Onderwerp: Juiste spanning verstaging

Voor en achterstag 5 mm en de rest 4 mm lijkt me genoeg. Vergeet de breeksterkte en de rek. Zet het aan en kijk wat er gebeurt onder zeil. Gaat de lei doorhangen, trek je beide kanten even een paar mm aan. Volgende x weer even in de gaten houden. Na 3 x onder zeil staat je mast goed. Natrimmen moet je trouwens toch altijd even. Geen Hi-tech van maken.

Aan de wind met vol tuig 4bf mag het wand aan de lage kant niet los hangen.

In reactie op voorgaande posts van Proost en Zonsnel:

Afgelopen weekend met circa 4Bf zeilend onder vol tuig en aan de wind, zag ik dat het onderwant aan lij een beetje los hing. Op circa 1.80m hoogte kon ik dit circa 5cm heen en weer bewegen. Uit bovenstaande berichten begrijp ik dat dit weliswaar niet de bedoeling is, maar ook niet ongewoon - d.w.z. het is normaal dat de verstaging nog moet worden nagespannen na een tijdje (mijn boot is begin maart te water gegaan).

Dat naspannen ga ik a.s. weekend doen. Vraag is nu: hoeveel? Is dit een kwestie van trial and error, d.w.z. paar slagen aandraaien en dan gaan zeilen om te zien of het voldoende is, of is er een vuistregel voor te geven (3x aandraaien? 5x?). Ik weet dat er ook speciale stagspanningmeters zijn (zal wel niet het goede woord zijn, maar je begrijpt hopelijk wat ik bedoel), maar die heb ik niet en ik vraag me af of het zinvol is om er een te kopen alleen voor dit doel.

Loshangen aan lei is wat mij betreft niet echt een goede referentie. bij een slappe boot )zal geen namen noemen) hangt de verstaging aan lei bijna altijd los. terwijl bij een zeer stijve boot je bij 3% voorspanning al geen bungelende leistag meer hebt.

Door de rek te meten kun je de verstaging op spannen tot bijvoorbeeld 8-10% van de breeksterkte aan voorspanning. Dat is een betere richtlijn dan loshangde verstaging.

Als je te strak aan gaat draaien gebruik je te veel van de stag sterkte voor voorspanning waardoor de uiteindelijke verstaging trek die de tuigage nodig heeft minder word en je risico loopt om de mast overboord te varen.

Je moet denk ik de procedure van Selden/Thomas nogmaals uitvoeren.

Ik heb op alle zijstagen een merktekentje aangebracht, elk tekentje op precies dezelfde hoogte (van boven af gemeten) als zijn tegenstrever aan de andere kant van de boot. (simpel plakbandje hoor, niks fancy).

Zo kan ik precies nameten of beide stagen even lang zijn na het opzetten van de mast en stellen van de spanners. De spanning heb ik meer op gevoel er in gezet en gecontroleerd adhv de "4 bft aan lei" methode. Dat kosste nog wel wat nastellen, maar de mast staat iniedergeval recht.

Die procedure van Thomas heb ik gelezen maar ga ik niet aan beginnen. De mast is er in maart opgezet door Rake Rigging uit Medemblik, m.i. een professionele tuiger die het veel beter kan dan ikzelf. Als ik dus opnieuw ga beginnen zal het resultaat ongetwijfeld slechter zijn dan daarvoor.

De mast staat ook keurig recht en symmetrisch, de ruimte in het onderwant is aan BB hetzelfde als aan SB.

Ik ga dus niet meer doen dan alleen een beetje aandraaien, aan beide kanten evenveel.

Maar als de mast gezet is door een professionele tuiger dan dan mis ik iets...

a. heeft hij niks gezegd over naspannen
of
b. heeft hij de boel wel voldoende strak gezet en had het niet veel meer mogen gaan doorhangen ?

/relativeringsmodus aan/

als ik de verstelmogelijkheden voor masttrim op sommige racertjes zie, vraag ik me af of je bij een gefixeerde verstaging wel van een ideale situatie kunt spreken. alles waar ik zelf mee kan spelen is achterstagspanning, en met een torentuigje haalt dat uiteindelijk ook niet veel uit, en het scheelt wel wat, en je hebt iets om mee te spelen, maar als de krachten een beetje gelijkmatig worden verdeeld, en dat doe ik op gevoel, is het wel ok (heb de mast een haartje uit het lood getrimd om het gewicht van de staafmixer te compenseren, 't is een rondspant tenslotte, één gaatje naar achteren in de mastvoet gezet om de loefgierigheid een beetje te balanceren) en dan ga ik zeilen, en prutsen... tot het lekker voelt...
maar ja, ik heb maar 18 voet...

overigens is de symmetrie van de meeste rompen nou ook weer niet je dat hoor. de toleranties zijn ruim... en anders treedt er in de loop der jaren wel vervorming op. Meten zegt dan niet zoveel meer volgens mij. Ik denk dus dat je je gevoel er zeker in moet leggen...

en als je dan eidigt met een scheve mast, so be it...

/relativeringsvermogen uit/

Balance schreef :
5 cm is wel veel! wat je niet wilt is dat de mast bij flinke golven de verstaging met dreunen en klappen gaat belasten. Op vlak water doet een wat los bungelende stag geen kwaad, maar op ruig water gaat die stag steeds met een knal strak staan, weer los, weer strak. Die dynamische belasting moet je vermijden.
Jouw mast staat vermoedelijk altijd recht (geen buiging door de hekstag) en heeft vast ook niet=gepijlde zalingen.
Als het er zo uitziet kun je wel volstaan met SB en BB gelijk aandraaien (onder helling.
Wel oppassen voor een doorbuiging naar achteren!
groet
t

Ik heb wél gepijlde zalingen, en de mast staat niet helemaal recht maar buigt bovenin een beetje naar achteren. Die buiging is nog wat te vergroten door het hekstag aan te draaien, hoewel het geen groot effect heeft. Voorstag zit net iets onder de top van de mast, kun je denk ik geen 7/8e noemen.

ok, wel gepijld dus.

dan zijn de onderwanten ook bedoeld om de buiging (die door de topwanten en de gepijlde zalingen in de mast geduwd wordt) binnen de perken te houden. Met te losse onderwanten kan de mast wellicht (te) veel krom gaan staan.

Waarom zou je de Selden procedure (rek meten) niet willen uitvoeren? Je hoeft niet tot de volle 20 a 25%rek te gaan, je kan ook eerder stoppen...

Heb je ook bakstagen?

groet
t

Heb je Rake Rigging al gebeld? Ben wel benieuwd wat ze er van zeggen!

Mijn mast wordt volgende week maandag bij Neutmast gesteld tevens één verstaging vervangen.
Kijken wat hier van terecht komt, en wat voor opmerkingen er komen. Bij mij hangt het ook door aan lij, en dat heeft niets met de stijfheid van de boot te maken (in de haven hangt het al door ) Ik had voornemens om het zelf te doen. Maar vindt het voor deze keer wel even prettig dat er ook professioneel even naar de verstaging gekeken wordt.

Ik heb zojuist Michel de Nijs van Rake Rigging gebeld. Hij zei dat bij het tuigen van de mast de stagen weer op dezelfde lengte worden gezet als ze stonden bij het aftuigen aan het eind van het vorige seizoen. Ruimte in het stag onder helling kan veroorzaakt worden door enige rek in de verstaging. Overigens vond hij die enkele centimeters speling onder vol tuig aan de wind nog niet echt problematisch, maar over de telefoon kon hij er moeilijk iets over zeggen. Een paar slagen de spanner aandraaien kan in principe geen kwaad, maar hij zei dat ik dan wel even moet oppassen om de mast niet krom te trekken bij de eerste zaling. Dat ga ik dus maar proberen.

Nereus schreef : Stilliggend in de haven heb je niet echt een loef- en lijzijde, dus als het dan al doorhangt staat het zeker te los lijkt me.

V.w.b. lei -> lij: zie [url=http://http://www.zeilersforum.nl/mediawiki//index.php/Lij]lij in ZF wiki[/url]

Balance schreef : Erm ja dat weet ik.... Ik bedoelde ermee te zeggen dat mijn verstaging sowieso niet in orde is. Onder lij niet en in de haven niet....

Balance, in gebruik zal iedere verstaging na het zetten van de mast nastellen nodig hebben. Misschien meerdere keren om het goed te krijgen. Ook een professionele tuiger kan niet tijdens het zetten van de mast alles goed krijgen. Zelfs als je de boot kent moet je het nog doen.
Wil je er vanaf, er zijn zeilboten met 1 houten paal zonder stagen.
O ja, lei of lij leerden we al op school vroeger. Toen was Wiki er nog niet.

Maar wel een lei om op te schrijven?

Proost,
Nee hoor, ik vind het geen probleem om even na te spannen als dat nodig is. Mijn oorspronkelijke vraag was slechts: hoeveel ongeveer. Maar kennelijk is daar niet echt een vuistregel voor, dus ik zal beginnen met 2 of 3 slagen en kijken of dat voldoende is.

Apae schreef :
schrijven op een lei doe je natuurlijk aan lij!
dat is de kant waar de leiogen ook lijogen zijn!
groet
t

flauw... er zijn genoeg voorbeelden op het forum te vinden waar de spelling niet in orde is... Maar goed bedankt voor het rechtzetten. Nu de mast nog rechtzetten.

Balance schreef :
Misschien niet zo aardig, maar die kwamen er bij mij niet meer in.
Dat zou het zelfde dat je je auto weg brengt voor een beurt en ze de olie weer terug gieten omdat die nog wel redelijk is.

Jij vraagt een professioneel bedrijf omdat die het beter kunnen en vervolgens doen ze niks anders dan de boel terug plaatsen zoals het eerder stond, maar wellicht was die doorhang er vorig jaar ook al en is er geen verbetering.

Eerlijk gezegd vindt ik het een treurige zaak als een bedrijf zo zijn werk aflevert.

Eens met je mee geweest op de Balance dus ik weet dat je toch wel redelijk pietje precies bent op je boot, ik kan me dan ook voorstellen dat je het uitbesteed met het idee dan is het écht goed

Toxiq,

Ik denk dat je ze daarmee een beetje tekort doet. Indien er geen opmerkingen/klachten waren over de tuigage bij het inleveren voor de winterstalling, gaan ze ervan uit (m.i. enigszins terecht) dat alles werkt zoals zou moeten en er dus ook geen reden is om dit in het voorjaar te veranderen. Het alternatief is om iedere keer de volledige verstaging opnieuw te stellen en te meten etc., dat wordt dan een stuk meer werk en daardoor duurder terwijl het in de meeste gevallen helemaal niet nodig is.

En als ik Proost mag geloven is het helemaal niet vreemd dat de verstaging na een paar maanden een beetje moet worden nagespannen. Precies hetzelfde vertelde de Breehorn werf mij ook toen de boot werd opgeleverd een paar jaar geleden.

Balance schreef :
Het is de mast stellen niet de verstaging. Met behulp van je verstaging stel je de mast.