan wel polyester hars vinden en ook epoxy primer. Lijkt me allemaal niet het gewenste spul.
Kan je me wat suggesties doen svp?

epoxy hars, zoals west, ampreg, sicomin, etc. polyestershoppen, polyservice, hp-textiles, en mrboat verkopen het onder eigen namen.

Waarom antwoorden zoeken op Digisail in hun bewoording, als verffabrikanten ook info geven.

Kijk ook eens naar wat bij Digisail geschreven wordt van de vuilwatertank. "Vanaf 2009 is ieder pleziervaartuig verplicht een vuilwatertank te hebben". En dat wordt voor waar genomen door veel watersporters op het door Digisail zelf genoemde grootste zeilersplatform van Nederland. Het niet juist informeren van de watersporter lijkt op beinvloeding vanuit de branche om verkoop te stimuleren.

Echter epoxy hars heeft niets te maken met polyesterhars en zijn twee totaal verschillende stoffen. Dus inderdaad zoek eerst alles goed uit voordat je begint en dat is best moeilijk heb ik gemerkt want iedere "vakman" praat voor eigen parochie.
Zelf ,eerlijk gezegd, ben er geen voorstander van om twee verschillende soorten materialen te gebruiken op elkaar.

Dat gebruik van verschillende materialen is niet ongewoon. Ook lakken zijn een ander materiaal, antifouling, en niet te vergeten de glasvezel en de polyester of epoxy.

Qua hechting is epoxy in het voordeel tov polyesters. Bovendien is dit beter dampdicht. Vandaar de keuze.

Beinvloeding van pers door de jachtbouwbranche herken ik niet. Wel zeg ik voorzichtig dat niet iedere watersportjournalist zijn bronnen goed controleert. Voor het meest wordt er in leuke bewoordingen opgeschreven wat er zo her en der ter ore komt. Enig verder onderzoek is er vaak niet bij. Is het denk ik ook de branche niet naar.

Mijn boot had osmose. De vorige eigenaar heeft dat netjes gemeld bij de aankoop.

De blaasjes zijn uitgespoeld en aan de lucht gedroogd. Deze behandeling was enige jaren geleden, ik heb geen osmose meer terug gezien.

Heeft dus (in mijn geval) goed gewerkt. Ik sluit mij deels aan bij Vic822.

groet,
Maarten

Herman schrijft:
Het zal dan misschien niet een bewuste beinvloeding zijn maar de watersportpers beperkt zich over het algemeen toch echt tot datgene wat de fabrikanten en/of leverancier ze voorkauwen. Daar hoef je ook niet voorzichtig mee te zijn, diezelfde pers heeft namelijk niet de middelen om het te verifieren. OK, af en toe een 'onderzoek' naar reddingsvesten, -vlotten of ankers en that's it.
Maar ga maar eens na: zou er vandaag de dag nou echt zo'n hype zijn geweest over osmose als de WK er begin jaren '80 niet zo'm heisa over had gemaakt? En lees voor de grap die artikelen nog maar eens door... rechtstreeks van de leverancier.

De middelen heeft de pers wel.

Als fabrikant 1 iets beweert, dan kan de pers de telefoon pakken, en bij fabrikant 2 (in uitgekiende bewoording) navraag doen. Daar heb je alleen een telefoon voor nodig, eventueel een auto of buskaart om bij wat fabrikanten langs te gaan.

Maar ja, WK, Zeilen, etc is geen onderzoeks-journalistiek.

De inlichtingen die ik de pers geef zie ik vaak ook in ongelukkige bewoordingen terug in een artikel, zonder de kans te hebben gehad het artikel te "proof readen".
Vragen naar exclusiviteit, geldelijk belang etc heb ik nooit gehad, en nooit geboden. Ik heb ook niet de indruk dat dat voorkomt.

Wel is het natuurlijk zo dat de journalisten elke maand een krantje vol moeten krabbelen, en alle materiaal die ze aangeboden wordt, is meegenomen.

Volgens mij is dit een discusssie over een wat achterhaald fenomeen. We hebben tegenwoordig internet en kunnen informatie vinden vanuit allerlei bronnen over de hele wereld.
Tenzij de fabrikanten wereldwijd samenspannen, kunnen we dus zelf zorgen voor het vinden van de feiten.
In dit geval van polyester is er wel een wetenschappelijk technisch probleem dat er nog niet veel echt wetenschappelijk onderzoek is gedaan over de veroudering en osmose achtige zaken van polyester.
Momenteel is er een vernieuwde beloangstelling vanuit de bouw (van gebouwen en zelfs bruggen) voor het gebruik van polyester. Dus ik denk dat dit elementaire materiaalonderzoek wel wat zal toenemen.

Ik denk wel dat we met z'n allen de problemen door osmose wat overschatten / overdrijven. Soms komt dat goed uit (bij het kopen van zo'n boot) en soms komt dat slecht uit (bij de verkoop)
Vergelijk nu eens de hele hype die er lijkt te zijn op dit gebied met het probleem van houten boten die ook wel eens wat rotte plekjes hebben. Doet niemand moeilijk over.

pieter2 schrijft:
En dat is heden ten dage ook niet helemaal waar Maar dat valt onder de categorie "Kniesoor".

pieter2 heeft mijns inziens gelijk. Het fenomeen osmose is nu een jaar of 30 bekend. Hoeveel boten zijn er daadwerkelijk door afgeschreven?

In ieder geval een Dehler Varianta K3 is door mij afgeschreven wegens de enorme hoeveelheid blazen en de grootte daarvan. De reparatieinspanning (uren plus materiaal) benodigd om de de boot weer te repareren oversteeg de waarde van de boot. Dus weg ermee.