Onderwerp: Winterklusproject: boegspriet

Inleiding
In de categorie 'boten tot ongeveer 8,50 meter' is de beschikbaarheid van tweedehands halfwinders bijzonder gering. Voor grotere boten is vaak wel wat te vinden, maar de kleinere lichtweervoorzeilen zijn echt zeldzaam. En als ze er al zijn moeten ze ook nog eens precies de juiste maat hebben.
Ik heb er na lang zoeken eentje gevonden, maar die was wat te groot. Ligt bij de zeilmaker om er een stukje af te halen.

Nou zit je bij een halfwinder vrij snel met een preekstoel die in de weg zit. Daar wilde ik wat op verzinnen. Een rolbare halfwinder is wat mij betreft geen optie, dan moet ik eerst de genua/fok weghalen terwijl ik juist lekker snel het zeil wil kunnen zetten. De oplossing: een boegspriet.

Bestaande oplossingen
Er zijn kant en klare boegspriet-kits op de markt. Ik heb een offerte ontvangen van P8 Spars voor een carbon boegspriet die niet tegenviel qua prijs maar die ik toch niet zag zitten (reden: dikte van de buis, een niet passende ring en zeer beperkte ruimte tussen voorstag/foktrommel en preekstoel).
Seldén heeft ook een boegspriet in het assortiment. De aluminium buis begint echter bij een doorsnee van 72 mm wat hem nog onhandiger maakt voor mij dan de carbon versie (60mm).

Eigen oplossing
Ik ga dus voor een zelfbouwoplossing. En die moet voldoen aan de volgende voorwaarden:
1. licht genoeg om simpel neer te zetten/weg te halen
2. sterk genoeg om niet onaanzienlijke krachten voorwaarts, omhoog en opzij op te vangen
3. demontabel omdat je hem lang niet altijd nodig hebt en niet je voordek wilt volbouwen
4. klein genoeg om netjes op te bergen in de toch wat beperkte ruimte aan boord van een 27-voeter

Met deze voorwaarden ben ik eens aan de brainstorm gegaan, en ik kwam tot wat me voorlopig een valide oplossing lijkt. Maar daarover morgen meer!

Ik ga het in de gaten houden, wij hebben ook een gennaker die in principie op een boegspriet gevaren kan worden.

wij hebben een stalenschip, die kan wat meer krachten opvangen.

suc6

Berry

En je denkt niet aan een boegplateau? Zoiets is een voornemen van mij op m'n Vega (ook 27"").

Hoofdreden: Kan ik mijn anker onder hangen. Dit ligt nu op dek en in de weg, bovendien wordt het vaak een smeerboel door plakmodder na ophalen. Nadeel: meer stampen door gewicht op de boeg.

Het plateau wil ik opklapbaar maken om eventueel op krappe plaatsen te kunnen liggen. De plateau's zijn kant en klaar te koop.

@zeehaasje: stay tuned.. het krachtenverhaal kan wat anders zitten dan je dacht
@Jack Bijster: moet ik mijn hele preekstoel gaan vervangen terwijl ik al een ankerrol heb, en daarna zit ik met een permanent langer schip.. geen optie voor mij.

Goed, gaan we verder.
De onderdelen van de boegspriet
Een demontabele boegspriet bestaat uit 3 onderdelen: een spriet, een ring op de boeg waardoor je de spriet steekt, en een oog op het dek waarin het uiteinde van de spriet gelocked wordt.
Door de ring die op de punt ergens bevestigd wordt voorkom je dat de boegspriet naar alle kanten gaat zwabberen. Het zeil dat je aan de punt van de spriet hangt gaat de paal omhoog trekken, naar voren en opzij. Als de ring goed vast zit zal deze fungeren als de as van een wip: de paal aan de bootzijde gaat bijna de tegenovergestelde beweging maken. Met andere woorden: aan de kant van het dek gaat de paal duwen in je dek, trekken aan het oog naar voren en naar loef. Dit stelt behoorlijke eisen aan de onderdelen ring en dek (deze wordt ingedrukt), in mindere mate ook het dekoog.

De spriet
Materiaal voor de spriet uitdenken was niet eenvoudig. Ik heb een vrij beperkte ruimte tussen de staanders van de preekstoel en de voorstag/foktrommel waardoor ik voor een dun geval (diameter-wise) wilde gaan.
Ga ik voor de dunste optie, dan zou ik naar een RVS pijp van 3-4mm dik moeten gaan kijken. Deze weegt dan zo rond de 5-6 kilo en wordt daarmee eigenlijk behoorlijk zwaar. Aluminium kan ik zelf niet zoveel mee, zou ik naar Seldén moeten kijken en zit ik aan 72mm vast.
De spiboom heb ik ook getest op bruikbaarheid en direct afgeschreven. Als ik die 80 cm voor de boeg uitsteek dan kan ik hem met de hand omvouwen. Dat lijkt me niet de bedoeling.
Carbon is ook al langs gekomen als mogelijk materiaal. En waar worden carbon pijpen veelvuldig gebruikt? Juist, de surferswereld. Via Marktplaats in notime een 30% carbon mastje gescoord die bedoeld is voor zwaar weer en zeesurfen. De mast weegt net iets meer dan 2kg, absurd weinig dus.

Deze zal straks stevig verbouwd gaan worden, later meer.

De lengte van de spriet
Twee dingen zijn hier van belang: hoever wil je de spriet laten uitsteken en waar zit een goed punt op het dek om het dekoog te bevestigen. Ik heb dit gemeten met de spiboom: op z'n plek gelegd, zeil eraan en de spriet naar buiten getrokken naar de gewenste uitsteeklengte. Gemeten van de punt van de spriet naar waar het uiteinde bevestigd gaat worden kwam ik op 1,60 meter. Dat is mooi, achter de ring komt straks dus evenveel pijp als daarvoor en dat verdeelt de krachten weer wat beter.

Bouw van de spriet deel 1
De surfmast loopt taps toe, is deelbaar en heeft een totale lengte van 430 cm. Ik heb echter maar 160 cm nodig! De wanddikte van de mast is op het blote oog ongeveer anderhalve mm en dat vind ik wat weinig. Ik neem daarom de bovenste 160 cm van het onderste deel, en de onderste 160 cm van het bovenste deel. Straks schuif ik die met wat extra glasmat en epoxy in elkaar, lekker de ruimte laten vollopen met nog meer epoxy en dan mag het setje gaan uitharden. Ik zal hier ongeveer 250ml epoxy voor nodig hebben dus het totaal wordt niet ineens veel zwaarder.

Eerst maar eens de pijpen inkorten. Dat doe ik met een gewone verstekzaag, is eigenlijk een houtzaag maar het blijkt prima te gaan. NB doe even iets slimmer dan ik en trek handschoenen hierbij aan, tenzij je het leuk vindt om nog dagenlang splintertjes in je vingers te voelen...
Bij het controleren of de pijpen wel in elkaar passen kom ik een kleine verrassing tegen: er zit iets in de mast. Met een oversized bezemsteel druk ik het eruit.

Het is een dopje dat ervoor zorgt dat de mast niet volloopt als ie in het water komt; iets wat bij surfers natuurlijk vaker voorkomt dan bij de zeilboten (hoop ik ).
De pijpjes blijken te passen, er is een ruimte van iets minder dan 3,5 mm tussen de binnen- en buitenpijp. Zaterdag ga ik het verbouwde zeil ophalen, alsmede glasmat en epoxy voor de vulling.

De volgende aflevering gaat dus over het lamineren van de twee pijpen. Daarna gaan we passen en meten om de definitieve plek voor de bevestiging aan dek te bepalen. Vervolgens gaan we terug naar de schuur (of liever de verwarmde kamer in huis) om de eindstukjes aan de pijp te maken. Het zeil moet tenslotte gehesen en de spriet moet aan het dek bevestigd, nietwaar?

Duidelijk verhaal en ziet er goed uit :!: Ik bllijf het volgen.

Je kon dan ook voor een RDM (Reduces Diameter Mast) kijken. Een dunnere diameter, maar een dikkere wanddikte.
Maar zoals jij het doet misschien wel nog steviger

Zo een dopje sit altijd in de top, en bij wave, freestyle, ... (behave race masten) masten zit er ook een dop in de base (onderste helft)

Om carbon mastjes te zagen werkt een metaal zaag normaal beter Blijkbaar nu ook goed gelukt met een andere zaag. Maar als tip voor andere mensen, gebruik een metaal zaag :!:

Voor mensen die ook eens een mast willen kopen, hoe korter de mast hoe kleiner de imcs waarde. De imcs waarde bepaalt de buiging van de mast. Hoe kleiner de waarde, hoe stijver de mast is

Grts sander (een windsurfer die af en toe eens zeilt :twisted: )

verstekzaag heeft ook fijne vertanding, dus lukt ook

Mijn verstekzaag heeft niet echt superfijne vertanding maar bleek de boel toch heel netjes doormidden te krijgen. Ik had helaas geen ijzerzaagblad voor de verstekzaag ter beschikking dus heb ik het maar gewoon met het houtblad geprobeerd. Ging dus prima.

Goed, verder met de klus. Om de ruimte tussen binnenpijp en buitenpijp wat kleiner te maken had ik 10 meter glasweefselband 50mm gehaald, plus een kilootje West epoxy met de 206 harder (de trage, het moest zo vloeibaar mogelijk zijn). Parasolpijp in de Workmate horizontaal gezet, over het uitstekende deel de mastpijp geschoven, epoxy voorbereid. Zoontje mocht de pijp draaien terwijl ik deze insmeerde en tegelijk de glasvezelband erop draaide onder een hoek van ongeveer 30 graden. Er was genoeg om nog een hele laag te doen, die zit gewoon in de lengterichting over de pijp. Het was lastiger dan ik dacht om dat netjes zonder bubbels te maken! Gelukkig heb ik de meeste bellen er nog uit gekregen.

Vandaag heb ik de binnenpijp (met dichtgetaped uiteinde) in de buitenpijp geschoven en voorzichtig de tussenruimte volgegoten met epoxy. Dat ging gemakkelijker dan ik dacht! 200ml aangemaakt en ingegoten, pijp rechtop en dan schudden/draaien om de epoxy in alle ruimtes te laten komen, nieuwe epoxy aanmaken en het proces herhalen. Er ging iets meer in dan ik had berekend maar ik heb nog genoeg. Hij zit bijna tot het einde vol, genoeg om de buigende krachten voorop op te vangen. Het eind wordt dichtgemaakt met een klosje en wordt daardoor vanzelf al verstevigd. Foto volgt als de epoxy droog is.

Klein stapje verder.
Het uiteinde van de buis bleek volgelopen met epoxy, dus dat scheelde me een klosje maken. Want aan de punt wilde ik een RVS oog met 7 cm schroefdraad eraan gaan maken, die heeft natuurlijk wel vlees nodig om vast te zitten. Nu was het een kwestie van gaatje voorboren en schroef erin draaien. Voorkant af.

Nu de achterkant. Daar moet een sluiting aan komen om de pijp aan het dekoog te klikken. Paar keer geprutst met de gatenzaag om een fatsoenlijk rondje te krijgen, maar mijn schijfjes begaven het steeds als ik ze van binnen wilde uithollen (gat voor de sluiting). Andere aanpak gekozen, met hardhout en een tweede ronde met de gatenzaag... alleen daar ben ik nog aan bezig. Dit weekend even afmaken, met epoxy aan de pijp vastketenen, boutje erdoor en de pijp is af.

Volgende issues zijn de dekogen en de houder aan de boeg. Daarvoor moet ik op de boot aan het werk dus wacht ik nog even op redelijk droog & warmer weer. Ook moet ik nog bedenken of ik de tackline door wil trekken naar de kuip en wat ik daarvoor extra nodig heb. In principe kan die lijn ook op de kikker voorop, dus erg veel haast heb ik er niet mee.

De spriet zelf is klaar! Voor het oog ga ik nog 1 laagje epoxy over het eindstuk doen maar dat is meer om oneffenheden weg te werken, zal weinig bijdragen aan de sterkte. Foto's doe ik als ie klaar is.

Dekconstructie is uitgedacht, bleek simpeler dan ik vreesde. Voorlopig ga ik niet moeilijk doen met RVS ringen op de boeg, ik heb een ongebruikt oog op de boeg waardoor ik een lijntje kan voeren dat als flexibel oog gaat dienen.

De twee dekogen moet ik nog doen, als niemand bezwaar maakt wacht ik daar even mee tot de buitentemperaturen weer wat draaglijker zijn. Maar het streven is om in januari/februari de eerste testvaart met de halfwinder te kunnen maken!

Dit klinkt heel boeiend allemaal. Heb je ook foto's, hiervan wil ik wel leren Dennis! 8)

Foto's moet ik nog maken. Mijn telefoon maakt bij TL-licht in de schuur nu eenmaal niet al te beste plaatjes. Erg spannend is het allemaal niet hoor: een surfmast met een eindstukje erin en een oogje voorop.

Ha Dennis,
Goed om te zien dat er meerdere mensen met dit soort klussen bezig zijn. Zelf heb ik een waarschip 740 met scoop, ideale boot voor een spinakker, echter met de familie is dat misschien niet het meest idelae zeil. Vandaar dat ik gekozen heb voor een genakker, en er een laten maken bij De Vries (42m2). Mij werd geadviseerd om dit zeil inderdaad op een boegspriet te gaan varen, en de preekstoel bood verder ook geen mogelijkheden. Anders dan jij heb ik wel voor een selden boegspriet gekozen, wel dik zoals je beschrijft (72mm voor aluminium). Voordeel is wel dat je voorop een lijn kunt bevestigen die dan via de halshoel van de genakker terug kan lopen door de boegspriet heen naar de kuip (immers je moet hem toch gemakkelijk kunnen stellen vanaf halve wind redelijk strak op de spriet getrokken) tot bijna voor de wind (gevierd ter hoogte bovenkant preekstoel). De bevestiging van de ring waar de spriet door heen schuift tot een meter voor de boot bleek wat moeilijker. Ik wilde het geheel toch echt geborgd hebben aan de binnenzijde middels een trekstang naar de kielbalk. Hiervoor bleek de ring vlak achter de stangen van de preekstoel te lassen waarbij de dekplaat via bouten de krachten afleiden naar een onderplaat en dan via een trekstang naar de kielbalk. De preekstoel moet dan iets aangepast worden (rechter poot moet onderaan iets naar achteren gebogen worden en gelast worden bovenop het oog. Ik laat een grote onderplaat uitsnijden waarop de linker poot, de ring alsook de voorstagbevestiging op te lassen zijn (is het een geheel, en duis steviger). Vooraan dan direkt een boegstrip aangelast naar onderen (had ik nog niet, en betere bescherming van de boeg) waardoor dan ook twee bouten door de strip, dwars door de kielblak en de kielplaat stevig borgen die weer verbonden is met de onderplaat onder het dek ter hoogte van de ring. Ik heb bewust gekozen voor die extra trekstang omdat de trekstang van de voorstag zón 20 cm meer naar achteren zat en ik bang was dat zón enorm zeil ontzettend veel opwaartse en zijwaartse trekkracht op het dek kan brengen zodat het schade zou kunnen opleveren indien er geen borging was. Indien je nog iemand zoekt die e.e.a. aan laswerk voor je kan doen in onze omgeving (Beuningen-Tiel), dan kan ik je wel iemand aanraden in wamel (voor jou de brug over!) die veel ervaring heeft in het maken van bootbeslag, en recentelijk voor zichzelf is begonnen (nee, ik maak geen reclame!). Succes met jouw spriet, misschien moest ik een keertje bij jou komen kijken.

groet,
Jules

Jules, nog bedankt voor je tips. Sinds vandaag ga ik toch eens nadenken over een waterstagje...
De dekogen zijn gemonteerd, het primaire oog zit op een balk die onder het dek doorloopt en waarop ook de kikker gemonteerd zit. Ik geloof dat dat wel stevig genoeg gaat zijn.

Vandaag de halfwinder eens gezet zonder boegspriet om te kijken wat dat zou doen. Ben wel een beetje geschrokken van de enorme krachten die er op dat zeil komen te staan 8O

Modelletje voor de beugel is al af, ik laat er toch maar eentje lassen binnenkort.

Oké, inmiddels vaar ik alweer een tijdje met de spriet. Tijd voor een update.

In de eerste plaats heb ik besloten om af te zien van een beugel. Veel te veel gepriegel, het moet allemaal precies passen enzo, kans op puntbelastingen in mijn sprietje.. ik heb besloten me te redden met een lijntje. Boegspriet klaar leggen, die komt dan met de voorkant naast de ankerrol, lijn door ankerrol en 2x om de boom, vastzetten. Zeil erop, boegspriet naar buiten en hijsen maar. Hier het bewijs:

Zoals je ziet staat de spriet behoorlijk krom, er stond dan ook zoveel wind dat ik twijfelde of ik hem wel zou hijsen... ik wilde het systeem echter ook bij 14 knopen op halve wind testen. Test geslaagd De boom geeft geen kraakje maar doet keurig zijn werk, het dek vindt het ook allemaal prima en zeilen met de HW is nog steeds een avontuur, of je de turbo erop zet 8)

De spriet geeft me merkbaar meer hoogte, zonder kom ik niet verder dan 145 graden en met kan ik hem doorsteken richting de 165. Daarmee is dit systeem een blijvertje.. nu alleen nog wat meer handigheid krijgen in het probleemloos hijsen van het zeil.

Ha Dennis,

Hoe staat het intussen met je zelfgefabriceerde boegspriet? Ik ben voornemens er ook een te maken...

Edit: of heb je inmiddels al een heel andere boot?