Onderwerp: Een mast voor Fram.

Ik heb mijn fokkenval, grootzeilval en stormfokval met Karver jammers op mast zitten en het losse eind wel naar achter geleid zodat ik ze daar op de lier kan zetten. Hierdoor wordt de mast rotatie niet belemmerd. De jammers kan ik vanuit de kuip bedienen, dit kan je ook met de constrictors oplossen.

Onze situatie - doe er mee wat je wilt / hoe je het kunt gebruiken.

- dragonfly heeft of geen outhaul (DF28) of een @(*&^!@ verstelbare (onze boot). Ik mis
het niet heel erg, maar die gaan we wel aanpassen nu.

- grootschoot en traveller los kunnen gooien vanuit de stuurstand is niet optioneel,
essentieel. Ik snap uit de tekening niet hoe je german sheeting systeem werkt, maar
zorg dat dat kan. Heb je nu 2 bullentalies en een vertraagde grootschoot, of alleen 2 bullentalies?

Denk ook even na over _hoe_ je 'm losgooit. Een stopper is niet ok (klemt vast). Een normale curryklem krijg ik niet meer los onder spanning. Vanaf 13-14 knopen bootsnelheid of bij vlagen zetten wij de grootschoot (het grove eind) opzij naar de spi-lier en slaan die daar 1 keer omheen en in de selftailer. Mits daar geen lierhendel op zit kan ik die vrij snel losgooien.

- ik mis fok barberhauls op je tekening. Bij ons lopen die van de kuiprand naar de drijver, naar de stag, en daarna via een dubbel blok (of LFR) naar de fokkechoot en terug naar de drijver bij de voorbeam. Als je die aantrekt trek je dus het schootoog van de fok naar voren en buiten. Dat is de meest gebruikte trimlijn bij ons, zorg dat die goed en makkelijk werkt.

- de twee grootzeil bulletalies zijn de 2e meest gebruikte trimlijn. Zorg voor een makkelijk losmaakbare clip of zo. Bij ons zitten ze niet standaard aan de giek.
Barberhauls en bullentalies zitten op de kuiprand met curryklemmen met fairlead, bevalt goed.

- Cunningham dacht ik belangrijk te vinden, maar moet bij ons geimproviseerd (geen lijn/klem) en heb ik nog nooit gemist. Niet 1 keer. Je trekt gewoon de dubbele val iets na. Meningen verschillen zeker hierover.

- Ik zou zelf zeker voor een fokroller gaan. Zo enorm veel gemak, zou niet zonder willen met die smalle preekstoel. Ons laminaat zeil krijg je niet opgevouwen binnen de preekstoel. Kwestie van smaak, maar houd rekening met stug laminaat! Ik zou zonder niet solo kunnen varen denk ik.

- Je tacklijn (gennaker) moet goed bedienbaar zijn ook als je een spischoot in gebruik hebt. Bij ons willen die over stuurboord op dezelfde lier. Fout.

- Schoot punten voor je code-0 binnen en buiten op de beams. Gebruiken we enorm veel, vaak met 2 schoten aan 1 kant, om dieper te kunnen varen. Vlinderen met de code-0.

- Je krijgt een kraanlijn dus misschien niet nodig, maar wij missen erg een verstelbaar lijntje (kuip) om de lazy jacks + bag strakker of losser te zetten. Pletter, weer een giek op de spatkap.


Hopelijk kan dat tot wat inspiratie dienen
Succes!
Hein

Noballast schreef :


Zoiets, alleen dan xxl

@F32Thriller ja de constrictor kun je eventueel ook op afstand bedienen maar voor lopig kies ik er voor om dat niet te doen. Voor de belangrijkste vallen via de mastvoet zit de rotatie van de mast mij ook niet in de weg.

@Redshift hartelijk dank voor het delen van je ervaring Hein. Het idee van de "German Sheeting" is één schoot die aan beide kanten van de boot middels een lier getrimd kan worden. Bij mij is dat een lier bij het stuurwiel en een lier op het kajuitdak. Dus op beide posities kan ik dan de grootschoot vertrimmen cq. lossen.

De traveller zit in een curryklem (die mooie van Boarderbas hoop ik) op de kuiprand en daarmee ook goed bereikbaar zowel voor als achterin de kuip. Evenzo de bulletalies, ook in een curryklem op de kuiprand.

Geen stoppers m.u.v. die op het kajuitdak maar staat open met de grootschoot in de selftailer. Overigens zijn selftailers niet persé handig indien er snel gelost moet worden. Maar een gewone lier vind ik dan in het algemeen weer te onhandig.

Ëén van de voordelen van de boomfok is dat er geen barberhaulers nodig zijn. De giek zorgt immers voor het uithouden van de schoot. Overigens zijn die wel heel makkelijk toe te voegen mocht de omstandigheden daarom vragen.

Tja de fokroller, ik heb er lang over getwijfeld maar nu besloten daar, althans voorlopig, daar van af te zien. Op mijn vorige boten heb ik het niet gemist (ondanks het zeulen met zware zeilzakken op een nat dek) en zeilend op andere schepen heb ik er een haat-liefde verhouding mee. Ik denk overigens dat ik met de boomfok in combinatie met de neerhalers op de val en het rif in de fok het zeil in neergelaten toestand al behoorlijk vanuit de kuip kan temmen.

De tackline van de gennaker is inderdaad nog een lijntje dat ontbreekt. Geldt overigens voor de gennaker zelf ook. Voor nu denk ik dat ik dat de val aan de mast blijft en niet naar achteren loopt. Voor nu laat ik dat nog maar ff zitten.

Speciaal voor de Code0 (en gennaker) staan aparte lieren op de kuiprand. Schootvoering via een dyneemaband(en) om de beam naar de lier.

Kraanlijn en lazyjacks zitten ook op het kajuitdak.

Mooi, klinkt goed op orde.

Ik ben benieuwd hoe de boomfok gaat bevallen, maar kan me goed voorstellen dat je de barberhaul dan inderdaad niet echt gaat missen. Het zou kunnen dat je de fok strak wilt trekken, maar breder dan je traveller toelaat. Dan heb je 'm nodig waarschijnlijk. Ook voor vlinderen is ie heel handig.

Voor de code-0 zou ik dus aan iedere kant 2 punten maken: 1 vlak bij de romp en 1 helemaal buitenop, zo ver mogelijk. De eerste gebruik je tot zo'n halve wind, de tweede voor ruime koersen. Maar dat kan ook makkelijk later en zal sterk afhangen van de grootte van je zeil en geometrie van de boot.

Ben benieuwd!

De keuze stress is nog niet over. De vallen en schoten zijn besteld, voorlopig dus al één zorg minder. Het dekbeslag is nog onderhevig aan wat aanpassingen maar dat gaat ook goed komen.

Er is met de mast wel een nieuw “probleem” ontstaan. Stom dat ik het niet eerder heb ontdekt, maar de achterzijde van de mast is vanwege het 20mm verder doorlopende profiel t.o.v. de achterwand, daarmee een soort van U vormend, beperkt tot een beschikbare breedte van 59mm. De gelagerde karren van Antal zijn 61mm breed en die van Ronstan 69mm. Dat gaat dus niet passen.

Oplossing is terugvallen op de glijkarren van Antal(HS24.60) of nogmaals de zaag ter hand te nemen en de doorlopende flapjes er alsnog afzagen

Wat is wijsheid ?

Dan de verstaging. Dat wordt uiteraard dyneema. Ik heb de betreffende draadjes hier op ZF goed doorgelezen en daaruit de volgende conclusie getrokken. Voor het gemak onderscheid ik maar twee soorten rek. Dat is de constructieve rek (die in feite wel weer onder te verdelen valt maar is niet relevant in dit verhaal) en de kruip oftewel “Creep” De constructieve rek is er uit te spannen en houdt op een bepaald moment op. De kruip treedt nadien op en is een verlenging van de stag over de tijd heen.

Mijn conclusie is dat, mits je maar genoeg breeksterkte inbouwt, de beruchte “Creep” eigenlijk nauwelijks of geen rol meer speelt. De constructieve rek is dat wel. Er is spanruimte nodig om het eruit te kunnen draaien en na ontspanning komt het de volgende keer weer terug. Dus voor een bakstag zul je die telkens opnieuw moeten wegnemen.

Mijn boot krijgt een heel eenvoudige verstaging. Een voorstag en twee bakstagen die de mast overeind moeten houden en een diamantverstaging om de mast zelf in kolom te houden.

Alleen voor de diamantverstaging moet de Creep dus beperkt worden. Die stagen staan altijd onder spanning. Voor de bakstagen ligt dat anders. Deze zijn initieel aangespannen met lashings door jufferblokken en kunnen verder aangespannen worden met een dwars uitstaande 4-loper o.i.d.

Farrier, de ontwerpen van de boot, heeft de verstaging uitgerekend in 1x19 RVS, ½” voor het hoofdwant en 3/8” voor de diamant verstaging. Breekbelastingen resp. 13.555kg. en 7.746kg. Uitgaande van een 20% werkbelasting wordt dat 2.711kg. Resp. 1.550kg. Compact Strand cq. Dyform is sterker en kan nog wat dunner worden.

Stel nu eens dat ik het Creep monster wil voorkomen door de werkbelasting van het dyneema niet hoger dan 10% te laten zijn. Dat resulteert dan in breekbelastingen van 27.110kg. en 15.500kg.

Die 10% is ook maar een aanname. Bij 15% wordt het 18,073 en 10.328kg.

In een tabelletje samengevat als volgt:



Hieruit concluderend lijkt mij de Dyna One SK78 HS in 12 en 14mm. een prima keuze. Alhoewel de Creep van DM20 nihil schijnt te zijn, geldt dat niet voor de constructieve rek die zelfs nog wat meer lijkt te zijn dan de SK78. Ook de breeksterkte is minder.

Blijft dan bij mij de vraag nog over waarom “iedereen” meteen roept DM20 voor verstaging. Of mis ik iets ?

Overigens bewijst 3Noreen (vaste mast, iets lichtere verstaging) in de praktijk dat DynaOne SK78 12mm. prima voldoet voor al zijn verstaging.

Als je alleen een voorstag en bakstagen hebt om je mast overeind te houden, hoe doe je dat dan als 1 van de bakstagen los is? of bij een onverhoopte klapgijp?

zitten er niet ook nog hoofdwanten aan de mast?

Groeten,
Johnnie

Ik noem het bakstagen, je kunt het ook hoofdwant noemen. Samen met de voorstag houden ze de mast overeind. Zie de blauw gekleurde verstaging in onderstaand tekeningetje. Loskomen doen ze nooit en ook de giek kan er niet tegenaan komen. De draaibare mast is op zichzelf verstaagd met de diamantverstaging. Zie de groen gekleurde verstaging.

Ah, duidelijk!
Toch allemaal net weer anders dan die saaie monohulls he

Voor de karren (toch een vergelijking met een monohull dan...):
De Dehler 36 van mijn ouders had een doorgelat grootzeil. Fabriek af was dat met eenvoudige glijkarren uitgevoerd. Daarmee was het grootzeil bijna niet omhoog te krijgen.
We zijn toen overgestapt op kogelgelagerde karren van rutgerson, dat was toch een genot!

Wel een diepte investering, maar die karren gaven vrijwel geen weerstand, zelf met de voorspanning van de grootzeillatten.

Groeten,
Johnnie

Omhoog zie ik als minder bezwaarlijk (samen met mijn elektrische vriend
omlaag lijkt mij lastiger te kunnen worden, te denken aan reven bijvoorbeeld.
Hoe dat met gelagerde karren gaat weet ik. Glijkarren in dit formaat ken ik niet. Mijn vorige boot had ze wel en ook met doorgelat grootzeil, maar daar was het allemaal een stuk kleiner. Die Antal glijkarren zie ik ook voor boten van 100ft.

Hoe blijft de mast overeind als de drijvers ingeklapt zijn?

helmsman 38 schreef :
De geometrie is zo bedacht dat de verstaging voldoende op spanning blijft. De putting komt in horizontale richting dichter bij de mast en tegelijk beweegt deze verticaal omlaag door het kantelen van de drijver.

Hoe zit het met synthetische stagen en kou?
De rigging doctor verteld in dit videootje:

Dat bij hem zijn verstaging helemaal los komt te staan...
Of krimpt juist de rest van de boot?

Vanaf 6.00 minuten

Interessant. Je weet natuurlijk niet wat ze gebruikt hebben en met hoeveel spanning. Voor mijn hoofdwant maakt het niets uit. Voor de diamantverstaging mogelijk wel.

Ze hebben het over 30 graden (Fahrenheit) dus dat is net -1 gr. Celcius. Beetje vriezend weer zoals we dat nu hebben.
Ik zou komende dagen wel eens hier of daar aan wat dyneema verstaging kunnen gaan trekken ….

Op dat filmpje is het iig belachelijk slap. In eerste instantie denk ik dan aan verkeerde keuzes ipv dat te veralgemeniseren voor dyneema verstaging. Maar kan het mis hebben uiteraard.

Even wat rekenen. uit de analen van ZF haal ik een uitzettingscoefficient voor dyneema van 8-12 (dank YB) dus zeg maar 10, Aluminium is 23 en RVS is 16.
Lengte mast die de diamant overspant is 8 meter. de diamant zelf ongeveer 9 meter
Bij een temperatuursverschil van 20 graden is de lengte verandering voor:

Aluminium mast = 3,7 mm.
RVS stag = 2,9 mm.
Dyneema stag = 1,8 mm.

Wat dat voor de spanning inhoudt weet ik zo even niet.

Noballast schreef :

Noballast schreef :
DM20 is indertijd ontwikkeld op Zero Creep, maar door de hoge Modulus in de praktijk slecht/ moeilijk toepasbaar als verstaging. Een voorgerekte versie helpt dit enigzins te beperken.

Een voorgerekte SK78 wordt momenteel het meest toegepast, naast de UniDirectionele kabels die bijv Lagoon al standaard als hoofdwant monteert.

Voorgerekte SK99 is weliswaar sterker en kan dus evnt dunner maar is ook gevoeliger vooor Creep.

De constructierek in je runners merk je nauwelijks bij voorgerekte SK78.

Op welke diameter komt je diamant als je dit in 1x19 (CS) uitvoerd?

CHIEK schreef :
11mm. (7/16”) voor hoofdwant en 8mm. (5/16”) voor diamant volgens tekening.

In het kader van het oog wil ook wat.
Is 8mm 1x19 dan niet fraaier dan 12mm of 14mm Dyneema. Of doe je dit uit gewichtsbesparing.
Je zal je diamant nog wel moeten naspannen. Hoe wil je dat aanpakken?

CHIEK schreef :
De dyneema verstaging is al prachtig in z’n eenvoud en mijn oog vindt het ook prima
Overigens is het kwa keuze alleen nog het type dyneema te kiezen. 1x19 was bij voorbaat al een gepasseerd station. Gewichtbesparing is inderdaad een belangrijk dingetje. Inmiddels is het meeste beslag voor de dyneema verstaging binnen, alleen de spanners voor de diamant nog. Bij het opmaat maken moet de rek er eerst uitgetrokken worden. Ik stel mij voor dat bij het splitsen van het hoofdwant (daar steekt het niet zo nauw) de rek opgemeten kan worden om dat gegeven vervolgens toe te passen bij het splitsen van de diamant verstaging.

Noballast schreef :
Gedaan, bij matige vorst. Geen merkbare verslapping geconstateerd.
Vind het maar een raar filmpje.

Ook hier voor zou ik eens koffie gaan drinken bij Tuned...

boarderbas schreef :
Heb ik gedaan en een aantal opties liggen bij mij ter overweging.

Noballast schreef :
Misschien mis ik het één en ander, nog niet alles gelezen, maar ben jij ontwerper van beroep? Wat een geweldige tekeningen zie ik steeds voorbij komen, of is dit extreem hobbyisme?