Onderwerp: Reparatie houten roer

Heb het roer gemaakt ergens in ??? 1995 of zo. Had een vriend molenbouwer / scheepstimmerman die me de witte eik heeft geschonken. Het teak voor de wangen moest ik kopen. Eigenlijk hebben we het roer samen gemaakt, iedere avond teut.
Het rvs beslag heb ik zelf gemaakt maar het lassen daarvan heb ik laten doen. Alle onderdelen vooraf gemaakt en met behulp van houten mallen en tape in de goede positie gezet en dan naar de lasser gebracht.
Zomer 2018 merk ik dat er iets fout is. Duikend zie ik dat de epoxy huid na 23 jaar blijkbaar gescheurd is, ik snijd onder water de loshangende flap af. Zet ook een paar spalken op het roer want we zijn op reis, ik herstel later wel. Die spalken kwamen uit een oud bankstel dat bij het huisvuil stond. Die spalken omdat ik niet meer weet hoe ik het roer gebouwd heb, ze zijn ter voorkoming helemaal uit mekaar breken van het roerblad.
Heb het roer vandaag afgenomen. Makkie want ik had goed voorbereid. Heb het roer voorzien van twee fenders dan naar het werfje gesleept. Roeiend zoals altijd. Ik kan het roer net optillen, als ik het goed gebalanceerd houd. Het in één keer op twee oliedrums tillen is te veel.
Weghalen van de epoxyhuid. Die kwam opmerkelijk goed los.
Blijkt dat ik het roer goed gebouwd heb. De centrale plank houd de drie lagers. Die centrale plank blijkt zo goed als onbeschadigd. Èén klein hoekje rot ( foto 17 )
De rest heeft het gehad. Doordat het hout zonder epoxyhuid geen bescherming had heeft o.a. paalworm zijn werk gedaan. Daar heb ik slechts aan gedacht nadat één der spalken spontaan middendoor brak. Een jaar oud en opgevreten door paalworm. Zie de foto van de spalken naast de bundel touw. Bedenk, net een jaar in het water.
Mijn reparatie idee is nu : wegzagen van het balans deel van het roer. Dus het deel vóór de as. Wegzagen van de achterste twee planken. Die zijn total loss.
Dan hangt het van de goodwill van Costa af. Hij is de “ boss” van het werfje waar ik het roer heengesleept heb. Als hij me een stuk hout verkoopt om de vleugel van het roer weer naar achter uit te bouwen, ok. Lijmen ( met tong ) deze keer met polyurethaan lijm want epoxy kun je vergeten op nat hout. Zij hebben geen witte eik, ze gebruiken eucalyptus hout. Dan plat rvs 30 mm op 8 mm aan beide kanten van het roer als spalken, doorgebout met rvs bouten. Gewoon zodat als de lijmnaad opgeeft het roer niet uit mekaar valt. Heb 4 strippen rvs.
Wil Costa me geen hout verkopen zaag ik alles wat rot is weg, gebruik dan een uiterst kort spade roertje. Eigenlijk niet meer als de centrale plank. Zelfde als vele houten visserbootjes hier.
Loodmenie en antifouling. Ieder jaar. Even het roer trekken. Onze boot hoeft niet op de werf, heeft coppercoat.
Ik besef dat het een noodoplossing is. Hooguit goed voor 5 jaar.
Bedenk : Mijn bootje is 80 jaar oud, hout dus waardeloos.
Schat dat ik nog een paar jaar kan zeilen, dan is het voorbij. Te oud.
Zeilend heeft onze boot praktisch geen roer nodig. Gebalanceerd zeilen.
Op de autopilot had het roer nooit meer als 2 / 3 ° uitslag. Dus dat balans gedeelte deed niks, zat achter de kiel.
Manoeuvreren op de motor word anders. Veel moeilijker. Tja. Dat is dan zo.

Jullie bedenkingen ?

Een paar foto´s.

photos.app.goo.gl/81xTUmRa2nyNm1Pf9

Ik denk dat je geen advies nodig hebt, want je ziet het allemaal helder genoeg.
Goed werk!
Wim.

Ja, hallo, zo makkelijk gaat dat niet. Ik had echt gedacht dat jij ijzer zou aanraden i.p.v. roestvrij staal. Of lange bouten door alle planken.
Overigens, wat jij schrijft is literatuur. Prachtig.

Als je het balansdeel niet erg gaat missen zou ik dat ook weglaten. Verder kan ik niet veel toevoegen want dat schreef je zelf al.

Waar zitten je twijfels?

Lastiger sturen op de motor.....daar zou ik persoonlijk nog wel moeite voor willen doen. Juist omdat je aan het einde van je zeilend leven bent gekomen kan ik me voorstellen dat je het met een goed bestuurbaar schip op de motor nog wat langer kan volhouden.

En een stuk hout opsturen, laten vervoeren, is dat geen optie?

Toen ik onder water de losse flap epoxyhuid weggesneden heb was dat aan de bakboord kant van het roer. Daar is dan water ingedrongen, sterk geholpen door de paalworm die aan die zijde gangen ging eten. Ongelooflijk hoe een praktisch vloeibare worm zo´n gangen kan vreten.
Die worm is blijkbaar kieskeurig, toen hij gravend bij de epoxy lijmnaad tussen achterplank en de centrale plank kwam is hij omgedraaid. Dus de centrale plank die in feite alle kracht opneemt is perfect intact. Het hout kwam ook perfect droog van onder de makkelijk af te pellen epoxyhuid.
Ik heb indertijd tongen gelijmd tussen de planken, de bakboord kant van de lijmnaad is gelost, de stuurboord niet. Daardoor is het roer naar stuurboord hol getrokken. Zoals te zien op foto 7 ruim drie centimeter. Geen wonder dat onze autopiloot tijdens het motoren last had. Tijdens zeilen merk je niks. Je stuurt met de zeilen. Zie ik dat de helmstok meer als enkele graden uitslag heeft weet ik dat ik een der zeilen moet bijstellen. Dat is vaak de lugdruil, dat zeil zit tot 2,5 meter achter de spiegel, dat heeft stuureffect.
Hout bestellen in ??? allemaal mogelijk, ik kan ook een auto huren en hout inkopen. Kan zelfs met de fiets naar de houthandel. Is wel een tweedaagse rit.
Bedenk dat ik geankerd lig en je nooit weet wat er op je afkomt. Gisteravond het eerste onweer. Helaas met urenlange stortbui zodat mijn droge hout nu nat is.
Ik heb een test gedaan met een 3 meter lange wrik / roeiriem in een nood dol over de spiegel en kan zeilen zo, zelfs langzaam motoren. Altijd bootje spelen. Onze boot heeft een lange kiel, je roeit als het ware de spiegel in een bepaalde richting waarna je de goede kant opgaat.

Heb deze morgen flink wat stukken van het roer afgezaagd. Gewoon met de handzaag wat op de werf zeer verwonderde blikken trok. Ik zaag vele meters, wil er al die wormen uit hebben. Zaag 2 cm af, dan controle omdat ik zoveel mogelijk goed hout wil sparen. Vind ik nog een gang weer 2 cm. Net ook eens in het net gekeken naar die paalworm en blijkt dat er eigenlijk geen bescherming bestaat voor die krengen behalve dan volledig in de koperplaat zetten of creosoot. Ik schreef voorheen dat loodmenie en dan antifouling gezet word hier in Griekenland maar volgens het net helpt dat ook niet. Toch varen er vele houten bootjes rond. Er worden zelfs nog nieuwe houten boten gemaakt.
Costa, de baas kwam eens langs, helaas spreek ik geen Grieks en hij enkel Grieks. Costa communiceert eigenlijk hoofdzakelijk met gezichts- uitdrukkingen en grommen.
Ik weet ondertussen dat het vooruit steken van de kin en tssst zeggen zoveel betekend als nee.
Wat overigens “ ochi “ is want nee is ja in het Grieks. Snap je ?

Zie je dat je zonder advies kan?

Ik heb in mijn werkplaats een eikenhouten Hamburger (nee, dat is geen broodje met onduidelijk vlees, maar een sloepmodel).
Bij het begin van de restauratie trof ik een bescherming tegen paalworm aan, bestaande uit een mengsel van lijnolie, bruine teer en glasgruis.
Of dat voldoende is in de wateren rond Griekenland, dat weet ik niet.

Ga door met je goede werk!
Wim.

Berghout-2 schreef : Ik heb een Griek leren kennen, hij heet overigens ook Costa, die vertelde een verhaal verleden maand, na het lezen van jouw recept tegen paalworm weet ik zeker dat hij als afschrikmiddel tegen de paalworm zou zeggen “ Dynamite “
Op het eilandje Dokos komen graag flottila´s ( ook Nederlandse ) die dan zonder uitzondering s ávonds een kampvuur maken. Kwestie van de klanten een outdoor gevoel te geven.
Kampvuur is niet enkel verboden, iedere Griek ( en ik ) heeft er ontzettende angst voor.
Alles is s´zomers zo droog, één grashalm kan het vuur verder brengen en dan is er geen stoppen meer aan. Met de sterke wind en de droogte is het 7 km lange eilandje binnen drie uur weg. Compleet met alle dieren en enkele huisjes.
Dus als wij zien dat voorbereidingen getroffen worden door de flottila leiding om een kampvuur te bouwen gaan we protesteren.
Nadat ik een keer slaande ruzie kreeg met een grote bende bezopen “ zeilers “ houd ik nu mijn mond, leg alle lijnen waar de boot mee vastzit op slip.
Costa die een end over de zeventig is ging ook vertellen dat vuur verboden was. Kreeg smalende opmerkingen en werd dan zo woedend dat hij een staaf dynamiet haalde ( jawel, je leest het goed, er word nog steeds mee gevist ) en vanuit zijn bijboot dreigde die in het flotielle raft te gooien.
Geen vuur die avond.

Heb nu weer een zesdaagse werkweek, zou verboden moeten worden. Let, de laatste 10 jaar van mijn arbeidsleven werkte ik zeven dagen per week. Dat moest niet, mocht waarschijnlijk zelfs niet maar ik werkte deels op percentage en dan wil je wel.
Een zesdaagse werkweek buiten in de brandende Griekse zon, leuk is anders. S´morgens met de bijboot naar het werfje, vandaag moest ik de buitenboordmotor gebruiken, tegen windkracht 6 / 7 op roeien gaat wel maar duurt te lang.
Van het roer bleek alleen de centrale plank waar de drie lagers op gemonteerd staan nog goed te zijn. Die had wonder boven wonder slechts 2 kleine wormgaatjes. De naar achter uitgebouwde wang opgevreten door paalworm, het naar vóór uitgebouwde balansdeel ook. Sommige gangen 8 mm diameter. Heb alles verwijderd.
Toen een paar jaar terug de epoxyhuid scheurde vond ik dat niet zo erg, aan paalworm dacht ik niet.
Die mosselachtige larven kwamen onder die huid, daar zat geen antifouling en hopa. Prijs.
Pas toen een houten noodspalk na één jaar in het water compleet opgevreten bleek te zijn werd ik angstig.
Nadat een eerste stuk hout door de werf voorzien afgekeurd werd ging de baas aan het bellen en bestelde voor mij een goede slab hout. Het is meranti geworden, witte eik is in Griekenland niet te krijgen. Hout kwam twee dagen later per vrachtwagentje naar het dorp, ik heb het dan met m´n fiets naar de werf gebracht. Zie foto´s.
Omdat er geen communicatie mogelijk is met Costa gaat niet alles naar wens, toch mag ik me gelukkig prijzen, boten bovenhalen of tewater laten met de tot 30 ton zware sledes gaat voor.
Zo bijvoorbeeld had ik met potlood zo ongeveer de roervorm geschetst op de 5 cm dikke nieuwe plank, kom ik daar de volgende morgen en heeft hij eenvoudig die vorm uitgezaagd. Enfin.
Vandaag heeft hij dan met een van onder een berg troep te voorschijn komende “ topi “ met een cirkelzaag er op de groef voor de tong gemaakt. Ik werk dat dan na met de beitel. Messen en beitels scherp zetten kan ik, dat is het halve werk.
De groef in de centrale plank was aan éen kant opengegaan, ik heb vandaag de oude epoxy uit de spleet tussen tong en centrale plank weggehaald en dan gevuld met aangedikte epoxy. Daarbij zo goed mogelijk geprobeerd de boel weer recht te krijgen.
Ik ben geen houtbewerker, moet altijd leren terwijl ik werk en het drogen in de zon van hout dat best lang in zee zat had ik onderschat..
Op de werf hebben ze geen kolom boormachine, ik boor de rvs strippen ( 30 x 8 mm ) dus aan boord met zonne-energie. Ieder gat de boortol een half uur laten afkoelen en een 20 A zekering gestoken.
Veel 8 mm gaten. De boor koelen met water/olie, laag toerental een erg hard drukken. De buren denken waarschijnlijk dat ik varkens slacht, dat boren maakt een krijsende herrie, niet te geloven.

Het roer is klaar, ik heb er zelfs reeds mee gezeild. Nu hangt het echter weer een meter achter de boot, ik had de waterlijn verkeerd geschilderd. Dus roer weer getrokken, verticaal opgehangen 40 cm hoger als normaal ( aan de giek van de druil ) zodat het droogt en ik de primer – antifouling hoger kan aanbrengen.
Het is echter weekend, een compleet gekkenhuis hier, iedere 10 minuten raast wel iets met 25 knopen op 10 meter voorbij dus drogen lukt niet. Corona ? Wat is dat ?

De herstelling heeft me ongeveer 250 € gekost. Materiaal en werk van Costa. Hij heeft ongevraagd de buitenvorm van het roer gezaagd op de lintzaag, schat 5 minuten werk. Dan heeft hij met een zaagblad op een verticale “ topi “ de groef voor de tong in het nieuwe Meranti aangebracht. 15 mm breed, 45 mm diep, 1, 2 meter ver. Hooguit 10 minuten werk, bij Costa ietsje meer omdat die “ topi “ onder een flinke berg rotzooi zat. Dan heeft hij ook geholpen met zijn vele lijmklemmen om de twee delen van het roer aan mekaar te lijmen. Denk dat die arbeidsgang 3/ 4 h genomen heeft. Ik heb al het andere werk gedaan.
Anderhalve week heeft het geduurd, mede door Corona want in Griekenland werk je niet tijdens de zomermaanden. Zo´n herstelling doe je in April. Nu kun je slechts een halve dag werken, dan word metaal zo heet dat je poten verbranden als je een stuk gereedschap vastneemt.
Ik wilde ook niet moeilijk doen, heb alle werk met mijn eigen handgereedschap geklaard. Vooral de handboormachine met twee snelheden trok aandacht bij de Grieken. Dat ding is waarschijnlijk 80 jaar oud, ik heb gedraaid tot de huid tussen duim en wijsvinger weg was maar alle gaten pasten.
Ook alle roestvrij staal werk heb ik zelf gewoon aan boord gedaan. Met handzaag, vijl en mijn 12 Volt boormachientje. Achttien gaten van 9 mm door 8 mm dik rvs. Met zonne-energie. Doe dat maar eens na.
Toen ik ging betalen zegde Costa dat de slab Meranti ( 50 mm op 300 mm op 1, 5 meter ) 50 Euro kostte. Ik heb geen idee van houtprijzen, bovendien interesseert geld me niet ( dat kan als je meer als genoeg hebt ) dus ik vroeg “ How much for your work ? “ Hij antwoordde iets Grieks wat ik niet begreep. Ik snapte via zijn lichaamstaal wel dat hij liever had dat ik een prijs noemde. Zoiets van “ hoeveel wil je betalen ? “ Die kerel is sluw, weet nog heel goed dat ik 8 jaar terug 25 % meer heb betaald dan hij vroeg omdat ik vond dat hij prima werk had verricht.
Ik heb dan 200 € voorgesteld waar hij duidelijk heel blij mee was.
Ik ook. Totaal met rvs en verf 250 €, daar krijg je geen roer voor vernieuwd, ook al doe je het meeste zelf. Het feit dat Costa handelde als ik het vroeg, dat waardeer ik.

Ik ben nu echt blij dat ons houten bootje in de 70er jaren een doodskleed uit polyester heeft gekregen. De dikte daarvan varieert , is bijvoorbeeld onder op de kiel 2 tot 3 cm dik. Het is dus als het ware een composiet boot. Wormen kunnen het schudden.
Ik heb nooit stilgestaan bij antifouling, dacht dat het spul vooral bedoeld was om pokken en dus snelheidsverlies tegen te gaan. Aan die borende Toredo wormen had ik nooit gedacht.
Hout heeft wel als voordeel dat je zelf en met weinig gereedschap en kosten een herstelling kunt doen. “ Goed voor 50 jaar “ vertelde men op de werf.
Het gekke is dat het de tweede keer is dat het roer nieuw maak. Vorige keer ( 24 jaar geleden ) compleet nieuw.
Toen ik de boot kocht had hij een eikehouten roer, met polyester mat bekleed. De wangen waar de helmstok tussen zit waren mahonie met koper geklonken. Door mijn vele schuren en lakken heb ik dan toch de roodkoperen klinknagels beschadigd en tijdens een zeer agressieve zeiltocht op de Oosterschelde braken de wangen los van het eigenlijke roer. De polyesterhuid had ook enkele scheurtjes waaruit bij aan land staan zwart water kwam.
Heb toen met Rien, m´n vriend timmerman een compleet nieuw roer gemaakt, deze keer met teak wangen, rvs bouten en een epoxy bekleding. Pas toen dat nieuwe roer aan de boot hing heb ik op de lintzaag het oude roer middendoor gezaagd. Dwars door polyesterlaag en eikehout. Waarna bleek dat het eikehout in perfecte staat was op een 2 mm dikke zwarte buitenlaag na. Had ik een nieuw roer gemaakt voor niks.
Ik heb ons nieuwe roer nu een trede gegeven. Een trede voor oude mensen om uit het water te komen. Je stapt van die trede makkelijk op het zwemplatformpje. Overigens hebben vele traditionele caiques tredes in de steven en in het roer.
Ik ben twee weken jaloers geweest op polyester jachten. Geen onderhoud, geen wormen, sterk en makkelijk. Prijs jullie gelukkig.

photos.app.goo.gl/81xTUmRa2nyNm1Pf9

Vakwerk! En dat in die hitte ...

Goed werk. Fantastische bezigheidstherapie!
Wim.

Zeer onder de indruk van je werk, OldBawley, en van je eigen levenswijze.

Mooi mooi mooi!
De foto's verklaren een hoop, helaas lukt het me niet hier eentje te plaatsen.

Mooi Werk hoor en een leuk verhaal.
Hoe heb je dat met het boormachientje? Rechtstreeks op je zonnepanelen met een accu-adapter en dan een paal met een gewicht er boven op?

Thijsnoort schreef :
Het boren van het roestvrij staal.

Een 12 V accu boormachine waarvan de accu gesneuveld was. Een 8 meter lang DIK snoer er aan.
Zo lang zodat ik iedere plaats op de boot kan bereiken en dik wegens het spanningsverlies. Aangesloten op het 12 V boordnet. De 5 Ampère zekering brandde gelijk door, even vervangen door een 20 A exemplaar. De boormachine krijgt de laadspanning van de zonnepanelen, rond de middag is dat 14, 2 Volt dus die wil wel.
De truc voor het boren van rvs : Zorg dat de boor en het materiaal nooit warm word want dan hard het spul uit en kun je het vergeten. Laag toerental, hard drukken met een hefboom zoals op foto 31 te zien is. Gewoon een stok en een touwtje. Smeren / koelen met water en olie.
Voorboren met 5 mm, dan 8 mm, dan 9 mm.
Na iedere boorgang was het boormachientje zo heet dat ik het liet afkoelen onder de windvanger van het voorluik. Heb overlegd de machine in de koelkast te leggen maar gegarandeerd dat dan de koelcompressor te heet word.
Die andere boortol ( foto 45 ) heb ik eens gekocht op een rommelmarkt voor één gulden en dat is vaak een handig ding. Zo bijvoorbeeld heb ik dit voorjaar een nieuw volhout voordekje en boeisel gemaakt voor ons zeilend bijbootje. Ik werk dan ergens aan land, trek het bootje op het strand en boren maar.
Ik weet dat een accuboormachine handiger is, maar die doen het geen 40 jaar lang.

Dat is`m inderdaad. Heb ook nog een kleiner type aan boord. Ik moet wel zeggen, toen ik een tijdje terug boven in de mast met dat ding aan het klungelen was ( je hebt 2 handen nodig ) was ik blij toen een buurman aan kwam met een modern accu boormachientje.
Klungelen is echt het juiste woord als je daar boven hangt, met constant 21.000 pk ferry´s die passeren en je twee handen nodig hebt om een gaatje te boren. Je botten klungelen wat af tegen die mast. Kwam nog bij dat m´n vrouw van beneden riep “ hou op met spelen en schiet een beetje op “

OldBawley schreef :
Oeps, fotootje per ongeluk verwijderd.

Ik heb veel respect voor je manier van werken én schrijven,

Ik heb precies zo'n borstboor ooit nieuw gekocht, 40 jaar geleden of zo. Heeft twee versnellingen!
Er is nauwelijks mee te werken voor zwaarder werk, maar soms is er niks anders.

Het heet borstboor, want je wordt geacht om de achterkant met je borst aan te drukken.

Ook handig aan boord van een off grid bootje is mijn omslag boor. Naast het boren van echt grote gaten kun je er ook mee schroeven. Ik gebruik nu de “ zwonk “ van mijn opa.
Onze teak dekken heb ik ermee geschroefd. ( lijmen met sika en schroeven) Vele honderden flinke schroeven.
Heb vandaag het roer teruggehangen na het hoger aanbrengen van de antifouling.
De enige antifouling die ze hadden op de werf ( allemaal resten van klanten ) was zelfslijpend.
Dat is niet goed want dat roer is deel van de zwemtrap, op de ingebouwde trede zal de antifouling snel weg zijn. Bovendien kom je iedere keer met een rode voetzool aan boord.
Nu nog het terughangen van de dieptemeter sonde, die heb ik aan het roer hangen ( een opening in de romp minder) en het terugplaatsen van het stuurwiel.

Heb gisteren na een paar keer zeilen voor het eerst gemotord met het vernieuwde roer. De boot loopt weer als een trein op rails. Zeilend was het kromme roer helemaal geen probleem. Mede door de lange kiel kun je het roer loslaten en de boot gaat rechtdoor. Ook tijdens een bocht, je laat los en het wiel en de helmstok draaien naar de middenpositie en we gaan rechtdoor.
Dat was met het door inwateren en paalworm beschadigde roer niet het geval, het roer was centimeters krom getrokken ( foto 10 ) en de boot ging gelijk hard naar bakboord als je de helmstok of het stuurwiel losliet. Gevaarlijk ! Vaar ik met een ander jacht weet ik dat je moet opletten, sommigen draaien gelijk af als je even niet oplet, bij ons oude bootje ben ik wel erg verwend met het zelfsturende gedrag.

Het naar bakboord draaien door dat kromme roer was zo erg dat ik bij langere stukken op de motor een 4 dubbele 6mm regelbare elastiek aanbracht op de helmstok om het draaien te compenseren. Zo kon de stuurautomaat het weer aan zonder bloedheet te worden.
Gisteren werd ik er tijdens de 10 minuten testvaart gelijk aan herinnerd waarom ik niet graag diesel. Onze motor plus hydraulische keerkoppeling wegen samen ruim 400 kg en die bonk staal word binnen de kortste keren 80 ° warm. Afkoelen duurt bijna een dag en als je reeds 35 + graad hebt is dat niet meer leuk. Ondanks dat de kuipvloer boven de motor zeer goed geïsoleerd is ( heeft zelfs een 4 mm dikke loodlaag ) voel je de hitte in je voeten. Urenlang.
Zolang er wind staat geen probleem, onze windvanger op het voorluik koelt de boot heerlijk, is er geen wind heb je pech na motoren. Je voelt zelfs binnen de hitte van die diesel stralen.
Heb nagedacht over ventilatie van de motorruimte of waterkoeling na stoppen van de motor maar niet dieselen is een stuk minder moeilijk en bovendien milieu vriendelijker.
Mijn vrouw is van mening dat ik die hitte enkel in m´n kop voel. Dat het een uitvlucht is om niet te dieselen, om te zeilen. Ook zij houd van zeilen, echter opkruisen, daar heeft ze een hekel aan. Ze heeft zo vaak d´r ogen naar het plafond gedraaid als ik ging opkruisen dat ze nu automatisch scheelt bij het woord opkruisen.

photos.app.goo.gl/81xTUmRa2nyNm1Pf9

Knap werk! Complimenten!!