Onderwerp: Nostalgie Peilkompas

Toen ik in het verleden voor het eerst de Noordzee overstak. Ik spreek over eind zeventiger en begin tachtiger jaren was de navigatie nogal basaal.
De 1800 kaarten voor de kust en de zeekaarten van de Nederlandse hydrografische dienst en de Britse zeekaarten.
Verder een stuurkompas denk een (plastimo?) schotkompas, een walker sleeplog dieptemeter. en 2 peilkompassen.
Een peilkompas was een zogenaamd sestrel radiant peilkompas met radiorichtingzoeker, gekoppeld aan een transistorradio.
Hier kon je radiopeilingen mee doen en die gaven een redelijk "onnauwkeurige" positie.
Het voordeel van het kompas dat je er hele goede zichtpeilngen mee kon doen, door het prisma. Hierdoor kon je tegelijk het object en de kompasroos aflezen.
Daarnaast had ik een morin 2000 peilkopasje. Ook wel de "hockey-puck" genoemd.
Het kompasje had een zogenaamd beta-verlichting, dat was verlichting door middel van een kleine radioactieve bron (ik denk radium-bron).
Na een aantal jaren werd de verlichting steeds slechter en door mijn gemanipuleer er aan (om de lichtbron te vervangen) heeft het kompas de geest gegeven.

De laatste jaren gebruik ik met een plastimo iris 100 kompas.
Dat vind ik minder gemakkelijk af te lezen dan de "hockey-puck", want daarmee kon je veel beter het object en de kompasroos simultaan zien.
Ik heb mijn "hockey-puck" weer teruggevonden, het heet nu een "VION 2000 paris"
Het is een heerlijk peilkompas; de uitvoering is iets anders en het radioactieve beta-licht is vervangen door een fosforiserende kompasroos, die in het donker goed is af te lezen, en heeft fijne demping.



(radio) peilkompas





Het "Morin kompas"




Vervangen door de "mini 2000"

Mooi verhaal Cees.

Inderdaad toen gebruikte ik Spijkerboor als standaard baken. Volgens mij is ook dat ding uit de lucht.

Nu al jaren een Silva 70UN als peilkompas maar die Vion lijkt ook wel wat.
Dank voor de tip.

Komt ook goed uit deze test

www.yachtingworld.com/yachts-a...ed-and-tested-137261

Mooi verhaal!

Ik heb een Steiner Navigator verrekijker met richtkompas. Een ontzettend fijne verrekijker, maar het richtkompas daarvan gebruik ik vrijwel nooit meer. Niet meer nodig met elektronische kaarten en AIS. Maar het is prettig om te weten dat wanneer álles uit zou vallen (vrijwel ondenkbaar met zoveel backup navigatie aan boord in de vorm van batterij-GPS, tablet en telefoons) ik nog terug kan vallen op richtkompas en stuurkompas. En een stapeltje papieren -weliswaar niet bijgewerkte- kaarten.

Dat Morin-peilkompas heb ik ook nog liggen.
Twee vrienden en ikzelf gingen met de Randmeer van Maasbommel naar de Grevelingen. Op de ANWB-vaarkaart zag dat Grevelingen eruit als groot water. Vandaar dat ik dacht een (peil)kompas nodig te hebben.
Eerst overnachten in de Biesbosch en dan via Volkerak naar het getijdewater. Krammersluizen bestonden nog niet.
Eenmaal op de Grevelingen bleek het toch eerder een groot meer te zijn dan groot water. Altijd voldoende land en oriëntatiepunten in zicht. Was wel een teleurstelling. Het kompas voor de fun paar keer gebruikt, en terug thuis in de kast gelegd. Ik kon het echter niet wegdoen en hebt het al die tijd mee verhuisd. Nu ik weer een boot heb, ligt het op de boot. Nog als nieuw.(Zelfs nog in de originele piepschuimen verpakking.)

Nog meer uit de oude (navigatie) doos.
Betreft de dieptemeter. Het was een NASA Stingray.
De werking was als volgt.
Er draait een wijzer rond, als die door de nul gaat zendt de dieptemeter een ultrasone "ping" uit.
Het geluid wordt teruggekaatst en weer ontvangen door de dieptemeter. De wijzer die ondertussen verder gedraaid is geeft dan met een lichtje de diepte aan.

Voor grotere diepte (factor 4) draait de wijzer eenvoudigweg 4 maal langzamer.
De gevoeligheid voor de echo is met een knopje "gain" in te stellen.

Verder had ik een marifoon; een sailtron RT-80, gekocht bij de importeur die indertijd in Utrecht zat.
Tegenwoordig is een marifoon "type goedgekeurd".

Toen was dat anders: na montage aan boord, en antenneleiding op de houten mast vast gebeugeld, werd de installatie door een ambtenaar van het agentschap telecom geïnspecteerd en doorgemeten.
Nadat alles was goedgekeurd, vroeg de betreffende ambtenaar of ik wist hoe een en ander werkte en hij vroeg of ik een paar letters wist; bv a=alpha en w= whiskey.
Daarna kreeg ik wat nu een bedieningscertificaat heet.

Een aantal jaren hebben we met een jong gezin geen eigen zeilboot meer gehad. Bij latere aanschaf van een boot (en marifoon), heb ik een marifoonexamen gedaan, in de veronderstelling dat het moest.
Bij aanvraag van het bedieningscertificaat kreeg ik de opmerking: "waarom hebt u dat examen nog een keer gedaan want u hebt al sinds 1980 een bedieningscertificaat.

Tijden veranderen.

Dan nog het (sleep)log.
Het was een Walker log.
Werking:

Je sleept via een lijn een torpedo-achtige vin door het water. De omwentelingen worden doorgegeven aan het mechanisme van het log.
Dit is vergelijkbaar met een water-meter.
Op de wijzerplaat kun je de afgelegde afstand afmeten. Je kunt het log openen om de wijzers op nul te zetten. Je meet dus een gevaren afstand en de snelheid moet je dan achteraf berekenen.
Het log kun je aan de zeerailing hangen of met een plaatje met bajonetsluiting op het potdeksel bevestigen

Het schijnt dat blue-water zeilers soms de logvin verloren doordat ze verslonden worden door roofvissen. (mij nooit gebeurd)

Wat plaatjes van deze oude doos; mijn vintage-item:

Mooi! Ik weet nog precies hoe dat kistje rook en hoeveel gedoe het was de loglijn uit de vislijn te prutsen, wanneer die elkaar waren tegengekomen!

Een peilkompas is nog steeds een goed hulpmiddel om op zee te bepalen of met een schip op ramkpers ligt.
AiS vertelt je dat ook, en beter, maar het peilkompas is een goed backup.

+1
Prima ervaring met zo’n klein Iris 50 kompasje. Bevalt, vooral in het donker, beter dan die in de verrekijker.

ilCigno schreef : Vergeet dan niet het batterijtje van de verlichting eruit te halen. Heb ik dus wel gedaan: uitgelopen, best een dure reparatie.

Autohelm handkompas.. gebruik ik nog steeds voor oversteekjes van shippinglanes

Die is heel gevoelig voor hellingfouten, tenminste de antieke waar ik ooit mee werkte. Die van jou is daar robuust voor?

Cees Zomers schreef : [/quote]

Zelf heb ik ook nog precies zo'n setje. Op mijn vorige boot gebruikte ik het Walker log nog met enige regelmaat. Toen ik die boot verkocht, heb ik wèl de twee bevestigingsplaatjes eraf gehaald, zodat de set ècht compleet bleef. Soms, in een romantische bui, denk ik er nog wel eens over om het op de huidige boot te installeren.

Een andere manier om één van de logvinnen kwijt te raken was het gebruik van het Walker log op relatief ondiep water, zoals het Marker- of IJsselmeer. Als de wind wegviel en de snelheid onder de 1,5 knoop kwam, zonk de logvin van lieverlee naar de bodem. Als ie daar wat tegenkwam waarachter ie bleef hangen, knapte soms het oogje waarmee het aan de logklok werd gehangen. Dat is mij nooit overkomen, gelukkig. Ook beide logvinnen heb ik nog.

Een ander handigheidje dat je even door moest krijgen, was de manier waarop de logvin, na gedane arbeid , moest worden binnengehaald. Na het loshaken van de klok, liet je het eind met het oogje vieren achter de boot, terwijl je het eind met de logvin binnenhaalde. Omdat de logvin bleef draaien bij het binnenhalen, draaide de ene kink na de andere in de lijn. Die draaiden er echter in het losse eind met het oogje meteen weer uit. Als je eenmaal de logvin in handen had, kon je daarna de lijn kinkvrij binnenboord halen.

En ondanks de kleine wijzertjes van het sleeplog toch op afstand (vanuit de kajuit) goed af te lezen. Soort van klok kijken maar dan net ff anders.

Ja precies Maar owee als het uitgestroomde eind het nog binnen te halen eind raakte

Maar hoe voorkom je nu met deze spulletjes dat je in een ATBA belandt ?

Uitzetten

Nachtvlinder schreef :
Op mijn vorige boot had ik een sestrel moore met een pelorus en een set correctie magneetjes. Maar wat ontbrak was een aan/uit schakelaar. Alleen het lampje had een schakelaar. Maar het lampje was eigenlijk altijd stuk en dus altijd uit.

3Noreen schreef :
Logboek bijhouden / gegist bestek met log en kompas / peiling doen als er iets te peilen is

keeszeiler schreef :
Voor de eerlijkheid moet ik bekennen dat ik er wel eens een paar mijltje naast zat. Dus een postzegeltje van 2x3mijl kon ik zomaar missen. Ik was altijd blij als het Sunk Light Vessel te voorschijn kwam.

Maar het zeilen op de Noordzee was wel vele malen mooier !
Mijn sextant heb ik laatst verpatst.

Mijn nostalgie op de boekenplank; het kompas dat ik als 14 jarige kocht van mijn spaargeld, ruim 40 jaar geleden. Mijn vader legde er wat bij om ‘wat goeds’ te kunnen kopen. Het kompas is gemonteerd geweest in een houten Vaurien. Daarna als ‘reserve’ mee op volgende boten. Nu als nostalgie in de boekenkast.

3Noreen schreef :
Het is überhaupt onmogelijk om op op de zuidelijke Noordzee te navigeren zonder gps en electronische kaartplotter en tevens geen enkele overtreding te begaan.

Daar ben ik ook bang voor. Denk dat het (mij) amper zou lukken om op gegist bestek de ingang van een windfarm corridor te vinden of de begrenzing van een TSS.

Is mis de romantiek van “ruimte, donker, gewoon rechtdoor varen” tot je hopelijk net voor dawn nog een vuurtoren kunt identificeren. Meer een druk industriegebied nu. Volledig verklaarbaar overigens.

ooit een keer, charter bak Ijmuiden > Southwold (de Nirwana)
Philips Nav defect
op gegist bestek, kompas en Walkerlog
oversteken en dan <2Nm naast de bestemming uitkomen
dwz in sight
kicken !!