Onderwerp: Sleeptros aan boord, hoe beleggen?

Ik heb twee zware vervlochten sleeptrossen aan boord, een van 80 en een van 100 meter. Ze zaten op het 44ft zeilschip toen ik het kocht, praktisch verborgen in loze ruimtes onderin het schip. Met welk doel de vorige eigenaar ze had is me niet bekend, het zou kunnen dat ze bedoeld waren om uit te stromen bij storm, of uiteraard om te slepen en gesleept te worden. Om ze voor dat laatste doel wat praktischer te bergen, zodanig dat ze ook direct bij de hand zijn in nood, ben ik twee bergruimtes aan het maken.
De langste tros gaat in de boeg. Ik ben een waterdicht aanvaringsschot aan het maken tegen spant 2, in het segment daarvoor zit bovenin een dekluik met een gesloten bergruimte. In die ruimte maak ik een doorvoeropening waardoor ik de tros kan leiden, die dan opgeborgen wordt in de overige ruimte vóór het aanvaringsschot. In het aanvaringsschot zit weer een inspectieluik, zodat ik bij de tros kan om deze netjes weg te leggen in de ruimte.
Nu heeft de tros een einde met een takeling en een einde met een oogsplits met een zware kous. Ik ging er van uit dat het einde met de kous belegd wordt het slepende schip, maar zeker ben ik daar niet van. Het kan ook zijn dat de zijde met de kous juist aan mijn kant zit, en je er een zware spruit doorheen kan leiden, die weer op mijn voorbolders (heel sterk) wordt belegd.
De wijze waarop eea belegd wordt is van invloed op de manier waarop de tros in de ruimte wordt opgeschoten, en welke uiteinde 'eerst' naar buiten komt.

Zijn er bergers of slepers onder de forumbezoekers die weten wat gebruikelijk is?

Ik zou het eind met de kous vastmaken op de zelfde plaats als waar de ankertros is vastgemaakt in het schip. Of moet je die tros ook eerst beleggen voor je kunt ankeren? De sleper kan dan zelf bepalen hoe hij het losse eind aan zijn schip vastmaakt.

Ik ben geen berger/sleper qua zwaar werk maar sleep als schipper wel regelmatig jachten van dit formaat bij de reddingsdienst. Mijn voorkeur gaat uit naar een spruit op het te slepen jacht, inderdaad door een kous of een grote haak op de sleeplijn. Het losse eind naar de sleper. Op die manier kan ik als sleper makkelijk de lengte van de lijn aanpassen aan de omstandigeheden en hoeft er niemand op naar het voordek van het jacht waar dit ook lastiger/onveilig werken is. Op het achterdek van de sleper staat vaak een mooie bolder waar je de lijn op kan beleggen en varieren in lengte terwijl deze onder spanning nog steeds snel los te gooien is.

Nu is het wel zo dat een sleper je zijn eigen lijn zal aanbieden, het makkelijkst is om de spruit alvast klaar te hebben liggen waar je de sleeplijn aanhaakt. Altijd een lange zware sleeplijn klaar hebben liggen voorin is niet echt nodig en veroorzaakt waarschijnlijk verwarring.

Ik heb jarenlang beroepsmatig gesleept met mijn Berghout-2 (inderdaad!), totdat die sneuvelde in de financiële crisis. Tegenwoordig ben ik nog wel eens opstapper op een sleepboot.

Het is erg vervelend als je, als sleper, een oog met kous gepresenteerd krijgt. Zo'n dik ding heeft neiging tot klemlopen op onmogelijke plekken, terwijl die dikke kous de verf uit het dek slaat.
Het is veel fijner als de sleper een heel ruime kousloze oogsplits krijgt, of een gewone betakelde tamp. Een tros beleggen op een sleper is nooit een probleem.

Je zou eventueel die oog-met-kous met een slampamper kunnen bevestigen op een sterk punt op jouw boot. Gebruik dan wel een slampamper die onder spanning gelost kan worden.

Hoewel je zo'n lange tros zelden zult gebruiken, is het heel fijn om hem aan boord te hebben.

Wim.

Als oud Wijsmuller man ben ik het natuurlijk eens met Berghout-2.
Inderdaad de losse tamp op de sleper en de oogsplits met een spruit bij jou aanboord.
Zou voor die spruit, om schavielen te voorkomen, wel twéé aparte trosjes nemen in plaats van één doorgestoken.

Als sleep-lijn geschikt ja.
Maar Sam, zou het ook kunnen dat die lijnen voor jouw (type/vaargebied-) schip bruikbaar zijn als lange lijnen naar de wal in een eenzaam fjord?
Ik zit voor mijn boot ook te kijken naar 2 x 100 meter lijn voor dàt doel. Komen op haspels aan dek en zal waarschijnlijk polyprop worden want dat drijft.

Albert 45 schreef :
Als oud KNRM schipper ben het weer met Albert eens (en Berghout).
Een spruit van dunnere lijn geeft de mogelijkheid om de krachten te verdelen.
Óf zo lang dat je ze in de kuip om de schootlieren kan leggen, óf de oogsplits eruit en in geval noodzakelijk een paalsteek om de mastvoet of ander sterk punt, om het dekhuis kan soms ook. Dat kan je met hulplijntjes de tros nog vrijhouden of centreren van scherpe beslagdelen.

Eens met de vorige wijze woorden.

Hoe je de sleeptros bij jezelf aan boord belegd is ook in het verleden al veel over geschreven. Wat het beste is hangt vooral af van hoe de boot geconstrueerd is en welke materialen gebruikt zijn. Wat het beste is weet je als eigenaar meestal zelf het beste en hangt natuurlijk ook af van hoe lang de sleep gaat duren en hoe hard er getrokken gaat worden.

In oplopende complexiteit maar meestal ook sterkte:
Variant 1 spruit belegd op de twee voorklampen / kikkers
Variant 2 spuit met een enkele slag (slippend dus) belegd op voorkikkers en vanaf daar naar de schootlieren
variant 3 sleeplijn via een voorkikker of ankerbeslag (alleen voor geleiding) naar de mast en daar vastzetten rond de mastvoet. (alleen bij doorgestoken mast te gebruiken)
variant 4 Lange lijn helemaal rondom de romp, met korte stukjes lijn opgehangen aan de voetrail, scepters en hekstoel (alleen om naar beneden zakken te voorkomen), voor via de voorkikkers met een paalsteek aan de sleeplijn.

Er zijn zeker nog meer mogelijkheden te bedenken, maar die zijn meestal meer een variant op één van de bovenstaande. Het voorkomen van schavielen is in alle gevallen belangrijk.

Even tappen uit KNRM praktijk ervaring:
- Nooit of zelden om centrale klamp op voordek (single point, te grote krachten)
- Zelden op de 2 klampen voorop
- Vaak laag om de mastvoet
- Soms om de schootlieren in de kuip (zijn het sterkste)
- in extreme gevallen op de kajuit of zelfs om de romp onder het berghout (houten wrakken)

Houten schepen zoveel mogelijk krachten verdelen, anders trek je het uit zijn verband.

Enige punten komen overeen met Timo, maar niet alle!

Waarom niet op de plek waar de ankertros aan het schip is vastgemaakt?

Goede informatie allemaal. Ik moet wel bekennen dat ik niet weet wat een 'slampamper' is. Ja, een hondsvot van een vent, maar dat zal niet bedoeld zijn.
De tamp dus naar het slepende schip. Het is vanzelfsprekend dat een echte sleper of berger zelf een geschikte lijn aan boord heeft, mijn eigen tros is bedoeld voor het geval er gesleept wordt door een jacht oid. Overigens is het een soepele achtstrengs tros van ~40mm, materiaal ken ik niet, geen nylon in ieder geval, of hij voldoet voor een jacht van 16 ton..?
Ik heb een zeer sterk aluminium jacht, ik vertrouw de voorbolders wel, mogelijk zou je een lange spruit kunnen maken die naar de middenbolders doorloopt. Mast of lieren onnodig, dat zal meer iets voor een polyester jachtje zijn.
Een spruit in mijn optiek is een lijn van een meter of zes, met twee oogsplitsen aan de einden, je voert een einde door de kous van de tros, schuift die door tot het midden van de spruit en maakt vervolgens een knoop met beide helften. Zo heb je een lus door de kous, en twee gelijke stukken van drie meter naar de bolders.

De ankerketting loopt over de lier de ankerbak in; op dek zit een blokkeer pal, hoe noem je dat, waarmee je de uitlopende ketting wel kunt blokkeren, en die ook de houdkracht zou kunnen leveren. Maar je kan er niets mee qua beleggen van een tros.
Overigens haal ik de spanning van de ketting af met een aparte lijn met een kettinghaak, die door het kluisgat meeloopt. Veel stiller 's nachts.

OK Duidelijk

Sunday schreef : Gezien Sam zijn boot denk ik dit inderdaad ook. De oogsplits met kous zit er in zodat je deze met een grote harp aan een stuk ketting om een rotsblok kan leggen, dan heb je geen last meer van schavielen.

@ Sunday, ik zou geen haspels op dek zetten en ook geen polyprop gebruiken hiervoor. Haspels staan altijd in de weg en zijn enorme ondingen die vastvriezen als je ze nodig hebt. Gewoon een flinke zak gebruiken waar je ze in legt alsof het een ankerketting is. Ik gebruik zelf kaal dyneema, Polyprop is veel te zwaar en heeft een hoop volume. Dyneema is lekker licht, is glad en blijft dus schoon, droogt veel sneller en heeft veel minder last van schimmelen en last but not least, Dyneema schavielt veel minder en heeft aanzienlijk minder last van UV degrataie (nog een reden om geen haspels aan dek te nemen).

Mmmm...
Goede argumenten.

WADnWIND schreef : Dat klopt ook, want jij redeneert vanuit een sleep door een krachtige reddingsboot. En soms ook nog met veel wind en hoge golven. Maar er zijn meer situaties waarbij er gesleept kan worden, bijvoorbeeld door een ander (motor)jacht over vlak water naar de haven. Dan maak je andere keuzes.

Ik zou nooit gesleept willen worden aan mijn (deck-stepped) mastvoet, die is daar niet voor bedoeld. Maar mijn forse kikkers zitten vast met dikke bouten in massief laminaat. Daar mag je de boot aan optillen wat mij betreft. Iemand met een houten boot of lichtgebouwd voordek zal daar minder snel voor kiezen. En zo maakt ieder zijn eigen afwegingen.

WADnWIND schreef : Ik weet dat dit vaak gedaan word, maar alsjeblieft, alsjeblieft, alsjeblieft doe dit NOOIT, met geen enkele boot niet. Trek bolders uit dek vandaan, tek klampen kapot, doe wat je doen moet, maar sleep een boot nooit of te nimmer aan de mast. Dat dit regelmatig goed gaat is meer geluk dan wijsheid.

Erikdejong schreef :
Verklaar je nader Erik, wat gaat daar precies verkeerd mee? Trek je een deuk in het profiel met gevaar voor knikken van de mast?

@erik: ik neem aan vanwege het risico op gieren en vervolgens kapseizen (evt te voorkomen door de sleeplijn op de boeg te geleiden): of is er nog een andere (constructieve?) reden waarom je dit perse niet zou moeten doen ?

Als je de trossen bij het wegbergen ( indien mogelijk ) in een acht opschiet, komen er geen kinken in als je ze er terug uithaalt. Het is wat meer werk bij het opbergen, maar moest je ze ooit in nood nodig hebben zal je blij zijn.

@Knoet

De mast constructie is voornamelijk berekend en gebouwd op compressie krachten uit de mast vandaan en is niet geconstrueerd voor enige noemenswaardige zijwaartse belasting. Masten die op dek staan zijn meestal maar met 4 kleine boutjes vastgezet aan dek, als je daar een boot aan gaat slepen in enige vorm van zeegang veeg je zo de mast van dek af. Een mast die door het dek heen gaat en op de kiel staat zit niet eens aan het dek vast, dus je gaat mastprofiel verbuigen tot deze het dek wel raakt, en dan ga je het dek overbelasten op een manier waar deze niet voor ontworpen is waardoor je enorme schade aan het dek kunt krijgen.

Bolders en klampen zijn op de meeste productie jachten bedroevenswaardig slecht geconstrueerd, maar als je er eentje van dek af trekt is de schade meestal redelijk beperkt. Schade aan mast en dek overstijgt al zeer snel de waarde van de boot zelf en in een slecht geval trek je zo de mast overboord met al het extra risico vandien. Als je de bolders niet vertrouwd gebruik dan een broek om de hele boot heen of verdeel de krachten over meerdere bolders en lieren.

holrobert schreef : Dat is inderdaad ook een probleem als je de sleeptros niet ook op de boeg vastzet of door een oog leid. Dan trek je zijwaarts aan de boot en word deze oncontroleer baar, maar het is vooral een contructieve reden, mastvoeten kunnen daar gewoon niet tegen. Het slepen aan de mastvoet is nog een overblijfsel uit de oude tijd dat men nog met platbodems voer welke strijkbare masten hadden met zware wangen voor de scharnier pen waar de mast omheen scharnierde. Die kunnen het wel aan. Moderne jachten absoluut niet, vooral niet als de mast op dek staat in plaats van op de kiel.

En als ik mijn tuiger mag geloven niet de minste, hebben ze al tig jaren te maken met slepers die aan de mast slepen........ niet dat ze het erg vinden........ hardleers zijn ze wel, of het interesseert ze niet, aldus de laatste woorden.

Ik heb al tientallen surveys gedaan op boten met enorme mastschade door slepen aan de mast. Bij boten onder de 40 voet is het al snel een gevalletje total loss. Vaak is de mastschade op het eerste oog onzichtbaar en komt dat pas later naar voren.

Dit is echter geen antwoord opde vraag van Sam, ik wilde er alleen een waarschuwing op afgeven nadat ik las dat men vind dat dit nog steeds een acceptabelemanier van slepen is.

Dus als ik gesleept ga worden is het misschien verstandig om de sleepkabel via de boeg aan boord e nemen, dan op te splitsen in een BB en STB deel ( spruit ) deze over dek naar de winches aan de kuip te leiden, en daar op vast te leggen.
Op de boeg de sleeptros nog extra vast te leggen met een korte lijn tussen BB en STB boegkikker.
Eventueel met een paar rondtorns om de sleepkabel.

Is die opstelling verstandig of loop ik dan andere risico's.