Onderwerp: Polyesterreparatie: gat in boeg repareren.

Afgelopen zomer bij een keermanoeuvre weigerde onze achteruit. 1x, later geen problemen meer doordat we ons schip wat beter leerden kennen en erachter kwamen dat voor- en achteruit schakelen met ingestuurd staartstuk niet wil.

Hoe dan ook: op een slecht moment, met een stevig windje op de kont bij HW in de haven van Juist, deed de keerkoppeling het 1x niet en ramde 1 van de boegen van de Take 2 op de aldaar aanwezig metalen damwand.

Resultaat: een gat. Gelukkig ca 30cm boven de waterlijn, maar toch een lelijke schade. Zie foto's. Ter plaatse schoon- en drooggemaakt en met goede tape helemaal afgeplakt voor de rest van het seizoen.

De boot staat deze winter op de wal en natuurlijk wil ik nu ook dat gat gaan maken. Na wat rondvraag riepen meerdere mensen: dat kun jij wel zelf. Ik las in een ander draadje een citaat van Pipi wat ik wel aanhang: ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan

Maar dat wil niet zeggen dat ik niet een beetje advies kan gebruiken. Het gaat dus om een polyester catamaran (Prout Quest 31, 1978) dus redelijk dik polyester vermoed ik.

Binnen zit de schade niet op zicht, maar kan er wel bij. (binnenafwerking hoeft dus wat mij betreft niet mooi, zolang het maar effectief is ). Er zit een horizontaal aanvaringsschot in die ruimte en het gat zit precies op de hoogte van dat schot.

Ik stuurde al een chatberichtje op polystershoppen.nl en kreeg als advies: (winter-)epoxy en glasvezel kopen en hun Youtube videos checken. Dat zal ik uiteraard doen. Maar wellicht hebben de geachte aanwezigen nog wel meer tips over de volgende onderwerpen:

- Materiaal: epoxy of polyester gebruiken? Wat is sterker? Makkelijker? Beter verwerkbaar onder buitenomstandigheden?

- Methode: wat is de beste aanpak om dit gat zo onzichtbaar en sterk mogelijk te repareren?

- Gereedschap: Wat heb je nodig voor een reparatie als dit? Ik heb best een en ander, maar omdat ik het nog nooit heb gedaan, kan het zijn dat ik dingen mis. Dat weet ik liever van tevoren dan dat ik zonder sta op de dag van reparatie zelf

De foto's:






En de damwand in kwestie ter illustratie

In ieder geval geen polyester gebruiken maar epoxy en dan in combinatie met glasweefsel . Glasmat gaat niet omdat de binder die erop zit niet oplost in epoxy maar alleen in polyesterhars.Op weefsel zit geen binder.
Polyester op oud polyester hecht matig tot slecht terwijl epoxy wel uitstekend hecht wat de sterkte van de reparatie ten goede komt. Eventueel kun je i.p.v. polyester ook vinylesterhars gebruiken wat beter hecht op oud polyester maar iets minder goed dan epoxy. Dat kun je dan wel gebruiken met glasmat en is ook wat veiliger omdat je niet te maken krijgt met het risico op epoxy allergie.

Als je er ven binnen goed bij kunt kun je overwegen een mal te trekken van dezelfde plaats op de andere romp ( makkelijk bij een catamaran ) en daarmee de buitenkant afdekken en dan helemaal van binnenuit repareren . Simpel ook maken van polyester met en gelcoatlaag , uiteaard plaats waar je de mal trekt met losmidddel behandelen.
Uiteraard moet je dan ook van binnenuit het gat helemaal tot buitenaan afschuinen . Dan hoef je later alleen de naden te plamuren , de rest heeft dan exact de juiste vorm en is ook net zo glad als de plek waar de mal getrokken is.
Zie plaatje uit onderstaand boek.

En dan nog een aanbeveling: koop dit boek bij Polyservice . Daarin vindt je alles wat je moet weten voro dit soort klussen:
www.polyservice.nl/plamuur/451...nststoffen-9001.html

Ps : de losmiddelen moet je uiteraard alleen op de mal aanbrengen vóór het aanbrengen op het gat en daarna de gelcoat op het open deel van het gat. Staat een beetje onduidelijk bij dat plaatje.In de steks in het boek staat het beter beschreven.
Ad

Of je glasvezel, keflar of carbon weefsel wilt gebruiken hangt af van de constructie. Carbon is het stijfst en zal bij buiging het eerst breken, glasvezel buigt iets meer (en is met afstand het goedkoopst), keflar buigt nog meer. Voor de meeste boten is glasvezel het meest geschikt.

Er zijn ook tal van verschillende harsen en harders die niet alleen tot een ander eindresultaat (harder/zachter bijvoorbeeld) kunnen leiden, maar die ook verschillende verwerkingstemperaturen, uithardingstemperaturen en verwerkingstijden hebben. Vooral in de winter wil je een hars die goed te verwerken is en goed uithardt bij lage temperaturen. (De meeste harsen harden het best uit bij 50 graden.) Polyestershoppen, Epoxywinkel en hun conculega's kunnen je vast het goeie aanraden voor jouw doel.

Je krijgt het beste resultaat als de matjes gedurende het hele uithardingsproces aangedrukt worden. Aan de binnenkant kan je het aandrukken door er een soort ballon (strandbal, oud luchtbed ...) tegenaan op te blazen. Aan de buitenkant wordt dit lastiger, maar wellicht kan je een ballon tussen de romp en iets anders (een net dat aan je boot hangt, een steiger ...) inklemmen.

Als je met vezelversterkt epoxy gaat werken is het misschien ook handig om eerst een oefening te doen. Is er iets van ongeveer 20x20x20 cm in een gekke vorm dat je kan maken om te oefenen (een bidonhouder of een la voor de koelkast ofzo). Dan maak je de beginnersfouten in elk geval niet op je boot, maar op iets dat je bij slecht resultaat gewoon weg kan gooien.

Je kan ook de door Yellow Boat genoemde mal van je andere romp zien als een mooie oefening.

Ik zou het helemaal als yellow boat doen. Van de andere romp malletje trekken. Gebruik gewoon pakking tape op de andere romp waar je de mal wil trekken om het makkelijk los te krijgen.

Het is een eenvoudiger reparatie als je dit van buiten af doet.

Beschadigde polyester laminaat wegslijpen en afschuinen. Binnenzijde tijdelijk voorzien van een een afdichting met wat plastic er tussen.

Laminaat aan de buitenzijn laag voor laag weer opbouwen. Het model laat zich eenvoudig weer glad afwerken met een schuurlat.

Dan het "moeilijkste" deel. De juiste kleur gelcoat of pu laklaag aanbrengen.

Kijk even het het origineel is geconstrueerd. Ingewikkelde materialen en/of epoxie zijn niet strikt nog. Gewoon met een polyester hars kan ook prima. Alles moet wel goed droog zijn.

Bram

Andere M schreef :
Allereerst heet dat spul Kevlar , dus met een V waarbij de K en ook de L komen van de uitvinder , Stephanie Kwolek en de AR van Aramide . Kennelijk vonden ze bij Dupont KWOLAR niet goed klinken
Daarnaast kun je beter over Aramide spreken want er is , naast nog twee andere kleintjes in Korea en China ook een Nederlandse versie , Twaron waar inmiddels de fabrikant Teijinramid ( oorspronkelijk van Akzo Nobel) de grootste is op de markt en overigens ook Carbon en Technora en ook een alternatief voor Dyneema en Nomex maakt en daarmee de enige vezelfabrikant ter wereld is die vrijwel alle sterke en speciale vezels op de markt brengt .
En Aramide buigt niet zozeer meer dan glas ( want dat klopt niet, wel meer dan carbon) maar is sterker en kan in feite niet kapot. Carbon is veel brosser, juist o.a. door zijn nog veel lagere rek en breekt daardoor wat bij Aramide door de wat grotere rek dan carbon niet kan vandaar dat o.a. kogelvrije vesten ook van Aramide gemaakt worden en niet van Carbon .
Heb nog mede aan de wieg gestaan van Twaron begin 70er jaen en me er 35 jaar mee bezig gehouden dus dat moet er echt even uit
Ad

Het zou me niets verbazen als deze boot een romp heeft met een balsa kern. Daar wordt de reparatie procedure wel ietsje anders van.

Ik weet zeker dat Yellow Boat beter kan uitleggen hoe te werk te gaan als je balsa hout of schuim tegen komt!

Nee hoor, het is zeker geen balsa kern maar een gewoon polyester glasvezel laminaat.

Eenvoudig te repareren zoals dit jaarlijks vele malen door diverse bedrijven wordt uitgevoerd. We moeten er geen drama verhaal van maken. High tech materialen ? Niet doen. Gewoon polyester hars en glasmat. Uiteraard onder een goede temperatuur.

Bram

Ik had al een heel groot stuk van mijn verhaal weggehaald omdat Yellow Boat gelijktijdig iets beters had geschreven. Ook zonder zijn CV was het al wel duidelijk dat hij er veel van weet. Wat hij zegt is waardevoller dan mijn ongeveer.

Eigenlijk is het nuttige deel van mijn bijdrage:
- Hou bij kiezen polyester/hars rekening met lage temperatuur;
- Maak een oefenstukje;
- Probeer te zorgen dat de boel een paar uur aangedrukt wordt.

(Mijn opmerking over kevlar kwam uit fietstechniek, als je buigingsmogelijkheid in frame wil inlamineren doe je dat met kevlar en niet met glas.)

Dank allen voor de waardevolle input!

Het klinkt in ieder geval alsof het goed te doen moet zijn. Ik zie mezelf de stappen van Yellowboat wel volgen met de tips van de anderen die bijdroegen. En dat malletje maken is dan inderdaad een goede oefening

Zijn er nog gereedschappen die niet iedereen standaard heeft die ik aan moet schaffen? (daar las ik nog weinig over in de reacties tot nu toe). Dat uitschuren bijvoorbeeld: waar doe je dat het beste/snelste mee?

standbly schreef :
Geen probleeem hoor , alleen begin je dan ( als je tenminsste van binnenuit werkt) met het lamineren van de buitenschaal , dan plak je daar van dit spul in ( polyestershoppen.nl/glasvezel/pvc-schuim-436.html) wat als voordeel heeft dat je het net als balso ook om een hoekje kunt plakken en dat het geen water opnemen kan, en daarna daar de binennschaal op lamineren.
Precies zo als bij enkel laminaat aalleen met een laagje schuim er tussen.
Ad

Als je die mal van de andere romp maakt neem ik aan dat de rompen identiek zijn en niet elkaars spiegelbeeld.....

TimS schreef :
Dat uitschuren gaat het beste met een haakse slijper en een slijpschijf of , zelfs beter, een grove lamellenschijf (www.toolstation.nl/flexovit-la...nschijf-125mm/p84636) .
Qua gereedschap voor het lamineren zijn een paar plastic bekers en wat wegwerpkwasten genoeg , eventueel ook een kleine ontiuchtingsroller , roerspatels en uiteraard handschoenen. Hier kun je al dat soort gereedschap wel vinden: www.polyservice.nl/303-toebehoren of polyestershoppen.nl/hulpmaterialen waar ze ook complete lamineersetjes verkopen.
Ad

Waterblok schreef :
Die is best scherp! Ik zal dat in de gaten houden!

Je wilt het schuurvlak vlak houden dus dat moet eigenlijk wel kunnen lukken met een driehoekige schuurmachine en slijptol. Als dat echt niet lukt kan je met een dremel aan de slag, maar ik vrees dat je het daarmee eerder moeilijker dan makkelijker maakt voor jezelf.

Voor het knippen van het glasweefsel wil je een goede scherpe schaar (die zeker niet beter zal worden van het knippen van glas). Er zijn speciale elektrische scharen voor, maar ik denk niet dat je zoveel hoeft te knippen dat dat de moeite is.

En zoals al eerder gezegd wees ruimhartig met afplakken en gebruik wegwerphandschoenen. Het plakkende spul (wat het ook moge zijn) is alleen "mechanisch te verwijderen" = schuren.

De opmerking van standbly is ook heel belangrijk: Als je tijdens het schuren balsa, ander hout, schuim, honingraat of metaal tegenkomt maak even foto's en vraag het aan Yellow Boat (of iemand anders) voordat je verder gaat.

Met een driehoek schuurmachine schuren gaat op zich wel maar allleen als je heel veel tijd hebt . Het is nu eenmaal geen dunne verflaag die weg moet.
Bovendien maak je het oppervlak daarmee erg glad wat later de hechting niet bevordert.
Met een slijpschijf en vooral met een lamellenschijf gaat het echt vele malen sneller en je krijgt een beter oppervlak. Ook schuur je het schuurmiddel niet zo makkelijk vol ls met een schuurmachine.
Ad

Gewone fiber schuurschijven zijn goedkoper dan lamellenschijven. Probeer er afzuiging bij te houden, of een stofkap voor de haakse slijper, met een stofmasker en stof overal. 3m roloc in de boormachine of beter een pneumatische stift of haakse slijper als je daar de beschikking over hebt doen het ook geweldig. Powerfile wil ook nog wel lukken.

Ga niet in hoekje binnen in de smalle romp zitten prutsen. Gewoon van buiten af. Uitslijpen met een haakse slijper met een grove schuurschijf. Hoeft niet mooi maar wel schuin. En netjes het laminaat weer opbouwen.

Een mal maken van de andere romp ? Jachtbouw is geen fabriekproduct. De andere romp zal best een iets andere vorm hebben. Dus dat werkt niet. En Prout gebruikte gewoon handlay-up laminaat.

Meer kan ik er niet aan toevoegen.

Succes er mee.

Bram

Ik heb zo’n reparatie al eens uitgevoerd aan de steven van een Sailhorse. Is goed te doen met epoxy en glasweefsel. Niet ingewikkeld maken: achterzijde afdichten met een stuk plastic (epoxy hecht niet aan het plastic van winkeltassen) en dan opbouwen met veel stukjes weefsel en iets ingedikte epoxy ( indikken omdat epoxy er anders gewoon uit loopt). Voor 10 mm huiddikte zul je wel 10 tot 12 laagjes weefsel nodig hebben. Tenslotte nadat de epoxy is uitgehard ( minstens 2 dagen) de zaak glad maken alsof je een deuk in een auto repareert. Is de romp geverfd, dan bijschilderen. Is hij niet geverfd: zal moeilijk zijn om de reparatie onzichtbaar te laten zijn. Ik gebruik om polyester af te schuinen een Fein zaag of anders een carosserie vijl. Kost weinig en komt altijd van pas. Succes gewenst. Op het internet staat ook een handleiding: The Gougeon Brothers on Boat Repair. Net zo goed als het boek van Polyservice, maar wel gratis

Ik heb zulke reparaties uitgevoerd aan delen van fietsen die maar uit 3 laagjes glas bestonden. Met 1 tik van de slijptol ga je dan dwars door het materiaal heen. Ik was even vergeten dat de boeg van een schip heel wat steviger is uitgevoerd en je dus ook flink steviger gereedschap mag gebruiken.

Haakse slijper heb ik, vijl ook, en een schuurmachine ook. Dus dat uitslijpen komt goed. Ik zal nog eens beraden en bij de boot zelf nog eens goed kijken of ik binnen of buiten in de weer ga.

Ben echt enorm blij met alle reacties! Krijg bijna zin om de klus nu te gaan doen!

Qua afwerking heb ik trouwens de verf in de schuur staan die nu op de romp zit. Moet ik, als alles glad is, niet iets voorbehandelen dan? Primer oid? Of kan dat gewoon zo op de epoxy?

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Aan de buitenkant van de romp zit er een gelcoat tussen het polyester en de verf (als er daadwerkelijk verf is). (Of noem je de gelcoat "verf"? Ik kan me voorstellen dat gelcoat lijkt op verf als je je niet van het verschil bewust bent.)

Ik heb altijd speciale plamuur gebruikt ter vervanging van gelcoat bij reparaties. Dit zegt polyestershoppen erover: polyestershoppen.nl/informatie...pP92i9hoCBF0QAvD_BwE

Theoretisch zou je er ook voor kunnen kiezen om geen gelcoat en geen plamuurlaag te nemen. (Dat lijkt me niet de fraaiste oplossing, maar ik zie als je het lichtdicht schildert geen onoverkomelijke problemen.) Deze optie is eigenlijk onzin als je ook de spullen voor de goede oplossing kan krijgen. Als je voor deze oplossing gaat hou er dan rekening mee dat je de dikte van 1 laag glas weg zal moeten schuren om het glad te krijgen. schuur je minder weg dan zal de gewoven structuur van het glas erg zichtbaar en voelbaar aanwezig blijven.

Als je nog de verf hebt waarmee de romp is geschilderd, kun je die rustig gebruiken over de gladgeschuurde epoxy. Deed ik ook bij de reparatie van de Sailhorse.

Andere M schreef :
Wat dat eerste betreft, gelcoat is natuurlijk veeeel dikker dan verf zo'n 1,5-3 mm , soms nog een beetje dikker,bij verf inclusief primer hooguit een paar tienden mm .
En gelcoat is echt niet 100% lichtdicht hoor ,zeker de lichtere kleuren niet , net zo min als het laminaat zelf.
Ad

Om het weefsel tegen UV te beschermen heeft mijn fiets de volgende lagen op het weefsel (dat inderdaad erg doorschijnend is): gelcoat, zwarte verf, witte verf, verf in de uiteindelijke kleur. Zonder gelcoat zou ik echt hogere eisen stellen aan de verflaag dan met gelcoat.