Onderwerp: Project: zelf een kuiptent maken

1. Inleiding en voorbereidingen

Toen wij onze Compromis 888 kochten zat er een kuiptent bij. Aanvankelijk deden we daar weinig mee, maar in de loop van de tijd gingen we die toch steeds meer waarderen. Tijdens de vakanties kwam hij heel goed van pas tijdens een regenachtige dag, je kunt je natte jas en laarzen in de kuip uittrekken en de toegang naar de kajuit kan ongeacht hoe het waait gewoon open blijven. En zeker met kinderen aan boord is je leefruimte gewoon een stuk groter. In de winterperiode houdt de kuiptent de kuip schoon en is onderhoud en klussen aan boord een stuk prettiger, droog en warm met de kachel aan. Net zoals met veel andere bootzaken kan je er over discussiëren of zo’n kuiptent nou wel echt nodig is, maar wij zijn er blij mee.

Omdat ik op een gegeven moment een extra grijpbeugel aan de buiskap gemaakt had (aanrader trouwens) paste de kuiptent niet meer goed.



Maar zó vaak gebruik je hem nu ook weer niet dus dat de boel wat scheefgetrokken zat en de onderkant los flapperde omdat de drukknopen niet meer pasten was jaren overkomelijk. Ook het feit dat deze kuiptent van wit PVC doek gemaakt was en lelijk aftekende bij de verder navy-blauwe buiskap en maindrop was ook geen echt breekpunt. Een nieuwe kuiptent van een goede kwaliteit kost voor onze boot zomaar €2.000 tot 2.500,- bij de zeilmaker (de prijs is uiteraard afhankelijk van de complexiteit en gebruikte materialen) en dat had met name mevrouw ilCigno er niet voor over.

Maar mijn zelfvertrouwen achter de naaimachine was door wat eerdere projecten (maindrop, rolfokhoes, kussenbekleding en dergelijke) inmiddels gegroeid en het plan werd opgevat om zelf een nieuwe kuiptent te gaan maken op mijn trouwe Husqvarna. Dat was met de maindrop tenslotte ook gelukt. Al zag ik bij dit project toch wel wat problemen met de naaimachine, er moet op vele plaatsen door dikke lagen stof, band of raam gestikt worden. Mijn redenatie was dat ik in het uiterste geval een deel van het stikwerk met de hand zou gaan doen met de Speedy Stitcher. Haast was er immers niet mee en mijn uren thuis zijn gratis

De oude kuiptent vormt de basis voor het ontwerp. Uiteraard moesten de maten wel aangepast worden zodat hij nu wel goed zou passen. Maar er waren ook wat andere wensen. De ‘snelle’ schuine zijramen, typisch voor de jaren ’90, mochten gewoon recht worden. De voorste ritsen van de zijdeuren waren bij de oude kuiptent gecombineerd met de rits waarmee hij vastzit aan de buiskap. Dat werkt in de praktijk erg onhandig, dus de deuren krijgen gewoon eigen ritsen. Die laat ik ook 10 cm verder naar boven doorlopen zodat de instap wat gemakkelijker wordt. Verder had de oude kuiptent ook nog een soort oprolbare gordijnen aan de binnenkant voor de ramen. Die gebruikten we nooit en had ik weggeknipt. Die blijven nu dus ook achterwege. Verder wilde ik af van de manier om de deuren open te houden door middel van oprollen, dus daar komt ook een andere oplossing voor. Met wat schetsen en meten kon ik alle materialen bestellen bij onze ZF sponsor Zeildoekshop.nl en dat verliep vlot en er werd goed meegedacht.



Het garen (een mix van polyester en katoen) zat echter op een grote ‘cone’ die niet op mijn naaimachine paste. Een halfslachtige poging om dat alsnog voor elkaar te krijgen werkte niet en bij het naaien van wat proefstukjes groeide het besef dat het met deze – hoewel stevige – huishoudmachine niet zou gaan lukken: de naalden braken bij bosjes, de bovendraadspanning was niet goed te krijgen, het stoftransport was waardeloos en het biasband paste niet door de geleider.



Kortom, hier moest iets veel beters voor komen. Een zoektocht op ZF hielp mij bij het selecteren van een geschikte machine. De bekende blauwe Sailrite LSZ1 machine zou best fijn zijn, maar is in Europa erg duur en nog steeds niet al te groot. Maar op MP liep ik tegen een hele fraaie Global WF-955 industriemachine aan met drievoudig transport (onderkam, voetje én naald bewegen mee met de stof) en met alles er op en er aan. Precies wat ik nodig had! De oude slaapkamer van mijn dochter -het kroost is al lang de deur uit- werd omgebouwd tot mijn privé ‘loft’ (= de werkruimte van een zeilmaker) met de Global in de hoofdrol. Hiermee moest het wel gaan lukken.



Wat een verschil met mijn Husqvarna, de Global stampt moeiteloos overal doorheen en kan tot 10mm lange steken maken in zeer dik leer als het moet. Hij kan alleen rechte steken, geen zigzag. Met af en toe wat scheutjes olie loopt hij als een zonnetje en de programmeerbare servomotor met naaldpositie-sensor (de naald stopt altijd of helemaal beneden of helemaal boven, afhankelijk van je keuze) maakt nauwkeurig werken mogelijk.

2. Het maken van de kuiptent

Normaal gesproken torn je een oude tent of buiskap uit elkaar om de panden als patroon over te nemen op de nieuwe stof. Maar omdat de oude kuiptent technisch nog best goed is en gebruikt kan worden op een andere C888 wil ik die verkopen en moest hij dus heel blijven. Dat maakt het overnemen van het patroon wel wat lastiger, een kuiptent is een driedimensionaal ding die zich moeilijk plat neer laat leggen. Op de boot had ik met potlood aangegeven hoeveel centimeter de nieuwe tent groter moest worden om goed te passen. Met patroonkrijt tegen je op de stof, dat wast er later vanzelf weer af.



In eerste instantie heb ik de panden met een hotknife uitgesneden. Achteraf had ik mij die moeite kunnen besparen omdat alle buitenranden voorzien worden van biasband. Het Sunbrella doek rafelt niet of nauwelijks dus de rest heb ik gewoon geknipt.



Na alle stukken op maat geknipt te hebben ben ik begonnen met het maken van de ritstunnel (voor de boog die de tent omhoog houdt) en de overslagen voor de ritsen van de deuren. Het hulpstuk voor het vaststikken van het dikke biasband bij de Global werkte perfect en deze klus waar ik van te voren het meeste tegenop gezien had werd daardoor bijna het leukste om te doen.



Ik zet vrijwel alles eerst vast met (dubbelzijdige) zeilmakerstape met de versie die geschikt is voor buiskappen e.d. Het inzetten van de zware YKK deurritsen doe daar ook mee en als je maar nauwkeurig werkt gaat dat prima.



Aan de boven- en onderzijde van de ritsen zitten stopstrookjes van PVC-doek, die werden keurig meegeleverd met de ritsen.



Over het inzetten van de ramen vond ik op Youtube verschillende methodes. Het principe is altijd dat je eerst de ramen vastzet en daarna pas de opening in de stof knipt. Doe je dat andersom dan is de kans erg groot dat de stof scheeftrekt en dat er lelijke vouwen ontstaan of dat de boel niet meer past. Ik koos ervoor om de transparante ramen zelf wel eerst op maat te knippen en vervolgens vast te plakken met zeilmakerstape.



Vervolgens rondom zo ver mogelijk naar de buitenrand vaststikken. Dat is best passen en meten met de grote lappen stugge Sunbrella af en toe.



Dan de raamopening in de stof knippen met een centimeter zoom. Door voor het plakken van het raam een knipje te maken in de stof kan je de schaar er gemakkelijk insteken.



Door het tape aan de buitenzijde los te trekken tot de 1e stiknaad kan je de zoom naar binnen omvouwen en vastplakken. Dit is het principe:





Door in de hoeken in te knippen kan de ronding gevolgd worden.



Als laatste zet je met een tweede stiknaad de zoom en het raam definitief vast. Hierdoor krijg je een nette en waterdichte raaminzet.



Mijn hoop was dat de oude rits aan de buiskap kon blijven zitten, dit was ook een YKK rits en leek hetzelfde als de nieuwe ritsen. Maar er bleken niet alleen kleine maatverschillen te zijn, de rits op de buiskap bleek ook vrijwel los te zitten omdat het garen waarmee hij vastgezet door UV was aangetast. Dus de buiskap mee naar huis genomen en er gewoon een hele nieuwe rits op gezet. Ook hier bleek de kracht van de Global onmisbaar omdat op sommige plekken er door wel 6 lagen stof, kunststof versterking, stug band en de rits heen geploegd moest worden. Zelf met de Speedy Stitcher was dat een uitdaging geweest!

Nu kon ook de ritsdelen op de kuiptent er opgezet worden. De oude kuiptent was met de buiskap verbonden met twee ritsen die in het midden samenkomen. Waarom dit niet één doorlopende rits was weet ik niet, maar ik heb het origineel maar gewoon gekopieerd. In het midden zit een versterking om de krachten bij het vastritsen op te vangen.



Gedurende het maken van de buiskap heb twee keer het halfproduct gepast op de boot. Dit om zeker te weten dat ik geen maatfouten gemaakt had en om eventueel nog bij te kunnen sturen.



Dat was ook de enige keer dat ik spelden gebruikt heb. Normaal gesproken is dat onnodig, de zeilmakerstape is meer dan sterk genoeg om de boel tijdens het naaiwerk op zijn plaats te houden. Maar op de verbinding tussen de twee grote delen van de kuiptent zou de tape niet sterk genoeg zijn om het geheel samen te houden tijdens het passen aan boord. Geen zeilmaker die hier spelden zou gebruiken, maar ja die hoeft waarschijnlijk tussendoor ook niet te gaan passen.

3. De afwerking
De oude kuiptent zat bij de spiegel vast met spanbandjes en Minax bevestigingen. Aan de zijkanten zitten RVS drukknopen. Dat werkte goed dus ik heb dat systeem gewoon overgenomen. De plaats voor de banden heb ik aan boord met krijt afgetekend en daar vervolgens versterkingen op gezet.



Toen de klemmen aan het band gezet.



En vervolgens het geheel vastgestikt op de versterkingen. Drie lagen band en twee lagen Subrella, geen probleem voor de Global…



Het monteren van de Minax sluitingen is op zich heel eenvoudig, maar ik beschikte niet over de juiste maat pons. Maar een stalen buisje met een afgeslepen rand werkte net zo goed.



De drukkers kwamen op iets andere plaatsen dus daarvan heb ik eerst de bootdelen op de nieuwe plaatsen vastgezet. Door de stof met de hand strak te trekken kon ik met het krijt eenvoudig de plaats van de drukkers op de stof aftekenen.



Daarmee zit de kuiptent goed en stormbestendig vast aan de boot.



Op de plaatsen waar de schootlieren tegen het doek aan komen heb ik dubbelingen gezet. Mochten die ooit gaan doorslijten dan zijn die eenvoudig te vernieuwen.



Als laatste wilde ik iets maken om de deuren open te houden. Bij de oude kuiptent werden de deuren naar boven opgerold en met bandjes vastgezet. Op zich een bekend systeem, maar het nadeel is dat er boven de deuropening een dikke worst hangt die de toch al lage deuropening nog lager maakt. Ik heb er daarom voor gekozen om de deuren gewoon helemaal naar buiten om te klappen en plat op het dak vast te zetten. Ik heb daarvoor verschillende mogelijkheden (zoals drukkers, Tenax of klittenband) overwogen maar uiteindelijk het meest eenvoudige gekozen: een maar zeiloogjes in de hoeken van de deuren en op het dak wat D-ringen waar de deuren met een kort stukje lijn aan kunnen worden vastgezet. De tijd zal leren of dit praktisch is.




In totaal heeft mij de kuiptent aan materialen €418 gekost. Dit is exclusief verzendkosten, brandstofkosten auto voor het passen, de aanschaf van de naaimachine en dergelijke. Hier een overzicht van de gebruikte materialen:



De hamvraag is natuurlijk: is het gelukt om een passende en functionerende kuiptent te maken? Een zeilmaker zou op veel punten wellicht andere keuzes maken maar als amateur mis ik natuurlijk de kennis, ervaring en machines die daarbij komen kijken. En ja, er zit een onbedoeld plooitje in en niet alles is perfect, maar op het grote geheel valt dat nauwelijks op. Ik ben er heel tevreden over in ieder geval en niet onbelangrijk, mevrouw ilCigno ook!

4. Lessons learned

• Het zelf maken van een kuiptent vraagt een stevige industriële naaimachine. Overweeg deze te kopen als je er geen hebt. Je kunt hem naderhand ook weer prima verkopen mocht hij in de weg staan.
• Verlichting op je werkplek is erg belangrijk als je met een donkere kleur stof werkt zoals bij mij.
• Bezuinig niet op de materialen, met de hoeveelheid tijd die je er in stopt is alleen het beste goed genoeg. De besparing zit in de uren.
• Reken op minstens 50 - 70 uur werk. Het is echter prima mogelijk om de klus in kleine plukjes te verdelen.
• Een voorbeeld is ontzettend handig. Zonder voorbeeld (oude kuiptent, geleende tent van iemand met hetzelfde type boot) moet je de tent zelf gaan mallen. Dat maakt het wel een stuk gecompliceerder.
• Snijden met een hotknife is vrijwel niet nodig, gewoon knippen kan prima omdat alle randen afgewerkt worden met biasband.
• Maak je niet te druk over stiksels die niet helemaal recht lopen of een stuk stof die niet helemaal strak staat. Dat ziet verder niemand dan jezelf.
• Het is ontzettend leuk en leerzaam om zo’n project op te pakken. Het laat ook goed zien waarom het zo duur is om een kuiptent te bestellen bij de zeilmaker, er zit gewoon héél veel werk aan. Mijn bewondering voor de zeilmakers is weer toegenomen!

Wauw! Complimenten!
Koel en moedig om het gewoon zelf aan te pakken!
Prachtig uitgewerkt en gemaakt!

Ik weet hoeveel werk en gedoe zoiets is. En hoe moeilijk om het echt goed te krijgen. Ja, zo'n goede zware naaimachine en een werkkamer waar je niet telkens alles hoeft op te ruimen zijn fijn.

Blijft: complimenten, zowel voor de aanpak als voor het resultaat!

Knap werk Timo!

Daar heb je je stinkende best op gedaan en het mag gezien worden!
Super hoor, tot in de kleinste details!

Knap gedaan weer. Ik lees altijd met veel plezier en bewondering jouw projectverslagen.

Leuk om te lezen dat je waardering voor een kappenmaker is gestegen. Achtertent op bestaande kap is nu net het minst favoriete klusje, voor de meeste kappenmakers (zal er vast 2 zijn die het wel graag doet, tuurlijk). Resultaat is op de foto een prima resultaat. Uiteindelijk is dit ook hoe je het vak leert.. door het te doen. Liefst met ervaren iemand die meekijkt, maar er zijn er niet veel die graag delen. Ook voor de meeste kappenmaker blijft zo iets een uitdaging (komt er vast 1 die roept dat niks meer een uitdaging is, maar ok). Nu een volgend project!

moedig dat je eraan begonnen bent en een mooi resultaat!
leuk om zometeen van je eigen buiskap te gaan genieten!

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Mooi verslag, erg mooi gelukt zo.
Ik vind het nog leuk werk ook.
en de buiskappenstof is lekker om mee te werken, rekt niet en rafelt niet..net dun karton

Goe gedoan joggie

Serieus, net stuk werk Timo!

Mijn hemel wat een vakwerk. Ik had nooit verwacht dat een amateur zo'n niveau van kuiptent zou kunnen halen. Goed om te lezen dat de stevige bedragen die zeil/doek makers vragen voor buiskap en kuiptent gerechtvaardigd zijn!

Hoezo amateur
Ik heb wel dingen gezien van "beroeps" die hier niet aan kunnen tippen

Prachtig werk weer Timo. Leuk ook om de aanleiding te lezen. Wij hebben ook vele jaren gevaren met de dektent ongebruikt onderin de boot. Maar nu we vaak langer op de boot bivakkeren is het opzetten van de kuiptent bijna vaste prik geworden. Geeft ook de mogelijkheid buiten te zitten en om je heen te kijken. Scheelt weer het aanschaffen van een motorsailer

Ziet er goed uit, sterk werk!
Datzelfde staat bij ons ook op de planning. We zullen wel zelf de mallen moeten maken.
Nu, als jij het kan dan zal het ons ook wel lukken!

Wat een genot om jouw projectdraadjes te lezen, Timo.

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Mooi geworden, de buurt gaat erop vooruit.

holtere schreef :
Naar mijn weten verdient hij z'n centen ergens anders mee? De term lijkt me gerechtvaardigd, zegt niets over de kwaliteit. Ik heb al bij een eerder topic van Timo gevraagd: waar kan ik een bestelling plaatsen.

Als hij bootklusprofessional wordt, graag!

Je projectverslagen zijn altijd een grote inspiratie voor me. Fijn om te lezen en altijd Compromis-loos( ) uitgevoerd. Ook deze weer.

Wow en nog eens wow!
Heel mooi geworden. Wat een vakmanschap weer. Gefeliciteerd.

Prachtwerk heb je daar geleverd. Ik kan het weten, ben reeds jaren onze kuiptent aan het lappen.
Uiteraard met de hand (speedy stitcher) en stofresten.
Heb in 2018 een hele zomer rond Attica (met Athene en zo) gezeild, heb iedere haven en marina aangedaan in de hoop iemand te vinden die me een nieuwe kuiptent wou maken of die me sunbrella wou verkopen. Resultaat zero.
Griekse tentenmakers zijn niet geïnteresseerd in het maken van mijn tent omdat hier letterlijk duizenden catamarans rondvaren en een tent voor een cat is dan wel groter maar makkelijker te maken. Ze kunnen goud vragen, die tenten zijn reusachtig, de geldbeugel van de cat eigenaren blijkbaar ook. Ik heb vele tent makers foto´s getoond van de oude tent, ze bekijken de foto tien seconden en zeggen dan “ochi”. Dat is nee, soms zeggen ze enkel tsss terwijl ze hun kin omhoog steken. Is net hetzelfde. Willen ze niet eens aan beginnen. Onze tent is nu 30 jaar oud, word ieder jaar gebruikt, de laatste jaren zelfs het hele jaar door, tijdens de zomer wel in bimini configuratie.
Ik heb het doek van de tent (ik meen dat het Ten Cate was) goed kunnen houden omdat ik hier in de Med een dubbel dak heb. Boven de kuiptent ligt een zonnebimini, die is om de 10 jaar aan gort, nu heb ik er eentje uit Sunbrella. Dubbel heeft als voordeel dat de zonnewarmte er niet door komt, iets wat je waardeert in het Griekse klimaat.
Er zijn reeds scheuren gekomen in de zijkanten, die krijgen veel zon af en zijn niet te beschermen als het dak zelf, daar naai ik dan aan de buitenkant een groot stuk stof over, zo word de tent eigenlijk verdubbeld. Ik laat de oude tent zitten. Ook alle ramen zijn reeds vernieuwd. De naden zijn ook verdriedubbeld, en waar de tent over het frame spant ook verdriedubbeld. Een reep aan de buitenkant en een reep aan de binnenkant.
Ik heb het boek “The sailmakers appentice”, onschatbaar, je leert hoe je zo´n dubbelingen maakt.
Deze periode gaat de tent iedere avond om 19h helemaal dicht, het houd veel muggen tegen, de volgende defensie is een muggegordijn tussen kuip en kajuit. Ook voor de nachtelijke dauw ofte condens, die wil ik liever buiten houden.
Voor een liveaboard is een kuiptent een zeer welkome extra ruimte, onze kuip is bijna net zo groot als de kajuit.

Vakwerk! (En leuk om te doen weet ik ook uit ervaring. Een kuiptent staat nog op mijn wensenlijstje, maar kussens, lierhoezen en hoezen voor stuurstand en dingy heb ik al wel gemaakt...)

TIP: Op de site van o.a. Sailrite staan zeer verhelderende filmpjes over de te gebruiken technieken: hoe maak je een waterdichte naad, hoe monteer je een rits, hoe mal je een tent af als je geen 'oude' hebt, etc.

Ja die filmpjes van Sailrite ken ik en zijn zeker informatief. Maar ik vind het niet altijd even mooi wat ze tonen (de maindrop die ze tonen bijvoorbeeld). En ik ken ook mijn beperkingen, blijf een goedwillende amateur natuurlijk. Ik vond prachtige filmpjes hoe je dubbelgeslagen waterdichte naden kan maken, maar die vragen best wat ervaring om dat goed te doen. Het totaal is voor mij best een uitdaging en dan is het naar mijn mening niet verstandig om al te veel ingewikkelde keuzes te maken. Dat bewaar ik wel voor de volgende keer Dank voor de leuke reacties!

Zoo... erg fraai gemaakt. Mijn complimenten!